Фагтардың түр ерекшелігі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе . . . 3

ІІ. Негізгі бөлім . . . 4

2. 1 Бактериофагтар, олардың сипаттамасы . . . 4-5

2. 2 Сүтқышқылды бактерияларды жою шаралары . . . 5-7

ІІІ. Қорытынды . . . 8

IV. Пайдаланған әдебиеттер . . . 9

Кіріспе

Бактериофа́гтар ( фагтар ) ( ежелгі грек тілінен φᾰγω - « жоямын ») - бактерия клеткасын жоятын вирустар. Бактериофагтар бактерия ішінде көбейеді және оны ыдыратады. Бактериофаг ақуызды қабаттан және біртізбекті немесе екітізбекті нуклеин қышқылы бар генетикалық материалдан тұрады. ( РНҚ немесе ДНҚ) . Бөлшектің шамамен ұзындығы 20 дан 200 нмге сәйкес келеді.

Ағылшын бактериологы Туорт Фредерик 1915 жылғы мақаласында стафилококтардың инфекциялық ауруын сипаттады, инфицирленген агент фильтрден өте алған және оны бір колоннадан екіншісіне тасымалдауға болған. Фредерик Туортқа тәуелсіз француз - канадалық микробиолог Д. Эррель 1917 жылы 3 қыркүйекте бактериофагтардың ашылғаны туралы хабарлайды. Сонымен қатар, ресейлік микробиолог Гамалея Николай Федерович 1898 жылы алғаш рет бактерия лизисінің пайда болуын бақылаған.

Бактериофаг ашылғаннан соң Д. Эррель патогенді бактериялардың паразиттері болып табылатын бактериофагтар инфекция патогенезінде маңыэды роль атқаратындығын айтты және де б актерио-фагтар адамның денсаулығын қалпына келтіре отырып, спецификалы иммунитет тудыратыны туралы болжам жасайды. Бұл болжам адамдағы және жануарлардағы инфекциялық ауруларға қарсы маңызды заттарды фагтардан таппақ болған з ерттеушілердің назарын аудартты.

Бактериофагтар химиялық структурасына, нуклеин қышқылының түріне, морфологиясына және бактерияға әсеріне байланысты ерекшеленеді. Өлшеміне байланысты бактериофагтар микроб жасушаларынан жүз тіпті мың есе кіші. Фаг бөлшегі (вирион) басынан және құйрығынан тұрады. Әдетте құйрығының ұзындығы басының диаметрінен 2-4 есе үлкен. Вибрионның басында біртізбекті немесе екітізбекті РНҚ-лы немесе ДНҚ-лы транскриптаза ферменті бар генетикалық материал болады. Ол ақуызды немесе липопротеидті қабат - капсидпен қоршалған. Фагтар - вирустар сияқты жасуша ішілік паразиттер.

2. 1 Бактериофагтар, олардың сипаттамасы

Бактериофаг - бактерияларда паразиттік түрде тіршілік ететін вирустар тобы. Бактероифаг жасушаның ішінде ғана көбейетін қатаң жасушаішілік паразит. Олар нанометрмен (нм) өлшенеді.

Фагтың анатомиялық құрылымы

1-сурет. Фагтың анатомиялық құрылымы.

Фагтар физиологиясы мен морфологиясына қарай 5 топқа жіктеледі:

I топ - жіпше тәрізді фагтар - ақуызды түтікше, құрамында бір нуклеин қышқылы болады;

II топ - басының пішіні икосаедр түріндегі өсінді аналогы бар фагтар, құрамында бактериалдық жасушаға бекіну үшін ДНҚ немесе РНҚ болады;

ІІІ топ - құрамында қос тізбекті ДНҚ мен қысқа өсіндісі болатын көпқырлы ақуызды фагтар.

IV топ - қос тізбекті ДНҚ молекуласы, ұзын өсіндісі қысқарылмайтын көпқырлы фагтар;

V топ - жабыны жиырылуға қабілетті, күрделі өсіндісі бар фагтар.

Картинки по запросу "жіпше тәрізді фагтар"

І-топ. ІІ-топ. ІІІ-топ. ІV-топ. V-топ.

Фагтардың түр ерекшелігі

Монофагтар - бактериялардың бір түрін лизиске ұшыратуға қабілетті (тырысқақ монофагы) .

Поливалентті фагтар - өзара жақын туыстас бактерияларды лизиске ұшырататын фагтар (сальмонеллезді бактериофаг) .

Типтік фагтар - бір түрдің ішіндегі бактериялардың штамдарын лизиске ұшырататын фагтар. Олар фаговарларға бөлінеді (стафилакокк 22 фаговары бар) .

Бактериалды жасушалармен өзара байланысуы нәтижесінде фагтар екіге бөлінеді:

1. Вирулентті фагтар -бактериалды жасушаның ішінде көбейеді және оны лизиске ұшыратады.

2. Орташа фагтар - жасушаның ішіне енеді, онда лизис жүрмейді, бактериалды жасуша тасымалдаушы болады, бактериофаг көбеймейді.

Фаг пен жасушаның өзара байланысының кезеңдері:

1 кезең - бактериалды жасушаның беткейіне фагтың өсіндісінің ұшындағы жіпшелерінің көмегімен адсорбциясы. Бір бактериалды жасушаға 300-ге дейін фагты бөлшек бекітілуі мүмкін.

