Тамыржемістілерді сақтау технологиясы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық аграрлық университеті

Жеміс-көкөніс және жаңғақ шаруашылығы

Реферат

Тақырыбы: Тамыржемісті дақылдарды сақтау технологиясы. Дақыл сақталғыштығының биологиялық негіздері, сақтау жағдайлары, тиімді қойманың түрлері.

Орындаған: Ержанқызы Дана

Тобы: Пв-307Қ

Тексерген: Мажитова Роза

Алматы 2020

Жоспары

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2. 1. Тамыржемісті дақылдарды сақтау технологиясы

2. 2. Сақтау және қорғау технологияларын игеру

3. Қорытынды

4. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Ерте заманда адамдар өсімдіктерді өсіруден бұрын, жабайы өсімдіктердің жемістерін сақтап үйреніпті - ахеология ғылымының қорытындысы бойынша. Сондықтан сақтау мен өңдеу технологиясының тарихы сол кезден басталады. Мысалы сақтаудың тәсілдері: кептіру, суыту (тозаңдату), мұздатып-қатыру, ашыту, тұздау, ауасыз ортада сақтау - жетілмеген түрде баяғы заманнан бастап қолданылған. Қазір қолданып жүргеніміз - ғасырлар бойы дамыған сол тәсілдер. ХХ ғасырда ғылымдардың дамуына байланысты сол тәсілдердің ғылыми негіздері, анықталып технология ретінде қалыптасты.

ХХ ғасырдың елуінші жылдарынан бастап сақтау мен өңдеу саласының интенсивті дамуы Қазақстанда да басталды. Көптеген прогрессивті технологиялар зерттеп дайындалды. Олар: картопты, көкөністерді белсенді желдету жүйесі бар қоймаларда сақтау, жемістерді тоңазытқыштарда, реттелінетін газды ортасы бар қоймаларда сақтау, полимерді материал қолдану. Сақтау жағдайлары әрбір дақыл үшін, әрбір сорт үшін бөлек анықталады. Сақтау және өңдеу технологиясының үнемділігі біріншіден өнімнің сапасына байланысты. Төмен сапалы өнімді бірде бір жаңа технология шығынсыз сақтамайды.

Сақтау технологиясының мақсаты- осы факторларды әрбір дақыл, әрбір сорт үшін жеке реттеп өнімнің сақтау мерзімін ұззартып, шығынын төмендету.

Сақтау дегеніміз- жиналған тірі жемістердің тіршілік кезеңін ұзарту болып табылады. Сақтауда жатқан жемістерде тіршілік процестері (зет амасу, тыныс алу процестері) тоқтамай жалғасып жатады.

Өңдеу дегенміз- жемістерді тағам ретінде пайдалануды ұзартады, бірақ тірі емес күйінде. Өңделген жемістерде тіршілік процестері түгелімен тоқталады. Осы үш талап түгелімен орындалса, консервілер ұзақ уақыт сақталды. Сақтағанлда, өңдегенде өнімнің құрамындағы витаминдер, физиологиялық активті заттардың мөлшері көп төмендемеу керек. Соныммен сақтау мен өңдеу - елді жеміс көкөніс өнімдерімен қамтамасыз ету мәселесін шешудің екі жолы.

Негізгі бөлім

Тамыржемістілер жабынды тіндердің қалыңдығы мен беріктігіне байланысты жақсы немесе нашар сақталған дақылдар болып табылады. Жақсы жатқан тамыржемістілер қалың сыртқы қабаттарға ие. Бұл қызылша, шалбар, шалғам, пастернак. Тіндердің жұмсақ жамылғысы бар тамыр жемістері сақтау қиын. Оларға сәбіз, ақжелкен, балдыркөк, хрен жатады. Сақтауға салғанда көкөністердің сорттық ерекшеліктерін ескеру қажет. Осылайша, келесі сорттар жақсы: Сәбіз-Шантанэ 2461, шантанэ сквирская, Нантская 4, дәруменді 6; Қызылша-Бордо 237, Египет Кросбиі; брюква-Красносельская; Шалғам-қысқы дөңгелек қара, қысқы дөңгелек АҚ; Репа-Петровская, Грибовская жергілікті; Ақжелкен-күрең, қант; балдыркөк-қар шары.

