Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін жобалау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті
Физика- математика факультеті

Информатика
кафедрасы

Ақпараттық жүйелерді жобалау пәнінен

Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін жобалау

Жоба

Орындаған:
5В070300 –Ақпараттық жүйелер,
Ис-31-тобының студенті
Сүйет Мәди

Жетекші:
білім магистрі, оқытушы
Дошева Г.А.

Орал, 2020 жыл

Мазмұны

Кіріспе

1 Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін тұрғызуды негіздеу

1.1 Қолдану саласын
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 5-13
1.2 Ақпараттық жүйені тұрғызудың
мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14-15
1.3 Ақпараттық жабдықтау құрылымына қойылатын талаптар ... ... ... ... ..16-
22
1.4 Ақпараттық жүйенің контексттік диаграммасы және
декомпозиция
диаграммасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .23-29
Ақпараттық жүйенің декомпозиция сызбасы Концептуалды
схема, декомпозиция схема ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...35-39
Негізгі бөлім

2 Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін жобалау

2.1 Мәселенің
қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 34-35
2.2 Кіріс
құжаттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...36-38
2.3 Шығыс
құжаттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 39
2.4 Программалық жабдықтау сипаттамасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40-41

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..42

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43

КІРІСПЕ

Қазіргі XXI ғасырда заман ағымына сай болу үшін қоғамды
ақпараттандыру өте қажетті болып келеді. Қоғам өмірінің барлық салаларын
ақпараттандыру ақпараттық технологиялардың мемлекеттік-әлеуметтік және
экономикалық дамуындағы рөлін түбегейлі өзгертеді. Қандай қоғам болмасын
оның ақпараттандыру деңгейі ақпарат қызметінің даму дәрежесімен және қызмет
көрсететін мамандарының санымен, олардың біліктілігімен анықталып отырады.
Бізге ақпараттандыру ақпараттық технологияны көп мөлшерде шығаруға, жиі
пайдаланатын жүйелерге қосу мәселелерін шешіп береді, оның алдағы
уақыттарда дамуын болжайды.
Ақпарат (лат. informatio – ақпарат, хабар ету, мәлімдеу)
1) кез-келген нәрсе туралы хабар;
2) ақпаратты өңдеу, тарату, сақтау обьектілері болып табылатын,
экономикалық және басқарушылық шешімдерді талдау және әзірлеу
барысында пайдаланатын мәліметтер, деректер, көрсеткіштер;
3) экономикалық процестерде пайдаланылатын ресурстардың бір түрі, оны алу
уақыт және өзге де ресурс түрлерінің шығынын қажет етеді;
4) дүниетанымның мәнін құрайтын және адамның ақыл-ой қызметінің кез-
келген жемісін, ең алдымен білімді, кейіптемені, жадыны қамтитын
іргелі 3 субстанцияның (зат, қажыр-қайрат, білім) бірі;
Ақпараттандыру – жеке және заңды тұлғалардың
ақпараттық
қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында ақпараттық ресурстарды,
ақпараттық жүйелерді, ақпараттық технологияларды қолдану негізінде құруға
және дамытуға бағытталған ұйымдастырушылық және әлеуметтік-экономикалық,
ғылыми-техникалық үрдіс. Ақпарат – бизнестің стратегийлық ресурсы. Осы
жағдайда ақпараттың маңыздылығы артып, мәртебесі өседі. Осыдан
байқайтынымыз фирманы басқару тиімділігі көп жағдайда ақпараттық базаның
сапасымен және оны аналитикалық өңдеудің мұқияттылығымен анықталады екен.
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын бағалау үшін, обьективті, ғылыми
негізделген және оптимальді басқарушылық, өндірістік-қаржылық шешімдерді
қабылдау үшін мекеменің қаржылық жағдайын ұдайы бақылап, талдап отыру
қажетті. Ол шаруашылық қызметті басқару жүйесі процесіне сапалы ақпараттық
қызмет көрсетудің маңызының артуымен, қазіргі заманғы ЭЕМ-ң техникалық
мүмкіндіктерінің қарқынды дамуымен, экономика дамуының қазіргі кезең
ерекшеліктерімен шарттасады. Ал кәсіпорын дегеніміз - өнім өндіріп, оны
өткізетін, істелген жұмыстар мен көрсетілген қызметтер нәтижесін сата
алатын заңды құқылығы бар дербес шаруашылық. Кәсіпорын өндіріс құрал
жабдықтарының меншіктік түріне қарамай шаруашылық есеп айырысу тәртібі
бойынша жұмыс жүргізеді.
Обьект ретінде бұл курстық жұмыста Қазақстан территориясындағы ең
бір танымалдарының ішінде елеулі орын алатын “Новый стиль” жиһаз өндіріп-
сату фирмасы ұсынылып отыр. Жалпы фирма (“Новый стиль”) дегеніміздің өзі –
(итал. firma – құнды құжаттардағы растау жөніндегі қолы) – заңды құқығы бар
дербес шаруашылық ұйымы, жеке кәсіпкерлер. ҚР тәжірибесінде фирмалардың
басым көпшілігі көлемі жағынан ұсақ және орта серіктестерге жатқызылады.
Ақпараттық жүйе (АЖ) – экономикалық обьектіні басқаруға қажетті
ақпаратты жинау, сақтау, жаңарту, өңдеу және шығарып беру жүйесі. АЖ -
ақпараттық жүйе жобасы мен ақпаратты есептеу жүйесінен (АЕЖ) тұратын
күрделі жүйе. Ақпараттық жүйе жобасы деп - ақпараттық жүйе тұрғызу мен
жұмыс істету шешімдерін сипаттап жазылған техникалық құжат, ал ақпаратты
есептеу жүйесі АЖ жобасын жұмыс істеуге бағытталған ұйымдастыру техникалық
кешен деп түсінуге болады. АЕЖ мәліметтерді жинауды, өткізіп беруді,
өңдеуді сақтауды, жинақтап толтыруды және шығарып беруді АЖ-дағы жобалық
шешімдерге сәйкес қамтамасыз етеді. Бұл экономика бағытындағы
қызметкерлерді, техникалық және программалық жабдықтарды, мәліметтерді
өңдеу амалдары мен әдістері, сондай-ақ нақты бір саладағы АЖ-н қосатын
жоғары деңгейде арнайы тұрғызылатын АЖ жүйесі. Экономикадағы ақпараттық
жүйелерінің кіріс құжаттарына ішкі және сыртқы ақпарат жатса, ал шығыс
құжаттарына қабылдауға арналған ақпарат жатады.
Ұсынылып отырған курстық жұмысының мақсаты – фирманың ішкі есеп
берудегі ақпараттың толық болуын қамтамасыз ету, оның тиімділігін арттыру,
ағымдағы ақпарат тиімділігін, айқындылығын, нақтылығын және дәлдігін
арттыруды қамту болып табылады.
Кустық жұмысы кіріспеден, теориялық бөлімнен, негізгі бөлімнен,
қолданушыға мүмкін болатын облысының АЖ-ң деңгейін бағалаудан,
қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
АЖ-ң негіздеу бөлімінде пәндік сала, ұйым сипаттамасы, ақпараттық,
программалық, математикалық, ұйымдастырушылық қамтамасыз ету талаптары
анықталған және оны талдау және болжау мәселесінің концептуалды және
декомпозиция схемасы көрсетілген. Негізгі бөлімде өндірістің жоғарғы
түсімділігін қамтамасыз ету үшін ақпараттық база және барлық есептер
кешенін жүзеге асыруда қолданылатын программалық құрал жабдықтар
сипаттамасы, математикалық, программалық қамтамасыз етілуі және оның
құрылымы берілген. Мен, “Новый стиль” фирмасының кадрлар бөлімінің АЖ-ң
тұрғызылуын қарастырамын.
XXI ғасырда ауқымды және жақсы сапалы, дамыған фирмалық ақпаратты
жинаудың қажеттігіне негізделген үш бағыт қарастырылады:
1. Фирма өзінің нарығының территориясын тұрақты кеңейтіп отырады
және басқарушылар барлық клиенттерін тікелей компьютер арқылы
басқара алады;
2. Табыстарының өсуіне байланысты сатып алушылардың тауарларды
таңдау талғамы артады;
3. Сатушылар тауарларға маркалық атаулар беру, тауарларды
дараландыру, жарнама және өткізуді ынталандыру;
1 Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін
негіздеу

