Білім беруді бағалау тарихы
Silkway Халықаралық Университеті
Шетел филологиясы кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Қ.Р. Орта білім мазмұнын жаңарту аясында ағылшын тілі және бағалаудың өлшемдік технологиясы пәні бойынша
Тақырыбы: Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары
______________
(баға)
Жетекшісі: п.ғ.к
аға оқытушы Мамырбаева Б.
_____________ ___________
(қолы) (күні)
Тобы: 119-88
Студент:
Ділдәбек Гулнур Нурланқызы
_____________ ___________
(қолы) (күні)
Шымкент:2020
SILKWAY Халықаралық Университеті
КафедраШетел филологиясы
Мамандығы Шет тілі: екі шетел тілі
Оқу бағдарламасы мен түрі
Курс 3
курстық жұмысқа (жобаға)
ПІКІР
Студенттің аты-жөні:Ділдәбек Гулнур Нурланқызы
Пән ҚР орта білім мазмұнын жаңарту аясындағы ағылшын тілі және бағалаудың өлшемдік технологиялары
Жұмыстың (жобаның) тақырыбы: Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары
Пікір білдірушінің (тегі, аты-жөні):Мамырбаева Бағила Сагинбаевна
Silkway халықаралық университетінің Шетел тілі: екі шетел тілі мамандығының
3 курс студенті Ділдәбек Гүлнұрдың Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары деп аталған курстық жұмысы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Жұмыстың кіріспе бөлімінде тақырыбының өзектілігі, оның міндеттері мен теориялық және практикалық мәні сипатталған. Оқушының білім беру дербестігін қалыптастыру оның білім беру қызметіндегі дағдыларын қалыптастырусыз мүмкін емес, оның маңызды және міндетті шарты бақылау мен бағалау болып табылады. Тұтастай алғанда, өзін-өзі бағалау оқу-танымдық іс-әрекеттің бүкіл курсын сүйемелдейді. Қорыта келгенде Ділдәбек Гулнурдың Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары деп аталатын курстық жұмысы курстық жұмыстың ережелеріне сай жоғары деңгейде жазылған. Курстық жұмысты өте жақсы деп бағалаймын.
Сын-пікірші______________________ _________________________
(қолы) (аты-жөні, тегі)
Жұмыс (жоба) қорғауға жіберілді____ _____________20__ж.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
"Silkway" Халықаралық университеті
Филология кафедрасы
курстық жұмысты орындауға
ТАПСЫРМА
ҚР орта білім мазмұнын жаңарту аясындағы ағылшын тілі және бағалаудың өлшемдік технологиялары пәні бойынша
Студент Ділдәбек Гулнур Нурланқызы тобы 119-88
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ МАЗМҰНЫ
1.1Педагогикалық бағалаудың әр түрлі түрлері бар: пәндік, жеке, материалдық, адамгершілік, тиімді, процедуралық, сандық және сапалық. Сондай-ақ педагогикада бағалау сауалнама жағдайында ажыратылады: жанама, белгісіз, ескерту, бас тарту, келісу, мақұлдау, айыптау, ирония, сөгіс, жазба, мақұлдау, күшейту және жазалау. Оларды толығырақ қарастырайық.
1. Пәндік бағалау - баланың жеке басына емес, не істеп жатқанына немесе жасағанына сілтеме жасау. Бұл жағдайда іс-әрекеттің мазмұны, пәні, процесі мен нәтижелері педагогикалық бағалауға жатады, бірақ субъектінің өзі емес. Баланы өзінің іс-әрекетін бағалау арқылы өзінің оқытуын және жеке өсуін жақсартуға ынталандырады.
2. Жеке бағалау - іс-әрекет тақырыбына емес, оның атрибуттарына сілтеме жасаңыз, адамның іс-әрекетте көрінетін жеке қасиеттерін, оның еңбекқорлығын, шеберлігін, еңбексүйгіштігін және т.б.
3. Материалдық бағалау - балаларды оқу және тәрбие жұмысындағы жетістіктері үшін материалдық ынталандырудың әртүрлі тәсілдерін қамтиды. Ақша, балаға тартымды заттар және балалардың материалдық қажеттіліктерін қанағаттандыру құралы ретінде қызмет ететін немесе бола алатын көптеген басқа заттар материалдық ынталандыру ретінде әрекет етуі мүмкін.
1.2Оқу процесі барысында мектеп оқушылары біртіндеп сыни және өзіндік талап қоя бастайды. Бірінші сынып оқушылары өздерінің оқу қызметін негізінен оң бағалайды, ал сәтсіздіктерді тек объективті жағдайлармен байланыстырады. Екінші сынып оқушылары, әсіресе үшінші сынып оқушылары онсыз да өздеріне сыни тұрғыдан қарайды, бағалау пәнін тек жақсы емес, жаман істер де, жетістіктер де емес, оқудағы сәтсіздіктер де құрайды.
1.3Мұғалімнің бағалау қызметі әдетте журналдағы жазбалар түрінде және ауызша түрде жүзеге асырылады. Бағалаудың осы екі формасы арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Мұғалімнің журналға қоятын бағасы ресми құжат болып табылады. Сондықтан мұғалім оны қоғамның арнайы жасалған критерийлері мен талаптары негізінде қояды. Мұғалімнің сөздік құнды пікірлеріне келетін болсақ, қоғам қатаң көрсеткіштермен бақыланбайтын жалпы, іргелі талаптарды ғана қояды - олар қоғамдық тәрбиенің гуманистік тенденцияларына жауап беруі керек, оқушылардың дамуына ықпал етуі керек. Сондықтан вербалды бағалау мұғалім үшін журналдағы бағадан кем жауап бермейді. Бұл мұғалімге қалыптасқан жағдайды ескеруге, оқуға қиналатын оқушылардың еңбекқорлығын атап көрсетуге, керісінше, олардың қабілетті, бірақ жалқау екенін айыптауға мүмкіндік береді.
Бағалаудың бір бөлігін бала өзіне аударады - бұл мінез-құлық пен тұлғалық қасиеттерді бағалау. Бірінші сынып оқушысы білім беру тапсырмаларын орындау кезінде қарқынды дамиды. Бұл заңды, өйткені ол әр күн сайын мұғалімдердің әртүрлі сыныптарға қатысты бағаларын тыңдауы керек. Сонымен бірге келесі заңдылық ашылады: біріншіден, бала бағалау критерийлері мен олардың басқаларға қатысты қолданылуын қалыптастырады, содан кейін толық емес, өзіне қатысты.
1.4Оқу процесі барысында мектеп оқушылары біртіндеп сыни және өзіндік талап қоя бастайды. Бірінші сынып оқушылары өздерінің оқу қызметін негізінен оң бағалайды, ал сәтсіздіктерді тек объективті жағдайлармен байланыстырады. Екінші сынып оқушылары, әсіресе үшінші оқушылары онсыз да өздеріне сыни тұрғыдан қарайды, бағалау пәнін тек жақсы емес, жаман істер де, жетістіктер де емес, оқудағы сәтсіздіктер де құрайды.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ БАСТАПҚЫ ДЕРЕКТЕРІ
1.1 Білім беруді бағалау тарихы.
1.2Педагогикалық бағалаудың түрлері
2.1Өзіндік тұжырымдама
2.2Мектеп оқушыларының өзін-өзі бағалау диагностикасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУ ҮШІН ҰСЫНЫЛАТЫН НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР
Автордың аты-жөні. Әдебиеттің атауы. Шығарылған баспа атауы (мысалы, М.:). Баспа, басылым жылы. Әдебиеттің жалпы беттер саны (мысалы, 239 б.)
Автордың аты-жөні. Мақала атауы Журналдың атауы.Басылым жылы. Том (мысалы, №3) номері (мысалы №3), беті (мысалы, 34 б. немесе 15 б.- 24 б.).
Автордың аты-жөні. Диссертация атауы: дис.ғылыми дәрежесі (мысалы, биология ғылымдарының канд.дис.). М.: оқу орнының аталуы (мысалы, С. Торайғыров атындағы ПМУ), жылы. Беттер саны (мысалы 166 б.).
Тапсырманы алдым: _______________20__ ж. ____________
(қолы)
Ғылыми жетекшісі _____________ Мамырбаева Б.С
(қолы) (аты-жөні, тегі)
Кафедра меңгерушісі _____________ Артықбаева Ф.И
(қолы) (аты-жөні, тегі)
Жоспары
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І Өлшемдерді жобалау мен айрықша әрекет әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...4
1.1 Өлшемдердің толық маңызы мен ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 11
1.2 Негізгі зерттеулер мен пайымдаулар тәжірибесі ... ... ... ... ... ... . ... ..19
ІІ Өлшеулер жүйесінің түрлері мен жүйелік принциптері ... ... ... ... ... ..25
2.1 Зерттеулер мен өлшеулерінің салаларын дамыту ісі ... ... ... ... ... ... .29
2.2 Бақылау нәтижелері мен күтілетін процесс типі ... ... ... ... ... ... ... ... .33
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41
Пайдаланылған әдебиеттер тізім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 46
Кіріспе
Зертеу мақсаты-Өлшемдерді жобалау -ғылыми білім беру жүйесінің мақсаттарын, мазмұнын, іс жүргізушілік және ұйымдастыру-педагогикалық аспектілерін жобалаудың принциптері мен технологияларын теориялық-әдіснамалық негіздеу, мектеп бітірушінің тұлғалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз ететін ақпараттық қоғамда оның тұлғалық дамытушылық және өзіндік дүниетанымдық, білім беру функцияларын жүзеге асыратын дидактикалық жағдайлӨлшемдерді жобалауарды негіздеу және тәжірибелік-эксперименталдық тексеру.
Зерттеу әдісі-Өлшемдерді жобалауөзіндік дүниетанымдық функцияларын, оқушылардың тұлғалық функциялары мен негізгі құзыреттілігін қамтитын мектеп бітірушінің тұлғалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз етеді:
Зертеу обьектісі-бұл әлеуметтік жаңғыру және кәсіпорынның әлеуметтік интеграциясы, Өлшемдерді жобалауқалпына келтіру. Проблемаларды шешудің табыстылығы мемлекетке кешенді сипаттағы-медициналық, құқықтық, психологиялық -- педагогикалық, экономикалық көмек көрсетудің ұзақ мерзімді шараларының кең ауқымын қамтитын мақсатты әлеуметтік-шаруашылық жұмыспен тікелей байланысты.
Жұмыс өзектілігі-бұл шаралардың өзектілігі: өнімділік байланысын кеңейтуге, Өлшемдерді жобалауеңсеруге, оны қоғамдық өмірге енгізуге; оқушылардың ерекше қажеттіліктері мен даму перспективалары туралы барабар ақпарат беруге, кешенді диагностика мен өнім беру процесінің ерте басталуын ұйымдастыруға жәрдемдесуге бағытталған.; әлеуметтік көмек институттары туралы толыққанды ақпарат беру, жұмысты дамытудың жеке бағдарламасы негізінде өнім алу және абилитациялық бағдарды құруға мамандарға жәрдемдесу; компаниялық микроклиматты жолға қою; білімалушыларға теориялық және материалдық қолдау көрсетуді ұйымдастыру; жұмыс орындаушыны құқықтық қолдауды ұйымдастыру: Ақпарат, заңды құқықтары мен мүдделерін қорғау.
Жұмыс құндылығы-Өлшемдерді жобалаушешуден, қазіргі -ғылыми білім беру жүйесінің мазмұнын, технологиялары мен механизмдерін жобалаудың теориялық-әдіснамалық және ұйымдастыру-педагогикалық негіздерін анықтаудан, оқушының тұлғалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз ететін жаратылыстану-ғылыми пәндердің білім беру, тұлғалық дамытушылық және өзіндік дүниетанымдық функцияларын жүзеге асыратын дидактикалық жағдайларды негіздеу және тәжірибелік-эксперименттік тексеруден тұрады.