Тамыржемістілерді сақтау технологиясы: Барлық тамыржемістілер үшін оңтайлы сақтау температурасы 0 . . . +1°С болып табылады. Оларға ауа ылғалдылығының айтарлықтай жоғары көрсеткіші - 95% деңгейінде қажет. Егер қоймадағы көмірқышқыл газының концентрациясы 3-5% - ға дейін жоғарыласа, бұл тамыржемістілердің ағуын ескертеді. Сәбізді жабылмаған полиэтилен пакеттерде сақтауға болады. Қызылша, шалбар, шалғам және турнепске арналған жабындардың түрлері мен тәсілдері картоп сияқты. Бұл тамыржемістілер бурттар мен траншеяларда сақтау керек.

Тамыржемістілерді сақтау шарттары: Балдыркөк, репу, ақжелкен және сәбіз басқаша сақталады. Бұл тамыржемістілер ең жақсы траншеяларда жатыр, олар құмды подпочкасы бар учаскелерде қазған дұрыс. Қазаншұңқалы құм табиғи ылғалдылыққа жеткенше кептіріледі. Бұл тексеріледі: құм немесе құмды топырақ мойны жұдырыққа сығылады. Қысылған кезде одан су бөлінбеуі тиіс, ал егер кулак сығылса, онда құмның кесектері алақанға шашылмайтындай пішінін сақтауы тиіс. Мұндай құм жұмсақ жабынды маталары бар тамыржемістілерді қабыну үшін қолданылады. Траншея дайындайды. Оның тереңдігі 50-80 см, ал ені 60-максимум 100 см болуы керек. Тамыржемістілерді тым тығыз немесе дұрыс қатарлап жинаудың қажеті жоқ, бұл желдетуді нашарлатуы мүмкін. Құмның үстіне тағы да тамыржемістілерді салады, тегістейді, қайтадан құм себеді. Тамыржемістілер мен құмдарды кезектестіріп, траншеяны барлық тереңдікке толтырады. Соңғы қабаттан траншеяның жоғарғы шетіне дейінгі қашықтық 5-10 см болуы тиіс. Қалыңдығы 20 см жер қабаты траншеяның ортасында ең жоғары, ал шетіне қарай тегіс төмендейтіндей етіп қалыптасады. Осылайша, жотасы траншеяның бойлық осіне бағытталған биік емес жер білігі шығады.

Сәбіз және басқа да нәзік тамыржемістілер құммен қапталған траншеяларда жақсы сақталады. Құм ылғалды (14-15%) және таза болуы тиіс, оның шығыны - 1 т тамыржемістілерге 0, 5 т. Тамыржемістілерді траншеяға салу кезінде оның түбіне 3-5 см құм себеді, содан кейін тамыржемістілерді бір қабатқа бөледі, содан кейін 2-3 см құм қабатымен көміледі, тағы да тамыржемістілер қабаты, құм қабаты және т. б. тамыржемістілердің жоғарғы қабаты жер бетінен 5-10 см төмен болуы тиіс. Толтырылған траншеяның қалыңдығы 20 см жердің қабатымен жабады, осі бойынша жоғары емес жер білігі пайда болатындай. Содан кейін өнім 2-30С дейін салқындатылғанға дейін және мұздатылғанға дейін сабанмен және топырақпен жабынды қалыңдығын 25% - ға ұлғайта отырып жабады.