1.1 Қолдану саласын талдау
Не

Ақпарат – латынның “informatio” деген сөзінен шыққан, яғни істің
жай-күйі немесе біреудің іс-әректі туралы ақпарат, мәлімдеме немесе қандай
да бір нәрсе туралы мәліметтер жиыны.
Ақпарат жүйесі – қандай да бір обьектіні басқаруға қажетті
ақпаратты жинау,сақтау,жаңарту,өңдеу,іздеу және шығарып беру жүйесі деп
қарастырылады. Әрбір ақпарат жүйесі ақпараттық обьектілердің бірігуін
қамтитын қандай да бір ақпараттық кеңістікті бейнелейтін пәндік саланы
иемденеді. Ақпарат жүйесіне қатысты ақпарат құрылымын қарастырсақ, оны
ақпараттық бірліктерге: реквизиттер, көрсеткіштер, құжат, массив, ақпарат
ағыны және ақпарат жүйесі деп бөлуге болады. Мұндағы ақпараттың әрі қарай
бөлінуге жатпайтын ең кіші өлшем бірлігі – реквизит десек, оның екі түрі
бар екені белгілі: реквизит-негіз және реквизит-белгі. Әрбір реквизит
әріптер мен сандар жиынтығынан тұрады және мән-мағынаның сандық қасиетін
сипаттайды. Бұл жағдайда ол реквизит-негіз деп аталады. Ал ол мән-мағынаның
сапалық қасиетін білдірсе, ол – реквизит-белгі деп аталады.