І Өлшемдерді жобалаау мен айрықша әрекет әдісі
Әлем жаһандық сын-қатерлер кезеңінде өмір сүруде. Бұл жаңа технологиялық жетістіктер мен инновацияларды енгізу, IT-технологиялардың жедел дамуы және адам ресурстарының ұтқырлығы. Мұндай жағдайда білім мен ғылым өзгерістердің алдыңғы шебінде болуы керек. Әлемнің жетекші экономикалары адам капиталының жоғары деңгейі есебінен ғана өркендеуге қол жеткізуде. Бұған жаңа білім беру стратегиялары мен саясаттары ықпал етеді. Қазақстандық білім және ғылым жүйесін жаңғыртудың қазіргі заманғы кезеңі әрбір азамат үшін сапалы мектепке дейінгі тәрбие мен мектептегі білімнің қолжетімділігін, колледж бен университетте жаңа кәсіби дағдылар алу, зерттеу және шығармашылық құзыреттерді дамыту мүмкіндігін көздейді. Адамның бәсекеге қабілеттілігі ұлт табысының факторы болып табылады. Сондықтан әрбір қазақстандық жаңа жаһандық сын-қатерлерге, қазіргі заманғы технологияларға, еңбек нарығы мен жаңа кәсіптердің өзгеретін талаптарына табысты бейімделу үшін қажетті құзыреттерге ие болуы қажет. Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайларында ең бастысы проблемаларды шешу дағдылары, сыни ойлау, креативтілік, эмоциялық интеллект болды. Сондықтан білім беру жүйесі Белсенді, Шығармашылық, сыни, аналитикалық ойлау қабілеті бар, бұрын белгісіз мәселелерді шеше алатын, өзгерістерге тез бейімделе алатын, жаңасын жасай алатын креативті адамдарды дайындауға шоғырлануы керек. Сондай-ақ функционалдық, IT сауаттылық, ағылшын тілін білу, жоғары адамгершілік азаматтық кемелдену маңызды. Білім беру жүйесінің жаһандық ортаға интеграциялануын ескере отырып, ұлттық кодты сақтай отырып, еліміздің мәдениетін ескеру қажет. Сондықтан патриоттық тәрбиенің ерекшелігі студенттердің санасын белсенді азаматтық ұстаныммен және өзінің үлкен және кіші отанының тарихына, мәдениетіне, салт-дәстүрлеріне құрметпен қалыптастыру болады.[1]
Қолайлы және қорғалған баланы қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының негізгі ұлттық басымдықтарының біріне айналды. Қазақстан Республикасының заңнамасында балалардың барлық санаттарының құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар көзделген. 2011 жылы қабылданған "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңы озық ғылыми жетістіктер үшін жаңа мүмкіндіктер ашты. Қазақстандық ғылымды экономика мен бизнестің мүддесі үшін дамыту "ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы"Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген. 2015 жылы "білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Мектептегі білім берудің жаңартылған мазмұнына кезең-кезеңімен көшу, дуальді оқыту, колледждерде алғашқы жұмысшы кәсібін тегін алу, колледждер мен жоғары оқу орындарын мемлекеттік аттестаттаудан тәуелсіз аккредиттеуге көшу заңнамамен регламенттеледі, жастарға ерекше мәртебе және мемлекеттік қолдау көрсету "мемлекеттік жастар саясаты туралы"Қазақстан Республикасының жаңа заңында көрсетілген. Сол арқылы жаңа білім беру стратегиялары мен ғылыми жетістіктерді іске асыру үшін негіз жасалды. Бағдарлама әлемдік жетекші трендтерді ескере отырып, "100 нақты қадам" Ұлт жоспары негізінде әзірленді.
Педагогикалық және ғылыми қоғамдастықта кеңінен талқыланды. Жұмыс берушілердің, бизнес-қоғамдастықтардың және халықаралық сарапшылардың ұсыныстары ескерілді. Бағдарламада белгіленген мақсаттар мен міндеттер осы бағдарламаға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 - 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес іске асырылады. 3. Дүниежүзілік экономикалық форумның (бұдан әрі - ДЭФ) 2016 - 2017 жылғы Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексіндегі ағымдағы ахуалды талдау Қазақстан әлемнің 137 елінің арасында 57-орынды алады. 12-ден 5-ке, оның ішінде бастауыш біліммен қамту, орта біліммен қамту, бастауыш білім беру сапасы, математика және жаратылыстану-ғылыми білім беру сапасы, менеджмент мектептерінің сапасы бойынша прогреске қол жеткізілді. ЮНЕСКО елдің Мыңжылдық даму мақсаттарына қол жеткізудегі прогресін атап өтеді. Қазақстан білім беруді дамыту индексі бойынша көшбасшы елдердің ондығына кіреді. Білім беру - Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасының (бұдан әрі-БҰҰДБ) Адами даму рейтингінің негізгі үш индексінің бірі. 2016 жылы Қазақстан даму деңгейі жоғары елдер тобына кіріп, әлемнің 188 экономикасының арасында 56-шы орынға ие болды. ЮНЕСКО 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтудағы Қазақстанның елеулі прогресін "2000 - 2015 жылдарға арналған барлық білім беру: жетістіктер мен сын-тегеуріндер"баяндамасында атап өтті. Қазақстандық оқушылар Халықаралық зияткерлік олимпиадалар мен ғылыми жарыстарда шетелдік құрдастарына Елеулі бәсекелес болды. 2017 жылы еліміздің ұлттық қоржынында 125 алтын, 197 күміс және 327 қола медаль болды. Балаларға қатысты мемлекеттік саясат балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық және әлеуметтік кепілдіктерін қамтамасыз етуге бағытталған.
Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасын іске асыру бойынша отбасы құндылықтарын, жауапты ата-ана болудың, қорғалған балалық шақтың басымдығын, балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен жазаның барлық нысандарына төзбеушілікті насихаттайтын іс-шаралар жоспары жүзеге асырылуда. Бала құқықтары туралы Конвенцияның ережелерімен танысу арқылы құқықтық мәдениет пен хабардарлық, балалар мен олардың ата-аналарын хабардар ету деңгейі өсуде. 2015 жылы елімізде алғаш рет колледж студенттері Бразилияда өткен WorldSkills Competition халықаралық чемпионатына қатысты. Жалпыкомандалық есепте Қазақстан әлемнің 55 елінің арасында 50-орынды иеленді. Еліміздің жоғары мектебінің білім беру қызметі халықаралық стандарттарға сәйкес деп танылды. Сегіз университет QS-2016 рейтингінде атап өтілді. 2016 жылы Қазақстан білім беру саласындағы кемсітушілікке қарсы күрес туралы конвенцияны және мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияны ратификациялады. Конвенциялардың барлық ережелері елдің заңнамасында, оның ішінде "білім туралы"Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген. Толық теңдік негізінде әркімнің қабілеті мен қалауына қарай сапалы білім алуға қолжетімділігі қазақстандық білім берудің барлық деңгейлерінде іске асырылады. Бұл білім мен ғылымның барлық бастамаларын мемлекеттік деңгейде, жеке сектордың және елдің азаматтық қоғамдастығының мақсатты қолдауының арқасында мүмкін болды. Сонымен қатар, күрделі және серпінді дамып келе жатқан әлемнің жаңа сын-тегеуріндері тұрғысынан білім мен ғылымның жоғары сапасын қамтамасыз етуді тежейтін факторлар бар. 2011 - 2015 жылдар кезеңіндегі басым бағыттар заңнамалық базаны дайындау, білім мен ғылымның инфрақұрылымдық дамуы мен ресурстық әлеуетін өсіру болды. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту баланың дамуының осы кезеңінің маңыздылығы білім беру қызметіне одан әрі сәтті дайындықтың негізі ретінде жылдан жылға артып келеді. Әлемнің 40 елі үшін білім беру жүйесінде мектепке дейінгі білім беру деңгейі міндетті болып табылады. 2014 жылы БҰҰДБ Адами даму индексінің "білім беру" субфакторын "мектепке дейінгі білім берумен жалпы қамту" коэффициентімен толықтырды, бұл мектепке дейінгі білім берудің саяси маңыздылығын көрсетеді.
ЮНЕСКО елдерге мемлекеттік-жекешелік әріптестікті (бұдан әрі - МЖӘ) дамытуды ұсынады, бұл ретте мемлекеттік қаржыландыруды халқы аз және шалғай пункттерге жіберу керек. Соңғы бес жыл ішінде Қазақстанда Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамыту білім беру жүйесін жаңғыртудың басым бағыттарының біріне айналды. 2010 - 2014 жылдарға арналған "Балапан" бағдарламасын табысты іске асыру мектепке дейінгі ұйымдар санының өсуіне ықпал етті. Желінің өсуі "Балапан" бағдарламасын бағдарламаға біріктіргеннен кейін де жалғасты. Осылайша, 2015 жылдан бастап мектепке дейінгі ұйымдар желісі 994 бірлікке ұлғайды. 2017 жылы 9828 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істеді (2015 жылы - 8834, 2016 жылы - 9410 бірлік). Жеке меншік мектепке дейінгі ұйымдар желісін кеңейту бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Соңғы үш жылда олардың саны 1283 бірлікке өсіп, 3058 бірлікті құрады (2015 жылы - 1 775 бірлік, 2016 жылы - 2 336 бірлік, 2017 жылы - 3058 бірлік). Бұған заңнаманы жетілдіру және мемлекеттік тапсырысты орналастыру айтарлықтай ықпал етті. 2017 жылы мемлекеттік тапсырыстың жалпы санының (494,3 мың орын) 43,8% (216,8 мың орын) 2524 жеке меншік мектепке дейінгі ұйымдарда орналастырылды (2015 жылы - 1 043, 2016 жылы - 1341, 2017 жылы - 2524). 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 78,6% - дан 90,5% - ға дейін ұлғайды (2015 жылы - 81,6 %, 2016 жылы-85,8 %, 2017 жылы-90,5 %). Мектепке дейінгі ұйымдар желісінің дамуы педагог кадрлар санының өсуіне ықпал етті. 2015 жылмен салыстырғанда педагогтардың саны 9,8 мыңға артып, 2017 жылы 90,6 мың адамды құрады (2015 жылы - 80,8 мың адам, 2016 жылы - 84,7 мың адам, 2017 жылы - 90,6 мың адам).
Мектепке дейінгі білім берудің мазмұндық аспектілерін дамытуға баса назар аударылды. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (бұдан әрі - МЖС) жаңартылды. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы әзірленді. Баланың шығармашылық және танымдық дамуына бағытталған бағдарламаларды сынақтан өткізу еліміздегі 77 балабақша мен 30 пилоттық мектептің базасында жүргізілді. Осылайша, еліміздегі мектепке дейінгі білім беруді дамытуда алға қарай айтарлықтай қадам жасалды. Сонымен қатар, ерекше назар аударуды және тиісті шаралар қабылдауды талап ететін салалар мен міндеттер қалып отыр. Проблемалар: 1) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының қазіргі желісі және оның инфрақұрылымдық жаңару қарқыны Қазақстанда бала туудың өсуіне және урбандалу процесіне ілесе алмайды (өсу нүктелерінде, ірі қалаларда мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының желісі қажеттіліктерді өтемейді). 2) балаларды қамтудың сандық көрсеткіштері айтарлықтай жоғары болған кезде мектепке дейінгі ұйымдар көрсететін қызметтердің сапасы әлі де жеткіліксіз деңгейде қалып отыр. Бұл тәрбиеші кәсібінің әлеуметтік мәртебесінің айтарлықтай беделсіздігінің нәтижесі;
Мұғалім мансабының бастапқы кезеңі кәсіпке жіберу үшін талаптарды арттыруды көздейді. ЭЫДҰ - ның 18 елінде лауазымға міндетті енгізу жүргізіледі, 14 елінде мұғалімдердің тағылымдамасы қолданылады. Әлемдік тәжірибеде мұғалімнің қоғамның дамуына қосқан үлесі маңызды деп танылды. Оқыту мансап ретінде қарастырылады. Педагог кадрлардың тұрақтамауы 5% - дан аз. Мұғалім мамандығының мәртебесі мен беделінің жаһандық индексі өсуде. Австрияда үздік мұғалімдерге арналған "Білім берудегі Оскар" бағдарламасы кеңінен таралды.