2 кезең - жасушаға ДНҚ енуі, өсінді жабыны жиырылады, өсінді қабықшаны тескеннен кейін жасуша қабықшасында канал пайда болады, ол арқылы бактериофаг өзінің ДНҚ-сын жасуша ішіне енгізеді, фагтың өзі жасушаның сыртында қалады. Осындай НҚ вегетативті фаг деп аталады.

3 кезең - латентті, осы кезеңде ақуыздар мен НҚ синтезі жүреді, ақпараттық ДНҚ пайда болады, бактериалды жасушаның рибосомасына тасымалданады, онда ферменттердің синтезі жүреді.

4 кезең - фагты бөлшектердің жиналуы, өсіндіде ақуыздар геометриялық тәртіппен жинақталып басты құрайды да басы НҚ толады.

5 кезең - фагтардың жасушадан шығуы, бактериалды қабықша ішкі жағынан қысқарып лизиске ұшырайды, нәтижесінде қабықша жарылып фагтар жасушадан кенет бір мезгілде шығады да, фагтар жан-жаққа тарап кетеді.

2. 2 Сүтқышқылды бактерияларды жою шаралары

Сүт қышқылды өнімдер өндірісінде сүт қышқылды бактериялардың дақылдары қолданылады. Оларға сүт қышқылды стрептококк (Str. lactis), болгар таяқшасы (Bact. bulgarium), ацидофильді таяқша (Bact. acidophilum), аромат түзуші бактериялар (Str. diacetilactis) және сүт ашытқылары (Torula) жатады. Әрбір өнім белгілі-бір микроағза дақылы көмегімен өндіріледі.

Сүтті пастерлеу - микрофлораның вегетативті түрлерін, соның ішінде патогенді түрлерін жою мақсатында сүтті өңдеу. Пастерлеу тәртібі дайын өнімнің қажетті қасиеттерін, соның ішінде органолептикалық көрсеткіштерін (дәмі, қажетті тұтқырлық және ұйытынды тығыздығы) алатындай қамтамасыз етілуі тиіс. Пастерлеу мақсаты - сүтте болатын және оның бұзылуын жалпы мөлшерін күрт азайту және ауру тудырғыш бактерияларды жою. Пастерлеу нәтижесінде кәсіпорындар халықтың кең массасына тамақтану мақсатында сапалы және санитарлы-гигиеналық қатыста қауіпсіз өнім шығара алады.

Пастерлеудің сүттегі бактерияларға әсер ету тиімділігі оның температурасы мен ұзақтығына байланысты. Пастерлеудің ең төмен температурасы 63ºС температурада 30 минут тұрғызу. Бұл төмен температурадағы ең ұзақ пастерлеу. Сүт өндірісінде бұдан жоғары температураларды қолданады: қысқа мерзімді пастерлеу - 72-75ºС температурада 18-20 секунд тұрғызу және моменталды пастерлеу -85ºС және одан жоғары температурада тұрғызбай пастерлеу. Сүтті арнайы аппараттар - пастеризаторда пастерлейді. Олардың құрылымы пастерлеу әдісіне негізделеді.

Сүтті заласыздандыру - микроағзалардың вегетативті, сол сияқты споралы түрлерін жою жолымен сақтау кезінде тұрақтылығын арттыру мақсатында сүтті (100ºС жоғары температурада) жылулық өңдеу. Пастерлеуге қарағанда заласыздандыруды жоғарырақ температурада, бірақ аз уақыт тұрғызып жүргізеді, сондықтан сүттің физика-химиялық қасиеттері пастерлеуде өтетін сияқты өзгерістерге ұшырайды.

Заласыздандыру, әсіресе ұзақ мерзімді заласыздандыру ақуыз, май, көмірсу өзгерісімен қатар, дәрумендер ыдырауын тудырады. Бұл кезде заласыздандырған сүтте дәрумен мөлшеріне тек өңдеу әдісі ғана емес, сонымен қатар шикі сүттің дәрумендік активтілігі әсер етеді, ол өз алдына жыл мерзіміне, жемге, мал тегі мен лактация периодына тәуелді.

Заласыздандыру нәтижесінде сүт мәйекті ферментпен ұю қабілетін жоғалтады. Шикі сүтке мәйекті ферментпен жақсы ұйитын сүт қосса да, жоғары температурада заласыздандырған соң бұл қасиет жоғалады. Заласыздандырған сүттің тағамдық құндылығы стерилденбеген сүтпен салыстырғанда онша өзгермейді. Сонымен қатар заласыздандырған сүт жақсы қорытылады.

Спора түзгіш микрофлораны жою үшін заласыздандыру температурасы ғана емес, тұрғызу ұзақтығы да әсер етеді. Сүтті 150ºС температурада 1 секунд тұрғызып, 140ºС - 10 секунд, 135ºС - 30 секунд, 130ºС - 60 секунд, 120ºС - шамамен 15 минут, 115ºС температурада - 20-30 минут, 110ºС-та - 35-40 минут заласыздандыруға болады.

Сүт өндірісінде заласыздандырудің екі сызбасы қолданылады: бір сатылы және екі сатылы.

Бір сатылы сызбада сүт бір рет (құйғанға дейін немесе кейін), ал екі сатылы сызбада 2 рет (құйғанға дейін және кейін) заласыздандырады.

Екі сатылы әдіс - сенімді әдіс, бірақ сүттің натуралды қасиеттерін сақтау көзқарасынан бір сатылы әдіс жақсырақ және ол сүт өндірісінде кең қолданыс тапты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.