Фирманың кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін тұрғызудың мақсаты –
кәсіпорынды басқарудың, кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін талдау және
автоматтандырудың өзара тиімді әсерлесуін өзгертпей біріктіру болып
табылады. Қазіргі кездегі фирмалардың көпжақты қызметінің, кадрлар
бөлімшелерінің территориялық бөлінуінің, серіктестіктермен кооперативтік
байланыстардың көп болуына байланысты күрделі құрылымға ие болып келеді.
Фирмалық ақпараттық жүйе (ФАЖ) ірі-ірі кәсіпорындардың барлық ресурстарын
және іскерлік процесстерін автоматтандыруға бағытталған. Бұл басқарушылық
процестерді автоматтандыру ақпаратты өңдеуге кететін шығындарды азайтуға
ғана емес, фирманың жұмыс кезіндегі іскерлік процесстерін және ұйымдық
құрылымын динамикалық оптимизациялауға бағытталған.
Кәсіпорынның (фирманың) сипаттамасы
Кәсіпорын - бұл өнім өндіру үшін құралған дербес шаруашылық
жүргізетін субьект, өндірген өніміне иелік етеді, пайда табады, салық
төлемінен қалған пайданы жаратады. Кәсіпорын өз міндетін атқару үшін мүлкі
болуы керек. Кәсіпорын мүліктерінің қайнар көзі:
• кәсіпорын құрылтайшыларының материалдық және ақшалай жарнамасы;
• өнім, қызметтерден түскен түсімнен пайда;
• құнды қағаздар және олардан түскен пайда;
• инвестиция және бюджеттен дотация;
• қайырымдылық жарнама;
• мекемелер мен тұрғындардың көмегі;
• мемлекеттік кәсіпорынның мүлкін конкурс, аукцион арқылы сатып алу;
• мемлекеттік кәсіпорындар мүлкін акционерлік қоғам арқылы сатып алу.
Кәсіпорын өнім шығарады, жұмыстар және қызмет көрсетеді, яғни
тұтыну және ұлттық байлықты молайтудың негізін қалайды. Қаншалықты
кәсіпорын тиімді жұмыс істейді, оның қаржылық жағдайы қандай екені
экономиканың барлық саулығына және мемлекеттің индустриалдық қуатына
байланысты болады. Оның негізгі белгілері мыналар:
• ұйымдық бірлік: кәсіпорын - бұл белгілі түрде ішкі құрылымы және басқару
жөнімен ұйымдасқан ұжым;
• белгілі түрдегі өндірістің құрал кешені: кәсіпорын пайданы барынша
көбейту мақсатында экономикалық игіліктерді өндіру үшін экономикалық
ресурстарды біріктіреді;
• мүліктің жекеленуі: кәсіпорынның өзінің мүлкі болып, белгілі бір
мақсатқа жеке пайдаланады;
• мүліктік жауапкершілік: кәсіпорын түрлі жағдайға сай өзінің барлық
мүліктеріне толық жауапкершілікте болады;
• кәсіпорын дара басшылықты болжалайды, басқарудың тікелей әкімшілдік
формасына негізделеді;
• шаруашылық айналымына жеке атынан шығады;
• оперативті-шаруашалық және экономикалық дербестік: кәсіпорын жеке өзі
түрлі мәліметтерді және операцияларды жүзеге асырады, пайдасын өзі алады
немесе зиян шегеді, пайданың есебінен қаржы жағдайын және өндірісті одан
әрі дамытуын жақсартады.
Кәсіпорынға басшылық ету әдістері нарықтық экономиканың даму
дәрежесіне сәйкес болуға тиіс. Олардың өзгерусіз, бір орында қатып
қалуларына болмайды. Кәсіпорынды кадрлар бөлімі икемді, әрқашан басты
мақсатқа жетуге және сонымен бірге әрбір нақты кезеңнің ерекшеліктерін
ескеріп отыруға тиіс. Кәсіпорынға басшылық етудің міндеттері де практиканы
терең зерттеудің негізінде өндірістің одан әрі даму тенденциясын анықтап,
бұл дамуды шапшаңдату үшін аса маңызды экономикалық тұтқаларын пайдалану
болып табылады. Кәсіпорын, егер де өзінің жұмысында белгілі бір
принциптерге сүйенсе және қажетті бернесін орындаса, алдына қойған
мақсатына жетеді. Осыған орай кәсіпорындардың негізгі міндеттеріне
жататындар:
• жоғары сапалы өнімдер, оларды жүйелі түрде жаңалау және қолда бар
өндірістік мүмкіншіліктеріне, сұраныстарына сай қызмет көрсету;
• өзара алмасушыларын ескере отырып, өндірістік ресурстарды ұқыпты
пайдалану;
• кәсіпорынның бет алысының стратегиясы мен тактикасын әзірлеу және
жағдайлардың өзгеруіне байланысты оларды өзгертіп отыру;
• ғылыми-техникалық жетістіктер мен озық тәжірибені, еңбекті ұйымдастыру
және басқаларды өндіріске кеңінен енгізу;
• өздерінің қызметкерлеріне жағдай жасау, олардың сыныптамаларының өсуін
және еңбектерінің үлкен маңыздылығы, олардың тіршілік деңгейлерін арттыру,
еңбек ұжымдарында қолайлы саяси-психологиялық ахуалды жақсарту;
• кәсіпорынның шығарған өнімнің бәсекеге жарамдылығын қамтамасыз ету,
кәсіпорынның жақсы атағын қолдау;
• баға саясатын икемді жүргізу және басқа да функцияларды іске асыру.
Кәсіпорынның кадрлар бөлімі құрылымы, функциясы:
1) негізгі өндірістің бөлімі;
2) көмекші бөлімі;
3) қосалқы, қосымша өндіріс бөлімдері;
4) басқару аппараты, бөлімдері.
Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінде атқарылатын жұмыстар:
1) ғылыми-зерттеу;
2) жоспарлық құрастыру;
3) өндіру;
4) жөндеу, модернизациялау;
5) бақылау (сапасыз өнім);
6) қамту, қызмет ету;
7) сақтау;
8) тасымалдау;
9) утильдеу;
10) қайта өндіру;
11) тазалау;
12) қауіпсіздік профилактикасы;
13) басқару;
Менің курстық жұмысымның тақырыбы – фирманың кадрлар бөлімінің
ақпараттық жүйесі болғандықтан, мысал ретінде бүгінгі таңда Қазақстандағы
жаңа әрі қарқынды дамып келе жатқан фирмалардың бірі - “Новый Стиль”