Германияның Бранденбург жерінде жас мұғалімдерді жұмысқа қабылдау және тәжірибелі педагогтарды зейнетке шығару рәсімдері ашылды. Швецияда мектептер, университеттер мен кәсіпкерлік ортаның өзара тығыз байланысын қалыптастыруға баса назар аударылады. Білім беру жүйесінің көшбасшылары мұғалімнің кәсіби даму тәсілдерін жаңғыртады. Педагогтердің біліктілігін арттыру жүйесін Қазақстанмен салыстыруға келмейді. Олар көлемі, кезеңділігі, қамтылуы, орталықтандыру деңгейі бойынша ерекшеленеді. ЭЫДҰ-ның 20 елінде міндетті біліктілікті арттыру курстары жеке мектептердің басымдықтары контексінде жүргізіледі. Біліктілікті арттыру қызмет бойынша жоғарылату және жалақыны көтеру үшін қажет. ЭЫДҰ - ның 14 елінде біліктілікті арттыруға арналған шығындарды мемлекет толық, 8 елінде ішінара өтейді. Финляндия мен Сингапур педагогтары жыл сайын біліктіліктерін арттырады. Оңтүстік Кореяда мұғалімдерге Қашықтықтан оқытудың және мектепішілік семинарлар мен курстардың әртүрлі түрлері ұсынылады. Жапонияда мұғалімдерді қайта даярлау саласы мемлекеттің бақылауында. Финляндияда педагог кадрлардың кәсіби дамуына жұмыс берушілер жауапты болады, Швецияда - нарықтық қатынастар негізінде, мемлекеттің қатысуынсыз жүзеге асырылады. Мұғалімнің кәсіби даму форматы әлдеқайда кең. Бұл тек курстарға, семинарлар мен конференцияларға қатысу ғана емес. Тиімді кәсіби даму оқыту мен практиканы қамтиды. Кейінгі қолдау қарастырылған. Қашықтықтан оқыту курстарын ЭЫДҰ-ның 21 елі ұсынады. Біліктілікті арттыру жұмыстан қол үзбей тікелей мектеп базасында жүзеге асырылады. Мұғалімдердің ЖОО мен жеке компаниялар базасында курстық қайта даярлаудан өту мүмкіндігі бар.
Мұғалімдер мен мектеп басшыларының стандарттары Кәсіби құзыреттілік сапасының критерийлерін қамтиды. Оқыту және мектепті басқару практикасының индикаторлары педагогикалық білім беру бағдарламаларында, жұмыстың жеке нәтижелерін бағалауда қарастырылған. Экономикалық дамудың жоғары деңгейіне мектептерді "үздік" және "нашар"деп бөлмейтін елдер қол жеткізуде. Жетекші әлемдік білім беру жүйелерінің назары оқушылардың білім жетістіктерін теңестіруге бағытталған. Сингапурда мектеп оқушылары қабілеттерін ерте жастан диагностикалаудың қорытындысы бойынша аптасына 4-8 рет математикалық сауаттылық бойынша қосымша сабақтарға қатысады. Жапонияда ауыл мектептерінің одағы құрылды, ол арқылы мұғалімдер тәжірибе алмасуға және түрлі зерттеулер жүргізуге мүмкіндік алады. Үлгерімі нашар балаларға үй тапсырмасын орындауда қолдау көрсету бойынша студенттердің волонтерлік қызметі өрістетілді. Шанхайдағы ауыл мектептеріне қалалық мектептер қолдау көрсетеді. Гонконгта мигранттардың балаларын оқытуға қолдау көрсетудің арнайы бағдарламалары әзірленуде. Оқу жылы басталғанға дейін Арнайы 6 айлық бағдарлама ұйымдастырылады. ЭЫДҰ-ның 15 елінде үлгерімі нашар оқушыларды қолдау жөніндегі бағдарламалар бар. Жаңа талаптарға сәйкес келетін білім беру ортасын құру түйінді мәселе болып табылады. Мектеп инфрақұрылымының мүмкіндіктері барынша пайдаланылады. Ашық ішкі кеңістікті трансформациялау, мобильді қалқалар немесе жылжымалы жабдықтар көмегімен оқу алаңдарын аймақтарға бөлу процестері қолданылады. Бұл ұзақ уақыт бойы мектеп ғимаратында болған балалар үшін психологиялық әртүрлілік пен әсердің өзгеруін тудырады. Соңғы үш жылда шағын жинақталған мектептердің жабылуы есебінен мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің 113 бірлікке қысқару үрдісі байқалады (2015 - 2016 оқу жылында - 7 160 мектеп, 2016 - 2017 оқу жылында - 7 100 мектеп, 2017 - 2018 оқу жылында - 7047 мектеп). 2017 - 2018 оқу жылында оқушылар контингенті 3 млн.баланы құрап, 2015 жылғы көрсеткіштен 326 мың балаға артты (2015 - 2016 оқу жылында - 2 724 127 оқушы, 2016 - 2017 оқу жылында - 2 930 583 оқушы, 2017 - 2018 оқу жылында-3 050 770). 2014 - 2016 жылдар аралығындағы кезеңде апатты мектептер санының 99 бірлікке азаюы байқалады (2014 - 2015 оқу жылында - 136, 2015 - 2016 оқу жылында - 69 бірлік, 2016 - 2017 оқу жылында-37 бірлік). Үш ауысымды мектептер саны 11 бірлікке дейін ұлғайды (2014 - 2015 оқу жылында - 95, 2015 - 2016 оқу жылында - 87, 2016 - 2017 оқу жылында-106). "Нұрлы жол" инфрақұрылымды дамытудың 2015 - 2016 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру аясында елімізде 35 мектеп ашылды, бұл 27 мектепте үш ауысымды оқытуды және 5 мектепте апаттылықты жоюға мүмкіндік берді. 2011-2015 жылдары Қазақстандағы мектептегі білім берудің басымдықтары инфрақұрылымдық даму және жаңартылған мазмұнға көшуге дайындық болды. НЗМ тәжірибесін толық көлемде тарату жүзеге асырылуда. Мектептегі білім берудің жаңартылған мазмұнына кезең-кезеңімен көшу үшін база дайындалды. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру мемлекеттік стандарты қабылданды.[2]
Бағдарлама оқушылардың функционалдық сауаттылығын, сыни ойлауын, білімі мен іскерлігін нақты өмірде қолдану қабілетін дамытуға бағытталған. Жаңартылған бағдарлама 2015-2016 оқу жылында 1 - сыныптарда, 2016-2017 оқу жылында 2-сыныптарда 30 пилоттық мектепте апробациядан өтті. 2016 - 2017 оқу жылының 1 қыркүйегінен бастап республиканың барлық мектептерінің 1-сыныптарында НЗМ тәжірибесі бойынша жаңартылған бағдарлама енгізілді. 2017-2018 оқу жылында білім берудің жаңартылған мазмұнына 2, 5, 7 сыныптар көшті. Білім беру мазмұнын жаңартумен қатар бес күндік оқу аптасы енгізілді. Білім берудің жаңартылған мазмұнын енгізу шеңберінде үш тілде оқытуға кезең-кезеңмен көшуге және жекелеген пәндерді ағылшын тілінде оқытуды енгізуге дайындық іске асырылуда. 2017-2018 оқу жылының қыркүйек айынан бастап 153 мектепте пилоттық режимде жаратылыстану-ғылыми циклдің жекелеген пәндерін ағылшын тілінде оқыту басталды, 379 мектепте пәндерді оқытуға ағылшын тілінің элементтерін енгізу басталды. Осылайша, 2017-2018 оқу жылынан бастап үш тілде оқыту республиканың 2206 мектебінде, оның ішінде 20 НЗМ - де, 27 "Білім-инновация" лицейінде, 33 дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектепте, 153 пилоттық мектепте және басқа мектептерде жүзеге асырылады. 2017-2018 оқу жылында елімізде 64,7 мың оқушы контингенті бар дарынды балаларға арналған 125 мамандандырылған Білім беру ұйымы жұмыс істейді. 2013-2017 жылдары қазақстандық оқушылардың халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстарға қатысу нәтижелері бойынша Қазақстан математика, физика және химия бойынша әлемнің 10 үздік елінің қатарына кіреді. Зияткерлік жарыстар жеңімпаздарының жалпы саны 2014 жылы - 1 376 адамды, 2015 жылы - 1 309 адамды, 2016 жылы - 1 273 адамды, 2017 жылы - 688 адамды құрайды.
Педагогтің кәсіби стандарты әзірленді және педагогикалық мамандықтарға қабылдау тетіктері қайта қаралды. НЗМ Педагогикалық шеберлік орталығы әзірлеген біліктілікті арттырудың жаңа үш деңгейлі бағдарламасы бойынша 2012-2017 жылдары 68,7 мың педагог курстық даярлықтан өтті. Бес жыл ішінде жалпы білім беретін мектеп мұғалімдері үшін 217 онлайн-семинар және 493 мастер-класс өткізілді. Өткізілген біліктілікті арттыру курстарының сапасын талдау, сондай-ақ олардың тиімділігін анықтау үшін 2016 жылы мониторингтік зерттеу жүргізілді. 2016-2017 жылдары 152,4 мың мұғалім (53 %) жаңартылған білім беру мазмұны бойынша біліктілікті арттыру курстарынан өтті. Азаматтық қызметшілерге, оның ішінде білім беру қызметкерлеріне еңбекақы төлеудің жаңа моделі 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап іске қосылды. Педагогтерге сараланған қосымша ақылар және ынталандырушы үстемеақылар көзделеді. Бұл мұғалімдердің кәсібилігін жақсартуға, кәсіптің тартымдылығын арттыруға және тым жоғары педагогикалық жүктемені азайтуға ықпал етеді. Үш тілде оқытуды дамыту бойынша кең ауқымды іс - қимыл жүргізу үшін үш тілде білім беруді дамытудың 2015-2020 жылдарға арналған Жол картасы іске асырылуда. Қосымша білім беру және балаларды сабақтан тыс уақытта жұмыспен қамту үшін жағдайлар жасалады. Мектептен тыс ұйымдарда және мектеп үйірмелерінде балаларды қамту 65,8% құрайды.
Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі - ҰБТ) қолданыстағы форматын жетілдіру мақсатында ҰБТ рәсімдері мектепте қорытынды аттестаттауға және ЖОО-ға түсу емтихандарына бөлінген. Өз елінің тағдыры мен қабылдаған шешімдеріне жауапкершілікті сезінетін жас ұрпақты қалыптастырудың жаңа тәсілдері Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі "Қазақстан 2020: болашаққа жол"мемлекеттік жастар саясатының тұжырымдамасына енгізілген. Мектептегі білім беруді табысты аяқтағанын растайтын түлектер үлесінің өскені байқалады. Сонымен қатар, XXI ғасырдың жаңа жаһандық сын-қатерлерін ескере отырып, барлық балалар үшін сапалы білім беру мәселелері өзектендірілуде. Жалпы орта білім беру инфрақұрылымы жедел даму қарқынын талап етеді. Елдің географиялық артықшылығы ауылдағы мектептердің 3 есе басым болуына себепші болады.
Ауылдық жерлерде орналасқан мектептер саны қалалық мектептерден 3,3 есе көп. Бұл ретте қала мектептерінің оқушылары ауылдық оқушылармен салыстырғанда көп (Қала - 1 650 672 адам, ауыл - 1 400 098 адам). Халық аз қоныстанған әрбір пунктте мемлекет шағын жинақты мектептің (бұдан әрі - ШЖМ) жұмыс істеуіне кепілдік береді. Республиканың 2 944 мектебі ШЖМ болып табылады. Кейбір облыстарда мектептердің басым көпшілігі шағын жинақты мектептер болып табылады: Солтүстік Қазақстан облысында-79,0 %, Ақмола облысында - 67,6 %, Қостанай облысында - 67,5 %, Шығыс Қазақстан облысында - 54 %. 2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикада 5,6 млн адам тұрады. олардың 8,6% - ын жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар, ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балалар, аз қамтылған және көп балалы отбасылардан шыққан балалар, заңға қайшы келетін балалар және т. б. құрайды. Балалардың барлық санаттары үшін инклюзивті білім беруді дамыту және қоғамда әлеуметтік бейімделу қиындықтары бар (девиантты мінез-құлқы бар, әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-психологиялық мәртебесі төмен), көшіп-қонушылардың, оралмандардың, босқындардың отбасыларынан және мектептері жоқ елді мекендерде тұратын барлық санаттағы балалардың сапалы білім алуына тең қолжетімділікті қамтамасыз ету жолымен тегін жалпыға міндетті орта білім алуға құқықтарын іске асыру үшін тең мүмкіндіктер мен жағдайлар жасалады. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 19 қаңтардағы № 17 бұйрығымен өмірде қиын жағдайға тап болған балаларға білім беру ұйымдарында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарты бекітілген. Заңға қайшы келетін кәмелетке толмағандарды әлеуметтік-психологиялық оңалту үшін 7 арнайы білім беру ұйымы және 1 ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы жұмыс істейді. Қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, ата - анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, девиантты мінез-құлықты балаларға арналған білім беру ұйымдарына жіберілетін кәмелетке толмағандарды, сондай-ақ республикада әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды қабылдауды, қысқа мерзімді күтіп-бағуды, бейімдеуді және одан әрі орналастыруды қамтамасыз ету үшін 19 кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығы (бұдан әрі-КБО) және өмірлік қиын жағдайға тап болған балаларды КБО жанында қоғамдық негізде балаларға және өмірлік қиын жағдайға тап болған ата-аналарға (заңды өкілдерге) консультациялық, құқықтық, психологиялық, педагогикалық көмек көрсететін отбасын қолдау қызметтері жұмыс істейді. [3]
Өлшемдердің толық маңызы мен ерекшелігі
Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі әлеуметтік жетімдікті азайту болып табылады. 27,3 мың жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың 21,0 мыңы отбасына орналастырудың баламалы нысандарымен (қорғаншылық, қамқоршылық, патронат) қамтылған. Әлеуметтік жетімдіктің алдын алу мақсатында бірқатар шаралар қабылдануда, оның ішінде отбасылық және балалардың қолайсыздығын уақтылы анықтау, өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасылар мен балаларға қажетті көмек көрсету, балаларды орналастырудың баламалы нысандары дамуда. Отбасын құрудың балама түрлері бар-қамқоршылық, патронат және асырап алу, патронаттық отбасы, қонақ отбасы. Балалардың жасына, денсаулығы мен қажеттіліктеріне сәйкес демалыс пен бос уақытқа құқығы "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы"Қазақстан Республикасының Заңында бекітілген. 2017 жылдың жазында республикада 14 730 сауықтыру лагерлері мен алаңдары жұмыс істеді (оның ішінде: 12 510 мектеп жанындағы, 1997 - шатырлы, спорттық, киіз үй, 223 - қала сыртындағы). 2016 жылмен салыстырғанда (12 689 лагерь) лагерьлер саны 16% - ға артты.
