Азаматтық құқықтық қатынастардың объектілері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Қазақ ұлттық аграрлық университеті

Факультеті: «Бизнес және құқық жоғары мектебі»

Кафедрасы:«Құқықтану»

СӨЖ

Тақырыбы:Азаматтық құқық белгілері

Орындаған:Аязбай Санат ЮП-215

Тексерген: Рыскулбекова Б.

Алматы 2020 ж

Жоспары:

I. Кіріспе:

II. Негізгі бөлім:

Азаматтық құқықтың мазмұны, субъектілері және объектілері
Азаматтық құқықтың түрлері
Азаматтық құқықтарды қорғау ұғымы

III. Қорытынды:

IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі:

Кіріспе

Азаматтық заңдарда 1994 жылы 27 желтоқсанда он үшінші сайланған Қазақстан Республикасы Жоғары кеңесінің 2 сессиясы қабылдаған жаңа Азаматтық кодекс (жалпы бөлім) ерекше орын алады және сонымен қатар, 1 шілдеде 1999 жылы қабылданған Азаматтық кодексті (ерекше бөлімін) атап көрсетуге болады.

Азаматтық кодекстің 3-бабында Қазақстан Республикасы азаматтық заңдарының жүйесі анықталған. Ең алдымен ол жалпы республикалық болып табылады және Азаматтық кодекстен, соған сәйкес қабылданған Қазақстан Республикасының өзгеде заңдарынан, Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлықтарынан, Парламенттің қаулыларынан, Парламенттің сенаты мен Мәжілісінің қаулыларынан(заң актілерінен), сондай-ақ Азаматтық кодекстің 1-бабының 1, 2-ші тармақтарында аталған қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарынан, Қазақстан Республикасы үкіметінің қаулыларынан тұрады. Азаматтық заңдармен реттелетін қатынастар жиынтығын анықтай келе, бұл қатынастардың субъектілерін де атап көрсетуге болады. Оларға жеке тұлғалар(Қазақстан Республикасының азаматтары, шетел азаматтары, азаматтығы жжоқ адамдар), заңды тұлғалар, мемлекет және әкімшілік-аумақтық бөлініс. 1964 жылшғы азаматтық Кодекспен салысстырғанда 1994 жылы 27-ші желтоқсанда қабылданған Азаматтық Кодекстің ерекшклігі сол, мемлекет азаматтық-құқықтық қатынастарға осы қатынастарға өзге қатысушылармен тең негізде түсеті, ндігі атап көрсетілген.

Азаматтық құқық белгілері

Азаматтық құқық объектілері (ағыл. objects of civil rights (civil law) (property) ; нем. Objekte der Biirgerreclite pi (materielle) ) - мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер мен құқықтар.

Азаматтық құқық объектiлерiнiң түрлерi 1. Мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес игiлiктер мен құқықтар азаматтық құқық объектiлерi бола алады. 2. Мүлiктiк игiлiктер мен құқықтарға (мүлiкке) : заттар, ақша, соның iшiнде шетел валютасы, құнды қағаздар, жұмыс, қызмет, шығармашылық-интеллектуалдық қызметтiң объектiге айналған нәтижелерi, фирмалық атаулар, тауарлық белгiлер және бұйымды дараландырудың өзге де құралдары мүлiктiк құқықтар мен басқа да мүлiк жатады. 2-1. Ақшаға және ақшалай мiндеттемелер бойынша құқықтарға (талаптарға) (ақша төлеу жөнiндегi талап ету құқықтарына), егер осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiнде өзгеше көзделмесе немесе мiндеттеме мәнiнен туындамаса, тиiсiнше заттардың немесе мүлiктiк құқықтардың (талаптардың) құқықтық режимi қолданылады. 3. Жеке мүлiктiк емес игiлiктер мен құқықтарға: жеке адамның өмiрi, денсаулығы, қадiр-қасиетi, абырой, игi атақ, iскерлiк бедел, жеке өмiрге қол сұқпаушылық, жеке құпия мен отбасы құпиясы, есiм алу құқығы, автор болу құқығы, шығармаға қол сұқпаушылық құқығы және басқа материалдық емес игiлiктер мен құқықтар жатады.