фирмасын алып отырмын. Бұл фирма экономиканың ең маңызды секторларының
бірін қамтығандықтан ғана емес, өзінің сыртқы және ішкі сындарлы саясатының
стратегиясы нәтижесінде өзін көрсете білді. Фирма – ең жаңа технологиялы
деген жиһаз әлемінің, саласының тәжірибесі мен дәстүрінің жемісті
қоспасының жарқын көрінісі. Фирма энергетикалық ресурстардың тиімді және
ұтымды пайдаланылуын қамтамасыз ететін, Қазақстанның әлеуметтік-
экономикалық дамуына және оның әлемдік экономикаға табысты
интеграциялануына жәрдемдесетін Қазақстанның жиһаз саласын кешенді дамыту
мақсатында құрылды. Фирмадағы кадрлар бөлімін басқару жүйесінде
тапсырмалардың, құқық және жауапкершіліктің таратылуы зерттеледі. Кадрлар
бөлімі бірнеше бөлімшелерден тұрады. Осы мәліметтердің негізінде ақпараттық
көздер идентификацияланады, оны алудың және талдаудың процедуралары мен
құралдары анықталады. Келесі қадамдар: алдағы зерттеулер жоспарын жасау,
қорытынды есеп берудің форматын және қызығушылықтары бар тұлғаларға алынған
нәтижелерді ұсыну жүйесін жобалау. Осымен қатар мәліметтер банкін,
қамтамасыздандыру жүйесін және фирмалық ақпараттық жүйенің функциялануын
бағалау жүйесін жасау және қолдау шаралары жасалады. Мұндағы негізгі
маңызды мәселе жұмыс персоналын жұмысқа алу, оларды басқару болып табылады.
“Новый стиль” фирмасы кеңсе жиһаздарын сатумен айналысатыны белгілі. Онда:
креслалар, үстелдер, компьютерге арналған үстелдердің бірнеше модельдері,
гардероб, VIP креслалар қолданушы мен тапсырыс берушілерге ұсынылады. Жұмыс
персоналын жұмысқа қабылдағанда: білім дәрежесіне, жұмыс атқару
икемділігіне, клиентпен қарым-қатынасқа түсе алу мүмкіншілігіне, жұмыс
орнына кешікпеу, өз жұмысын тыңғылықты, жақсы атқаруын қадағалайды. “Новый
стиль” фирмасы 1С бухгалтерия программасы бойынша өз жұмысын орындайды.
Фирманың кадрлар бөлімінде, негізгі жұмыс персоналы ретінде: директор,
бухгалтер, менеджер, программист, қойма бастығы өз жұмыстарын атқарады.
Фирманың және оның қызметінің басшылығы ақпаратқа өзіндік ерекше талаптар
қояды, ол өзінің жеке фирмасы және де оның сыртқы ортасы туралы жеке
көзқарастарын басшылыққа алады, ол ақпаратқа қажеттілігін анықтайды.
Фирманың сапасы жайында қарастырғанда, мемлекеттік салық инспекциясының
жұмыстары қаралады. Есеп функциясын жүзеге асыру үшін салықтық кодекстің 83
бабының 1-бөлімі бойынша салық органына есепке тіркеледі.
• Фирманың орналасуына байланысты;
• Фирманың жылжымалы және филиалдарының орналасу орнына байланысты;
Салық өтеуші немесе төлеуші тұлға келесідей құжаттарды ұсынуы
тиіс:
• Тіркелуі үшін өтініш міндеттемесі;
• Фирма ережелері;
• Мемлекеттік статистикалық код;
• Мемлекеттік тіркеу куәлігі;
Фирма бас офисінің қызметі мына бағыттарда шоғырландырылған:
• жаңа учаскелерде жиһаз өндіру;
• ішкі және халықаралық рыноктарда жиһаз өнімдерін сату;
• Қазақстандағы, ал болашақта шетелдегі инвестициялық қызмет;
• өзінің инвестициялық бағдарламаларын қаржыландыру және еншілес және
бағынысты қоғамдар бойынша күрделі салымдар үшін несие ресурстарын
тарту.
“Новый стиль” фирмасының ақпараттық жүйесіне (ФАЖ) келесі
талаптар қойылады:
• Іскерлік процесстің барлық операцияларында клиенттердің
тапсырыстарының орындалуының толық циклін басқару, бұған қоса
материалдық ресурстармен қамтамасыз етілуін бақылау.
• Қабылданатын басқарушылық шешімдерінің сапасын жоғарылату үшін
қажетті аналитикалық ақпараттың дер кезінде, жедел түрде алынуы.
• Қазіргі кездегі бюджет жасау технологияларын іске асыру және қажетті
ресурстардың бекітілген жобалары мен қызмет бағыттарының динамикалық
байланысын қамтамасыз ету.
• Қателіктерді ескере отырып, бизнес-жоспарлау мен басқару жуйелерін
жасау.
• Электронды құжат алмасу және жұмыс ағымдарын басқару жуйелерін
жасау.
ФАЖ кадрлар бөлімі төмендегідей қасиеттерге ие болып келеді:
• Модульдік, яғни, мекеменің белгілі бір қызмет түрін
автоматтандыратын және өзара комплекстелетін ақпараттық жүйені
жасап, жекеленген программалық жабдықтайтын комплекстер бойынша
ендіру.
• Интегрирленуі, мәліметтер және интерфейстер форматтарын ұсыну
стандарттары негізінде жалпы мәліметтер базалары арқылы программалық
комлекстер арасында ақпараттық алмасуды мүмкін етеді.
• Бейімделгіштігі, программалық комлекстердің бизнес-процестерді
ұйымдастырудың әртүрлі схемаларына сай келуі.
• Масштабталуы, автоматтандырылған жұмыс орындарының санының
ендірілетін программалық комплекстерге сай өсуі және ақпараттық
жүйені қолдану тиімділігін жоғалтпай, фирманың кеңеюіне мүмкіндік
береді.
• Құпиялылығы, қолданушылардың құзырлық деңгейіне сай ақпараттық
жүйеге енуді қамтамасыз ету.
Қолданушылардың ФАЖ-ға енудің негізгі құқықтары мыналар:
• Есептеуіш ресурстарға ену құқықтары. Мұндай құқықтар желілік
операциялық жүйе құралдары көмегімен есептеуіш желі адмистраторымен
беріледі. Құқықтарды беру процессі түрлі қолданушылар
категорияларына желі ресурстарының және олармен оқу, қайта өңдеу,
жазу функцияларын орындау мүмкіндіктерінің тағайындалуына
негізделеді.