2016-2018 жылдарға арналған каникул кезеңінде балалардың сауықтыру демалысы мен жұмыспен қамтылуын, балалар мен жасөспірімдер туризмін дамытудың Жол картасы әзірленіп, бекітілді. Жыл сайын Мемлекет басшысына Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама ұсынылады. Балалар мен жастарға қолжетімді шағымдар мен өтініштер беру тетігі жасалды. Мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының блогтары, жедел консультативтік көмек көрсету, өмірлік қиын жағдайға тап болған балаларға психологиялық қолдау көрсету үшін Сенім телефондары жұмыс істейді. Проблемалар:
1) мектеп инфрақұрылымын дамыту қолда бар қажеттіліктерді толық көлемде қанағаттандырмайды. Пайдалану мерзімі өткен (1950 - 1970 жылдары салынған) ескірген мектеп ғимараттары авариялық мектептер қатарына өтеді. 2016 жылы мұндай мектептер саны 64 бірлікті құрады. Онда 17,9 мың бала, 127 үш ауысымды мектепте 18,6 мың бала оқиды;
2) елді мекенде мектептердің болмауына байланысты 3 561 оқушының тұрғылықты жері бойынша оқуға мүмкіндігі жоқ, бұл тасымалдауға мұқтаж балалардың 13,7%-ын құрайды (25863 адам); 3) Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар оқушыларды жалпы білім беретін мектептердің білім беру процесіне қосудың маңыздылығы сақталып отыр. Мектептердің 55% - ында тиісті жағдай жасалған. Мұндай мүмкіндікті ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың тек 34% - ы алды. Арнайы білімі бар педагогтарға және әдістемелік сүйемелдеуге қажеттілік бар; 4) оқу әдебиеттерін баспалық сараптау рәсімінің тиімділігі жеткіліксіз деңгейде. Баспалардан келіп түскен оқулықтардың 91,2% - ы пысықтауға жіберіледі. Ғылыми-педагогикалық сараптамадан бірінші реттен оқулықтардың тек 12% - ы ғана өтеді; 5) оқытудың инновациялық технологиялары толық көлемде қолданылмайды. Мектептердің кең жолақты Интернетке қосылу көрсеткіші төмен болып қалуда; 6) әлеуметтік және эмоциялық дағдыларды қалыптастыру, когнитивтік емес қабілеттерді дамыту қажеттілігі әлі де ерекше маңызды болып табылады. Мектептегі білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу STEM-оқыту контексінде жүзеге асырылуы тиіс. Пәнаралық және жобалық тәсіл оқушыларды таным мен дамудың белсенді процесіне ынталандыруға мүмкіндік береді; 7) ағылшын тілін білетін пән мұғалімдеріне қажеттілік жоғары болып қалуда.
Жоғары және бірінші біліктілік санаттары бар мектеп педагогтерінің сапалық құрамы 50,8% - ды ғана құрайды. Мектеп мұғалімдерінің тек 1,2% - ы ғана магистр дәрежесіне ие; 8) біліктілікті арттыру жүйесінің алдына да жаңа міндеттер қойылуда. Мұғалімнің кәсіби даму бағдарламаларын сапалы жаңарту қажет. Бұл Қазақстан педагогтерінің біліктілігін арттыру жүйесінің кадрлық құрамының жоғары құзыретін талап етеді; 9) ауыл мұғалімдерінің курстармен қамтылуы төмен деңгейде қалып отыр. Ұсынылатын курстық даярлықтың форматы жаңа тәсілдерді әзірлеуді және енгізуді талап етеді; 10) мектептегі білім сапасы көрсеткіштерінің тежеуші факторы әлі де мұғалім кәсібі мәртебесінің төмендігі болып отыр. Мұғалімнің қоғамдық имиджін көтерудің, жоғары материалдық және рухани ынталандырудың, педагогтік қызметке қабілетті және шығармашыл жастарды тартудың жаңа тәсілдері әзірленбеген; 11) мұғалімнің мансаптық және кәсіби өсуінің тетіктері әзірленбеген.
Педагогтің кәсіби стандарты немесе оның кәсіби құзыреттілігін дамытудың тұжырымдамалық моделі енгізілмеген; 12) мектеп жасындағы балаларға қосымша білім беруді дамытудың жеделдетілген қарқыны талап етіледі. Мектептен тыс ұйымдардың, оның ішінде робототехника үйірмелерінің, IT-алаңдардың, жас туристер мен натуралистер бірлестіктерінің желісі жеткіліксіз; 13) бастауыш мектеп түлектерін оқытудың табыстылығын мониторингтеу тетіктері әзірленбеген. Негізгі мектеп түлектерін оқу жетістіктерін сырттай бағалау үлгерімі төмен оқушыларды уақтылы анықтауға және қолдауға мүмкіндік бермейді;
14) бес балдық бағалау жүйесі білім алушылар білімінің нақты деңгейін көрсетпейді. Ол орын алып отырған қиындықтарды ескере отырып, мектеп оқушысын оқытудың жеке траекториясын әзірлеуге, оларды оқу бағдарламасын меңгерудегі олқылықтарды жоюға уәждеуге мүмкіндік бермейді; 15) қазақстандық оқушылар PISA-2015 қорытындылары бойынша ЭЫДҰ елдеріндегі құрдастарынан әлі де болса математикадан 1 жылға, жаратылыстанудан 1 жылға және оқудан 2 жылға қалып отыр; 16) жыл сайынғы ҰБТ қорытындылары бойынша үздік және артта қалған мектептер арасындағы айырмашылық 60% - ды құрайды.
Оқуда нәтижелері төмен мектептерді қолдау тетіктері әзірленбеген және енгізілмеген; 17) мектептерде жан басына қаржыландыру тетіктерін енгізу кең таралмады. 4 377 күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектептің қамқоршылық кеңестері ата-аналар комитеттерінің функцияларын көбірек орындайды. Олардың қаржылық автономия өкілеттіктері жоқ. 18) отбасылық проблемалар бар. Ішкі істер органдарында 10 мыңнан астам қолайсыз отбасы есепте тұр, оларда 15 мың бала тұрады. Жыл сайын 2 мыңға жуық ата-ана ата-ана құқығынан айырылады не шектеледі, әрбір үшінші неке бұзылады, 6 мыңға жуық бала кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары арқылы өтеді, 3 мыңнан астам бала балалар үйіне түседі. Бұл ретте балалар үйлері тәрбиеленушілерінің 82% - ы тірі ата-аналары бар жетім балалар болып табылады. 19) өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларға әлеуметтік және психологиялық қолдау көрсетілмейді. КБО, балалар үйлерінің жанындағы қоғамдық бастамаларда әрекет ететін отбасын қолдау жөніндегі қызметтер және баланы қабылдайтын ата-аналар мектептері жұмысты тек түпкілікті нәтиже алған кезде (баланың мекемеге түсуі) қамтамасыз етеді және Дағдарыс алдындағы жағдайда отбасымен профилактикалық жұмысқа жеткілікті бағдарланбаған (жұмыс істеп тұрған қызметтердің қызметкерлері мекемелердің тәрбиешілері мен мамандары болып табылады). [4]
20) ересектер тарапынан балаларға қатысты қатыгездікпен қараудың, сондай-ақ кәмелетке толмағандар арасында сексуалдық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттерінің, суицидтік көріністердің жиілеп кеткен жағдайларына елеулі алаңдаушылық білдіреді. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының деректері бойынша зардап шеккен балалардың 48,5% - ына қатысты жеке тұлғаға қарсы әрекет жасалды (барлығы 2017 жылы-балаларға қатысты 2014 қылмыс). Құқық қорғау органдарының ресми мәліметтері бойынша, 2016 жылы кәмелетке толмағандар 3148 құқық бұзушылық жасаған. Барлық қылмыстардың жалпы санындағы балалар қылмысының үлес салмағы 0,9% - ды құрайды. 21) КБО-ға қадағалаусыз және панасыз қалғаны үшін жеткізілген кәмелетке толмағандар санының өсуі. 2011 жылдан бастап 2017 жылға дейінгі кезеңдегі Динамика 2015 жылға дейін балалар саны тұрақты өскенін, 2017 жылы біршама төмендеу байқалғанын, 2017 жылдың қорытындысы бойынша панасыз қалған балалар саны 6306-ны құрайтынын көрсетеді. 2017 жылғы әлеуметтанулық зерттеуге сәйкес, кейбір облыстарда балалар құрамында КБО-ға түсетін панасыз және қараусыз балалар саны салыстырмалы түрде үлкен. Мысалы, Шығыс Қазақстан облысында 10000 балаға 20 панасыз бала келсе, Астана қаласында 10 мың балаға 19 бала бар. 22) көп балаларды, оның ішінде өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды қамту үшін қала сыртындағы жазғы сауықтыру лагерьлерінің жеткіліксіз саны. Осылайша, мектептегі білім берудің жаңа кезеңінде инфрақұрылымдық шешімдерді, ресурстық және әдіснамалық жаңартуды жылдамдату, қалалық және ауылдық мектептер арасындағы алшақтықты азайту тетіктерін әзірлеу, корпоративтік басқарудың рөлін күшейту, білім беру процестері мен контентті цифрландыру, жан басына қаржыландыруды енгізу, "Рухани жаңғыру"қоғамдық санасын жаңғырту шеңберінде тәрбиелік құрамдасты күшейту қажет. Техникалық және кәсіптік білім әлемдік тәжірибеде техникалық және кәсіптік білімнің әлеуметтік бағдарлануы айқын.
Жетекші елдерде ТжКБ жүйесі жастар мен ересектердің табысты әлеуметтік бейімделуінің факторы болып табылады. Германиядағы әлеуметтік әріптестік Еуропадағы жастар жұмыссыздығының төмендеуінің үздік көрсеткіштерін қамтамасыз етті. Қазақстанмен салыстырғанда білім алушыларды дуальді оқытумен қамту 3,5 есе жоғары. Кадрларды даярлау процесіне кәсіпорындарды тарту көрсеткіштері 27,5 есе артық. ЭЫДҰ елдерінде ТжКБ білім беру мен жұмыс берушілердің, мүдделі тараптардың ұжымдық жауапкершілігі негізінде дамиды. Еуропалық Одақта 2020 жылға дейін ТжКБ-ның басты мақсаттарының бірі дуальді оқытуды ілгерілету болып мәлімделді. Жұмысшы кәсібін алумен қатар жастарға кәсіпкерлік дағдыларды дарыту қамтамасыз етіледі. 2011-2015 жылдары елдің ТжКБ-ны қайта құрылымдау бойынша айтарлықтай жұмыс жүргізілді. 2012 жылы Қазақстан Тәуелсіз мемлекеттер қатарынан бірінші ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Шетел филологиясы кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Қ.Р. Орта білім мазмұнын жаңарту аясында ағылшын тілі және бағалаудың өлшемдік технологиясы пәні бойынша
Тақырыбы: Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары
______________
(баға)
Жетекшісі: п.ғ.к
аға оқытушы Мамырбаева Б.