Азаматтық құқықтар мен міндеттер құқықтың субъектілері деп аталатын құқықтық қатынасқа қатынасцшыларға тән. Азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілеріне азаматтар, заңды тұлғалар, мемлекет, сондай-ақ әкімшілік-аумақтық бөліністер жатады. Аталған субъектілердің азаматтық құқықтық қатынастарға қатысуының алғышарты олардың азаматтық құқықтық қабілеттілікке және азаматтық әрекет қабілеттілігіне ие бола алуы.

Азаматтық құқықтың негізгі субъектілері жеке және заңды тұлғалар болып табылады. Мемлект пен әкімшілік-аумақтық бөліністер де азаматтық құқықтың субъектілірі болып табылады, бірақ өздерінің азаматтық олар арнайы және соған уәкілетті заңды тұлғалар арқылы жүзеге сырады.

Азаматтардың өз әрекеттерімен азаматтық құқықтарға ие болуға және оны жүзеге асыруға, өзі үшін азаматтық міндеттер жасап, оларды орындауға қабілеттілігі (азаматтық құқық қабілеттілігі) кәмелетке толғанда, яғни он сегіз жасқа толғаннан кейін толық көлемде пайда болады.

Қазақстан Республикасының Конституциясында азаматтық құқық нормалары бар. Атап айытқанда, 6-бапта Қазақстанда мемлекеттік меншік пен меншіктің танылатыны және тең дәрежеде қорғалатыны белгіленген. Азаматтардың жеке меншігі мәселелері Конституцияның 26-бабында неғұрлым тәптіштеп баяндалған. Азаматтың ар-ожданы, қадір-қасиеті және абыройлы есімі, оның бостандығы мен өміріне ешкімнің тиіспеуі, жеке және отбасылық құпия, хат жазысу, телефон арқылы сөйлесу, почта, телеграф және өзгеде хабарлар сияқты рухани қазыналар жөнінде туындайтын жеке мүліктік қатынастарды азаматтық-құқықтық реттеудің негізгі Қазақстан Республикасы

Азаматтық құқықтық қатынастардың объектілері.

Мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер мен құқықтар азаматтық құқық объектілері бола алады. мүліктік игіліктер мен құқықтарға (мүлікке) :заттар, ақша, соның ішінде шетел валютасы, құнды қағаздар, жұмыс, қызмет, шығармашылық интелектуалдық қызметтің объектіге айналған нәтижелері, фирмалық атаулар, тауарлық белгілер және бұйымды дараландырудың өзге де құралдары, мүліктік құқықтар мен басқа да мүлік жатады. Жеке мүліктік емес игіліктер мен құқықтарға:жеке адамның өмірі, денсаулығы, қадір-қасиеті, абыройы, игі атақ, іскерік бедел, жеке өмірге қол сұқпаушылық, жеке құпия мен отбасы құпиясы, есім алу құқығы, автор болу құқығы, шығармаға қол сұқпаушылық құқығы және басқа материалдық емес игіліктер мен құқықтар жатады.

Қатынастардың негізі материалды игіліктердің болуы және болмауына бацланысты қалыптасатындықтан азаматтық құқықтық қатынастардың түрлері мүліктік және мүліктік емес деп бөлінеді. Мүлікті қатынастар мүліктік, материалды игіліктер сипатында болатындыұтан, олардың эканомикалық мазмұны бар. Мүліктік емес қатынастарға адамның, азаматтың өмірі, денсаулығы, еркіндігі, бостандығы, қауіпсіздігі, ар-ожданы, намысы, аты-жөні т. с. с. жеке басының мүліктік емес мүдделері жатады. Мүліктік, материалды игіліктер бір жеке және заңды тұлғалардан екіншілеріне көшуі, қайтарылуы мүмкін. Ал мүліктік емес құбылыстар мен мүдделер екінші біреуге берілмейді, көшпейді.

Азаматтық құқық қатынастары негізінен:

а) Мүлітік және мүліктік емес

ә) Абсолютті жңне салыстырмалы

б) Заттық және міндеттемелік теп ажыратылады.

Субъективті құқығы бар тұлғаларға міндетті тұлғалардың беймәлім тобы қарсы тұратын құқық қатынастары абсолютті құқық қатынастары деп аталады. Мүлікті және жеке мүліктік емес құқық қатынастары абсолютті болуы мүмкін. бұл арада меншікті заттың бір субъектісі туындыныі немесе өнертабыстың авторы басқарцға құқықты болып табылады. Қалған тұлғалардың бәрі міндетті болады. Олардың негізгі міндеті келеңсіз болып табылады және меншік иесінің өз құқығын жүзеге асыруына, автор құқығын бұзбауға және т. б. келіп саяды.