• ФАЖ-ң МБ-ы сұлбасының обьекттеріне ену құқықтары. Мұндай құқықтар
серверлік МББЖ құралдары көмегімен МБ-ы серверінің адмистраторымен
беріледі.

Фирманың кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесі үшін есептеуіш

желі (ЕЖ) жасау құрылғыларды сатып алу және монтаждау, программалық
қамсыздандыруға енгізделген. Желілік операциялық жүйені таңдау көбінесе
есептеуіш құралдардың техникалық платформасына тәуелді. ФАЖ үшін МБ-ның
серверін таңдау МБ-ы серверлерінің нарығын әртүрлі критерийлер бойынша
талдауға негізделеді. Мұндай критерийлер келесілер болуы мүмкін:
• Ақпараттық архитектурадан тәуелсіздігі;
• Программалық-ақпараттық платформадан тәуелсіздігі;
• Ашық жүйелер стандарттарын сүйемелдеу;
• Мәліметтерді көп процессорлық және паралельді өңдеуді сүйемелдеу;
• Таратылған мәліметтерді оптимальді сақтау;
• WEB серверлерді сүйемелдеу және INTERNET-пен жұмыс;
• Екілік индекстерді сүйемелдеу;
• Үзіліссіз жұмыс;
• Бұзылудан сақтау;
• Қолдану қарапайымдылығы;
XIX ғасырда көптеген фирмалар ұсақ болды және олардың
қызметкерлері өздерінің клиенттерін жеке таныды. Басқарушылар ақпаратты
адамдармен сұқбаттасу, сұрақтар қою арқылы жинады.
XX ғасырда ауқымды және жақсы сапалы ақпаратты жинаудың қажеттігін
негіздеген үш бағыт күшейді:
1. Жергілікті жердегі деңгейден жалпы ұлттық масштабтағы деңгейге көшу:

Фирма өзінің нарығының территориясын тұрақты кеңейтіп
отырады,
басқарушылар барлық клиенттерін тікелей білмейді. Ақпаратты жинаудың
жаңа жолдарын табу.
2. Сатып алу мұқтаждығынан сатып алу қажеттілігіне көшу:
Табыстардың өсуіне қарай сатып алушылардың тауарларды таңдау
талғамы артады. Сатушыларға сатып алушылардың тауарлардың әр түрлі
сипаттамаларына, орамаларына жіне де басқа қасиеттеріне реакциясын
болжау қиындайды, олар фирмалық зерттеуге жүгінеді.
3. Бағалық бәсекелестіктен бағалық емес бәсекелестікке көшу: Сатушылар
тауарларға маркалық атаулар беру, тауарларды дараландыру,
жарнама
және өткізуді ынталандыру сияқты бағалық емес құралдарын
кеңінен
қолдануда және оларға осы құралдарады қолдануға қалай
жауап
қайтаратыны туралы ақпарат қажет.
Фирмалық коммуникациялардың негізгі түрлерінің бірі – жарнама
нарығының дамуы бизнестегі коммуникативтік белсенділіктің артуы туралы
және қосымша зерттеу мен уақыт талабына жауап беретін жаңа принциптерін
жасау қажеттілігі туралы айтуға мүмкіндік береді.
Фирмалық ақпараттық жүйе – бұл шешімдерді дайындау және қабылдау
үшін қажетті дәл және нақты ақпаратты уақытында өңдеуге, талдауға және
таратуға арналған қызметкерлердің, құралдарадың, әдіс және тәсілдерінің
жиынтығы.

Фирманың ақпараттық жүйесін тұрғызу екі жағдайдан тұрады: сатып
алушының қажеттілігін барынша зерттеу және өндірістің жоғарғы түсімділігін
қамтамасыз ету.
Фирманың қалаған табысы ұзаққа созылуы үшін, соншалықты басқа да
факторлармен қоса, ол жан-жақты ақпаратты болуы керек.
Фирманың ақпараттық жүйесі:
- мүмкін болатын қиындықтар мен мәселелерді ерте табуға;
- қолайлы жағдайларды анықтауға;
- фирма қызметінің стратегиялары мен шараларын табу және бағалау;
- фирма жоспарларының орындалуының және стратигиясының іске
асуының деңгейлерін модельдеу және статистикалық анализ
негізінде бағалау;
үшін арналған.

1.2 Ақпараттық жүйені тұрғызудың мақсаты

Ақпарат жүйесін тұрғызу мақсаты – кәсіпорынды басқарудың
ақпараттық жүйесін талдау және автоматтандыру. Ақпараттық жүйені
тұрғызудағы мақсат – ақпарат қорларының өзара тиімді әсерлесуін өзгертпей
біріктіру болып табылады.
Осы курстық жұмыс фирманың кадр бөлімдерін құрудың дұрыс жолдарын,
кезеңдерін, нарыққа өтудің жолдарын, даму перспективаларын жасаумен,
шаруашылық жүргізудің түрлі формаларын қолдану тиімділігін, жедел
басқарушылық шешімдерді орындауы мен ауқымды кеңейтілуіне талдау жасау
болып табылады. Осыған байланысты ЭЕМ негізінде экономикалық талдауды
автоматтандыру объективті қажеттілік болуда. Ол кадр бөлімі процесінде
сапалы ақпараттық қызмет көрсетудің маңызын арттыру, техникалық
мүмкіндіктердің қарқынды дамуы мен экономиканың дамуының негізінде
орындалады.
Осы курстық жұмыстың мақсаты – фирмадағы кадрлар бөлімін басқарудың
дұрыс және тиімді жолдарын құру. Қолда бар потенциалды қолдану және
фирманың ыдырауына жол бермеу. Фирманың іскерлік белсенділігінің дамуына
негіз жасайтын заман талабына сай ақпараттық технологияларды қолдану.
“Новый Стиль” фирмасының кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін
тұрғызудың мақсаты ақпараттық жүйені тұрғызудың әдісіне, техникалық
базасына, байланыс ұстап тұратын ақпараттарына, қолдану саласына
байланыссыз кез-келген уақытта нақты толық ақпарат ұсыну болып табылады.
Фирмадағы ақпарат жүйесінің тағайындалуының негізгі шарты сатып
алушының қажеттілігін барынша зерттеу мен өндірістің жоғарғы түсімділігін
қамтамасыз ету үрдістерін жүзеге асыруды автоматтандыру.
АЖ тұрғызудың негізгі мақсаты – нақты обьектінің басқару жүйесін
қазіргі заманғы есептеу техникасы жабдықтары мен экономика-математикалық
әдістермен дамыта түсу. АЖ-ны жобалау әр түрлі мамандардың қатысуымен
жүзеге асырылатын күрделі де, ұзақ еңбекті көп қажет ететін кезең. Тұрғызу
кезеңінің барлығы бөлек сатыларға бөлінеді. Ол берілген нәтижені алумен
аяқталатын және АЖ-ны тұрғызу кезінде тізбектеліп орындалатын бөліктердің
бірі. Тұрғызу кезеңі – бұл жұмысты ұтымды жоспарлау мен ұйымдастыру пікірі
бойынша бекітілетін жалпы сатының бір бөлігі.
АЖ құру мақсаты – ақпаратты өндіруді автоматандыру болып табылады.
Бұл басқарма қызметкерлердің жұмысын жеңілдетеді, себебі келісім-шарт,
анықтама-қағаз, сертификат және басқа құжаттарды толтыруға, бақарманың
қаржы-несие бойынша ақпаратын өңдеуге уақыт жұмсалмайды.
Жүйені ендірудің негізгі мақсаты:
- есеп беруді жинау, сақтау, өңдеу, іздеу және бөлуді айналым
ведомосты турінде автоматтандыру;
- АЖ-нің ақпараттық жіне программалық қамтамасыз етуін жақсарту,
жаңарту;
- нақты уақыттағы басқарманың қаржы-несие шаруашылығын толық
талдау;
- есеп беруді автоматтандырылған түрде алу;
- бірегей МБ құру;
Сонымен қатар келесілер қамтылуы тиіс:
- жұмыс жеделділігі;
- ұсынылған мәліметтердің дұрыстылығы;
- қағазбен жұмыс өлемінің азаюы.
Автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО) – ақпараттың нақты есеп
шешімдеріне қатысатын және сипатталатын жиыннан, функционалды басқаруды
өңдейтін нақты қолдану саласы кешенінен құрылған жүйе.
АЖО қолданушының персоналды электронды есептеуіш машинаны тікелей
қолданумен байланысты.