_____________ ___________
(қолы) (күні)
Тобы: 119-88
Студент:
Ділдәбек Гулнур Нурланқызы
_____________ ___________
(қолы) (күні)
Шымкент:2020
SILKWAY Халықаралық Университеті
КафедраШетел филологиясы
Мамандығы Шет тілі: екі шетел тілі
Оқу бағдарламасы мен түрі
Курс 3
курстық жұмысқа (жобаға)
ПІКІР
Студенттің аты-жөні:Ділдәбек Гулнур Нурланқызы
Пән ҚР орта білім мазмұнын жаңарту аясындағы ағылшын тілі және бағалаудың өлшемдік технологиялары
Жұмыстың (жобаның) тақырыбы: Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары
Пікір білдірушінің (тегі, аты-жөні):Мамырбаева Бағила Сагинбаевна
Silkway халықаралық университетінің Шетел тілі: екі шетел тілі мамандығының
3 курс студенті Ділдәбек Гүлнұрдың Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары деп аталған курстық жұмысы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Жұмыстың кіріспе бөлімінде тақырыбының өзектілігі, оның міндеттері мен теориялық және практикалық мәні сипатталған. Оқушының білім беру дербестігін қалыптастыру оның білім беру қызметіндегі дағдыларын қалыптастырусыз мүмкін емес, оның маңызды және міндетті шарты бақылау мен бағалау болып табылады. Тұтастай алғанда, өзін-өзі бағалау оқу-танымдық іс-әрекеттің бүкіл курсын сүйемелдейді. Қорыта келгенде Ділдәбек Гулнурдың Өлшемдерді жобалау: жалпы тәсілдері мен құралдары деп аталатын курстық жұмысы курстық жұмыстың ережелеріне сай жоғары деңгейде жазылған. Курстық жұмысты өте жақсы деп бағалаймын.
Сын-пікірші______________________ _________________________
(қолы) (аты-жөні, тегі)
Жұмыс (жоба) қорғауға жіберілді____ _____________20__ж.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
"Silkway" Халықаралық университеті
Филология кафедрасы
курстық жұмысты орындауға
ТАПСЫРМА
ҚР орта білім мазмұнын жаңарту аясындағы ағылшын тілі және бағалаудың өлшемдік технологиялары пәні бойынша
Студент Ділдәбек Гулнур Нурланқызы тобы 119-88
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ МАЗМҰНЫ
1.1Педагогикалық бағалаудың әр түрлі түрлері бар: пәндік, жеке, материалдық, адамгершілік, тиімді, процедуралық, сандық және сапалық. Сондай-ақ педагогикада бағалау сауалнама жағдайында ажыратылады: жанама, белгісіз, ескерту, бас тарту, келісу, мақұлдау, айыптау, ирония, сөгіс, жазба, мақұлдау, күшейту және жазалау. Оларды толығырақ қарастырайық.
1. Пәндік бағалау - баланың жеке басына емес, не істеп жатқанына немесе жасағанына сілтеме жасау. Бұл жағдайда іс-әрекеттің мазмұны, пәні, процесі мен нәтижелері педагогикалық бағалауға жатады, бірақ субъектінің өзі емес. Баланы өзінің іс-әрекетін бағалау арқылы өзінің оқытуын және жеке өсуін жақсартуға ынталандырады.
2. Жеке бағалау - іс-әрекет тақырыбына емес, оның атрибуттарына сілтеме жасаңыз, адамның іс-әрекетте көрінетін жеке қасиеттерін, оның еңбекқорлығын, шеберлігін, еңбексүйгіштігін және т.б.
3. Материалдық бағалау - балаларды оқу және тәрбие жұмысындағы жетістіктері үшін материалдық ынталандырудың әртүрлі тәсілдерін қамтиды. Ақша, балаға тартымды заттар және балалардың материалдық қажеттіліктерін қанағаттандыру құралы ретінде қызмет ететін немесе бола алатын көптеген басқа заттар материалдық ынталандыру ретінде әрекет етуі мүмкін.
1.2Оқу процесі барысында мектеп оқушылары біртіндеп сыни және өзіндік талап қоя бастайды. Бірінші сынып оқушылары өздерінің оқу қызметін негізінен оң бағалайды, ал сәтсіздіктерді тек объективті жағдайлармен байланыстырады. Екінші сынып оқушылары, әсіресе үшінші сынып оқушылары онсыз да өздеріне сыни тұрғыдан қарайды, бағалау пәнін тек жақсы емес, жаман істер де, жетістіктер де емес, оқудағы сәтсіздіктер де құрайды.
1.3Мұғалімнің бағалау қызметі әдетте журналдағы жазбалар түрінде және ауызша түрде жүзеге асырылады. Бағалаудың осы екі формасы арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Мұғалімнің журналға қоятын бағасы ресми құжат болып табылады. Сондықтан мұғалім оны қоғамның арнайы жасалған критерийлері мен талаптары негізінде қояды. Мұғалімнің сөздік құнды пікірлеріне келетін болсақ, қоғам қатаң көрсеткіштермен бақыланбайтын жалпы, іргелі талаптарды ғана қояды - олар қоғамдық тәрбиенің гуманистік тенденцияларына жауап беруі керек, оқушылардың дамуына ықпал етуі керек. Сондықтан вербалды бағалау мұғалім үшін журналдағы бағадан кем жауап бермейді. Бұл мұғалімге қалыптасқан жағдайды ескеруге, оқуға қиналатын оқушылардың еңбекқорлығын атап көрсетуге, керісінше, олардың қабілетті, бірақ жалқау екенін айыптауға мүмкіндік береді.
Бағалаудың бір бөлігін бала өзіне аударады - бұл мінез-құлық пен тұлғалық қасиеттерді бағалау. Бірінші сынып оқушысы білім беру тапсырмаларын орындау кезінде қарқынды дамиды. Бұл заңды, өйткені ол әр күн сайын мұғалімдердің әртүрлі сыныптарға қатысты бағаларын тыңдауы керек. Сонымен бірге келесі заңдылық ашылады: біріншіден, бала бағалау критерийлері мен олардың басқаларға қатысты қолданылуын қалыптастырады, содан кейін толық емес, өзіне қатысты.
1.4Оқу процесі барысында мектеп оқушылары біртіндеп сыни және өзіндік талап қоя бастайды. Бірінші сынып оқушылары өздерінің оқу қызметін негізінен оң бағалайды, ал сәтсіздіктерді тек объективті жағдайлармен байланыстырады. Екінші сынып оқушылары, әсіресе үшінші оқушылары онсыз да өздеріне сыни тұрғыдан қарайды, бағалау пәнін тек жақсы емес, жаман істер де, жетістіктер де емес, оқудағы сәтсіздіктер де құрайды.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ БАСТАПҚЫ ДЕРЕКТЕРІ
1.1 Білім беруді бағалау тарихы.
1.2Педагогикалық бағалаудың түрлері
2.1Өзіндік тұжырымдама
2.2Мектеп оқушыларының өзін-өзі бағалау диагностикасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУ ҮШІН ҰСЫНЫЛАТЫН НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР
Автордың аты-жөні. Әдебиеттің атауы. Шығарылған баспа атауы (мысалы, М.:). Баспа, басылым жылы. Әдебиеттің жалпы беттер саны (мысалы, 239 б.)
Автордың аты-жөні. Мақала атауы Журналдың атауы.Басылым жылы. Том (мысалы, №3) номері (мысалы №3), беті (мысалы, 34 б. немесе 15 б.- 24 б.).
Автордың аты-жөні. Диссертация атауы: дис.ғылыми дәрежесі (мысалы, биология ғылымдарының канд.дис.). М.: оқу орнының аталуы (мысалы, С. Торайғыров атындағы ПМУ), жылы. Беттер саны (мысалы 166 б.).
Тапсырманы алдым: _______________20__ ж. ____________
(қолы)
Ғылыми жетекшісі _____________ Мамырбаева Б.С
(қолы) (аты-жөні, тегі)
Кафедра меңгерушісі _____________ Артықбаева Ф.И
(қолы) (аты-жөні, тегі)
Жоспары
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І Өлшемдерді жобалау мен айрықша әрекет әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...4
1.1 Өлшемдердің толық маңызы мен ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 11
1.2 Негізгі зерттеулер мен пайымдаулар тәжірибесі ... ... ... ... ... ... . ... ..19
ІІ Өлшеулер жүйесінің түрлері мен жүйелік принциптері ... ... ... ... ... ..25
2.1 Зерттеулер мен өлшеулерінің салаларын дамыту ісі ... ... ... ... ... ... .29
2.2 Бақылау нәтижелері мен күтілетін процесс типі ... ... ... ... ... ... ... ... .33
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41
Пайдаланылған әдебиеттер тізім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 46
Кіріспе
Зертеу мақсаты-Өлшемдерді жобалау -ғылыми білім беру жүйесінің мақсаттарын, мазмұнын, іс жүргізушілік және ұйымдастыру-педагогикалық аспектілерін жобалаудың принциптері мен технологияларын теориялық-әдіснамалық негіздеу, мектеп бітірушінің тұлғалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз ететін ақпараттық қоғамда оның тұлғалық дамытушылық және өзіндік дүниетанымдық, білім беру функцияларын жүзеге асыратын дидактикалық жағдайлӨлшемдерді жобалауарды негіздеу және тәжірибелік-эксперименталдық тексеру.
Зерттеу әдісі-Өлшемдерді жобалауөзіндік дүниетанымдық функцияларын, оқушылардың тұлғалық функциялары мен негізгі құзыреттілігін қамтитын мектеп бітірушінің тұлғалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз етеді:
Зертеу обьектісі-бұл әлеуметтік жаңғыру және кәсіпорынның әлеуметтік интеграциясы, Өлшемдерді жобалауқалпына келтіру. Проблемаларды шешудің табыстылығы мемлекетке кешенді сипаттағы-медициналық, құқықтық, психологиялық -- педагогикалық, экономикалық көмек көрсетудің ұзақ мерзімді шараларының кең ауқымын қамтитын мақсатты әлеуметтік-шаруашылық жұмыспен тікелей байланысты.
Жұмыс өзектілігі-бұл шаралардың өзектілігі: өнімділік байланысын кеңейтуге, Өлшемдерді жобалауеңсеруге, оны қоғамдық өмірге енгізуге; оқушылардың ерекше қажеттіліктері мен даму перспективалары туралы барабар ақпарат беруге, кешенді диагностика мен өнім беру процесінің ерте басталуын ұйымдастыруға жәрдемдесуге бағытталған.; әлеуметтік көмек институттары туралы толыққанды ақпарат беру, жұмысты дамытудың жеке бағдарламасы негізінде өнім алу және абилитациялық бағдарды құруға мамандарға жәрдемдесу; компаниялық микроклиматты жолға қою; білімалушыларға теориялық және материалдық қолдау көрсетуді ұйымдастыру; жұмыс орындаушыны құқықтық қолдауды ұйымдастыру: Ақпарат, заңды құқықтары мен мүдделерін қорғау.
Жұмыс құндылығы-Өлшемдерді жобалаушешуден, қазіргі -ғылыми білім беру жүйесінің мазмұнын, технологиялары мен механизмдерін жобалаудың теориялық-әдіснамалық және ұйымдастыру-педагогикалық негіздерін анықтаудан, оқушының тұлғалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз ететін жаратылыстану-ғылыми пәндердің білім беру, тұлғалық дамытушылық және өзіндік дүниетанымдық функцияларын жүзеге асыратын дидактикалық жағдайларды негіздеу және тәжірибелік-эксперименттік тексеруден тұрады.