Қатысушылардың қарауындағы субьективтi азаматтық құқықтар тек қана нақты жүзеге асырылуға тиiс емес, сонымен бiрге олар субьективтiк құқықтың бұзылуымен пайда болған барлық жоғалтуларды өтеп, қалпына келтiрудi бұзылған құқықтарды түзетуге мүмкiндiктер бередi. Бұл тұрғыдан проф. В. П. Грибановтың мынадай пiкiрi көңiлге қонады: “Құқық қорғау сипатының мүмкiндiгi оның құқық өкiлеттiгi ретiнде субьективтiк материалдық талаптар мазмұнының өзiмен белгiленедi. Демек кез келген субьективтi азаматтық құқық қорғауға жатады, сонымен бiрге осы құқықтың жүзеге асырушысы заңда қаралған құралдардың көмегiмен оны қорғауға тиiстi құқықты еншiлейдi.

Азаматтық құқықтарды қорғау тәсiлдерi.

Азаматтық кодекстiң 15-тарауының шеңберiнде азаматтық құқықтағы қорғануды кең мағынадағы меншiк иесiнiң мүддесiн қорғаудан айыра бiлу керек. Кең мағынада меншiк иесiнiң мүддесiн қорғау екi негiзгi нысанға бөлiнедi: юрисдикциялық және юрисдикциялық емес.

Азаматтық құқықтың өзiн-өзi қорғауы өзiнiң заңдық табиғатында құқық қорғау әдiсi болып табылмайтын өзiндiк нысанын еншiлейдi деген пiкiр де бар. Мәселен, проф. А. П. Сергеев қорғанудың дербес түрiнде өзiн-өзi қорғау құқығы сот және әкiмшiлiк нысандарымен бiрдей қаралуы керек едi. Бiздiң де пiкiрiзше өзiн-өзi қорғау құқығына ешкiмнiң тиiспейтiндiгiн қамтамасыз етуге, бұзылған құқықты қалпына келтiрiп, оның салдарын жоюға бағытталған өкiлеттi тұлғаның заң немесе шарт негiзiнде әрекет етуге жол берiлген азаматтық құқықты қорғаудың дебес нысаны болып табылады.

Азаматтық құқық институттардың әр түрiнен туындайтын не заттық-құқықтық, не мiндеттемелiкке жатпайтын ерекше қорғау тобы белгiленген. Мысалы, хабар-ошарсыз кеттi деп танылған немесе өлдi деп жарияланған адамдардың меншiкке мүлiкке құқықтарын қорғау (АК-тiң 29, 32-баптары), кепiл ұстаушының жауапкершiлiгi туралы және т. б. болып табылады.

Азаматтық-құқықтық қорғаудың әдiстерi дегенiмiз:

Зат иесiнiң ол затты бiреудiң заңсыз иеленуiнен өзiне зат күйiнде қайтарылуын талап етуi (ликвидация) ;
Иемдену еркiнен айырмай-ақ заңды пайдалануға жасалып отырған кедергiнi жоюды талап ету (негаторлық талап) ;
Затты жойып жiберген немесе бүлдiрген жағдайда зиянның (шығынның) орнын толтыру (ақшалай құнын өтеу) ;
Басқа бiр адам негiзсiз ие болған немесе сақтап қалған, виндикция жолымен зиянның орнын толтыру арқылы қайтарып алуға болмайтын заттың құнын зат иесiне ақшалай төлеу;

Бұйрық бойынша iс жүргiзу Қазан революциясына дейiнгi ресейлiк сотiсi жүргiзуiнде болған. Кейiн, РСФСР-дiң 1923 жылғы Азаматтық iс жүргiзу кодексiнде (210-219-баптары) сот бұйрығының рәсiмi енгiзiлген едi. Бiрақ 1964 жылы қабылданған Қазақ КСР Азаматтық iс жүргiзу кодексiнде ондай институт түбегейлi алынып тасталды.

Азаматтық-құқықтық қорғаудың көздейтiн мақсаты меншiк иесiнiң заңсыз айырылған нәрсесiн өзiне қайтару немесе өзiнiң затын пайдаланудағы кедергiлердi жою болып табылады. Затын қайтару туралы азаматтық талапты виндикациялық талап, ал затын пайдаланудағы кедергiлердi жою талабын негаторлы талап деп атайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.