1.3 Ақпараттық жабдықтау құрылымына қойылатын талаптар

Ақпараттық жабдықтау (АЖ) – бұл АЖ-да қолданатын экономикалық
ақпаратты жіктеудің және шартты белгілеудің бірыңғай жүйелері мен
құжаттардың және ақпарат массивтерінің үйлестірілген жүйелерінің бірігуі.
Ақпараттық жабдықтаудың негізгі бағыты сақталуынан, ақпараттың
жинақталуынан, ақпараттық базаға өзгеріс енгізуден басқару шешімдерін
қабылдау үшін кіріс ақпараттарының берілуінен тұрады.
Ақпараттық жүйенің жабдықтау жүйелері функционалды ішкі жүйелеріне
қарамастан барлық экономикалық ақпарат жүйелеріне бірдей болады. Оның
құрамы белгілі бір пәндік аймаққа қатысты емес. Жабдықтаушы ішкі
жүйелеріне: ұйымдастырушылық, техникалық, математикалық, программалық,
ақпараттық, лингвистикалық, және технологиялық ішкі жүйелері кіреді.
Ақпараттық жабдықтау - ФАЖ-де қолданылатын техникалық-экономикалық
ақпараттарды сыныптаудың және кодтаудың бірыңғай жүйелері, құжаттар
жүйесінің және ақпараттар ауқымының үйлестірілген жүйелерінің жиынтығы.
Шешім қабылдаудың тиімділігі айналымдағы ақпараттың толықтығына,
сапасына, сенімділігіне және жеделдігіне байланысты:
• кадр жүйесінде болатын үрдістерді объективті бейнелеу;
• практикалық нысаналылықтың болуы, яғни АЖ-ды жобалауда
шешілетін мәселелерді ескере отырып атқарылуы қажет;
• тікелей бақылау және өлшеу үрдістерінде алынбайтын есепті-талдамалы
ақпараттардың болуын қамтамасыз етеді;
• басқаруды ұйымдастырудың барлық деңгейлерінде ақпаратты
пайдаланудағы коэфициентті көтеру;
• ақпарат жүйелерінің барлық түрінің ақпараттық сиымдылығын
қамтамасыз ету.
Ақпаратты жабдықтауды жобалау – бірқатар жұмыстар атқаруды қажет
ететін күрделі және еңбекті көп керек ететін үрдіс:
• ақпаратты жабдықтауды ұйымдастырудың әдістемелік негіздерін жасау;
• ақпаратты сыныптаудың және кодтаудың бірыңғай жүйесін құру;
• ақпарат көлемдері мен ағындарын анықтау;
• деректер базасының құрылымы мен құрамын анықтау;
• деректер базасын бақылау және түзету тәсілдерін таңдау;
• тұтынушылардың сұраныс тілі мен деректердің сипаттамсын
сәйкестендіру;
Ақпаратпен жабдықтау машинадан тыс және машина ішіндегі база болып
бөлінеді. Сыртқы машиналық база деген бұл басқару функцияларды жүзеге
асыруды реттейтін нормативтік құжаттар, заңдар және анықтамалар. Ішкі
машиналық ақпараттық база кіріс және шығыс құжаттарынан тұрады.

Ақпараттық жабдықтау
3-кесте
Элементтер Сипаттамалар
Ақпараттық технология Мәліметтер базасында негізделген
Мәліметтер базасы типі Реляциондық
Кодтау жүйесі Фасеттік жүйе
Ақпараттық қорғау АЖ-мен жұмыс істеу кезінде парольдер
жүйесі қолданылады.

ФАЖ-нің машинадан тыс ақпараттық жабдықтау.
ФАЖ-нің машинадан тыс ақпараттық жабдықтауға мыналар кіреді:
• Рейтингті талдау ақпарат ұғымы, оның сыныптамасы және құрылымы;
• Сыныптау және кодтау;
• Нормативті-анықтамалық құжаттар;
Рейтингті талдау ақпарат ұғымы банк қызметінің, жұмысының қандай
деңгейде екендігін анықтау үшін керекті мәліметтер, ақпараттар.
Сыныптау дегеніміз – берілген жиындағы объектілерді әр түрлі
белгілері бойынша ретке келтіріп тарату болып табылады. Объектілер
сыныпталатын топтық белгілер мыналар: сынып, қосымша сынып, топ, қосымша
топ, түр, қосымша түр, тип.
Кодтау – объектілерге кодтық белгілер беру үрдісі. Кодтау жүйесі
дегеніміз – бұл объектілерге код беру ережелерінің жиынтығы.
Нормативті-анықтамалық құжаттарға есептеуде ұзақ уақыт өзгеріссіз
пайдаланатын, әр түрлі реттемелік нормативтер, мөлшерлер және басқа
деректер кіреді.
Жедел ақпарат берілген уақыт ішіндегі объектінің жай күйін
бейнелейді, яғни бұл бастапқы өңделмеген ақпарат.

Ішкі жабдықтау – ФАЖ-нің жұмыс істеу кезінде пайдаланатын
машиналық тасығыштардағы деректер ауқымдарының жиынтығын құрайтын
ақпараттық бөлігі. Машиналық тасығыштар, ЭЕМ-де ақпаратты автоматты түрде
енгізуге жарамды материалдық объектіні көрсетеді. Оған қатты магниттік
табақшалар, магниттік барабандар, магниттік карталар, фотохромдық
тасығыштар, микрофильмдер және тағы басқалар жатады.
Ақпараттық ауқымдар – белгілі тәсілмен атауланған және
ұйымдастырылған, өзара семантикалық байланыста болатын деректер жиынтығы.
АА-дың деректемелер (реквизиттер) тізбесі, әрбір деректеменің ұзындығы және
олардың АА-ға орналасу тәртібі анықталады. АА-дың тағайындалуы бойынша
енуші, аралық және шығушы болып бөлінеді. Енуші ауқымдарға жедел немесе
бастапқы ақпарат және объектінің басқару бойынша мәселені шешуге деген
сұраныстар кіреді. Шығару ауқымы экранға немесе баспаға берілетін
деректерден тұрады. Осы ақпараттар негізінде пайдаланушылар шешім
қабылдайды, яғни ақпараттарды пайдаланады.
Ұйымдастырушылық жабдықтау - жүйені құрудағы мақсаттар мен бағыттарын
айқындаудағы ақпарат жүйесінің маңызды ішкі жүйесі болып табылады.
Ұйымдастырумен жабдықтау дегеніміз – ақпараттық жүйені тұрғызу мен жұмыс
істеуге арналған шаралардың, әдістер мен жабдықтардың жиынтығы. Оның
құрамында үш топты атап көрсетсе болады.
Бірінші топ құру және фунционалдау үрдісінде маңызды әдістемелік
құжаттарды қамтиды:
• ақпараттық жүйені құрудағы жалпы басқару әдістемелері;
• типтік жобалар шешімі;
• кәсіпорынды алдын ала тексерудегі жобалау және өткізудегі
әдістемелік материалдары;
• құжаттаманы құру және іске қосу сұрақтарының әдістемелік
материалдары;
Екінші компоненті ақпарттық жүйені жобалауға және ақпараттық
жүйені функционалдануында керекті тиімді құралдардың жиынтығынан тұрады.
Үшінші компонент тексеру кезінде алынатын техникалық құжаттама
болып табылады. Жүйені жобалау мен енгізу: техника-экономикалық негіздеме,
техникалық тапсырыс, техникалық және іскерлік жобалар мен құжаттар.
Құқықтық жабдықтау ішкі жүйесі ақпараттық жүйені енгізу және
эксплуатацияға беруге арналған, ол жерде заңнамалық актілерді, құжаттарды
қалыпқа келтіру, сақтау, өтпелі және нәтижелік жүйе ақпаратында қайта
түзету. Жүйені тұрғызу барысында құқықтық құжаттарға: тапсырушы мен
атқарушының келісім-шарты, жүйені тұрғызушылар арасындағы құжаттар кіреді.
Ал, жобаны енгізу кезінде оған мынадай құжаттар жатады: жасалып жатқан жүйе
деңгейінің мінездемесі, ақпарат жүйесі бөлімдерінің құқығы, ақпартты
өңдеудегі жеке құжаттардың құқықтық орындамасы, техникалық құралдарды
қолдану кезіндегі қолданушылардың құқықтық қатынасы.
Техникалық жабдықтау – бұл рейтингті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.