І Өлшемдерді жобалаау мен айрықша әрекет әдісі
Әлем жаһандық сын-қатерлер кезеңінде өмір сүруде. Бұл жаңа технологиялық жетістіктер мен инновацияларды енгізу, IT-технологиялардың жедел дамуы және адам ресурстарының ұтқырлығы. Мұндай жағдайда білім мен ғылым өзгерістердің алдыңғы шебінде болуы керек. Әлемнің жетекші экономикалары адам капиталының жоғары деңгейі есебінен ғана өркендеуге қол жеткізуде. Бұған жаңа білім беру стратегиялары мен саясаттары ықпал етеді. Қазақстандық білім және ғылым жүйесін жаңғыртудың қазіргі заманғы кезеңі әрбір азамат үшін сапалы мектепке дейінгі тәрбие мен мектептегі білімнің қолжетімділігін, колледж бен университетте жаңа кәсіби дағдылар алу, зерттеу және шығармашылық құзыреттерді дамыту мүмкіндігін көздейді. Адамның бәсекеге қабілеттілігі ұлт табысының факторы болып табылады. Сондықтан әрбір қазақстандық жаңа жаһандық сын-қатерлерге, қазіргі заманғы технологияларға, еңбек нарығы мен жаңа кәсіптердің өзгеретін талаптарына табысты бейімделу үшін қажетті құзыреттерге ие болуы қажет. Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайларында ең бастысы проблемаларды шешу дағдылары, сыни ойлау, креативтілік, эмоциялық интеллект болды. Сондықтан білім беру жүйесі Белсенді, Шығармашылық, сыни, аналитикалық ойлау қабілеті бар, бұрын белгісіз мәселелерді шеше алатын, өзгерістерге тез бейімделе алатын, жаңасын жасай алатын креативті адамдарды дайындауға шоғырлануы керек. Сондай-ақ функционалдық, IT сауаттылық, ағылшын тілін білу, жоғары адамгершілік азаматтық кемелдену маңызды. Білім беру жүйесінің жаһандық ортаға интеграциялануын ескере отырып, ұлттық кодты сақтай отырып, еліміздің мәдениетін ескеру қажет. Сондықтан патриоттық тәрбиенің ерекшелігі студенттердің санасын белсенді азаматтық ұстаныммен және өзінің үлкен және кіші отанының тарихына, мәдениетіне, салт-дәстүрлеріне құрметпен қалыптастыру болады.[1]
Қолайлы және қорғалған баланы қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының негізгі ұлттық басымдықтарының біріне айналды. Қазақстан Республикасының заңнамасында балалардың барлық санаттарының құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар көзделген. 2011 жылы қабылданған "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңы озық ғылыми жетістіктер үшін жаңа мүмкіндіктер ашты. Қазақстандық ғылымды экономика мен бизнестің мүддесі үшін дамыту "ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы"Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген. 2015 жылы "білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Мектептегі білім берудің жаңартылған мазмұнына кезең-кезеңімен көшу, дуальді оқыту, колледждерде алғашқы жұмысшы кәсібін тегін алу, колледждер мен жоғары оқу орындарын мемлекеттік аттестаттаудан тәуелсіз аккредиттеуге көшу заңнамамен регламенттеледі, жастарға ерекше мәртебе және мемлекеттік қолдау көрсету "мемлекеттік жастар саясаты туралы"Қазақстан Республикасының жаңа заңында көрсетілген. Сол арқылы жаңа білім беру стратегиялары мен ғылыми жетістіктерді іске асыру үшін негіз жасалды. Бағдарлама әлемдік жетекші трендтерді ескере отырып, "100 нақты қадам" Ұлт жоспары негізінде әзірленді.
Педагогикалық және ғылыми қоғамдастықта кеңінен талқыланды. Жұмыс берушілердің, бизнес-қоғамдастықтардың және халықаралық сарапшылардың ұсыныстары ескерілді. Бағдарламада белгіленген мақсаттар мен міндеттер осы бағдарламаға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 - 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес іске асырылады. 3. Дүниежүзілік экономикалық форумның (бұдан әрі - ДЭФ) 2016 - 2017 жылғы Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексіндегі ағымдағы ахуалды талдау Қазақстан әлемнің 137 елінің арасында 57-орынды алады. 12-ден 5-ке, оның ішінде бастауыш біліммен қамту, орта біліммен қамту, бастауыш білім беру сапасы, математика және жаратылыстану-ғылыми білім беру сапасы, менеджмент мектептерінің сапасы бойынша прогреске қол жеткізілді. ЮНЕСКО елдің Мыңжылдық даму мақсаттарына қол жеткізудегі прогресін атап өтеді. Қазақстан білім беруді дамыту индексі бойынша көшбасшы елдердің ондығына кіреді. Білім беру - Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасының (бұдан әрі-БҰҰДБ) Адами даму рейтингінің негізгі үш индексінің бірі. 2016 жылы Қазақстан даму деңгейі жоғары елдер тобына кіріп, әлемнің 188 экономикасының арасында 56-шы орынға ие болды. ЮНЕСКО 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтудағы Қазақстанның елеулі прогресін "2000 - 2015 жылдарға арналған барлық білім беру: жетістіктер мен сын-тегеуріндер"баяндамасында атап өтті. Қазақстандық оқушылар Халықаралық зияткерлік олимпиадалар мен ғылыми жарыстарда шетелдік құрдастарына Елеулі бәсекелес болды. 2017 жылы еліміздің ұлттық қоржынында 125 алтын, 197 күміс және 327 қола медаль болды. Балаларға қатысты мемлекеттік саясат балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық және әлеуметтік кепілдіктерін қамтамасыз етуге бағытталған.
Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасын іске асыру бойынша отбасы құндылықтарын, жауапты ата-ана болудың, қорғалған балалық шақтың басымдығын, балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен жазаның барлық нысандарына төзбеушілікті насихаттайтын іс-шаралар жоспары жүзеге асырылуда. Бала құқықтары туралы Конвенцияның ережелерімен танысу арқылы құқықтық мәдениет пен хабардарлық, балалар мен олардың ата-аналарын хабардар ету деңгейі өсуде. 2015 жылы елімізде алғаш рет колледж студенттері Бразилияда өткен WorldSkills Competition халықаралық чемпионатына қатысты. Жалпыкомандалық есепте Қазақстан әлемнің 55 елінің арасында 50-орынды иеленді. Еліміздің жоғары мектебінің білім беру қызметі халықаралық стандарттарға сәйкес деп танылды. Сегіз университет QS-2016 рейтингінде атап өтілді. 2016 жылы Қазақстан білім беру саласындағы кемсітушілікке қарсы күрес туралы конвенцияны және мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияны ратификациялады. Конвенциялардың барлық ережелері елдің заңнамасында, оның ішінде "білім туралы"Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген. Толық теңдік негізінде әркімнің қабілеті мен қалауына қарай сапалы білім алуға қолжетімділігі қазақстандық білім берудің барлық деңгейлерінде іске асырылады. Бұл білім мен ғылымның барлық бастамаларын мемлекеттік деңгейде, жеке сектордың және елдің азаматтық қоғамдастығының мақсатты қолдауының арқасында мүмкін болды. Сонымен қатар, күрделі және серпінді дамып келе жатқан әлемнің жаңа сын-тегеуріндері тұрғысынан білім мен ғылымның жоғары сапасын қамтамасыз етуді тежейтін факторлар бар. 2011 - 2015 жылдар кезеңіндегі басым бағыттар заңнамалық базаны дайындау, білім мен ғылымның инфрақұрылымдық дамуы мен ресурстық әлеуетін өсіру болды. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту баланың дамуының осы кезеңінің маңыздылығы білім беру қызметіне одан әрі сәтті дайындықтың негізі ретінде жылдан жылға артып келеді. Әлемнің 40 елі үшін білім беру жүйесінде мектепке дейінгі білім беру деңгейі міндетті болып табылады. 2014 жылы БҰҰДБ Адами даму индексінің "білім беру" субфакторын "мектепке дейінгі білім берумен жалпы қамту" коэффициентімен толықтырды, бұл мектепке дейінгі білім берудің саяси маңыздылығын көрсетеді.
ЮНЕСКО елдерге мемлекеттік-жекешелік әріптестікті (бұдан әрі - МЖӘ) дамытуды ұсынады, бұл ретте мемлекеттік қаржыландыруды халқы аз және шалғай пункттерге жіберу керек. Соңғы бес жыл ішінде Қазақстанда Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамыту білім беру жүйесін жаңғыртудың басым бағыттарының біріне айналды. 2010 - 2014 жылдарға арналған "Балапан" бағдарламасын табысты іске асыру мектепке дейінгі ұйымдар санының өсуіне ықпал етті. Желінің өсуі "Балапан" бағдарламасын бағдарламаға біріктіргеннен кейін де жалғасты. Осылайша, 2015 жылдан бастап мектепке дейінгі ұйымдар желісі 994 бірлікке ұлғайды. 2017 жылы 9828 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істеді (2015 жылы - 8834, 2016 жылы - 9410 бірлік). Жеке меншік мектепке дейінгі ұйымдар желісін кеңейту бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Соңғы үш жылда олардың саны 1283 бірлікке өсіп, 3058 бірлікті құрады (2015 жылы - 1 775 бірлік, 2016 жылы - 2 336 бірлік, 2017 жылы - 3058 бірлік). Бұған заңнаманы жетілдіру және мемлекеттік тапсырысты орналастыру айтарлықтай ықпал етті. 2017 жылы мемлекеттік тапсырыстың жалпы санының (494,3 мың орын) 43,8% (216,8 мың орын) 2524 жеке меншік мектепке дейінгі ұйымдарда орналастырылды (2015 жылы - 1 043, 2016 жылы - 1341, 2017 жылы - 2524). 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 78,6% - дан 90,5% - ға дейін ұлғайды (2015 жылы - 81,6 %, 2016 жылы-85,8 %, 2017 жылы-90,5 %). Мектепке дейінгі ұйымдар желісінің дамуы педагог кадрлар санының өсуіне ықпал етті. 2015 жылмен салыстырғанда педагогтардың саны 9,8 мыңға артып, 2017 жылы 90,6 мың адамды құрады (2015 жылы - 80,8 мың адам, 2016 жылы - 84,7 мың адам, 2017 жылы - 90,6 мың адам).
Мектепке дейінгі білім берудің мазмұндық аспектілерін дамытуға баса назар аударылды. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (бұдан әрі - МЖС) жаңартылды. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы әзірленді. Баланың шығармашылық және танымдық дамуына бағытталған бағдарламаларды сынақтан өткізу еліміздегі 77 балабақша мен 30 пилоттық мектептің базасында жүргізілді. Осылайша, еліміздегі мектепке дейінгі білім беруді дамытуда алға қарай айтарлықтай қадам жасалды. Сонымен қатар, ерекше назар аударуды және тиісті шаралар қабылдауды талап ететін салалар мен міндеттер қалып отыр. Проблемалар: 1) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының қазіргі желісі және оның инфрақұрылымдық жаңару қарқыны Қазақстанда бала туудың өсуіне және урбандалу процесіне ілесе алмайды (өсу нүктелерінде, ірі қалаларда мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының желісі қажеттіліктерді өтемейді). 2) балаларды қамтудың сандық көрсеткіштері айтарлықтай жоғары болған кезде мектепке дейінгі ұйымдар көрсететін қызметтердің сапасы әлі де жеткіліксіз деңгейде қалып отыр. Бұл тәрбиеші кәсібінің әлеуметтік мәртебесінің айтарлықтай беделсіздігінің нәтижесі;
Мұғалім мансабының бастапқы кезеңі кәсіпке жіберу үшін талаптарды арттыруды көздейді. ЭЫДҰ - ның 18 елінде лауазымға міндетті енгізу жүргізіледі, 14 елінде мұғалімдердің тағылымдамасы қолданылады. Әлемдік тәжірибеде мұғалімнің қоғамның дамуына қосқан үлесі маңызды деп танылды. Оқыту мансап ретінде қарастырылады. Педагог кадрлардың тұрақтамауы 5% - дан аз. Мұғалім мамандығының мәртебесі мен беделінің жаһандық индексі өсуде. Австрияда үздік мұғалімдерге арналған "Білім берудегі Оскар" бағдарламасы кеңінен таралды.