Бурттар мен траншеяларға тамыржемістілерді жәшіктерге 15-25 кг (ыдысты сақтау) салуға болады. Жәшіктер бурт негізінде 2-3, ал траншея негізінде - бір ағынды желдету арнасы құрылатындай етіп орнатылады. Ыдысты орналастыру кезінде бұрғы мен траншеялардың өлшемдері ұлғайтылады. Бұрттардың ені 3-3, 5 м, биіктігі 1, 5 м, траншеялардың ені мен тереңдігі 1, 2-1, 4 м. ұзындығы 30-40 М жетуі мүмкін. Барлық тамыржемістілердің аналықтарын ылғалды құммен ерітіп сақтау ұсынылады. Тазалау кезінде бүйректерді зақымдамау маңызды, сондықтан ботваның жапырақтарын мұқият кесіп, ұзындығы 1-2 см шие қалдырыңыз.

Сәбіз, репа, ақжелкен аналықтарын траншеяларда орналасқан сыйымдылығы 30-35 кг полиэтилен қапшықтарда сақтау кезінде жақсы нәтижелер алынды. Ені мен тереңдігі 1 м траншеяға жоғарыдан ашық тамыржемістілер бар қаптарды траншея ені бойынша 3 қатарда орналастырады, онда 50-60 қаптар сыйысады. Ордың үстіне 15-20 см ауа қабатын қалдырып, тақтай қалқандармен жабылады. Содан кейін 15-20 см қалыңдықта жер қабатын жағады, ал суық ауа райы басталғаннан кейін траншеяны жермен жабады. Бұл ретте еңбек шығындары құммен салыстырғанда 1, 5 есе қысқарады.

Сәбізді сұйық шымтезек массасында сақтау әдісі тиімді. Бұл ретте траншеяға немесе ені мен биіктігі 1 м және ұзындығы 3-5 м тақтай қорапқа үстіңгі шымтезек қоспасын сумен құяды және сәбіз тамыржемістілерін себеді. Содан кейін қоспаны толығымен қосып, тамыржемістілерді қосады. Жер үсті қатарының немесе траншеяның негізінде дренажды жастықша - шлак қабаты, ұсақ қиыршық тас (10-15 см) орнатылады, ол арқылы артық ылғал жойылады. 1-2 сағаттан кейін қорама алынады. Тығыз торфты штабель шығады. Тиелген сыйымдылықтарды қыста шымтезекпен, үгінділермен немесе сабанмен, ал үстінен - топырақпен жабады.

Қызылша мен шалғамды картоп сақтау технологиясы бойынша қарға сақтайды. Қызылша үшін үйменің биіктігі 1, 6-2, 0 м, шалғамдар мен репалар - 0, 7-1, 0 м. белсенді желдетілген жағдайда үйменің биіктігі 2, 5-3, 5 м жетуі мүмкін. Ірі тамыржемістілер жәшіктерде, контейнерлерде жақсы сақталады. Оларды еденнен көтеріңкі төсемелерде де сақтауға болады. Қатарлардың өлшемдері: ені - 1, 0-1, 5 м, биіктігі - 0, 7-1, 3, ұзындығы 6 м дейін.

Сәбізді сақтау қоймаларында сақтағанда құмдау сияқты сенімді әдісті қолдануға болады. Құммен қабаттанған өнімдер қатарының өлшемдері келесідей: ені - 1, 0-1, 5 м - ге дейін, биіктігі-0, 8-1, 0, ұзындығы-8-12 м-ге дейін. Құммен өңдеу қолмен жүргізіледі. Қатарлардың сыртқы қатарында орналасқан тамыржемістілер бастиекпен сыртқа салынады. Аурудың таралуына құмға аз сіңетін ортаны құрайтын гашен әк немесе бор (2%) қосылуына кедергі келтіреді (мұндай орта саңырауқұлақ ауруларының дамуына қолайсыз) .

Тамыржемістілерді және тығыз қағазбен төселген контейнерлерде құмдауға болады. Тамыржемістілерді еріту үшін ылғалдылығы 18-20% (1 т тамыржемістілерге 0, 5 м3) ағаш үгінділерін пайдалануға болады. Үгінділердегі эфир майлары ауаны дезинфекциялайды және аурулардың таралуына кедергі жасайды. Тамыржемістілерді еріту үшін ылғалдылығы 24% сульфатты лигнинді қолдануға болады, сондай-ақ бактерицидті әсері бар (штабельде микрофлораның дамуын бәсеңдетеді) . Балшық қорғаныс қабатында сәбіз сақтау тәсілі белгілі. Тамыржемістілерді балшықтың жұқа қабатымен жабу кәдімгі тәсілмен салыстырғанда сәбіздің жоғары сақталуын қамтамасыз етеді. Тамыржемістілер себеттерде немесе жәшіктерде суы бар балшықты (250 кг саз және 1 т сәбіз 200 л су) қоспаға түсіреді, содан кейін шығарып, кептіреді. Тамыржемістерде қалған балшықтың жұқа қабы оларды ылғалдың булануынан, уланудан және аурудың таралуынан қорғайды.

Сәбіз, ақжелкен, балдыркөк және т. б. сақтау кезінде 30-50 кг сыйатын қалыңдығы 150-200 мкм полиэтиленнен жасалған қаптар кеңінен қолданылады. Байланбаған қаптарды тік күйінде стеллаждарға немесе табандықтарға қояды, содан кейін тоңазытқыштың камераларына орнатылады.

Тамыр жеміс дақылдарды сақтау және қорғау технологияларын
игеру: Сақтауға арналған тамыржемістілерді жерден тазартады, сорттайды, күшті, зақымдалмаған, мүмкіндігінше бір өлшемді іріктеп алады, содан кейін траншеяға салады және температураның +2 . . . +3°С-қа дейін біртіндеп төмендеуін жүргізеді. Үсік пайда болған кезде паналау күшейтіледі. Сәбіз, ақжелкен, пастернак және балдыркөк жертөлелерде сақтауға болады. Бұл жағдайда тамыржемістілер жоғары емес пирамидалармен салынады. Тамыржемістілер қабатына құм қабаты себіледі және осылайша кезектесіп, 5-6, бірақ 7 қабаттан артық емес. Пирамида негізі 100×100 см болуы керек, оның жоғарғы бөлігінде көлемі 80×80 см болуы керек.

Тамыр жеміс дақылдарды сақтауға арналған орындарға қойылатын талаптар: техникалық, технологиялы, пайдаланушылық және экономикалық.

Тамыржемістілер жиектерде, үйінділерде және контейнерлерде сақталады. "Дөрекі" тамыржемістілерді - қызылшаны, шалбарды, шалғамдарды - бурттар мен траншеяларда сақтау технологиясы картопты сақтаудан айырмашылығы жоқ. Тамыржемістілерді бурттар мен траншеяларға салғаннан кейін оларды қопсытылған топырақ қабатымен (10-15 см), содан кейін сабанмен және жермен бірден жабу керек. Бұл ылғалдың булануын және тургордың жоғарғы қабатының жоғалуын болдырмайды.

Сәбіз сыйымдылығы 300 кг, қалыңдығы 100-150 мкм үлдірден жасалған ашық полиэтилен жапсырмасы бар Үлгі контейнерлерде сақтауға болады. Ауаның жоғары ылғалдылығы (96-98%) және СО2 шоғырлануы осындай қаптамаларда шамамен 2% - ға дейін сақтауға, өнімнің жоғары сапасын сақтауға және қалыпты контейнерлерде сақтаумен салыстырғанда ысыраптың 2-3 есе қысқаруына ықпал етеді, сонымен қатар желдету кезінде саңырауқұлақ ауруларының спорасын тасымалдауға кедергі жасайды. Тамыржемістілерді контейнерлерде тыныс алу өнімдерін адсорбциялайтын және ауаның ылғалдылығын тұрақтандыратын түйіршіктелген вермикулитпен тиімді себіңіз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.