Германияның Бранденбург жерінде жас мұғалімдерді жұмысқа қабылдау және тәжірибелі педагогтарды зейнетке шығару рәсімдері ашылды. Швецияда мектептер, университеттер мен кәсіпкерлік ортаның өзара тығыз байланысын қалыптастыруға баса назар аударылады. Білім беру жүйесінің көшбасшылары мұғалімнің кәсіби даму тәсілдерін жаңғыртады. Педагогтердің біліктілігін арттыру жүйесін Қазақстанмен салыстыруға келмейді. Олар көлемі, кезеңділігі, қамтылуы, орталықтандыру деңгейі бойынша ерекшеленеді. ЭЫДҰ-ның 20 елінде міндетті біліктілікті арттыру курстары жеке мектептердің басымдықтары контексінде жүргізіледі. Біліктілікті арттыру қызмет бойынша жоғарылату және жалақыны көтеру үшін қажет. ЭЫДҰ - ның 14 елінде біліктілікті арттыруға арналған шығындарды мемлекет толық, 8 елінде ішінара өтейді. Финляндия мен Сингапур педагогтары жыл сайын біліктіліктерін арттырады. Оңтүстік Кореяда мұғалімдерге Қашықтықтан оқытудың және мектепішілік семинарлар мен курстардың әртүрлі түрлері ұсынылады. Жапонияда мұғалімдерді қайта даярлау саласы мемлекеттің бақылауында. Финляндияда педагог кадрлардың кәсіби дамуына жұмыс берушілер жауапты болады, Швецияда - нарықтық қатынастар негізінде, мемлекеттің қатысуынсыз жүзеге асырылады. Мұғалімнің кәсіби даму форматы әлдеқайда кең. Бұл тек курстарға, семинарлар мен конференцияларға қатысу ғана емес. Тиімді кәсіби даму оқыту мен практиканы қамтиды. Кейінгі қолдау қарастырылған. Қашықтықтан оқыту курстарын ЭЫДҰ-ның 21 елі ұсынады. Біліктілікті арттыру жұмыстан қол үзбей тікелей мектеп базасында жүзеге асырылады. Мұғалімдердің ЖОО мен жеке компаниялар базасында курстық қайта даярлаудан өту мүмкіндігі бар.
Мұғалімдер мен мектеп басшыларының стандарттары Кәсіби құзыреттілік сапасының критерийлерін қамтиды. Оқыту және мектепті басқару практикасының индикаторлары педагогикалық білім беру бағдарламаларында, жұмыстың жеке нәтижелерін бағалауда қарастырылған. Экономикалық дамудың жоғары деңгейіне мектептерді "үздік" және "нашар"деп бөлмейтін елдер қол жеткізуде. Жетекші әлемдік білім беру жүйелерінің назары оқушылардың білім жетістіктерін теңестіруге бағытталған. Сингапурда мектеп оқушылары қабілеттерін ерте жастан диагностикалаудың қорытындысы бойынша аптасына 4-8 рет математикалық сауаттылық бойынша қосымша сабақтарға қатысады. Жапонияда ауыл мектептерінің одағы құрылды, ол арқылы мұғалімдер тәжірибе алмасуға және түрлі зерттеулер жүргізуге мүмкіндік алады. Үлгерімі нашар балаларға үй тапсырмасын орындауда қолдау көрсету бойынша студенттердің волонтерлік қызметі өрістетілді. Шанхайдағы ауыл мектептеріне қалалық мектептер қолдау көрсетеді. Гонконгта мигранттардың балаларын оқытуға қолдау көрсетудің арнайы бағдарламалары әзірленуде. Оқу жылы басталғанға дейін Арнайы 6 айлық бағдарлама ұйымдастырылады. ЭЫДҰ-ның 15 елінде үлгерімі нашар оқушыларды қолдау жөніндегі бағдарламалар бар. Жаңа талаптарға сәйкес келетін білім беру ортасын құру түйінді мәселе болып табылады. Мектеп инфрақұрылымының мүмкіндіктері барынша пайдаланылады. Ашық ішкі кеңістікті трансформациялау, мобильді қалқалар немесе жылжымалы жабдықтар көмегімен оқу алаңдарын аймақтарға бөлу процестері қолданылады. Бұл ұзақ уақыт бойы мектеп ғимаратында болған балалар үшін психологиялық әртүрлілік пен әсердің өзгеруін тудырады. Соңғы үш жылда шағын жинақталған мектептердің жабылуы есебінен мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің 113 бірлікке қысқару үрдісі байқалады (2015 - 2016 оқу жылында - 7 160 мектеп, 2016 - 2017 оқу жылында - 7 100 мектеп, 2017 - 2018 оқу жылында - 7047 мектеп). 2017 - 2018 оқу жылында оқушылар контингенті 3 млн.баланы құрап, 2015 жылғы көрсеткіштен 326 мың балаға артты (2015 - 2016 оқу жылында - 2 724 127 оқушы, 2016 - 2017 оқу жылында - 2 930 583 оқушы, 2017 - 2018 оқу жылында-3 050 770). 2014 - 2016 жылдар аралығындағы кезеңде апатты мектептер санының 99 бірлікке азаюы байқалады (2014 - 2015 оқу жылында - 136, 2015 - 2016 оқу жылында - 69 бірлік, 2016 - 2017 оқу жылында-37 бірлік). Үш ауысымды мектептер саны 11 бірлікке дейін ұлғайды (2014 - 2015 оқу жылында - 95, 2015 - 2016 оқу жылында - 87, 2016 - 2017 оқу жылында-106). "Нұрлы жол" инфрақұрылымды дамытудың 2015 - 2016 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру аясында елімізде 35 мектеп ашылды, бұл 27 мектепте үш ауысымды оқытуды және 5 мектепте апаттылықты жоюға мүмкіндік берді. 2011-2015 жылдары Қазақстандағы мектептегі білім берудің басымдықтары инфрақұрылымдық даму және жаңартылған мазмұнға көшуге дайындық болды. НЗМ тәжірибесін толық көлемде тарату жүзеге асырылуда. Мектептегі білім берудің жаңартылған мазмұнына кезең-кезеңімен көшу үшін база дайындалды. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру мемлекеттік стандарты қабылданды.[2]
Бағдарлама оқушылардың функционалдық сауаттылығын, сыни ойлауын, білімі мен іскерлігін нақты өмірде қолдану қабілетін дамытуға бағытталған. Жаңартылған бағдарлама 2015-2016 оқу жылында 1 - сыныптарда, 2016-2017 оқу жылында 2-сыныптарда 30 пилоттық мектепте апробациядан өтті. 2016 - 2017 оқу жылының 1 қыркүйегінен бастап республиканың барлық мектептерінің 1-сыныптарында НЗМ тәжірибесі бойынша жаңартылған бағдарлама енгізілді. 2017-2018 оқу жылында білім берудің жаңартылған мазмұнына 2, 5, 7 сыныптар көшті. Білім беру мазмұнын жаңартумен қатар бес күндік оқу аптасы енгізілді. Білім берудің жаңартылған мазмұнын енгізу шеңберінде үш тілде оқытуға кезең-кезеңмен көшуге және жекелеген пәндерді ағылшын тілінде оқытуды енгізуге дайындық іске асырылуда. 2017-2018 оқу жылының қыркүйек айынан бастап 153 мектепте пилоттық режимде жаратылыстану-ғылыми циклдің жекелеген пәндерін ағылшын тілінде оқыту басталды, 379 мектепте пәндерді оқытуға ағылшын тілінің элементтерін енгізу басталды. Осылайша, 2017-2018 оқу жылынан бастап үш тілде оқыту республиканың 2206 мектебінде, оның ішінде 20 НЗМ - де, 27 "Білім-инновация" лицейінде, 33 дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектепте, 153 пилоттық мектепте және басқа мектептерде жүзеге асырылады. 2017-2018 оқу жылында елімізде 64,7 мың оқушы контингенті бар дарынды балаларға арналған 125 мамандандырылған Білім беру ұйымы жұмыс істейді. 2013-2017 жылдары қазақстандық оқушылардың халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жарыстарға қатысу нәтижелері бойынша Қазақстан математика, физика және химия бойынша әлемнің 10 үздік елінің қатарына кіреді. Зияткерлік жарыстар жеңімпаздарының жалпы саны 2014 жылы - 1 376 адамды, 2015 жылы - 1 309 адамды, 2016 жылы - 1 273 адамды, 2017 жылы - 688 адамды құрайды.
Педагогтің кәсіби стандарты әзірленді және педагогикалық мамандықтарға қабылдау тетіктері қайта қаралды. НЗМ Педагогикалық шеберлік орталығы әзірлеген біліктілікті арттырудың жаңа үш деңгейлі бағдарламасы бойынша 2012-2017 жылдары 68,7 мың педагог курстық даярлықтан өтті. Бес жыл ішінде жалпы білім беретін мектеп мұғалімдері үшін 217 онлайн-семинар және 493 мастер-класс өткізілді. Өткізілген біліктілікті арттыру курстарының сапасын талдау, сондай-ақ олардың тиімділігін анықтау үшін 2016 жылы мониторингтік зерттеу жүргізілді. 2016-2017 жылдары 152,4 мың мұғалім (53 %) жаңартылған білім беру мазмұны бойынша біліктілікті арттыру курстарынан өтті. Азаматтық қызметшілерге, оның ішінде білім беру қызметкерлеріне еңбекақы төлеудің жаңа моделі 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап іске қосылды. Педагогтерге сараланған қосымша ақылар және ынталандырушы үстемеақылар көзделеді. Бұл мұғалімдердің кәсібилігін жақсартуға, кәсіптің тартымдылығын арттыруға және тым жоғары педагогикалық жүктемені азайтуға ықпал етеді. Үш тілде оқытуды дамыту бойынша кең ауқымды іс - қимыл жүргізу үшін үш тілде білім беруді дамытудың 2015-2020 жылдарға арналған Жол картасы іске асырылуда. Қосымша білім беру және балаларды сабақтан тыс уақытта жұмыспен қамту үшін жағдайлар жасалады. Мектептен тыс ұйымдарда және мектеп үйірмелерінде балаларды қамту 65,8% құрайды.
Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі - ҰБТ) қолданыстағы форматын жетілдіру мақсатында ҰБТ рәсімдері мектепте қорытынды аттестаттауға және ЖОО-ға түсу емтихандарына бөлінген. Өз елінің тағдыры мен қабылдаған шешімдеріне жауапкершілікті сезінетін жас ұрпақты қалыптастырудың жаңа тәсілдері Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі "Қазақстан 2020: болашаққа жол"мемлекеттік жастар саясатының тұжырымдамасына енгізілген. Мектептегі білім беруді табысты аяқтағанын растайтын түлектер үлесінің өскені байқалады. Сонымен қатар, XXI ғасырдың жаңа жаһандық сын-қатерлерін ескере отырып, барлық балалар үшін сапалы білім беру мәселелері өзектендірілуде. Жалпы орта білім беру инфрақұрылымы жедел даму қарқынын талап етеді. Елдің географиялық артықшылығы ауылдағы мектептердің 3 есе басым болуына себепші болады.
Ауылдық жерлерде орналасқан мектептер саны қалалық мектептерден 3,3 есе көп. Бұл ретте қала мектептерінің оқушылары ауылдық оқушылармен салыстырғанда көп (Қала - 1 650 672 адам, ауыл - 1 400 098 адам). Халық аз қоныстанған әрбір пунктте мемлекет шағын жинақты мектептің (бұдан әрі - ШЖМ) жұмыс істеуіне кепілдік береді. Республиканың 2 944 мектебі ШЖМ болып табылады. Кейбір облыстарда мектептердің басым көпшілігі шағын жинақты мектептер болып табылады: Солтүстік Қазақстан облысында-79,0 %, Ақмола облысында - 67,6 %, Қостанай облысында - 67,5 %, Шығыс Қазақстан облысында - 54 %. 2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикада 5,6 млн адам тұрады. олардың 8,6% - ын жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар, ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балалар, аз қамтылған және көп балалы отбасылардан шыққан балалар, заңға қайшы келетін балалар және т. б. құрайды. Балалардың барлық санаттары үшін инклюзивті білім беруді дамыту және қоғамда әлеуметтік бейімделу қиындықтары бар (девиантты мінез-құлқы бар, әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-психологиялық мәртебесі төмен), көшіп-қонушылардың, оралмандардың, босқындардың отбасыларынан және мектептері жоқ елді мекендерде тұратын барлық санаттағы балалардың сапалы білім алуына тең қолжетімділікті қамтамасыз ету жолымен тегін жалпыға міндетті орта білім алуға құқықтарын іске асыру үшін тең мүмкіндіктер мен жағдайлар жасалады. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 19 қаңтардағы № 17 бұйрығымен өмірде қиын жағдайға тап болған балаларға білім беру ұйымдарында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарты бекітілген. Заңға қайшы келетін кәмелетке толмағандарды әлеуметтік-психологиялық оңалту үшін 7 арнайы білім беру ұйымы және 1 ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы жұмыс істейді. Қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, ата - анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, девиантты мінез-құлықты балаларға арналған білім беру ұйымдарына жіберілетін кәмелетке толмағандарды, сондай-ақ республикада әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды қабылдауды, қысқа мерзімді күтіп-бағуды, бейімдеуді және одан әрі орналастыруды қамтамасыз ету үшін 19 кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығы (бұдан әрі-КБО) және өмірлік қиын жағдайға тап болған балаларды КБО жанында қоғамдық негізде балаларға және өмірлік қиын жағдайға тап болған ата-аналарға (заңды өкілдерге) консультациялық, құқықтық, психологиялық, педагогикалық көмек көрсететін отбасын қолдау қызметтері жұмыс істейді. [3]
Өлшемдердің толық маңызы мен ерекшелігі
Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі әлеуметтік жетімдікті азайту болып табылады. 27,3 мың жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың 21,0 мыңы отбасына орналастырудың баламалы нысандарымен (қорғаншылық, қамқоршылық, патронат) қамтылған. Әлеуметтік жетімдіктің алдын алу мақсатында бірқатар шаралар қабылдануда, оның ішінде отбасылық және балалардың қолайсыздығын уақтылы анықтау, өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасылар мен балаларға қажетті көмек көрсету, балаларды орналастырудың баламалы нысандары дамуда. Отбасын құрудың балама түрлері бар-қамқоршылық, патронат және асырап алу, патронаттық отбасы, қонақ отбасы. Балалардың жасына, денсаулығы мен қажеттіліктеріне сәйкес демалыс пен бос уақытқа құқығы "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы"Қазақстан Республикасының Заңында бекітілген. 2017 жылдың жазында республикада 14 730 сауықтыру лагерлері мен алаңдары жұмыс істеді (оның ішінде: 12 510 мектеп жанындағы, 1997 - шатырлы, спорттық, киіз үй, 223 - қала сыртындағы). 2016 жылмен салыстырғанда (12 689 лагерь) лагерьлер саны 16% - ға артты.
2016-2018 жылдарға арналған каникул кезеңінде балалардың сауықтыру демалысы мен жұмыспен қамтылуын, балалар мен жасөспірімдер туризмін дамытудың Жол картасы әзірленіп, бекітілді. Жыл сайын Мемлекет басшысына Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама ұсынылады. Балалар мен жастарға қолжетімді шағымдар мен өтініштер беру тетігі жасалды. Мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының блогтары, жедел консультативтік көмек көрсету, өмірлік қиын жағдайға тап болған балаларға психологиялық қолдау көрсету үшін Сенім телефондары жұмыс істейді. Проблемалар:
1) мектеп инфрақұрылымын дамыту қолда бар қажеттіліктерді толық көлемде қанағаттандырмайды. Пайдалану мерзімі өткен (1950 - 1970 жылдары салынған) ескірген мектеп ғимараттары авариялық мектептер қатарына өтеді. 2016 жылы мұндай мектептер саны 64 бірлікті құрады. Онда 17,9 мың бала, 127 үш ауысымды мектепте 18,6 мың бала оқиды;
2) елді мекенде мектептердің болмауына байланысты 3 561 оқушының тұрғылықты жері бойынша оқуға мүмкіндігі жоқ, бұл тасымалдауға мұқтаж балалардың 13,7%-ын құрайды (25863 адам); 3) Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар оқушыларды жалпы білім беретін мектептердің білім беру процесіне қосудың маңыздылығы сақталып отыр. Мектептердің 55% - ында тиісті жағдай жасалған. Мұндай мүмкіндікті ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың тек 34% - ы алды. Арнайы білімі бар педагогтарға және әдістемелік сүйемелдеуге қажеттілік бар; 4) оқу әдебиеттерін баспалық сараптау рәсімінің тиімділігі жеткіліксіз деңгейде. Баспалардан келіп түскен оқулықтардың 91,2% - ы пысықтауға жіберіледі. Ғылыми-педагогикалық сараптамадан бірінші реттен оқулықтардың тек 12% - ы ғана өтеді; 5) оқытудың инновациялық технологиялары толық көлемде қолданылмайды. Мектептердің кең жолақты Интернетке қосылу көрсеткіші төмен болып қалуда; 6) әлеуметтік және эмоциялық дағдыларды қалыптастыру, когнитивтік емес қабілеттерді дамыту қажеттілігі әлі де ерекше маңызды болып табылады. Мектептегі білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу STEM-оқыту контексінде жүзеге асырылуы тиіс. Пәнаралық және жобалық тәсіл оқушыларды таным мен дамудың белсенді процесіне ынталандыруға мүмкіндік береді; 7) ағылшын тілін білетін пән мұғалімдеріне қажеттілік жоғары болып қалуда.
Жоғары және бірінші біліктілік санаттары бар мектеп педагогтерінің сапалық құрамы 50,8% - ды ғана құрайды. Мектеп мұғалімдерінің тек 1,2% - ы ғана магистр дәрежесіне ие; 8) біліктілікті арттыру жүйесінің алдына да жаңа міндеттер қойылуда. Мұғалімнің кәсіби даму бағдарламаларын сапалы жаңарту қажет. Бұл Қазақстан педагогтерінің біліктілігін арттыру жүйесінің кадрлық құрамының жоғары құзыретін талап етеді; 9) ауыл мұғалімдерінің курстармен қамтылуы төмен деңгейде қалып отыр. Ұсынылатын курстық даярлықтың форматы жаңа тәсілдерді әзірлеуді және енгізуді талап етеді; 10) мектептегі білім сапасы көрсеткіштерінің тежеуші факторы әлі де мұғалім кәсібі мәртебесінің төмендігі болып отыр. Мұғалімнің қоғамдық имиджін көтерудің, жоғары материалдық және рухани ынталандырудың, педагогтік қызметке қабілетті және шығармашыл жастарды тартудың жаңа тәсілдері әзірленбеген; 11) мұғалімнің мансаптық және кәсіби өсуінің тетіктері әзірленбеген.
Педагогтің кәсіби стандарты немесе оның кәсіби құзыреттілігін дамытудың тұжырымдамалық моделі енгізілмеген; 12) мектеп жасындағы балаларға қосымша білім беруді дамытудың жеделдетілген қарқыны талап етіледі. Мектептен тыс ұйымдардың, оның ішінде робототехника үйірмелерінің, IT-алаңдардың, жас туристер мен натуралистер бірлестіктерінің желісі жеткіліксіз; 13) бастауыш мектеп түлектерін оқытудың табыстылығын мониторингтеу тетіктері әзірленбеген. Негізгі мектеп түлектерін оқу жетістіктерін сырттай бағалау үлгерімі төмен оқушыларды уақтылы анықтауға және қолдауға мүмкіндік бермейді;
14) бес балдық бағалау жүйесі білім алушылар білімінің нақты деңгейін көрсетпейді. Ол орын алып отырған қиындықтарды ескере отырып, мектеп оқушысын оқытудың жеке траекториясын әзірлеуге, оларды оқу бағдарламасын меңгерудегі олқылықтарды жоюға уәждеуге мүмкіндік бермейді; 15) қазақстандық оқушылар PISA-2015 қорытындылары бойынша ЭЫДҰ елдеріндегі құрдастарынан әлі де болса математикадан 1 жылға, жаратылыстанудан 1 жылға және оқудан 2 жылға қалып отыр; 16) жыл сайынғы ҰБТ қорытындылары бойынша үздік және артта қалған мектептер арасындағы айырмашылық 60% - ды құрайды.
Оқуда нәтижелері төмен мектептерді қолдау тетіктері әзірленбеген және енгізілмеген; 17) мектептерде жан басына қаржыландыру тетіктерін енгізу кең таралмады. 4 377 күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектептің қамқоршылық кеңестері ата-аналар комитеттерінің функцияларын көбірек орындайды. Олардың қаржылық автономия өкілеттіктері жоқ. 18) отбасылық проблемалар бар. Ішкі істер органдарында 10 мыңнан астам қолайсыз отбасы есепте тұр, оларда 15 мың бала тұрады. Жыл сайын 2 мыңға жуық ата-ана ата-ана құқығынан айырылады не шектеледі, әрбір үшінші неке бұзылады, 6 мыңға жуық бала кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары арқылы өтеді, 3 мыңнан астам бала балалар үйіне түседі. Бұл ретте балалар үйлері тәрбиеленушілерінің 82% - ы тірі ата-аналары бар жетім балалар болып табылады. 19) өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларға әлеуметтік және психологиялық қолдау көрсетілмейді. КБО, балалар үйлерінің жанындағы қоғамдық бастамаларда әрекет ететін отбасын қолдау жөніндегі қызметтер және баланы қабылдайтын ата-аналар мектептері жұмысты тек түпкілікті нәтиже алған кезде (баланың мекемеге түсуі) қамтамасыз етеді және Дағдарыс алдындағы жағдайда отбасымен профилактикалық жұмысқа жеткілікті бағдарланбаған (жұмыс істеп тұрған қызметтердің қызметкерлері мекемелердің тәрбиешілері мен мамандары болып табылады). [4]
20) ересектер тарапынан балаларға қатысты қатыгездікпен қараудың, сондай-ақ кәмелетке толмағандар арасында сексуалдық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттерінің, суицидтік көріністердің жиілеп кеткен жағдайларына елеулі алаңдаушылық білдіреді. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының деректері бойынша зардап шеккен балалардың 48,5% - ына қатысты жеке тұлғаға қарсы әрекет жасалды (барлығы 2017 жылы-балаларға қатысты 2014 қылмыс). Құқық қорғау органдарының ресми мәліметтері бойынша, 2016 жылы кәмелетке толмағандар 3148 құқық бұзушылық жасаған. Барлық қылмыстардың жалпы санындағы балалар қылмысының үлес салмағы 0,9% - ды құрайды. 21) КБО-ға қадағалаусыз және панасыз қалғаны үшін жеткізілген кәмелетке толмағандар санының өсуі. 2011 жылдан бастап 2017 жылға дейінгі кезеңдегі Динамика 2015 жылға дейін балалар саны тұрақты өскенін, 2017 жылы біршама төмендеу байқалғанын, 2017 жылдың қорытындысы бойынша панасыз қалған балалар саны 6306-ны құрайтынын көрсетеді. 2017 жылғы әлеуметтанулық зерттеуге сәйкес, кейбір облыстарда балалар құрамында КБО-ға түсетін панасыз және қараусыз балалар саны салыстырмалы түрде үлкен. Мысалы, Шығыс Қазақстан облысында 10000 балаға 20 панасыз бала келсе, Астана қаласында 10 мың балаға 19 бала бар. 22) көп балаларды, оның ішінде өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды қамту үшін қала сыртындағы жазғы сауықтыру лагерьлерінің жеткіліксіз саны. Осылайша, мектептегі білім берудің жаңа кезеңінде инфрақұрылымдық шешімдерді, ресурстық және әдіснамалық жаңартуды жылдамдату, қалалық және ауылдық мектептер арасындағы алшақтықты азайту тетіктерін әзірлеу, корпоративтік басқарудың рөлін күшейту, білім беру процестері мен контентті цифрландыру, жан басына қаржыландыруды енгізу, "Рухани жаңғыру"қоғамдық санасын жаңғырту шеңберінде тәрбиелік құрамдасты күшейту қажет. Техникалық және кәсіптік білім әлемдік тәжірибеде техникалық және кәсіптік білімнің әлеуметтік бағдарлануы айқын.
Жетекші елдерде ТжКБ жүйесі жастар мен ересектердің табысты әлеуметтік бейімделуінің факторы болып табылады. Германиядағы әлеуметтік әріптестік Еуропадағы жастар жұмыссыздығының төмендеуінің үздік көрсеткіштерін қамтамасыз етті. Қазақстанмен салыстырғанда білім алушыларды дуальді оқытумен қамту 3,5 есе жоғары. Кадрларды даярлау процесіне кәсіпорындарды тарту көрсеткіштері 27,5 есе артық. ЭЫДҰ елдерінде ТжКБ білім беру мен жұмыс берушілердің, мүдделі тараптардың ұжымдық жауапкершілігі негізінде дамиды. Еуропалық Одақта 2020 жылға дейін ТжКБ-ның басты мақсаттарының бірі дуальді оқытуды ілгерілету болып мәлімделді. Жұмысшы кәсібін алумен қатар жастарға кәсіпкерлік дағдыларды дарыту қамтамасыз етіледі. 2011-2015 жылдары елдің ТжКБ-ны қайта құрылымдау бойынша айтарлықтай жұмыс жүргізілді. 2012 жылы Қазақстан Тәуелсіз мемлекеттер қатарынан бірінші ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz