Кен орындағы мұнай және газ қабаттарын игеру режимдері
5В070800 - Мұнай - газ ісі мамандығы бойынша дипломдық жобаның
МАЗМҰНЫ
траектория Мұнай және газ кенорындарын игеру және пайдалану
Аңдатпа ( қаз, орыс, ағылшын тілінде)
Кіріспе
1. Кен орынның геологиялық және тау-кен техникалық сипаттамасы
1.1 Кен орнының жалпы мағлұматтары
1.2 Стратиграфия, литология, тектоника және кен орынының қоры
1.3 Мұнай -газ-сумен қанығуы, қабаттың сүзілгіштік сыйымдалықты қасиеті, мұнайдың, газдың және қабат суларының қасиеттері
2. Технологиялық бөлім
2.1 Кен орнында игеру жүйесін таңдау
2.1.1 Игерудің параметрлерінің өзгеру динамикасы және оларды талдау
2.1.2 Мұнай-газ қорының алуын талдау және кеніштің энергетикалық жағдайын бағалау
2.1.3 Кен орындағы мұнай және газ қабаттарын игеру режимдері
2.1.4 Кен орнында қабат қысымын ұстау жүйесі, технологиялық процестердің негізгі параметрлері мен сипаттамалары
2.1.5 Кен орнында қолданатын мұнай бергіштігін арттыру тәсілдері және олардың тиімділігі
2.2 Мұнай және газды өндірудің техникасы мен технологиясы
2.2.1 Кен орнында ұнғыны пайдалану тәсілі және жабдықтарды қолданудың қысқаша сипаттамасы
2.2.2 Қабат және ұнғыларды гидродинамикалық зерттеу әдісінің мақсаты, міндеті және нәтижесі
2.2.3 Ұнғыларды пайдалану кезіндегі қиындықтар, оларды алдын алу және күресу шаралары
2.2.4 Кен орындағы ұңғы өнімдерін жинау және дайындау кезінде қойлатын талаптар мен ұсыныстар, қолданылатын жабдықтар және олардың қысқаша сипаттамасы
2.3 Арнайы бөлім
2.3.1 Дипломдық жоба тақырыбы бойынша ғылыми техникалық мәліметтерге талдама
2.3.2 Дипломдық жобаның тақырыбы бойынша есеп және алынған нәтижелерді талдау
2.3.3 Арнайы бөліміндегі есептеулерді орындағанда компьютерлік бағдарламаларды қолдану
2.3.4 Арнайы бөлімнің тақырыбы бойынша қорытынды мен ұсыныстар
3.Экономикалық бөлім
3.1 Кен орнынды игерудің технико- экономикалық көрсеткіштері және олардың талдамасы
3.2 Жобаның арнайы бөлім тақырыбы бойынша іс-шараның экономикалық тиімділігі
4. Еңбекті қорғау техникалық қауіпсіздік және өндірістік санитария
4.1 Мұнай мен газды бұрғылау, өндіру, жинау дайындау және тасымалдаудың технологиясының процестеріндегі қауіпті-жарақатты жағдайлары және өндірістік жарақат
4.2 Мұнай - газ құбырлары мен кәсіпшіліктегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларының жүйесі
5. Экологиялық қауіпсіздік
5.1 Көмірсутектерді өндіру, жинау, дайындау және тасымалдау кезінде қоршаған ортаны ластау көздері
5.2 Көмірсутектерді бұрғылау, өндіру, жинау, дайындау және тасымалдау кезінде табиғатты қорғау шаралары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ұсынылатын, сызба, плакат (презентация Power Point)
Қосымша А-1.Геологиялық профиль құрылымдық карта геологиялық қима өнімді қабаттың
Қосымша Ә-2. Ағымдағы өнім алу картасы
Қосымша Б -3. Игеру картасы
Қосымша В,Г-4. Дипломдық жобаның тақырыбы бойынша техникалық сызба (2 немесе одан жоғары)
Қосымша Ғ-5. Экономикалық бөлімнің кестесі
Дипломдық жобаның демонстрациялық сызбалары түсіндірме - есеп жазбасында графикалық қосымшалар түрінде орындалады (формат А4)
АҢДАТПА
Бұл дипломдық жоба, Кенбай кен орыны туралы, Восточный Молдабек учаскесіндегі ішкі мәселелерді, қазіргі жағдайы мен жұмыс қарқыны, барлау процесстері, игеру кезеңдері, талаптар мен ұсыныстарды талқылайды. Ерекше назар, қордың мұнайбергіштік қасиетін арттыратын, үшінші кезеңдегі химиялық әдістерге, соның ішінде беттік белсенді заттарға арналады. ББЗ- бұл Кенбай кен орнының мұнай қабатына әсері қаншалықты екенін,тиімді немесе тиімсіз жақтарын талқылап, есептер мен эконмикалық жақтарын талқылайды. Оған қоса, дипломдық жоба, бұл тақырыпқа өзінің тарапынан қандай ұсыныстары бар екендігін, салыстырулар арқылы дәлелдеп көрсетеді.
АННОТАЦИЯ
Данный дипломный проект рассматривает внутренние вопросы на месторождении Кенбай, участке Восточный Молдабек, текущее состояние и темпы работ, процессы разведки, этапы разработки, требования и предложения. Особое внимание уделяется химическим методам, в том числе поверхностно-активным веществам(ПАВ), повышающим подачу нефти. Как и насколько влияет ПАВ на Кенбайского месторождения на нефтяные пласты, рассматриваются расчеты и экономические стороны для спецподразделений. Кроме того, дипломный проект свидетельствует о том, какие предложения имеют со своей стороны к данной теме, путем сравнения.
ANNOTATION
This diploma project examines the issues at the Kenbai field, the East Moldabek site, the current state and pace of work, exploration processes, development stages, requirements and proposals. Special attention is given to chemical methods, including surface-active substances that increase the flow of oil. As the impact of surfactants to Kenbai field deposits in oil reservoirs, are discussed in the calculations and the economic side for the special forces. In addition, the dissertetion indicates which proposals are compared to the subject with his hand.
Кіріспе
Мұнай - жерден алынатын пайдалы қазбалардың бірі. Қара алтынды өңдеу прецессінде екі мыңнан астам түрлі өнімдерді алуға болады. Бұл кезеңде мұнайды жер қабатынан алуда ең басты роль, қазбаларды физика-химиялық тәсілмен алу болып табылады. Технологиясына қарай көрсеткіші жоғары бірнеше тәсілдер жолдары бар. Өте кең таралған түрлеріне мыналар жатады:
гидродинамикалық;
физика-химиялық;
жылулық;
микробиологиялық;
Гидродинамикалық тәсілдің негізгі мақсаты-шоғырларды сумен толтыруды көбейтуді қамту, бөлек линзаларды, түпкі зоналарды, өтуі қиын мұнайы көп қабат көлемдерін, су айдау процесінде ескере отыру. Бұл сұйықтықты айдаудың ережесі көтеру жолдарымен іске асырылады. Бұл әдісті қолданудағы өте маңызды көрсеткіштер жоғарғы қысым, сұйықтықты алуды тездету, фильтрленген ағыстарға бақылау жүргізу, циклдық су айдау. Су айдау мен мұнайды алу барысында тепе-теңдік болу қажет. Бұл өте қауіпті әдіс болып табылады.
Қабаттардан мұнайды өндіру жұмыстарын физика-химиялық әдіспен алуды көтеру мына жолдармен іске асырылады.
беткі белсенді қоспаларды айдау БАЗ;
полимерлік су айдау;
полимерлік-мицелярлық айдау;
термополимерлік су айдау(ТСА).
мұнайды қабаттан еріткіштер көмегімен шығару;
сілтілік және термосілтілік әсермен;
Бұлардың бәрі мұнай өңдеуші мекемелердің жұмыс процесісінің тиімділігінің жоғарылауын көрсетеді.
Өте кең тараған-бұл беттік белсенді қоспаларды айдау болып есептеледі(ПАВ). Мұнайды алуда кеңінен қолданылады. Ең маңыздысы, бұл БАЗға суды қосу, себебі ол ылғалданатын қасиеттерін жақсартады және шикізат пен кездесетін шетінде үстіңгі қабаттың тартылуын азайтады. Мұндай үрдістің салдары болып қазбаны айдап шығудың коффицентін көтеру болып табылады. БАЗдың сапалы көрсеткіштері: екі қоспаның кездескен жердегі белсенділігі, үстіңгі қабатын шектеулі дәрежеде жұтуы, диффузия тездігі, эмульгияланатын қасиеттері. Суға жоғарғы молекулярлы полимерді қосқанда тұтқырлығы көтеріледі, бұл демек шикізат пен сұйықтық арасындағы қозғалысты сәйкестендіреді. Осының салдарынан қысым көрсетуші агентпен қабатты қымтау күшейеді. Ережеге сай мұндай әдіс практикада екі жолмен іске асырылады.
Біріншісі- жоғарғы өткізгішті аймақтардың жоғарғы молекулярлы полимерлердің есебінен бұғатталуы, ұңғыманың түп аудандарын өңдеу жолымен.
Екінші- химиялық агенттерді су қозғалысын төмендетуге және мұнай мен еріткіш аралығындағы қарым -қатынасты азайтуға. Қоспа ретінде ксантиналық шайыр(смола), гидролизденген полиакриламид (ГППА) және түрлі сополимерлер қолданылады.
ТП әсері қоспаның сулы ерітіндісін айдау жолымен іске асырылады, 90 градусқа дейін қыздырылған. Бұл ерітіндінің тұтқырлығы аз, оның жарықтарға және жоғары өтімді аймақтарға енуіне жағдай жасайды. Осының салдарынан шикізаттың тұтқырлануы төмендейді.
1. Кен орынның геологиялық және тау-кен техникалық сипаттамасы
Кен орнының жалпы мағлұматтары
Шығыс Молдабек кен орны Кенбай кен орнынан 1986 жылы ашылды. Кенбай оңтүстік-шығыс Каспий маңы ойпатында, Сағыз-Ембі өзенаралығында орналасақан. Жазық аумақ сорларымен кең таралған,гидрографикалық торабы дамымаған, бір жерінде Қайнар деген құрғақ өзен болса, екінші жері Сағыз өзенімен ағылып жатыр. Бұд аумақтың климаты қатты континентальдық, қысы -40 дейін баратындай суық, жазы +40 дейін баратындай ыстық. Бұрғылау бригадасын, қызметкерлерді және жүктерді асфальтталған жолмен тасымалдайды.
Сынақ алу, пайдалануға юра горизонттары, бор(мел) қабаттары 1999 жылдан бастап зерттеліп, өндірісте келе жатыр. Қазіргі таңда бор горизонтынан мұнайды алу қыйындалып келе жатыр, себебі, оның жоғары кинематикалық тұтқырлығы мен тығыздығынан. Кен орнының жер қойнауын пайдаланушы АО Эмбамұнайгаз, Контрактысы бар №37 16.01.1996 жылы берілген, Мемлекеттік Лицензия негізінде кен орнын әзірлеуге, МГ №88 (мұнай) 08.02.1995 жылы берілген, ҚМ көмірсутегі шикізаттарды алуға жер қойнауларын қолдануға рұқсат етілген.Өндірілген нәтиежелерге байланысты, негізгі үлесті юра горизонты қамтамасыз етеді. Олардың үлесі бастапқы мұнайдың геологиялық қорының, кен орнының 25% - ын құрайды. Мұнайдың тұтқырлығы мен күрделі геологиялық тау жағдайларын ескерумен бірге, мел горизонты негізгі қорды құрайды. Мұнай-газ дебиті аз болғанымен, бұл кенорнында М-І және М-ІІ ұңғыма нысаныдарында сулану көрсеткіші өте жоғары.Бастапқы көрсеткіш (НИЗ) 1,9% және 7,5% құраған жағдайда, 1.01.2013 жылғы М-І объектісінде, сулану көрсеткіші 59,8%, ал М-ІІ объектісі үшін 66,0% болды. Барлық жүргізілген іс-шараларға қарамастан, соның ішінде компьютерлік модельдеу, ұңғыларды бұрғылаудағы барлық жобаларды іске асыру және қабат қысымын ұстау шараларына қарамастан, мұнайды алу коэффициенті (КИН), қосымша іс-шараларды қолданбаса артпайды.
Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек бөлігі өндірітік жасақтауға 2000 жылы қосылды. Кен орнында 10 өнімді қабаттар әзірленуде, оның үшеуі бор периодына бөліп шығаруға арналған, жетеуі - юра периодына. Барлық қабаттар жеті объектқа біріктірілген:
-І объект (М-1-А, М-1Б,М-1-В)
-ІІ объект (М-ІІ)
-ІІІ объект (М-ІІІ,Ю-І)
-IV объект (Ю-ІІ-А, Ю-ІІ-Б)
-V объект (Ю-IV.-Ю-V)
-VI объект (Ю-VI, Ю- VII)
-Қайтарылушы объект (Ю-III-A)
1990 жылғы Қорларды есептеу ... негізінде 2000 жылы Қазақстан Республикасы Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек бөлімінің технологиялық схемасы өндірістік құжаты жасақталып және бекітілді (протокол Барлау мен Игеру Орлалық Комиссиясы РК №12, 18.04.2001жыл).
2012 жылы Тәжірибелі - өндірістік жобасы, термикалық технологияның шоғырға әсерін зерттеуге, жоғары тұтқырлы мұнай борлы шоғырларын Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек бөлігінде жасақталды және бекітілді. (протокол Барлау мен Игеру Орлалық Комиссиясы №45\10 07.02.2014 ж).
2015 жылы геология және қойнауларды қолдану Комитетімен БИОК ұсынымы негізінде (Хат ГеоКом №27-5-3833-кги 05.08.2015ж) есеп бекітілді және орындалды Кенбай кен орны Шығыс Молдабек бөлігін жасақтаудың талдауы, 2015-2017 жылдардағы технологиялық көрсеткіштер көрсетілген. Осының негізінде бүгінгі күні кен орнының жасақталуы жүргізілуде, бұрын бекітілген жобаның шешімінің жүзеге асырылуының тиімділігі бағаланды, ұсынылған геологиялық құрылысты есепке ала отырып, және жаңадан алынылған геологиялық-кәсіптік сипаттамаға, өнімді кен орындары қабаттарында.
Кенбай кен орны Биікжал көтерілісінің тұнық қалың бұркеме қабаты мен Қоскөл дөңесінің фундаменті және Солтүстік Қотыртас, Шығыс Молдабек құрылымдарымен байланысты, бұлар мезо-кайназой комплексі Эмбі Сағыз бүгілісінде Каспий ойпанының құрамына жатады.
2011 ж ТОО Гео-ЭнерджиГрупп өңдеу жұмыстарын және дала сейсмологиялық заттарды араластыру 3Д-МОГТ Шығыс Молдабек және Солтүстік Қоңыртас бөлігінде 128 кв.км көлемінде, және де қабаттардағы геологиялық құрылымнын анықтау мақсатында.
Кенбай кен орны жасырын түрде енгізілген тұзды күмбезге бекітілген, оның оңтүстік-шығыс бүгілуі тұзды шеткі қабақ пен күрделендірілген.
Стратиграфия, литология, тектоника және кен орынының қоры
Литология
Кенбай кен орнында, Восточный Молдабек аумағында, тұз және тұзүсті жыныстар жиынтығы ашылды. Тұзды жиынтықта бұрынғы пермьдік жастағы сульфат-галогенді шөгінділерден тұрады.Және мезозайлық, кайназойлық топтар кіреді. Галогендік қалыңдық жиынтығы 1606м ашылды.
Триастық жүйе (T) қабаты бұрғыланған ұңғылардан Восточный Молдабекте екі бөліктен тұрады: ортаңғы және жоғарғы.
Ортаңғы бөлігі (Т2) литологиясы күңгірт, жасыл-сұршыл, қою сұршыл балшықтар, алевролит, құм тастар.
Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 911,8м (скв.№4), минималды 701,7м (скв.№16). Қалыңдығы 15-47м аралығында.
Жоғарғы бөлігі (Т3) алевролиттермен, шамалы цементтелген құм тастардан тұрады. Құм тастары сұрғылт, карбонатты емес. Қималарынан малтастар (галечник) кездесед кездеседі. Төбелердің ең жоғарғы жайғасу шегі 778,8м (скв.№4), минималды 564,7м (скв.№16). Қалыңдығы 111 ден 152 м дейін аралықты қамтиды.
Юра жүйесі (J) астыңғы және жоғарғы қабаттармен бекітілген. Астыңғы бөлігі (J1) триас қалдықтарымен жатыр, шамалы цементтелген құм тастармен, құмдармен, және кішене алевролиттермен көмкерілген.Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 726,3м (скв.№42), минималды 544,4 (скв.№1). Қалыңдығы 17-39 м аралығында.
Ортаңғы қабаты (J2) аалендік және бат-байосский қабаттармен қабатталған. Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 349,3м (скв.№42), минималды 230,5м (скв.№609). Қалыңдығы 285 до 400м.аралығында.
Готеривакалық қабат (K1g) юра горизонттарында орналасақан, литологиялық үлгісі сұрғылт жасыл, алеврелиттік, балшықтас, сұрғылт жасыл, құм тасты болып келеді. Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 292,8м (скв.№4), минималды 159,7м (скв.№16). Қалыңдығы 67-94м аралығында.
Тектоника
Кенбай кенорны шөгінді тау жыныстарында орналасқан Биікжал төбе мен Қосқүл төбелері арасында орналасқан. 2002 жылы 100кв.м ауданға геологиялық жағдайын анықтау үшін 3D жұмыстары жүргізілді.Кенбай кен орыны тұзды күмбезбен орналасқан.
Кен орынының қоры
Мұнай қорын, газды есептеп, бағалау, ең алғашқы Восточный Молдабекте ПГО "Гурьевнефтегазгеология" 9 ұңғымаға геология-геофизика негізінде 01.01.1989 жылы жүргізді. ЦКЗ Мингео СССР-дің Восточный Молдабектегі қорды бағалауының көрсеткіші:
Категория
геологиялық, мың. т
барланғаны, мың. т
С1
20513
5990
С2
3635
727
01.01.2013 жылы 518 ұңғымадан, 3Д сейсмика, кернды алу, мұнай және судан сынама алынды. Олардан, коллекторлардың параметрлері, қорлардың категориялары, коллектор зоналарының жетілуінің өгерістері байқалады.
Алынған мұнай және газ қоры келесі кестеде көрсетілген 1.1, 1.2.
1.3 Мұнай -газ-сумен қанығуы, қабаттың сүзілгіштік сыйымдалықты қасиеті, мұнайдың, газдың және қабат суларының қасиеттері
Мұнайгаздылық
Борлы шығындының қиылыспасында, егжей-тегжей қабаттарды реттеу барысында, сынау және жасақтау жұмысының нәтижесінде3 өнімді қабат орналатырылды(М-І, М-ІІ, М-ІІІ), юрскийде шығынды-7 өнімді қабаттарды (Ю-І, Ю-ІІ, Ю-ІІІ,Ю-ІV,Ю- V,Ю- VI ,Ю-VII). Кеніш моделінің құрылымы М-І және М-ІІтектоникалық ахауларымен F1;және F3 3 шығырға (блок) бөлінген, төменгі жатқан кеніште тектоникалық ахаулармен F1,F2,F3,F4,F5-5 шығырға.
Борлы қабаттары төменгі бордың терригендік шығындыға орайласқан, юрскилер- орта юраның терригендік шығындыларына.
М-І бор қабатымен және Ю-І, Ю-ІІ юрскимен мұнай-газдық кешендер байланысты, ал қалған қабаттарымен мұнай кешендері. Барлық қабаттардың мұнай кешендері жасақталула. Жасақталу механикалық жолмен алып барылады.
Геологияық-геофизикалық 3D жасақтарынан және де 518 ұңғыдан М-І және М-ІІ горизонттарынан алынған көрсеткіштер үш реттік цифрлық геологиялық модельі Petrel жүйесі бойынша жасалған.
Бор горизонтына қысқаша сипаттама
Бор горизонтында 3 мұнайлы горизонь қабаты жатыр, тереңдігі 190-300м де жатыр. Бор қабаттарында коллекторлық қасиеті ерекше дамыған, алайда, цементтелуі төмен болып келеді. Су мен мұнай 1-5м де өзеріп отырады.
2. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Кен орындарды игеру жүйеін таңдау
Мұнай кен орнын игеру жүйесі деп өндіру нұсқаларын анықтайтын өзара байланысқан инженерлік шешімдердің жиынтығын; оларды бұрғылау және орналастыру тізбегін және темпін; қабаттан мұнай мен газды өндіру үшін қабатқа әсер етуді; айдаушы және өндіруші ұңғылардың санын, қатынасын және орналасуын; кен орнын игеруді, жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғауды басқаруды айтады. Кен орнын игеру жүйесін құру - жоғарыда көрсетілген инженерлік шешімдердің жиынтығын білдіреді.
Кенбай кен орнына жүргізілген зерттеу жұмыстарының көмегімен, таңдалған бұрғылау жүйелерінің тиімді екенін дәлелдейді. Кен орнына жасалған анализдер бойынша, сан жағынан да, сапа жағынан да жақсы нәтиеже көрсетіп отыр.
2012-2017 ж аралығында Кенбай кен орнында ГДИС әдісі арқылы 9 ұңғыма зерттелді, тұрақсыз режимге негізделген 27 зерттеу (КВД, КВУ), сондай-ақ, статикалық және динамикалық сұйық деңгейін өлшеу. Ал МУО 3-4 режимде өгеріп отырға 9 ұңғымаа жүргізілді. Әрқайсысының жасалу ұзақтығы 24 сағатты құрайды.
2.1.1 Игерудің параметрлерінің өзгеру динамикасы және оларды талдау
Төменде кен орнын игеру үшін 3 игеру нұсқалары көрсетілген.
Нұсқа I (М-I)
Нұсқа 1. Игеру ұңғыларын пайдалану механикалық әдіспен, нұВН қондырғысымен, түп қысымының деңгейін ұстау арқылы жүргізіледі.
Ұңғылар жиынытығы - 86, соның ішінде, игеру - 63, су айдау ұңғымасы - 23. Тор қалыңдығы, орташа есеппен 8,9 гаұңғ құрайды.
Нұсқа 2 10 жаңа игеру ұңғымаларын, ұңғыма торларын қатайту мақсатымен, және де 48 ұңғымаларды басқа нүктелерден тасымалдауды ұйғарады. ППД ны жақсарту үшін 9 ұңғыманы су айдауға жіберу.
Ұңғылар жиынытығы - 159, соның ішінде, игеру - 126, су айдау ұңғымасы - 33.
Нұсқа 3 тұтқырлығы жоғары бор горизонттары үшін І және ІІ нұсқаларға арналған. Мұнайбергіштікті көбейту мақсатында тау жыныстарына айдау ұңғымалары арқылы бу айдау және 40°С ыстық су айдауды ұсынып отыр.
ОПР І ауданы - айдау ұңғымасымен тұрақты түрде парациклдық өңдеумен бу айдауды №2631, 2536, 2537, 2542, 2546, 2545, 2544 игеру ұңғымасына өткізу ұсынылып отыр. М-І-Б интервалдарына әсер етеді. Түп аймаққа тұрақты бу айдау үшін температурасы 3000С, бу құрғақтылығы 0,8- 0,9. Қазіргі жасап тұрған №1134 ұңғымасында түпке электропештерді, жылыту аумағы 35- 80 0С болатындай етіп қондыруды жөн көріп отыр.
Сур.2.1.1.1 - М-І-Б қабатындағы ОПР-І участкісіндегі мұнайға қаныққан куб түріндегі үшөлшемді сүзілгішті модель фрагменті
Ауданы 9 га жуық. Орташа есеппен ОПР-І аумағында құмдалу көрсеткіші 0,538, кеуектілік көрсеткіші 0,360, өткізгіштік көрстеткіші 1385 мДа және бастапқы мұнайғақанығуы 0,741. М-І-Б жынысындағы мұнай қорының көлемі 331,28 мың.т деп бағаланады, шет аймағындағы М-І-А қабатындағы 520,21 мың.т мұнай қорында есептеп кеті қажет.
Кесте 2.1.1.1-II нысанды әзірлеудің нұсқаларының бастапқы деректері
№пп
Параметрі
Нұсқа 1
Нұсқа 2
Нұсқа 3
1
Ұңғыманың жалпы қоры,бірл.
94
116
125
2
Игеру ұңғ.
68
90
90
3
Су айдау ұңғ.
26
26
35
4
Жаңа ұңғыманы бұрғылау,бірл.
-
7
7
5
Игеру ұңғ
-
7
7
6
Су айдау ұңғ.
-
-
-
7
Басқа гориз. ұңғыманы тасымалдау
-
15
15
8
Игеру ұңғ.
-
15
15
9
Су айдау ұңғ.
-
-
-
10
Игеру ұңғ. ППД-ға тасымалдау
-
-
9
11
Тордың тығыздығы, гаұңғ.
4,8
3,9
3,6
12
Түп қысымы, атм. (доб.)
= Pнас
= Pнас
= Pнас
13
Түп қысымы, атм. (нагн.)
60
60
60
14
Иг.ұңғ тоқтату критерийлері
15
сулану, %
98
98
98
16
сұйық дебиті, ттәу
0,5
0,5
0,5
Кесте 2.1.1.2-II нысанды әзірлеудің нұсқаларының бастапқы деректері
Тау жыныс
Мұнай МГҚ, мың т.
Мұнай МГҚ, мың т.
ОПР-I
ОПР-II
ОПР-III
ОПР-IV
ОПР-V
Всего
M-I-А
188,93
147,02
279,36
70,56
685,87
M-I-Б
331,28
570,63
590,56
524,46
2016,93
M-I-В
-
-
1,67
7,87
9,54
Барлығы М-I
520,21
717,65
871,59
602,89
2712,34
M-II
-
-
-
-
1380,43
1380,43
Барлығы М-I+М-II
520,21
717,65
871,59
602,89
1380
4092,77
Сонымен, ОПР-І участкесі М-І нұсқаын 2021 жылы бірден игеруді жоспарлап отыр. Жасалған жұмыстардың нәтиежесінде, тұрақты түрде бу айдауды және ПЦОС (процессоры цифровой обработки сигналов) әдіс тәсілің қолдануды жөн көріп отыр.
Шығыс Молдабек участкесі
Нұсқа 1. Шығыс Молдабек кен орнын 01.07.2017 жылғы жасалған әдіспен қалдырады. Игеру ұңғымаларын пайдалану механикалық әдіспен, ЭВН және ШГН көмегімен түп қысымды ұстап отыру үшін жасалайын деп отырған шара болып табылады.
Жалпы пайдалану ұңғымалары 461, оның ішінде, 345 игеру , 116 айдау ұңғымалары. Тор тығыздығы 2,7 гаұңғ.
Нұсқа 2. Алдыңғы 1 нұсқаға қосымша геологиялық-технологиялық жұмыстарды талап етеді: қосымша перфорация, мұнайға қанық қалыңдықтарына репорфорация. Барлық пайдалану ұңғылары 499, оның ішінде, 383 игеру, 116 айдау ұңғылары. Тор тығыздығы 2,5га\ ұңғ.
Нұсқа 3 1 нұсқаға қосымша геологиялық-технологиялық жұмыстарды талап етеді: қосымша перфорация, мұнайға қанық қалыңдықтарына репорфорация. Барлық пайдалану ұңғылары 572, оның ішінде, 453 игеру, 119 айдау ұңғылары. Тор тығыздығы 2,2га\ ұңғ.
Сур. 2.1.1.2 - Шығыс Молдабек учаскесінде мұнай қанықпаған кубтар түріндегі үш өлшемді сүзу моделінің фрагменті
Кесте 2.1.1.3 - Шығыс Молдабек участкесін игерудің дастапқы деректері
№пп
Параметр
Нұсқа
1
Нұсқа
2
Нұсқа
3
1
Ұңғыманың жалпы қоры,бірл.
461
499
572
2
Игеру ұңғ.
345
383
453
3
Су айдау ұңғ.
116
116
119
4
Жаңа ұңғыманы бұрғылау,бірл.
-
38
73
5
Игеру ұңғ
-
38
70
6
Су айдау ұңғ.
-
-
3
7
Тордың тығыздығы, гаұңғ.
2,7
2,5
2,2
8
Бұрғылау районы
-
-
-
9
Түп қысымы, атм. (доб.)
= Pнас
= Pнас
= Pнас
10
Түп қысымы, атм. (нагн.)
60
60
60
11
Иг.ұңғ тоқтату критерийлері
сулану, %
98
98
98
сұйық дебиті, ттәу
0.1
0.1
0.1
2.1.2 Мұнай - газ қорының алуын талдау және кеніштің энергетикалық жағдайын бағалау
Кенбай кен орыны, Восточный Молдабек участкісідегі өнімді қабатқа энергетикалық анализді НГДУ "Қайнармұгнайгаз" жасайды. Карт изобар жасау үшін 01.01.2017 жылы барлық мәліметтер гидродинамикалық зерттеу негізінде өткізілді(қабат қысымын тіке өлшеу,КВУ, динамикалық теңдеуден алынған қысым).
Кесте 2.1.2.1 - 2016ж Кенбай кен орыны Восточный Молдабек участкісіндегі қабат және түп қысымы, және де қанығу қысымы мен бастапқы қабат қысымы көрсеткіштері
Нұсқалар
Горизонт
Қанығу қысымы, МПа
Ағымдағы қанығу қысымы, МПа
Ағымдағы қабат қысымы, МПа
Бастапқы қабат қысымы, МПа
I
М-I
1.4
1.3
1.8
2.1
II
М-II
1.6
2.0
2.3
2.6
III
М-III+Ю-I
1.7
1.8
2.5
3.4
IV
Ю-II
2.4
2.5
2.9
4.2
V
Ю-IV+V
3
3.4
4.0
4.8
VI
Ю-VI+VII
3
4.6
5.2
5.9
кері қайтымды
Ю-III
2,4
3.5
4.0
4.4
Кесте 2.1.2.2 - Жалпы қысымдарды өлшеу көрсеткіштері
Нұсқаілер
Барлық кез
Анализ жасалған кез
Статикалық деңгей
Динамикалық деңгей
Статикалық деңгей
Динамикалық деңгей
I
342
3081
173
1453
II
202
2619
150
1365
III
556
5525
156
1424
IV
119
2327
90
1152
V
57
1712
45
881
VI
17
993
12
522
кері қайтымды
8
322
5
188
барлығы
1301
16579
631
6985
I нұсқа
Бұл игеру нұсқасы М-І горизонтын қамтиды, ол үш қабаттан тұрады. Ағымдағы жоғалтылған өтемдер 96,1%, жиналғаны 109,6% деп бағаланады. Бастапқы жағдайынан қазіргі максимал қабат қысымының ауытқуы 0,7 МПа құрайды (2013ж көрсеткіш бойынша). Бұл нұсқаның қабат қысымының динамикасы келесі суретте көрсетілген.
Сур. 2.1.2.1 (M-I) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
Ағымдағы қабат қысымы, бастапқы кездегі қабат қысымымен бірдей деңгейде болған, қабат қысымының қазіргі жағдайының өлшемі қалпына келтірілмеген мәніне тең.
II нұсқа
Нысан бір горизонттан тұрады. Ағымдағы өтемақы деңгейі 98,7%, жинақталған 99,6% бағаланады. Бастапқы қабаттық қысымнан максималды ауытқу 2012 жылы 0,5 МПа құрайды. Нұсқа бойынша қабаттық қысымның динамикасы суретте келтірілген (2.1.2.2).
Сур. 2.1.2.2 II (М-II) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
III нұсқа
Бұл нұсқа екі горизонттан тұрады М-III және Ю-I. Ағымдағы жоғалтылған өтемдер 100,1%, жиналғаны 126,0% деп бағаланады. Бастапқы жағдайына қарағандағы, қазіргі максимал қабат қысымының ауытқуы 1,2 МПа құрайды (2017ж көрсеткіш бойынша).
Сур. 2.1.2.3 (М-III+Ю-I) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
IV нұсқа
Бұл нұсқа екі горизонттан тұрады. Ағымдағы жоғалтылған өтемдер 115,7%, жиналғаны 104,7% деп бағаланады. Бастапқы жағдайына қарағандағы, қазіргі максимал қабат қысымының ауытқуы 1,4 МПа құрайды (2017ж көрсеткіш бойынша).
Сур. 2.1.2.4 IV (Ю-II) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
2.1.3 Кен орындағы мұнай және газ қабаттарын игеру режимдері
Қабаттағы қысымның өзгеруіне тұрақты тексеру жасалып отырады және оның тез өзгеруі кезінде кен орнына әсер етудің қолдан жасалған әдістерін, яғни оның ішінде қабаттық қысымды ұстап тұру әдістері қолданылады. Қабаттың энергетикалық қорын сипаттайтын, қабат қысымының төмендеу қарқындылығы, кен орнын игеру жобасымен себепші болатын мұнай, газ және су қабатындағы сұйықты алу қарқындылығына және кен орнын игеру барысында қабаттық қысымды ұстап тұру жүзеге асырыла ма, жоқпа соған байланысты. Бұл қолдан жасалған факторлар. Екінші жағынан, қабаттағы энергия қоры, бастапқы қабаттық қысым шамасы және оның төмендеу қарқындылығы кен орнының табиғи - жаратылыс факторларына да байланысты болады. Оларға :
кеңейту энергиясы кен орнын игеру кезінде пайдаланылатын газды шапканың бар болуы;
қабат жүйесінде серпімді энергияның бар болуы;
кеңейту энергиясы қабаттағы сұйық және газдардың ұңғыма түбіне жылжуын келтіретін мұнайда ерітілген газ құрамының бар болуы;
игеру кешенін қабаттағы нұсқа сыртынан сумен тұрақты қоректендіру көзінің бар болуы және оны сумен алынған мұнайдың орнын толтыру қарқындылығы;
құлау бұрышы үлкен қабаттағы мұнайды ығыстыруға тиімді ықпал жасайтын гравитациялық факторлар.
Жұмыс режимін оңтайландыру
13 операция бойынша жұмыс режимін оңтайландыру бойынша жүргізілген іс-шаралар бойынша 23 операцияның оң әсері алынды, онда қосымша 3267,8 тонна мұнай өндірілді. Барлық өткізілген іс-шара бойынша орташа нәтиже 4 айға созылды. Әсердің уақыт бойынша максималды ұзақтығы №619 ұңғыма бойынша байқалды, ол 6 айды құрады.
Мұнай өндірудің нақты деңгейлері жобадан 6,4% - ға төмен, сұйықтықты өндіру бойынша жобадан 20,6% - ға жоғары, бұл ретте жұмыс істеп тұрған өндіруші ұңғымалар саны жобалық шамадан 46 бірлікке (немесе 12,3%) төмен. Айдамалау ұңғымаларының саны жобадан 13 бірлікке (немесе 9,1%) артта қалып отыр, алайда ұңғымалардың қабылдағыштығы 30,4% - ға жоғары, соның есебінен жобалық деңгейде су айдалудың жылдық көлемі жобадан 6,3% - ға төмен жинақталған. Факт бойынша су басуы 76,2% күтіліп отырғанда 81,5% құрады, нақты 21,1%, жоспар бойынша 21,2%.
Ұңғымалардың жұмыс уақыты жобамен жақын, дебит мөлшерлері күтілетін мөлшерден жоғары. Атап айтқанда, мұнай дебиті бойынша 5,9% - ды, сұйықтық бойынша 35,9% - ды құрады.
Нұсқалардың өнімді қасиеттерін растаудың негізгі себебі ретінде геологиялық-техникалық іс-шараларды жүзеге асыру болып табылады, негізінен юралық Горизонт нұсқалары бойынша (IV, V, VI).
Учаскенің негізгі блоктары бұрғыланды, одан әрі периферияға және нұсқалардың газ аймақтарына жақындауына қарай, іске қосылатын ұңғымалардың тиімділігі төмендейтін болады. Осыған байланысты бор горизонттарының нұсқалары үшін (I, II, III) өндіру деңгейін қолдау үшін ұңғымалар торының тығыздығын оңтайландыру бойынша, сондай-ақ термиялық әсер ету негізінде технологияларды қолдану есебінен қосымша іс-шаралар өткізу талап етіледі.
2014-2016жж кезеңінде өндіруші ұңғымалардың жұмыс режимі өнімді нұсқалардың жату тау-кен-геологиялық жағдайларының ерекшеліктерін және мұнай қасиеттерін ескере отырып қолдау көрсетіледі.
2.1.4 Кен орнында қабат қысымын ұстау жүйесі, технологиялық процестердің негізгі параметрлері мен сипаттамалары
Мұнай кен орындарын газарынды режиммен игеру кезінде қабат қысымының құлап отыруы бірге жүріп отырады, бұл дебиттің төмендеуіне, фонтандау кезеңінің аздығына, мұнай ұңғыларының газ ұңғыларына ауысуына әкеліп соқтырады. Осы кезде, мұнай кен орныды игеруде аралас режим жағдайларын енгізу мүмкіндігі туады, олар жасанды жолдар, яғни қабат қысымын ұстау, сыртқы ауданына су айдау немесе газ шапкасына газ айдау, т.с.с. соңында газарынды режимді қолданған уақытта мұнай бергіштік керекті көлемге жете алмайды. Бұл режимда газ факторының заңды өсуі және ұңғы тек таза газ өндіруге (мұнай өнімімен салыстырғанда) және газ шапкасын өсіруге мінезделген. Газ арынды режим, жалпы алғанда бағынышты белгіде орындалады және салыстырмалы түрде көп қолданылмайды, өнімі жағынан ұңғылары көбіне суланбайды. Бұл режим газ шапкасында тұрақталған қабаттық энергияның көзі, серпімді газ болатын, геологиялық шарт барысында іске асады. Ол үшін шоғыр шеткі жағынан өткізгіштігі нашар жыныстармен немесе тектоникалық бұзылыстармен шектелуі керек. Егер нұсқа сыртында су болса, ол қарқынды болмауы керек. Мұнай шоғыры газ шапкасымен әсерлесуде болуы керек. Бұндай жағдайларда алғашқы қабат қысымы қанығу қысымына тең болады, өйткені шоғырдың дренаждалуы газ шапкасының үздіксіз ұлғаюының есебімен жүреді және мұнай үнемі газбен әсерлесуде болады. Бұндай шоғырды игеру барысында орташа қабаттық қысымның өзгеру жылдамдығы, игерудің жылдамдығына, газ шапкасының және шоғырдың мұнайқаныққан бөлігіне тәуелді әртүрлі болуы мүмкін. Мұндай шоғырды сұйық және газы бар сауыт ретінде қарастыруға болады, бұл кезде сұйықты алу газдың ұлғаюымен жүреді. 7.1-суретте газарынды режиммен игеру кезіндегі қабат қысымының уақытқа байланысты өзгерісі келтірілген.
Мұнай-газ кеніштерінде мұнай мен газдың жату жағдайы бойынша және мұнайлылық бөлігі мен газ шапкасы көлемдерінің қатынасы бойынша үлкен айырмашылықтарымен ерекшеленеді.
Мұнай кен орындарында су айдау әдісін қолдану мұнайды жер бетіне шығару, сондай-ақ қабат қысымын ұстау мақсатында жүзеге асырылады. Қазіргі таңда бұл әдісті кен орындарда қолдану ең бір кең тараған әдістердің бірі болып саналады. Осы су айдау әдісінің ішінде көбінесе, нұсқа ішінен су айдаудың қатарлы немесе блокты-қатарлы және ұңғымалардың ауданды орналасу кестесі, сондай-ақ нұсқа сыртынан су айдау әдісі қолданыс тапқан. Сонымен қатар ошақты және таңдамалы суландыру да қоланылуда. Технологиялық түрде су айдау келесі түрде іске асырылады. Қоспалардан тазартылған суды, сорап станцияларында жоғары қысымдағы орнатылған сораптар арқылы, мұнайлылық аумағында орналасқан, айдау ұңғымаларына (нұсқаның ішінен су айдау) немесе оның сыртқы бөліктеріне (нұсқа сыртынан су айдау) айдайды. Суды бірегей түрде бірнеше ұңғымаларға айдайды (жиынды түрде). Сол себептен де, мұнай қабаттарын суландыру мақсатында қолданып жатқан сорапты станциялары жиынды сорапты станциялары деп аталады. Қабатқа айдалатын суды сапасына келесідей талаптар қойылады: орташа алғанда тартылған бөлшектердің саны өткізгіштігі төмен қабаттар үшін 5мгл, ал өткізгіштігі жоғары қабаттар үшін 20 мгл-дан аспауы қажет. Мұнай кен орындарын су айдау әдісін қолданып игеру барысында, бастапқы кезде тек таза мұнай өнімдері алынады, яғни құрамында суы жоқ, таза мұнай, кейін қабатқа айдалып жатқан судың көлеміне байланысты, мұнай мен бірге су да шыға бастайды. Мұнайлы қабатқа су алғашында айдау ұнғыларының төмен қабылдауына байланысты технологиялық қиыншылықтардың пайда болуына алып келді. Дюпи формуласы бойынша қабаттар қысымының төмендеуі кезінде алдын ала дайындалған шығынын жұту керек еді, бірақ оны қабылдамады. Ұнғыманың түптік аймағына әсер ету әдістерін, қабатты гидравликалық жару, қышқылмен өңдеу және айдауға жоғары қысымды пайдалану кеңінен қолданысқа енді. Осыларды қолдану барысында айдау ұнғымаларының қабылдануын жоғарылатуға және игеру мәселелерін шешуге алып келді. 1. Нұсқа сыртынан су айдау қабат қысымын бастапқы қалыпта ұстап тұрып қана қоймай оны жоғрылатуға мүмкіндік береді. 2. Нұсқа сыртынан су айдауды қолдану бастапқы игеру қорларын 5-7%- ға жоғарылауын жеткізіп, кен орныды игерудің максималды қарқынына мүмкіндік береді. Салыстырмалы біртекті қабаттарда соңғы мұнайбергіштігі жоғары 0,50-0,55 кезінде және қабаттық жағдайларда мұнай тұтқырлығы 1- 5*10-3 Па*с кезеңінде ұнғыма торының тығыздығы 20-60*104 м2 ұңғ. парометрмен игеру жүйесі қолданылады. 3. Ауданы жағынан үлкен кен орындарды өндіру ұнғымалар қатары бесеуден көп, игеру кезінде нұсқа сыртынан су айдаудың орталы бөлігіне әсері әлсіреп қалады.Осының нәтижесінде осы бөліктерден мұнайды игеру төмендейді. Бұл үлкен кен орындарды игеру қарқыны нұсқа сыртынан су айдау кезінде тұтастай жоғары болуы мүмкін еместігін көрсетеді. 4. Нұсқа сыртынан су айдау және локальды қабат бөліктерінен мұнайды игеруін жылдамдату барысында әртүрлі қабаттарда қабат қысымын теңестіру арқылы жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді. 5. Нұсқа сыртынан су айдау кезінде қабатқа айдалатын судың басым бөлігі сулылық (водоносную) аймаққа кетеді және мұнайды қабаттан ығыстырмайды. Сулылық аймақ мұнайлылық нұсқасының сыртында орналасқан. Мұнайлы қабаттарға нұсқа сыртынан су айдаудың жоғарыда көрсетілген нәтижелері мұнайлы кен орындарды игеруді одан әрі жетілдіруге және нұсқа ішінен су айдауды өте ірі кен орындарда, қабаттарды алаңдап немесе блоктап айдау ұңғымалар қатарымен бөлу арқылы қолдануға алып келді.
2.1.5 Кен орнында қолданатын мұнай бергіштігін арттыру тәсілдері және олардың тиімділігі
Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек учаскесінде ұңғымаға сұйықтық ағынын қарқындату мақсатында жыл сайынғы ГТМ бағдарламалары кен орнын игеруді оңтайландыру мақсатында әзірленді және іске асырылды.:
мұнайды неғұрлым толық алу;
жылдық мұнай өндірудің жоспарланған деңгейін орындау.
Кен орнында талданып отырған кезеңде жүргізілетін геологиялық-техникалық іс-шаралар мынадай топтарға бөлінеді::
Суды шектеу;
Қосымша ату;
Басқа көкжиекке өту;
Жұмыс режимін оңтайландыру;
Әрекетсіздік енгізу.
Ұңғымалардағы ГТМ тиімділігінің өлшемі әсер кезінде қосымша мұнай өндіру болып табылады. Бұл ретте техникалық-экономикалық есептеулердің нәтижелері бірінші кезекте ескерілді. Әсердің ұзақтығы бойынша гтм табысты болды, одан кейін мұнайдың ағымдағы дебиті гтм-ға дейін дебиттен жоғары болды. Қосымша мұнай өндіру гтм өткізгенге дейін және одан кейін дебиттер айырмасының және әсердің ұзақтылығының туындысы ретінде анықталды.
Суды шектеу
Талданып отырған кезеңде (2015-01.07.2017гг.) су бақылауды шектеу бойынша 36 операция жүргізілді. Суды шектеу қысыммен цементтеу арқылы жүргізілді. Аталған іс-шараны өткізу кезінде қосымша 9842,9 тонна мұнай өндірілді, бұл ретте осы іс-шараны өткізгеннен кейін өнімнің сусыздануы төмендегені байқалады. Орташа нәтиже 4,9 айға созылды.
Қосымша ату
Осы іс-шара барысында 2015-01.07.2017жылы жүргізілген 43 операциялардың 37-і оң нәтиже, онда қосымша 9203,9 тонна мұнай өндірілді. Өткізілген іс-шаралардан орташа нәтиже 5,1 айға созылды.
Жұмыс режимін оңтайландыру
13 операция бойынша жұмыс режимін оңтайландыру бойынша жүргізілген іс-шаралар бойынша 23 операцияның оң әсері алынды, онда қосымша 3267,8 тонна мұнай өндірілді. Барлық өткізілген іс-шара бойынша орташа нәтиже 4 айға созылды. Әсердің уақыт бойынша максималды ұзақтығы №619 ұңғыма бойынша байқалды, ол 6 айды құрады.
Басқа көкжиекке өту
Басқа көкжиекке аудару бойынша 25 операция жүргізілді. 18 операция бойынша оң нәтиже алынды. Аталған іс-шараны өткізу кезінде қосымша 3564,8 тонна мұнай өндірілді. Осы іс-шараның нәтижесі орта есеппен 4,7 айға созылды. Әсердің уақыт бойынша максималды ұзақтығы №454 ұңғыма бойынша байқалды, ол 9,5 айды құрады.
Әрекетсіздік енгізу
Осы іс-шара барысында оң нәтиже алынды, онда қосымша 170,6 тонна мұнай өндірілді.
Осылайша, талдау негізінде төмендегі қорытындылар мен ұсынымдар жасалды:
2015-01.2017 жылы геологиялық-техникалық іс-шаралар жоспарға сәйкес жүргізілді. Игеру процесін реттеу кезінде 26044 тонна мұнай көлемінде қосымша өндіру алынды;
Қосымша 9842,9 тонна мұнай өндірілген су ағынын шектеуге байланысты іс-шара неғұрлым өнімді болып табылады;
Есеп беру кезеңінде ҚТҚЖ қарсы жүргізілген іс-шаралар ұңғымалардың өндіру мүмкіндіктеріне оң әсерін тигізді, өндіруші ұңғымаларда іс-шаралардан кейін Лифттің өткізу қабілетінің жақсаруы және дебиттің артуы байқалады.
Айдамалау ұңғымаларының кенжарын жуу, сондай-ақ тұзды-қышқылды өңдеу бойынша жүргізілген іс-шаралар айдамалау ұңғымаларына оң әсерін тигізді, онда ұңғымаларда қабылдағыштығы 1,5-2 есе өсті.
2.2 Мұнай және газды өндірудің техникасы мен технологиясы
Игеру 2015 жылы ҚР БИОК бекіткен Кенбай кен орны Шығыс Молдабек участкесінигеруді талдау бөлімінің негізінде жүргізіледі. 2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша учаскеде 524 ұңғыма бұрғыланды, игерілетін нұсқалардың геологиялық құрылысы және оларды қанықтыратын флюидтердің қасиеттері, учаскенің ресурстық базасының жағдайы туралы түсінік айтарлықтай өзгерді. Игерілетін нұсқалардың әрқайсысы және жалпы учаске бойынша игерудің ағымдағы және қорытынды көрсеткіштерін қайта қарау қажеттілігі бар.
Жобалық шешімдерге сәйкес, игеруде жеті нұсқа бар, оларды зерделеудің әр түрлі жай - күйімен, қорлардың барлығымен, игеру кезеңдерімен және мұнай қорларын өндірумен сипатталады. I және II нұсқалар үшін алаңдық тоғыз нүктелі айналмалы қазу жүйесі іске асырылды, басқа нұсқалар үшін ошақтық әсер ету жүйесі іске асырылуда. Қолданыстағы игеру жүйесінің тиімділігін бағалау игерудің жобалық және нақты көрсеткіштерін салыстыру және олардың айырмашылықтарын анықтау жолымен жүзеге асырылатын геологиялық - техникалық іс - шаралардың тиімділігі негізінде жүргізілді. Игерудің жобалық және нақты көрсеткіштерін салыстыру барлық пайдалану нұсқалары бойынша және тұтастай кен орны бойынша жүргізіледі. Мұнай өндірудің нақты деңгейлері жобадан 6,4 % - ға төмен, сқйықтықты өндіру бойынша жобадан 20,6 % - ға жоғары, бұл ретте жұмыс істеп тұрған өндіруші ұңғымалар саны жобалық шамадан 46 бірлікке төмен. Айдамалау ұңғымаларының саны жобадан 13 бірлікке артта қалып отыр, алайда ұңғымалардың қабылдағыштығы 30,4 % - ға жоғары, соның есебінен жобалық деңгейде су айдалудың жылдық көлемі жобадан 6,3 % - ға төмен жинақталған. Факт бойынша су басуы 76,2 % күтіліп отырғанда, 81,5 % құрады, нақты 21,1%, жоспар бойынша 21,2%.
Ұңғымалардың жұмыс уақыты жобамен жақын, дебит мөлшері күтілетін мөлшерден жоғары. Атап айтқанда, мұнай дебиті бойынша 5,9 % - ды, сұйықтық бойынша 35,9 % - ды құрады.
2.2.1 Кен орнында ұңғыны пайдалану тәсілі және жабдықтарды қолданудың қысқаша сипаттамасы
Шығыс Молдабек Учаскесі
1 нұсқа. 01.07.2017 ж. жағдай бойынша игерудің қалыптасқан жүйесін сақтауды ескере отырып, Шығыс Молдабек учаскесін әзірлеуді болжайды.
Өндіру ұңғымаларын пайдалану ЭЕМ және ШГН көмегімен, забой қысымдарын ағымдағы деңгейде ұстай отырып, механикаландырылған тәсілмен жүзеге асырылады.
Ұңғымалардың жалпы пайдалану қоры 461 бірлікті құрайды,оның ішінде 345 өндіруші, 116 айдау. Тор тығыздығы 2,7 гаҰҢҒ құрайды.
2-нұсқа 1-нұсқаға қосымша өндіру ұңғымаларындағы және айдау ұңғымаларындағы жұмыс режимін оңтайландыруды, мұнай қанықпаған қалыңдықтардың қосымша перфорациясы мен реперфорациясын көздейтін геологиялық-технологиялық жұмыстардың атаулы бағдарламасын жүргізуді көздейді. Ұңғымалардың жалпы пайдалану қоры 499 бірлікті құрайды,оның ішінде 383 өндіруші, 116 айдау. Тор тығыздығы 2,5 гаҰҢҒ құрайды.
3-нұсқа 2-нұсқаға қосымша өндіру ұңғымаларындағы және айдау ұңғымаларындағы жұмыс режимін оңтайландыруды, мұнай қанықпаған қалыңдықтардың қосымша перфорациясы мен реперфорациясын көздейтін геологиялық-технологиялық жұмыстардың атаулы бағдарламасын жүргізуді көздейді. Ұңғымалардың жалпы пайдалану қоры 572 бірлікті құрайды, оның ішінде 453 өндіруші, 119 айдамалау. Тор тығыздығы 2,2 гаҰҢҒ құрайды.
2.2.2 Қабат және ұнғыларды гидродинамикалық зерттеу әдісінің мақсаты, міндеті және нәтижесі.
Ұңғымаларды гидродинамикалық зерттеу -- ГДИС) - белгілі бір өлшемдерді (қысым, температура, сұйықтық деңгейі, дебит және т. б.) өлшеуге және қабаттық флюидтердің (мұнай, су, газ және газ конденсатының) сынамаларын алуға бағытталған әр түрлі іс-шаралар жиынтығы.)
Кен орнында 2012-2017 жж.кезеңінде белгіленген іріктеу (МУО) әдісімен ГДИС 9 зерттеу, белгіленбеген режимдерде (КВД, КВУ) 27 зерттеу, сондай-ақ сұйықтықтың статикалық және динамикалық деңгейлерін өлшеу жүргізілді.
Гидродинамикалық зерттеулер нәтижелерін талдау "Қайнармұнайгаз"МГӨБ ұсынған деректер базасында жүргізілді. Учаскені әзірлеу басталғаннан бастап гидродинамикалық зерттеулер кешені жүргізілді.:
тереңдік манометр-термометрді зерттеу (қабаттық қысым мен температураларды өлшеу);
белгіленген сүзу режимдерін зерттеу (МУО) - қабаттардың сүзу сипаттамаларын анықтау және ұңғымалар жұмысының оңтайлы режимін анықтау үшін - индикаторлық қисықты (ИД) алып тастау;
қабаттар мен қабаттық қысымды сүзу сипаттамаларын анықтау үшін деңгейді қалпына келтіру қисығын жазу әдісімен зерттеу;
қаттар мен қат қысымының сүзу сипаттамаларын анықтау үшін Қысымның қисық құлауын жазу әдісімен зерттеу;
Тереңдік өлшеулер САТМ-01 типті электронды тереңдік манометрлерді пайдалана отырып орындалды. Құбыраралық кеңістікте сұйықтықтың динамикалық және статикалық деңгейін өлшеу механикаландырылған Қордың қолданыстағы ұңғымалары бойынша жүргізілді, онда тереңдік манометрлермен тікелей өлшеу мүмкін емес.
Төмендегі нұсқалар бойынша гидродинамикалық зерттеулер нәтижелерін талдау келтіріледі.
I нұсқа (қат М I)
Бірінші нұсқасының ауданын І (батыс) және ІІ (Орталық-Шығыс) екі гидродинамикалық оқшауланған блоктарға бөлуге болады.
Нұсқада 62 ұңғымада 62 зерттеу жүргізілді: белгіленген іріктеу әдісімен ұңғымаларда 13 зерттеу, белгіленбеген режим әдісімен ұңғымаларда 47 зерттеу, қысымның құлау коэффициентін жазу әдісімен айдамалау ұңғымаларында 2 зерттеу.
Зерттеу нәтижелері бойынша өнімділік коэффициенттері 0,1-ден (м3тәул)МПа (№1102-ден) 16,78-ге (м3тәул)МПа (№1024-тен) дейін өзгереді, орташа мәні 3 (м3тәул)МПа құрайды. Өнімділіктің жоғары мәні шоғырдың батыс бөлігінде (№1162 және №1148 ұңғымалар аудандарында) байқалады, бұл осы аймақтың ұңғымаларының жоғары өткізгіштігімен байланысты.
5.1.3-суретте өнімділік коэффициентінің I нұсқасының өткізгіштік коэффициентінің тәуелділігі келтірілген. Суретте көрсетілгендей, алынған мәліметтер нәтижелері кенжар маңы аймағының ластануының ұңғымалардың өнімділігіне айтарлықтай әсерін көрсетеді. Бірдей өткізгіштігі кезінде өнімділікке ең ықпалды фактор скин-фактор болып табылатындықтан, мұны анықтау үшін өнімділіктің өткізгіштікке тәуелділігі скин-фактордың оң және теріс мәндерімен салыстырылады. Скважиналардың скин-фактордың теріс мәндерімен тәуелділік тренд бұрышының коэффициенті оң мәндермен бұрышы үш еседен асып түсетінін білдіреді, бұл өткізгіштігі кезінде өнімділіктің әлеуетті коэффициенті нақты мәндерден үш есе асып түседі. Бұл ұңғымаға ағуды ынталандыру бойынша тиісті іс-шараларды табысты жүргізген кезде өнімділікке шамамен сонша есе көп қол жеткізуге болатынын көрсетеді.
Сур. 2.2.2.1 Бірінші нұсқасының скин-факторын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
МАЗМҰНЫ
траектория Мұнай және газ кенорындарын игеру және пайдалану
Аңдатпа ( қаз, орыс, ағылшын тілінде)
Кіріспе
1. Кен орынның геологиялық және тау-кен техникалық сипаттамасы
1.1 Кен орнының жалпы мағлұматтары
1.2 Стратиграфия, литология, тектоника және кен орынының қоры
1.3 Мұнай -газ-сумен қанығуы, қабаттың сүзілгіштік сыйымдалықты қасиеті, мұнайдың, газдың және қабат суларының қасиеттері
2. Технологиялық бөлім
2.1 Кен орнында игеру жүйесін таңдау
2.1.1 Игерудің параметрлерінің өзгеру динамикасы және оларды талдау
2.1.2 Мұнай-газ қорының алуын талдау және кеніштің энергетикалық жағдайын бағалау
2.1.3 Кен орындағы мұнай және газ қабаттарын игеру режимдері
2.1.4 Кен орнында қабат қысымын ұстау жүйесі, технологиялық процестердің негізгі параметрлері мен сипаттамалары
2.1.5 Кен орнында қолданатын мұнай бергіштігін арттыру тәсілдері және олардың тиімділігі
2.2 Мұнай және газды өндірудің техникасы мен технологиясы
2.2.1 Кен орнында ұнғыны пайдалану тәсілі және жабдықтарды қолданудың қысқаша сипаттамасы
2.2.2 Қабат және ұнғыларды гидродинамикалық зерттеу әдісінің мақсаты, міндеті және нәтижесі
2.2.3 Ұнғыларды пайдалану кезіндегі қиындықтар, оларды алдын алу және күресу шаралары
2.2.4 Кен орындағы ұңғы өнімдерін жинау және дайындау кезінде қойлатын талаптар мен ұсыныстар, қолданылатын жабдықтар және олардың қысқаша сипаттамасы
2.3 Арнайы бөлім
2.3.1 Дипломдық жоба тақырыбы бойынша ғылыми техникалық мәліметтерге талдама
2.3.2 Дипломдық жобаның тақырыбы бойынша есеп және алынған нәтижелерді талдау
2.3.3 Арнайы бөліміндегі есептеулерді орындағанда компьютерлік бағдарламаларды қолдану
2.3.4 Арнайы бөлімнің тақырыбы бойынша қорытынды мен ұсыныстар
3.Экономикалық бөлім
3.1 Кен орнынды игерудің технико- экономикалық көрсеткіштері және олардың талдамасы
3.2 Жобаның арнайы бөлім тақырыбы бойынша іс-шараның экономикалық тиімділігі
4. Еңбекті қорғау техникалық қауіпсіздік және өндірістік санитария
4.1 Мұнай мен газды бұрғылау, өндіру, жинау дайындау және тасымалдаудың технологиясының процестеріндегі қауіпті-жарақатты жағдайлары және өндірістік жарақат
4.2 Мұнай - газ құбырлары мен кәсіпшіліктегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларының жүйесі
5. Экологиялық қауіпсіздік
5.1 Көмірсутектерді өндіру, жинау, дайындау және тасымалдау кезінде қоршаған ортаны ластау көздері
5.2 Көмірсутектерді бұрғылау, өндіру, жинау, дайындау және тасымалдау кезінде табиғатты қорғау шаралары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ұсынылатын, сызба, плакат (презентация Power Point)
Қосымша А-1.Геологиялық профиль құрылымдық карта геологиялық қима өнімді қабаттың
Қосымша Ә-2. Ағымдағы өнім алу картасы
Қосымша Б -3. Игеру картасы
Қосымша В,Г-4. Дипломдық жобаның тақырыбы бойынша техникалық сызба (2 немесе одан жоғары)
Қосымша Ғ-5. Экономикалық бөлімнің кестесі
Дипломдық жобаның демонстрациялық сызбалары түсіндірме - есеп жазбасында графикалық қосымшалар түрінде орындалады (формат А4)
АҢДАТПА
Бұл дипломдық жоба, Кенбай кен орыны туралы, Восточный Молдабек учаскесіндегі ішкі мәселелерді, қазіргі жағдайы мен жұмыс қарқыны, барлау процесстері, игеру кезеңдері, талаптар мен ұсыныстарды талқылайды. Ерекше назар, қордың мұнайбергіштік қасиетін арттыратын, үшінші кезеңдегі химиялық әдістерге, соның ішінде беттік белсенді заттарға арналады. ББЗ- бұл Кенбай кен орнының мұнай қабатына әсері қаншалықты екенін,тиімді немесе тиімсіз жақтарын талқылап, есептер мен эконмикалық жақтарын талқылайды. Оған қоса, дипломдық жоба, бұл тақырыпқа өзінің тарапынан қандай ұсыныстары бар екендігін, салыстырулар арқылы дәлелдеп көрсетеді.
АННОТАЦИЯ
Данный дипломный проект рассматривает внутренние вопросы на месторождении Кенбай, участке Восточный Молдабек, текущее состояние и темпы работ, процессы разведки, этапы разработки, требования и предложения. Особое внимание уделяется химическим методам, в том числе поверхностно-активным веществам(ПАВ), повышающим подачу нефти. Как и насколько влияет ПАВ на Кенбайского месторождения на нефтяные пласты, рассматриваются расчеты и экономические стороны для спецподразделений. Кроме того, дипломный проект свидетельствует о том, какие предложения имеют со своей стороны к данной теме, путем сравнения.
ANNOTATION
This diploma project examines the issues at the Kenbai field, the East Moldabek site, the current state and pace of work, exploration processes, development stages, requirements and proposals. Special attention is given to chemical methods, including surface-active substances that increase the flow of oil. As the impact of surfactants to Kenbai field deposits in oil reservoirs, are discussed in the calculations and the economic side for the special forces. In addition, the dissertetion indicates which proposals are compared to the subject with his hand.
Кіріспе
Мұнай - жерден алынатын пайдалы қазбалардың бірі. Қара алтынды өңдеу прецессінде екі мыңнан астам түрлі өнімдерді алуға болады. Бұл кезеңде мұнайды жер қабатынан алуда ең басты роль, қазбаларды физика-химиялық тәсілмен алу болып табылады. Технологиясына қарай көрсеткіші жоғары бірнеше тәсілдер жолдары бар. Өте кең таралған түрлеріне мыналар жатады:
гидродинамикалық;
физика-химиялық;
жылулық;
микробиологиялық;
Гидродинамикалық тәсілдің негізгі мақсаты-шоғырларды сумен толтыруды көбейтуді қамту, бөлек линзаларды, түпкі зоналарды, өтуі қиын мұнайы көп қабат көлемдерін, су айдау процесінде ескере отыру. Бұл сұйықтықты айдаудың ережесі көтеру жолдарымен іске асырылады. Бұл әдісті қолданудағы өте маңызды көрсеткіштер жоғарғы қысым, сұйықтықты алуды тездету, фильтрленген ағыстарға бақылау жүргізу, циклдық су айдау. Су айдау мен мұнайды алу барысында тепе-теңдік болу қажет. Бұл өте қауіпті әдіс болып табылады.
Қабаттардан мұнайды өндіру жұмыстарын физика-химиялық әдіспен алуды көтеру мына жолдармен іске асырылады.
беткі белсенді қоспаларды айдау БАЗ;
полимерлік су айдау;
полимерлік-мицелярлық айдау;
термополимерлік су айдау(ТСА).
мұнайды қабаттан еріткіштер көмегімен шығару;
сілтілік және термосілтілік әсермен;
Бұлардың бәрі мұнай өңдеуші мекемелердің жұмыс процесісінің тиімділігінің жоғарылауын көрсетеді.
Өте кең тараған-бұл беттік белсенді қоспаларды айдау болып есептеледі(ПАВ). Мұнайды алуда кеңінен қолданылады. Ең маңыздысы, бұл БАЗға суды қосу, себебі ол ылғалданатын қасиеттерін жақсартады және шикізат пен кездесетін шетінде үстіңгі қабаттың тартылуын азайтады. Мұндай үрдістің салдары болып қазбаны айдап шығудың коффицентін көтеру болып табылады. БАЗдың сапалы көрсеткіштері: екі қоспаның кездескен жердегі белсенділігі, үстіңгі қабатын шектеулі дәрежеде жұтуы, диффузия тездігі, эмульгияланатын қасиеттері. Суға жоғарғы молекулярлы полимерді қосқанда тұтқырлығы көтеріледі, бұл демек шикізат пен сұйықтық арасындағы қозғалысты сәйкестендіреді. Осының салдарынан қысым көрсетуші агентпен қабатты қымтау күшейеді. Ережеге сай мұндай әдіс практикада екі жолмен іске асырылады.
Біріншісі- жоғарғы өткізгішті аймақтардың жоғарғы молекулярлы полимерлердің есебінен бұғатталуы, ұңғыманың түп аудандарын өңдеу жолымен.
Екінші- химиялық агенттерді су қозғалысын төмендетуге және мұнай мен еріткіш аралығындағы қарым -қатынасты азайтуға. Қоспа ретінде ксантиналық шайыр(смола), гидролизденген полиакриламид (ГППА) және түрлі сополимерлер қолданылады.
ТП әсері қоспаның сулы ерітіндісін айдау жолымен іске асырылады, 90 градусқа дейін қыздырылған. Бұл ерітіндінің тұтқырлығы аз, оның жарықтарға және жоғары өтімді аймақтарға енуіне жағдай жасайды. Осының салдарынан шикізаттың тұтқырлануы төмендейді.
1. Кен орынның геологиялық және тау-кен техникалық сипаттамасы
Кен орнының жалпы мағлұматтары
Шығыс Молдабек кен орны Кенбай кен орнынан 1986 жылы ашылды. Кенбай оңтүстік-шығыс Каспий маңы ойпатында, Сағыз-Ембі өзенаралығында орналасақан. Жазық аумақ сорларымен кең таралған,гидрографикалық торабы дамымаған, бір жерінде Қайнар деген құрғақ өзен болса, екінші жері Сағыз өзенімен ағылып жатыр. Бұд аумақтың климаты қатты континентальдық, қысы -40 дейін баратындай суық, жазы +40 дейін баратындай ыстық. Бұрғылау бригадасын, қызметкерлерді және жүктерді асфальтталған жолмен тасымалдайды.
Сынақ алу, пайдалануға юра горизонттары, бор(мел) қабаттары 1999 жылдан бастап зерттеліп, өндірісте келе жатыр. Қазіргі таңда бор горизонтынан мұнайды алу қыйындалып келе жатыр, себебі, оның жоғары кинематикалық тұтқырлығы мен тығыздығынан. Кен орнының жер қойнауын пайдаланушы АО Эмбамұнайгаз, Контрактысы бар №37 16.01.1996 жылы берілген, Мемлекеттік Лицензия негізінде кен орнын әзірлеуге, МГ №88 (мұнай) 08.02.1995 жылы берілген, ҚМ көмірсутегі шикізаттарды алуға жер қойнауларын қолдануға рұқсат етілген.Өндірілген нәтиежелерге байланысты, негізгі үлесті юра горизонты қамтамасыз етеді. Олардың үлесі бастапқы мұнайдың геологиялық қорының, кен орнының 25% - ын құрайды. Мұнайдың тұтқырлығы мен күрделі геологиялық тау жағдайларын ескерумен бірге, мел горизонты негізгі қорды құрайды. Мұнай-газ дебиті аз болғанымен, бұл кенорнында М-І және М-ІІ ұңғыма нысаныдарында сулану көрсеткіші өте жоғары.Бастапқы көрсеткіш (НИЗ) 1,9% және 7,5% құраған жағдайда, 1.01.2013 жылғы М-І объектісінде, сулану көрсеткіші 59,8%, ал М-ІІ объектісі үшін 66,0% болды. Барлық жүргізілген іс-шараларға қарамастан, соның ішінде компьютерлік модельдеу, ұңғыларды бұрғылаудағы барлық жобаларды іске асыру және қабат қысымын ұстау шараларына қарамастан, мұнайды алу коэффициенті (КИН), қосымша іс-шараларды қолданбаса артпайды.
Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек бөлігі өндірітік жасақтауға 2000 жылы қосылды. Кен орнында 10 өнімді қабаттар әзірленуде, оның үшеуі бор периодына бөліп шығаруға арналған, жетеуі - юра периодына. Барлық қабаттар жеті объектқа біріктірілген:
-І объект (М-1-А, М-1Б,М-1-В)
-ІІ объект (М-ІІ)
-ІІІ объект (М-ІІІ,Ю-І)
-IV объект (Ю-ІІ-А, Ю-ІІ-Б)
-V объект (Ю-IV.-Ю-V)
-VI объект (Ю-VI, Ю- VII)
-Қайтарылушы объект (Ю-III-A)
1990 жылғы Қорларды есептеу ... негізінде 2000 жылы Қазақстан Республикасы Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек бөлімінің технологиялық схемасы өндірістік құжаты жасақталып және бекітілді (протокол Барлау мен Игеру Орлалық Комиссиясы РК №12, 18.04.2001жыл).
2012 жылы Тәжірибелі - өндірістік жобасы, термикалық технологияның шоғырға әсерін зерттеуге, жоғары тұтқырлы мұнай борлы шоғырларын Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек бөлігінде жасақталды және бекітілді. (протокол Барлау мен Игеру Орлалық Комиссиясы №45\10 07.02.2014 ж).
2015 жылы геология және қойнауларды қолдану Комитетімен БИОК ұсынымы негізінде (Хат ГеоКом №27-5-3833-кги 05.08.2015ж) есеп бекітілді және орындалды Кенбай кен орны Шығыс Молдабек бөлігін жасақтаудың талдауы, 2015-2017 жылдардағы технологиялық көрсеткіштер көрсетілген. Осының негізінде бүгінгі күні кен орнының жасақталуы жүргізілуде, бұрын бекітілген жобаның шешімінің жүзеге асырылуының тиімділігі бағаланды, ұсынылған геологиялық құрылысты есепке ала отырып, және жаңадан алынылған геологиялық-кәсіптік сипаттамаға, өнімді кен орындары қабаттарында.
Кенбай кен орны Биікжал көтерілісінің тұнық қалың бұркеме қабаты мен Қоскөл дөңесінің фундаменті және Солтүстік Қотыртас, Шығыс Молдабек құрылымдарымен байланысты, бұлар мезо-кайназой комплексі Эмбі Сағыз бүгілісінде Каспий ойпанының құрамына жатады.
2011 ж ТОО Гео-ЭнерджиГрупп өңдеу жұмыстарын және дала сейсмологиялық заттарды араластыру 3Д-МОГТ Шығыс Молдабек және Солтүстік Қоңыртас бөлігінде 128 кв.км көлемінде, және де қабаттардағы геологиялық құрылымнын анықтау мақсатында.
Кенбай кен орны жасырын түрде енгізілген тұзды күмбезге бекітілген, оның оңтүстік-шығыс бүгілуі тұзды шеткі қабақ пен күрделендірілген.
Стратиграфия, литология, тектоника және кен орынының қоры
Литология
Кенбай кен орнында, Восточный Молдабек аумағында, тұз және тұзүсті жыныстар жиынтығы ашылды. Тұзды жиынтықта бұрынғы пермьдік жастағы сульфат-галогенді шөгінділерден тұрады.Және мезозайлық, кайназойлық топтар кіреді. Галогендік қалыңдық жиынтығы 1606м ашылды.
Триастық жүйе (T) қабаты бұрғыланған ұңғылардан Восточный Молдабекте екі бөліктен тұрады: ортаңғы және жоғарғы.
Ортаңғы бөлігі (Т2) литологиясы күңгірт, жасыл-сұршыл, қою сұршыл балшықтар, алевролит, құм тастар.
Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 911,8м (скв.№4), минималды 701,7м (скв.№16). Қалыңдығы 15-47м аралығында.
Жоғарғы бөлігі (Т3) алевролиттермен, шамалы цементтелген құм тастардан тұрады. Құм тастары сұрғылт, карбонатты емес. Қималарынан малтастар (галечник) кездесед кездеседі. Төбелердің ең жоғарғы жайғасу шегі 778,8м (скв.№4), минималды 564,7м (скв.№16). Қалыңдығы 111 ден 152 м дейін аралықты қамтиды.
Юра жүйесі (J) астыңғы және жоғарғы қабаттармен бекітілген. Астыңғы бөлігі (J1) триас қалдықтарымен жатыр, шамалы цементтелген құм тастармен, құмдармен, және кішене алевролиттермен көмкерілген.Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 726,3м (скв.№42), минималды 544,4 (скв.№1). Қалыңдығы 17-39 м аралығында.
Ортаңғы қабаты (J2) аалендік және бат-байосский қабаттармен қабатталған. Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 349,3м (скв.№42), минималды 230,5м (скв.№609). Қалыңдығы 285 до 400м.аралығында.
Готеривакалық қабат (K1g) юра горизонттарында орналасақан, литологиялық үлгісі сұрғылт жасыл, алеврелиттік, балшықтас, сұрғылт жасыл, құм тасты болып келеді. Максималды төбелердің терең жайғасу шегі 292,8м (скв.№4), минималды 159,7м (скв.№16). Қалыңдығы 67-94м аралығында.
Тектоника
Кенбай кенорны шөгінді тау жыныстарында орналасқан Биікжал төбе мен Қосқүл төбелері арасында орналасқан. 2002 жылы 100кв.м ауданға геологиялық жағдайын анықтау үшін 3D жұмыстары жүргізілді.Кенбай кен орыны тұзды күмбезбен орналасқан.
Кен орынының қоры
Мұнай қорын, газды есептеп, бағалау, ең алғашқы Восточный Молдабекте ПГО "Гурьевнефтегазгеология" 9 ұңғымаға геология-геофизика негізінде 01.01.1989 жылы жүргізді. ЦКЗ Мингео СССР-дің Восточный Молдабектегі қорды бағалауының көрсеткіші:
Категория
геологиялық, мың. т
барланғаны, мың. т
С1
20513
5990
С2
3635
727
01.01.2013 жылы 518 ұңғымадан, 3Д сейсмика, кернды алу, мұнай және судан сынама алынды. Олардан, коллекторлардың параметрлері, қорлардың категориялары, коллектор зоналарының жетілуінің өгерістері байқалады.
Алынған мұнай және газ қоры келесі кестеде көрсетілген 1.1, 1.2.
1.3 Мұнай -газ-сумен қанығуы, қабаттың сүзілгіштік сыйымдалықты қасиеті, мұнайдың, газдың және қабат суларының қасиеттері
Мұнайгаздылық
Борлы шығындының қиылыспасында, егжей-тегжей қабаттарды реттеу барысында, сынау және жасақтау жұмысының нәтижесінде3 өнімді қабат орналатырылды(М-І, М-ІІ, М-ІІІ), юрскийде шығынды-7 өнімді қабаттарды (Ю-І, Ю-ІІ, Ю-ІІІ,Ю-ІV,Ю- V,Ю- VI ,Ю-VII). Кеніш моделінің құрылымы М-І және М-ІІтектоникалық ахауларымен F1;және F3 3 шығырға (блок) бөлінген, төменгі жатқан кеніште тектоникалық ахаулармен F1,F2,F3,F4,F5-5 шығырға.
Борлы қабаттары төменгі бордың терригендік шығындыға орайласқан, юрскилер- орта юраның терригендік шығындыларына.
М-І бор қабатымен және Ю-І, Ю-ІІ юрскимен мұнай-газдық кешендер байланысты, ал қалған қабаттарымен мұнай кешендері. Барлық қабаттардың мұнай кешендері жасақталула. Жасақталу механикалық жолмен алып барылады.
Геологияық-геофизикалық 3D жасақтарынан және де 518 ұңғыдан М-І және М-ІІ горизонттарынан алынған көрсеткіштер үш реттік цифрлық геологиялық модельі Petrel жүйесі бойынша жасалған.
Бор горизонтына қысқаша сипаттама
Бор горизонтында 3 мұнайлы горизонь қабаты жатыр, тереңдігі 190-300м де жатыр. Бор қабаттарында коллекторлық қасиеті ерекше дамыған, алайда, цементтелуі төмен болып келеді. Су мен мұнай 1-5м де өзеріп отырады.
2. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Кен орындарды игеру жүйеін таңдау
Мұнай кен орнын игеру жүйесі деп өндіру нұсқаларын анықтайтын өзара байланысқан инженерлік шешімдердің жиынтығын; оларды бұрғылау және орналастыру тізбегін және темпін; қабаттан мұнай мен газды өндіру үшін қабатқа әсер етуді; айдаушы және өндіруші ұңғылардың санын, қатынасын және орналасуын; кен орнын игеруді, жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғауды басқаруды айтады. Кен орнын игеру жүйесін құру - жоғарыда көрсетілген инженерлік шешімдердің жиынтығын білдіреді.
Кенбай кен орнына жүргізілген зерттеу жұмыстарының көмегімен, таңдалған бұрғылау жүйелерінің тиімді екенін дәлелдейді. Кен орнына жасалған анализдер бойынша, сан жағынан да, сапа жағынан да жақсы нәтиеже көрсетіп отыр.
2012-2017 ж аралығында Кенбай кен орнында ГДИС әдісі арқылы 9 ұңғыма зерттелді, тұрақсыз режимге негізделген 27 зерттеу (КВД, КВУ), сондай-ақ, статикалық және динамикалық сұйық деңгейін өлшеу. Ал МУО 3-4 режимде өгеріп отырға 9 ұңғымаа жүргізілді. Әрқайсысының жасалу ұзақтығы 24 сағатты құрайды.
2.1.1 Игерудің параметрлерінің өзгеру динамикасы және оларды талдау
Төменде кен орнын игеру үшін 3 игеру нұсқалары көрсетілген.
Нұсқа I (М-I)
Нұсқа 1. Игеру ұңғыларын пайдалану механикалық әдіспен, нұВН қондырғысымен, түп қысымының деңгейін ұстау арқылы жүргізіледі.
Ұңғылар жиынытығы - 86, соның ішінде, игеру - 63, су айдау ұңғымасы - 23. Тор қалыңдығы, орташа есеппен 8,9 гаұңғ құрайды.
Нұсқа 2 10 жаңа игеру ұңғымаларын, ұңғыма торларын қатайту мақсатымен, және де 48 ұңғымаларды басқа нүктелерден тасымалдауды ұйғарады. ППД ны жақсарту үшін 9 ұңғыманы су айдауға жіберу.
Ұңғылар жиынытығы - 159, соның ішінде, игеру - 126, су айдау ұңғымасы - 33.
Нұсқа 3 тұтқырлығы жоғары бор горизонттары үшін І және ІІ нұсқаларға арналған. Мұнайбергіштікті көбейту мақсатында тау жыныстарына айдау ұңғымалары арқылы бу айдау және 40°С ыстық су айдауды ұсынып отыр.
ОПР І ауданы - айдау ұңғымасымен тұрақты түрде парациклдық өңдеумен бу айдауды №2631, 2536, 2537, 2542, 2546, 2545, 2544 игеру ұңғымасына өткізу ұсынылып отыр. М-І-Б интервалдарына әсер етеді. Түп аймаққа тұрақты бу айдау үшін температурасы 3000С, бу құрғақтылығы 0,8- 0,9. Қазіргі жасап тұрған №1134 ұңғымасында түпке электропештерді, жылыту аумағы 35- 80 0С болатындай етіп қондыруды жөн көріп отыр.
Сур.2.1.1.1 - М-І-Б қабатындағы ОПР-І участкісіндегі мұнайға қаныққан куб түріндегі үшөлшемді сүзілгішті модель фрагменті
Ауданы 9 га жуық. Орташа есеппен ОПР-І аумағында құмдалу көрсеткіші 0,538, кеуектілік көрсеткіші 0,360, өткізгіштік көрстеткіші 1385 мДа және бастапқы мұнайғақанығуы 0,741. М-І-Б жынысындағы мұнай қорының көлемі 331,28 мың.т деп бағаланады, шет аймағындағы М-І-А қабатындағы 520,21 мың.т мұнай қорында есептеп кеті қажет.
Кесте 2.1.1.1-II нысанды әзірлеудің нұсқаларының бастапқы деректері
№пп
Параметрі
Нұсқа 1
Нұсқа 2
Нұсқа 3
1
Ұңғыманың жалпы қоры,бірл.
94
116
125
2
Игеру ұңғ.
68
90
90
3
Су айдау ұңғ.
26
26
35
4
Жаңа ұңғыманы бұрғылау,бірл.
-
7
7
5
Игеру ұңғ
-
7
7
6
Су айдау ұңғ.
-
-
-
7
Басқа гориз. ұңғыманы тасымалдау
-
15
15
8
Игеру ұңғ.
-
15
15
9
Су айдау ұңғ.
-
-
-
10
Игеру ұңғ. ППД-ға тасымалдау
-
-
9
11
Тордың тығыздығы, гаұңғ.
4,8
3,9
3,6
12
Түп қысымы, атм. (доб.)
= Pнас
= Pнас
= Pнас
13
Түп қысымы, атм. (нагн.)
60
60
60
14
Иг.ұңғ тоқтату критерийлері
15
сулану, %
98
98
98
16
сұйық дебиті, ттәу
0,5
0,5
0,5
Кесте 2.1.1.2-II нысанды әзірлеудің нұсқаларының бастапқы деректері
Тау жыныс
Мұнай МГҚ, мың т.
Мұнай МГҚ, мың т.
ОПР-I
ОПР-II
ОПР-III
ОПР-IV
ОПР-V
Всего
M-I-А
188,93
147,02
279,36
70,56
685,87
M-I-Б
331,28
570,63
590,56
524,46
2016,93
M-I-В
-
-
1,67
7,87
9,54
Барлығы М-I
520,21
717,65
871,59
602,89
2712,34
M-II
-
-
-
-
1380,43
1380,43
Барлығы М-I+М-II
520,21
717,65
871,59
602,89
1380
4092,77
Сонымен, ОПР-І участкесі М-І нұсқаын 2021 жылы бірден игеруді жоспарлап отыр. Жасалған жұмыстардың нәтиежесінде, тұрақты түрде бу айдауды және ПЦОС (процессоры цифровой обработки сигналов) әдіс тәсілің қолдануды жөн көріп отыр.
Шығыс Молдабек участкесі
Нұсқа 1. Шығыс Молдабек кен орнын 01.07.2017 жылғы жасалған әдіспен қалдырады. Игеру ұңғымаларын пайдалану механикалық әдіспен, ЭВН және ШГН көмегімен түп қысымды ұстап отыру үшін жасалайын деп отырған шара болып табылады.
Жалпы пайдалану ұңғымалары 461, оның ішінде, 345 игеру , 116 айдау ұңғымалары. Тор тығыздығы 2,7 гаұңғ.
Нұсқа 2. Алдыңғы 1 нұсқаға қосымша геологиялық-технологиялық жұмыстарды талап етеді: қосымша перфорация, мұнайға қанық қалыңдықтарына репорфорация. Барлық пайдалану ұңғылары 499, оның ішінде, 383 игеру, 116 айдау ұңғылары. Тор тығыздығы 2,5га\ ұңғ.
Нұсқа 3 1 нұсқаға қосымша геологиялық-технологиялық жұмыстарды талап етеді: қосымша перфорация, мұнайға қанық қалыңдықтарына репорфорация. Барлық пайдалану ұңғылары 572, оның ішінде, 453 игеру, 119 айдау ұңғылары. Тор тығыздығы 2,2га\ ұңғ.
Сур. 2.1.1.2 - Шығыс Молдабек учаскесінде мұнай қанықпаған кубтар түріндегі үш өлшемді сүзу моделінің фрагменті
Кесте 2.1.1.3 - Шығыс Молдабек участкесін игерудің дастапқы деректері
№пп
Параметр
Нұсқа
1
Нұсқа
2
Нұсқа
3
1
Ұңғыманың жалпы қоры,бірл.
461
499
572
2
Игеру ұңғ.
345
383
453
3
Су айдау ұңғ.
116
116
119
4
Жаңа ұңғыманы бұрғылау,бірл.
-
38
73
5
Игеру ұңғ
-
38
70
6
Су айдау ұңғ.
-
-
3
7
Тордың тығыздығы, гаұңғ.
2,7
2,5
2,2
8
Бұрғылау районы
-
-
-
9
Түп қысымы, атм. (доб.)
= Pнас
= Pнас
= Pнас
10
Түп қысымы, атм. (нагн.)
60
60
60
11
Иг.ұңғ тоқтату критерийлері
сулану, %
98
98
98
сұйық дебиті, ттәу
0.1
0.1
0.1
2.1.2 Мұнай - газ қорының алуын талдау және кеніштің энергетикалық жағдайын бағалау
Кенбай кен орыны, Восточный Молдабек участкісідегі өнімді қабатқа энергетикалық анализді НГДУ "Қайнармұгнайгаз" жасайды. Карт изобар жасау үшін 01.01.2017 жылы барлық мәліметтер гидродинамикалық зерттеу негізінде өткізілді(қабат қысымын тіке өлшеу,КВУ, динамикалық теңдеуден алынған қысым).
Кесте 2.1.2.1 - 2016ж Кенбай кен орыны Восточный Молдабек участкісіндегі қабат және түп қысымы, және де қанығу қысымы мен бастапқы қабат қысымы көрсеткіштері
Нұсқалар
Горизонт
Қанығу қысымы, МПа
Ағымдағы қанығу қысымы, МПа
Ағымдағы қабат қысымы, МПа
Бастапқы қабат қысымы, МПа
I
М-I
1.4
1.3
1.8
2.1
II
М-II
1.6
2.0
2.3
2.6
III
М-III+Ю-I
1.7
1.8
2.5
3.4
IV
Ю-II
2.4
2.5
2.9
4.2
V
Ю-IV+V
3
3.4
4.0
4.8
VI
Ю-VI+VII
3
4.6
5.2
5.9
кері қайтымды
Ю-III
2,4
3.5
4.0
4.4
Кесте 2.1.2.2 - Жалпы қысымдарды өлшеу көрсеткіштері
Нұсқаілер
Барлық кез
Анализ жасалған кез
Статикалық деңгей
Динамикалық деңгей
Статикалық деңгей
Динамикалық деңгей
I
342
3081
173
1453
II
202
2619
150
1365
III
556
5525
156
1424
IV
119
2327
90
1152
V
57
1712
45
881
VI
17
993
12
522
кері қайтымды
8
322
5
188
барлығы
1301
16579
631
6985
I нұсқа
Бұл игеру нұсқасы М-І горизонтын қамтиды, ол үш қабаттан тұрады. Ағымдағы жоғалтылған өтемдер 96,1%, жиналғаны 109,6% деп бағаланады. Бастапқы жағдайынан қазіргі максимал қабат қысымының ауытқуы 0,7 МПа құрайды (2013ж көрсеткіш бойынша). Бұл нұсқаның қабат қысымының динамикасы келесі суретте көрсетілген.
Сур. 2.1.2.1 (M-I) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
Ағымдағы қабат қысымы, бастапқы кездегі қабат қысымымен бірдей деңгейде болған, қабат қысымының қазіргі жағдайының өлшемі қалпына келтірілмеген мәніне тең.
II нұсқа
Нысан бір горизонттан тұрады. Ағымдағы өтемақы деңгейі 98,7%, жинақталған 99,6% бағаланады. Бастапқы қабаттық қысымнан максималды ауытқу 2012 жылы 0,5 МПа құрайды. Нұсқа бойынша қабаттық қысымның динамикасы суретте келтірілген (2.1.2.2).
Сур. 2.1.2.2 II (М-II) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
III нұсқа
Бұл нұсқа екі горизонттан тұрады М-III және Ю-I. Ағымдағы жоғалтылған өтемдер 100,1%, жиналғаны 126,0% деп бағаланады. Бастапқы жағдайына қарағандағы, қазіргі максимал қабат қысымының ауытқуы 1,2 МПа құрайды (2017ж көрсеткіш бойынша).
Сур. 2.1.2.3 (М-III+Ю-I) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
IV нұсқа
Бұл нұсқа екі горизонттан тұрады. Ағымдағы жоғалтылған өтемдер 115,7%, жиналғаны 104,7% деп бағаланады. Бастапқы жағдайына қарағандағы, қазіргі максимал қабат қысымының ауытқуы 1,4 МПа құрайды (2017ж көрсеткіш бойынша).
Сур. 2.1.2.4 IV (Ю-II) нұсқасының қабат қысымы динамикасы
2.1.3 Кен орындағы мұнай және газ қабаттарын игеру режимдері
Қабаттағы қысымның өзгеруіне тұрақты тексеру жасалып отырады және оның тез өзгеруі кезінде кен орнына әсер етудің қолдан жасалған әдістерін, яғни оның ішінде қабаттық қысымды ұстап тұру әдістері қолданылады. Қабаттың энергетикалық қорын сипаттайтын, қабат қысымының төмендеу қарқындылығы, кен орнын игеру жобасымен себепші болатын мұнай, газ және су қабатындағы сұйықты алу қарқындылығына және кен орнын игеру барысында қабаттық қысымды ұстап тұру жүзеге асырыла ма, жоқпа соған байланысты. Бұл қолдан жасалған факторлар. Екінші жағынан, қабаттағы энергия қоры, бастапқы қабаттық қысым шамасы және оның төмендеу қарқындылығы кен орнының табиғи - жаратылыс факторларына да байланысты болады. Оларға :
кеңейту энергиясы кен орнын игеру кезінде пайдаланылатын газды шапканың бар болуы;
қабат жүйесінде серпімді энергияның бар болуы;
кеңейту энергиясы қабаттағы сұйық және газдардың ұңғыма түбіне жылжуын келтіретін мұнайда ерітілген газ құрамының бар болуы;
игеру кешенін қабаттағы нұсқа сыртынан сумен тұрақты қоректендіру көзінің бар болуы және оны сумен алынған мұнайдың орнын толтыру қарқындылығы;
құлау бұрышы үлкен қабаттағы мұнайды ығыстыруға тиімді ықпал жасайтын гравитациялық факторлар.
Жұмыс режимін оңтайландыру
13 операция бойынша жұмыс режимін оңтайландыру бойынша жүргізілген іс-шаралар бойынша 23 операцияның оң әсері алынды, онда қосымша 3267,8 тонна мұнай өндірілді. Барлық өткізілген іс-шара бойынша орташа нәтиже 4 айға созылды. Әсердің уақыт бойынша максималды ұзақтығы №619 ұңғыма бойынша байқалды, ол 6 айды құрады.
Мұнай өндірудің нақты деңгейлері жобадан 6,4% - ға төмен, сұйықтықты өндіру бойынша жобадан 20,6% - ға жоғары, бұл ретте жұмыс істеп тұрған өндіруші ұңғымалар саны жобалық шамадан 46 бірлікке (немесе 12,3%) төмен. Айдамалау ұңғымаларының саны жобадан 13 бірлікке (немесе 9,1%) артта қалып отыр, алайда ұңғымалардың қабылдағыштығы 30,4% - ға жоғары, соның есебінен жобалық деңгейде су айдалудың жылдық көлемі жобадан 6,3% - ға төмен жинақталған. Факт бойынша су басуы 76,2% күтіліп отырғанда 81,5% құрады, нақты 21,1%, жоспар бойынша 21,2%.
Ұңғымалардың жұмыс уақыты жобамен жақын, дебит мөлшерлері күтілетін мөлшерден жоғары. Атап айтқанда, мұнай дебиті бойынша 5,9% - ды, сұйықтық бойынша 35,9% - ды құрады.
Нұсқалардың өнімді қасиеттерін растаудың негізгі себебі ретінде геологиялық-техникалық іс-шараларды жүзеге асыру болып табылады, негізінен юралық Горизонт нұсқалары бойынша (IV, V, VI).
Учаскенің негізгі блоктары бұрғыланды, одан әрі периферияға және нұсқалардың газ аймақтарына жақындауына қарай, іске қосылатын ұңғымалардың тиімділігі төмендейтін болады. Осыған байланысты бор горизонттарының нұсқалары үшін (I, II, III) өндіру деңгейін қолдау үшін ұңғымалар торының тығыздығын оңтайландыру бойынша, сондай-ақ термиялық әсер ету негізінде технологияларды қолдану есебінен қосымша іс-шаралар өткізу талап етіледі.
2014-2016жж кезеңінде өндіруші ұңғымалардың жұмыс режимі өнімді нұсқалардың жату тау-кен-геологиялық жағдайларының ерекшеліктерін және мұнай қасиеттерін ескере отырып қолдау көрсетіледі.
2.1.4 Кен орнында қабат қысымын ұстау жүйесі, технологиялық процестердің негізгі параметрлері мен сипаттамалары
Мұнай кен орындарын газарынды режиммен игеру кезінде қабат қысымының құлап отыруы бірге жүріп отырады, бұл дебиттің төмендеуіне, фонтандау кезеңінің аздығына, мұнай ұңғыларының газ ұңғыларына ауысуына әкеліп соқтырады. Осы кезде, мұнай кен орныды игеруде аралас режим жағдайларын енгізу мүмкіндігі туады, олар жасанды жолдар, яғни қабат қысымын ұстау, сыртқы ауданына су айдау немесе газ шапкасына газ айдау, т.с.с. соңында газарынды режимді қолданған уақытта мұнай бергіштік керекті көлемге жете алмайды. Бұл режимда газ факторының заңды өсуі және ұңғы тек таза газ өндіруге (мұнай өнімімен салыстырғанда) және газ шапкасын өсіруге мінезделген. Газ арынды режим, жалпы алғанда бағынышты белгіде орындалады және салыстырмалы түрде көп қолданылмайды, өнімі жағынан ұңғылары көбіне суланбайды. Бұл режим газ шапкасында тұрақталған қабаттық энергияның көзі, серпімді газ болатын, геологиялық шарт барысында іске асады. Ол үшін шоғыр шеткі жағынан өткізгіштігі нашар жыныстармен немесе тектоникалық бұзылыстармен шектелуі керек. Егер нұсқа сыртында су болса, ол қарқынды болмауы керек. Мұнай шоғыры газ шапкасымен әсерлесуде болуы керек. Бұндай жағдайларда алғашқы қабат қысымы қанығу қысымына тең болады, өйткені шоғырдың дренаждалуы газ шапкасының үздіксіз ұлғаюының есебімен жүреді және мұнай үнемі газбен әсерлесуде болады. Бұндай шоғырды игеру барысында орташа қабаттық қысымның өзгеру жылдамдығы, игерудің жылдамдығына, газ шапкасының және шоғырдың мұнайқаныққан бөлігіне тәуелді әртүрлі болуы мүмкін. Мұндай шоғырды сұйық және газы бар сауыт ретінде қарастыруға болады, бұл кезде сұйықты алу газдың ұлғаюымен жүреді. 7.1-суретте газарынды режиммен игеру кезіндегі қабат қысымының уақытқа байланысты өзгерісі келтірілген.
Мұнай-газ кеніштерінде мұнай мен газдың жату жағдайы бойынша және мұнайлылық бөлігі мен газ шапкасы көлемдерінің қатынасы бойынша үлкен айырмашылықтарымен ерекшеленеді.
Мұнай кен орындарында су айдау әдісін қолдану мұнайды жер бетіне шығару, сондай-ақ қабат қысымын ұстау мақсатында жүзеге асырылады. Қазіргі таңда бұл әдісті кен орындарда қолдану ең бір кең тараған әдістердің бірі болып саналады. Осы су айдау әдісінің ішінде көбінесе, нұсқа ішінен су айдаудың қатарлы немесе блокты-қатарлы және ұңғымалардың ауданды орналасу кестесі, сондай-ақ нұсқа сыртынан су айдау әдісі қолданыс тапқан. Сонымен қатар ошақты және таңдамалы суландыру да қоланылуда. Технологиялық түрде су айдау келесі түрде іске асырылады. Қоспалардан тазартылған суды, сорап станцияларында жоғары қысымдағы орнатылған сораптар арқылы, мұнайлылық аумағында орналасқан, айдау ұңғымаларына (нұсқаның ішінен су айдау) немесе оның сыртқы бөліктеріне (нұсқа сыртынан су айдау) айдайды. Суды бірегей түрде бірнеше ұңғымаларға айдайды (жиынды түрде). Сол себептен де, мұнай қабаттарын суландыру мақсатында қолданып жатқан сорапты станциялары жиынды сорапты станциялары деп аталады. Қабатқа айдалатын суды сапасына келесідей талаптар қойылады: орташа алғанда тартылған бөлшектердің саны өткізгіштігі төмен қабаттар үшін 5мгл, ал өткізгіштігі жоғары қабаттар үшін 20 мгл-дан аспауы қажет. Мұнай кен орындарын су айдау әдісін қолданып игеру барысында, бастапқы кезде тек таза мұнай өнімдері алынады, яғни құрамында суы жоқ, таза мұнай, кейін қабатқа айдалып жатқан судың көлеміне байланысты, мұнай мен бірге су да шыға бастайды. Мұнайлы қабатқа су алғашында айдау ұнғыларының төмен қабылдауына байланысты технологиялық қиыншылықтардың пайда болуына алып келді. Дюпи формуласы бойынша қабаттар қысымының төмендеуі кезінде алдын ала дайындалған шығынын жұту керек еді, бірақ оны қабылдамады. Ұнғыманың түптік аймағына әсер ету әдістерін, қабатты гидравликалық жару, қышқылмен өңдеу және айдауға жоғары қысымды пайдалану кеңінен қолданысқа енді. Осыларды қолдану барысында айдау ұнғымаларының қабылдануын жоғарылатуға және игеру мәселелерін шешуге алып келді. 1. Нұсқа сыртынан су айдау қабат қысымын бастапқы қалыпта ұстап тұрып қана қоймай оны жоғрылатуға мүмкіндік береді. 2. Нұсқа сыртынан су айдауды қолдану бастапқы игеру қорларын 5-7%- ға жоғарылауын жеткізіп, кен орныды игерудің максималды қарқынына мүмкіндік береді. Салыстырмалы біртекті қабаттарда соңғы мұнайбергіштігі жоғары 0,50-0,55 кезінде және қабаттық жағдайларда мұнай тұтқырлығы 1- 5*10-3 Па*с кезеңінде ұнғыма торының тығыздығы 20-60*104 м2 ұңғ. парометрмен игеру жүйесі қолданылады. 3. Ауданы жағынан үлкен кен орындарды өндіру ұнғымалар қатары бесеуден көп, игеру кезінде нұсқа сыртынан су айдаудың орталы бөлігіне әсері әлсіреп қалады.Осының нәтижесінде осы бөліктерден мұнайды игеру төмендейді. Бұл үлкен кен орындарды игеру қарқыны нұсқа сыртынан су айдау кезінде тұтастай жоғары болуы мүмкін еместігін көрсетеді. 4. Нұсқа сыртынан су айдау және локальды қабат бөліктерінен мұнайды игеруін жылдамдату барысында әртүрлі қабаттарда қабат қысымын теңестіру арқылы жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді. 5. Нұсқа сыртынан су айдау кезінде қабатқа айдалатын судың басым бөлігі сулылық (водоносную) аймаққа кетеді және мұнайды қабаттан ығыстырмайды. Сулылық аймақ мұнайлылық нұсқасының сыртында орналасқан. Мұнайлы қабаттарға нұсқа сыртынан су айдаудың жоғарыда көрсетілген нәтижелері мұнайлы кен орындарды игеруді одан әрі жетілдіруге және нұсқа ішінен су айдауды өте ірі кен орындарда, қабаттарды алаңдап немесе блоктап айдау ұңғымалар қатарымен бөлу арқылы қолдануға алып келді.
2.1.5 Кен орнында қолданатын мұнай бергіштігін арттыру тәсілдері және олардың тиімділігі
Кенбай кен орнының Шығыс Молдабек учаскесінде ұңғымаға сұйықтық ағынын қарқындату мақсатында жыл сайынғы ГТМ бағдарламалары кен орнын игеруді оңтайландыру мақсатында әзірленді және іске асырылды.:
мұнайды неғұрлым толық алу;
жылдық мұнай өндірудің жоспарланған деңгейін орындау.
Кен орнында талданып отырған кезеңде жүргізілетін геологиялық-техникалық іс-шаралар мынадай топтарға бөлінеді::
Суды шектеу;
Қосымша ату;
Басқа көкжиекке өту;
Жұмыс режимін оңтайландыру;
Әрекетсіздік енгізу.
Ұңғымалардағы ГТМ тиімділігінің өлшемі әсер кезінде қосымша мұнай өндіру болып табылады. Бұл ретте техникалық-экономикалық есептеулердің нәтижелері бірінші кезекте ескерілді. Әсердің ұзақтығы бойынша гтм табысты болды, одан кейін мұнайдың ағымдағы дебиті гтм-ға дейін дебиттен жоғары болды. Қосымша мұнай өндіру гтм өткізгенге дейін және одан кейін дебиттер айырмасының және әсердің ұзақтылығының туындысы ретінде анықталды.
Суды шектеу
Талданып отырған кезеңде (2015-01.07.2017гг.) су бақылауды шектеу бойынша 36 операция жүргізілді. Суды шектеу қысыммен цементтеу арқылы жүргізілді. Аталған іс-шараны өткізу кезінде қосымша 9842,9 тонна мұнай өндірілді, бұл ретте осы іс-шараны өткізгеннен кейін өнімнің сусыздануы төмендегені байқалады. Орташа нәтиже 4,9 айға созылды.
Қосымша ату
Осы іс-шара барысында 2015-01.07.2017жылы жүргізілген 43 операциялардың 37-і оң нәтиже, онда қосымша 9203,9 тонна мұнай өндірілді. Өткізілген іс-шаралардан орташа нәтиже 5,1 айға созылды.
Жұмыс режимін оңтайландыру
13 операция бойынша жұмыс режимін оңтайландыру бойынша жүргізілген іс-шаралар бойынша 23 операцияның оң әсері алынды, онда қосымша 3267,8 тонна мұнай өндірілді. Барлық өткізілген іс-шара бойынша орташа нәтиже 4 айға созылды. Әсердің уақыт бойынша максималды ұзақтығы №619 ұңғыма бойынша байқалды, ол 6 айды құрады.
Басқа көкжиекке өту
Басқа көкжиекке аудару бойынша 25 операция жүргізілді. 18 операция бойынша оң нәтиже алынды. Аталған іс-шараны өткізу кезінде қосымша 3564,8 тонна мұнай өндірілді. Осы іс-шараның нәтижесі орта есеппен 4,7 айға созылды. Әсердің уақыт бойынша максималды ұзақтығы №454 ұңғыма бойынша байқалды, ол 9,5 айды құрады.
Әрекетсіздік енгізу
Осы іс-шара барысында оң нәтиже алынды, онда қосымша 170,6 тонна мұнай өндірілді.
Осылайша, талдау негізінде төмендегі қорытындылар мен ұсынымдар жасалды:
2015-01.2017 жылы геологиялық-техникалық іс-шаралар жоспарға сәйкес жүргізілді. Игеру процесін реттеу кезінде 26044 тонна мұнай көлемінде қосымша өндіру алынды;
Қосымша 9842,9 тонна мұнай өндірілген су ағынын шектеуге байланысты іс-шара неғұрлым өнімді болып табылады;
Есеп беру кезеңінде ҚТҚЖ қарсы жүргізілген іс-шаралар ұңғымалардың өндіру мүмкіндіктеріне оң әсерін тигізді, өндіруші ұңғымаларда іс-шаралардан кейін Лифттің өткізу қабілетінің жақсаруы және дебиттің артуы байқалады.
Айдамалау ұңғымаларының кенжарын жуу, сондай-ақ тұзды-қышқылды өңдеу бойынша жүргізілген іс-шаралар айдамалау ұңғымаларына оң әсерін тигізді, онда ұңғымаларда қабылдағыштығы 1,5-2 есе өсті.
2.2 Мұнай және газды өндірудің техникасы мен технологиясы
Игеру 2015 жылы ҚР БИОК бекіткен Кенбай кен орны Шығыс Молдабек участкесінигеруді талдау бөлімінің негізінде жүргізіледі. 2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша учаскеде 524 ұңғыма бұрғыланды, игерілетін нұсқалардың геологиялық құрылысы және оларды қанықтыратын флюидтердің қасиеттері, учаскенің ресурстық базасының жағдайы туралы түсінік айтарлықтай өзгерді. Игерілетін нұсқалардың әрқайсысы және жалпы учаске бойынша игерудің ағымдағы және қорытынды көрсеткіштерін қайта қарау қажеттілігі бар.
Жобалық шешімдерге сәйкес, игеруде жеті нұсқа бар, оларды зерделеудің әр түрлі жай - күйімен, қорлардың барлығымен, игеру кезеңдерімен және мұнай қорларын өндірумен сипатталады. I және II нұсқалар үшін алаңдық тоғыз нүктелі айналмалы қазу жүйесі іске асырылды, басқа нұсқалар үшін ошақтық әсер ету жүйесі іске асырылуда. Қолданыстағы игеру жүйесінің тиімділігін бағалау игерудің жобалық және нақты көрсеткіштерін салыстыру және олардың айырмашылықтарын анықтау жолымен жүзеге асырылатын геологиялық - техникалық іс - шаралардың тиімділігі негізінде жүргізілді. Игерудің жобалық және нақты көрсеткіштерін салыстыру барлық пайдалану нұсқалары бойынша және тұтастай кен орны бойынша жүргізіледі. Мұнай өндірудің нақты деңгейлері жобадан 6,4 % - ға төмен, сқйықтықты өндіру бойынша жобадан 20,6 % - ға жоғары, бұл ретте жұмыс істеп тұрған өндіруші ұңғымалар саны жобалық шамадан 46 бірлікке төмен. Айдамалау ұңғымаларының саны жобадан 13 бірлікке артта қалып отыр, алайда ұңғымалардың қабылдағыштығы 30,4 % - ға жоғары, соның есебінен жобалық деңгейде су айдалудың жылдық көлемі жобадан 6,3 % - ға төмен жинақталған. Факт бойынша су басуы 76,2 % күтіліп отырғанда, 81,5 % құрады, нақты 21,1%, жоспар бойынша 21,2%.
Ұңғымалардың жұмыс уақыты жобамен жақын, дебит мөлшері күтілетін мөлшерден жоғары. Атап айтқанда, мұнай дебиті бойынша 5,9 % - ды, сұйықтық бойынша 35,9 % - ды құрады.
2.2.1 Кен орнында ұңғыны пайдалану тәсілі және жабдықтарды қолданудың қысқаша сипаттамасы
Шығыс Молдабек Учаскесі
1 нұсқа. 01.07.2017 ж. жағдай бойынша игерудің қалыптасқан жүйесін сақтауды ескере отырып, Шығыс Молдабек учаскесін әзірлеуді болжайды.
Өндіру ұңғымаларын пайдалану ЭЕМ және ШГН көмегімен, забой қысымдарын ағымдағы деңгейде ұстай отырып, механикаландырылған тәсілмен жүзеге асырылады.
Ұңғымалардың жалпы пайдалану қоры 461 бірлікті құрайды,оның ішінде 345 өндіруші, 116 айдау. Тор тығыздығы 2,7 гаҰҢҒ құрайды.
2-нұсқа 1-нұсқаға қосымша өндіру ұңғымаларындағы және айдау ұңғымаларындағы жұмыс режимін оңтайландыруды, мұнай қанықпаған қалыңдықтардың қосымша перфорациясы мен реперфорациясын көздейтін геологиялық-технологиялық жұмыстардың атаулы бағдарламасын жүргізуді көздейді. Ұңғымалардың жалпы пайдалану қоры 499 бірлікті құрайды,оның ішінде 383 өндіруші, 116 айдау. Тор тығыздығы 2,5 гаҰҢҒ құрайды.
3-нұсқа 2-нұсқаға қосымша өндіру ұңғымаларындағы және айдау ұңғымаларындағы жұмыс режимін оңтайландыруды, мұнай қанықпаған қалыңдықтардың қосымша перфорациясы мен реперфорациясын көздейтін геологиялық-технологиялық жұмыстардың атаулы бағдарламасын жүргізуді көздейді. Ұңғымалардың жалпы пайдалану қоры 572 бірлікті құрайды, оның ішінде 453 өндіруші, 119 айдамалау. Тор тығыздығы 2,2 гаҰҢҒ құрайды.
2.2.2 Қабат және ұнғыларды гидродинамикалық зерттеу әдісінің мақсаты, міндеті және нәтижесі.
Ұңғымаларды гидродинамикалық зерттеу -- ГДИС) - белгілі бір өлшемдерді (қысым, температура, сұйықтық деңгейі, дебит және т. б.) өлшеуге және қабаттық флюидтердің (мұнай, су, газ және газ конденсатының) сынамаларын алуға бағытталған әр түрлі іс-шаралар жиынтығы.)
Кен орнында 2012-2017 жж.кезеңінде белгіленген іріктеу (МУО) әдісімен ГДИС 9 зерттеу, белгіленбеген режимдерде (КВД, КВУ) 27 зерттеу, сондай-ақ сұйықтықтың статикалық және динамикалық деңгейлерін өлшеу жүргізілді.
Гидродинамикалық зерттеулер нәтижелерін талдау "Қайнармұнайгаз"МГӨБ ұсынған деректер базасында жүргізілді. Учаскені әзірлеу басталғаннан бастап гидродинамикалық зерттеулер кешені жүргізілді.:
тереңдік манометр-термометрді зерттеу (қабаттық қысым мен температураларды өлшеу);
белгіленген сүзу режимдерін зерттеу (МУО) - қабаттардың сүзу сипаттамаларын анықтау және ұңғымалар жұмысының оңтайлы режимін анықтау үшін - индикаторлық қисықты (ИД) алып тастау;
қабаттар мен қабаттық қысымды сүзу сипаттамаларын анықтау үшін деңгейді қалпына келтіру қисығын жазу әдісімен зерттеу;
қаттар мен қат қысымының сүзу сипаттамаларын анықтау үшін Қысымның қисық құлауын жазу әдісімен зерттеу;
Тереңдік өлшеулер САТМ-01 типті электронды тереңдік манометрлерді пайдалана отырып орындалды. Құбыраралық кеңістікте сұйықтықтың динамикалық және статикалық деңгейін өлшеу механикаландырылған Қордың қолданыстағы ұңғымалары бойынша жүргізілді, онда тереңдік манометрлермен тікелей өлшеу мүмкін емес.
Төмендегі нұсқалар бойынша гидродинамикалық зерттеулер нәтижелерін талдау келтіріледі.
I нұсқа (қат М I)
Бірінші нұсқасының ауданын І (батыс) және ІІ (Орталық-Шығыс) екі гидродинамикалық оқшауланған блоктарға бөлуге болады.
Нұсқада 62 ұңғымада 62 зерттеу жүргізілді: белгіленген іріктеу әдісімен ұңғымаларда 13 зерттеу, белгіленбеген режим әдісімен ұңғымаларда 47 зерттеу, қысымның құлау коэффициентін жазу әдісімен айдамалау ұңғымаларында 2 зерттеу.
Зерттеу нәтижелері бойынша өнімділік коэффициенттері 0,1-ден (м3тәул)МПа (№1102-ден) 16,78-ге (м3тәул)МПа (№1024-тен) дейін өзгереді, орташа мәні 3 (м3тәул)МПа құрайды. Өнімділіктің жоғары мәні шоғырдың батыс бөлігінде (№1162 және №1148 ұңғымалар аудандарында) байқалады, бұл осы аймақтың ұңғымаларының жоғары өткізгіштігімен байланысты.
5.1.3-суретте өнімділік коэффициентінің I нұсқасының өткізгіштік коэффициентінің тәуелділігі келтірілген. Суретте көрсетілгендей, алынған мәліметтер нәтижелері кенжар маңы аймағының ластануының ұңғымалардың өнімділігіне айтарлықтай әсерін көрсетеді. Бірдей өткізгіштігі кезінде өнімділікке ең ықпалды фактор скин-фактор болып табылатындықтан, мұны анықтау үшін өнімділіктің өткізгіштікке тәуелділігі скин-фактордың оң және теріс мәндерімен салыстырылады. Скважиналардың скин-фактордың теріс мәндерімен тәуелділік тренд бұрышының коэффициенті оң мәндермен бұрышы үш еседен асып түсетінін білдіреді, бұл өткізгіштігі кезінде өнімділіктің әлеуетті коэффициенті нақты мәндерден үш есе асып түседі. Бұл ұңғымаға ағуды ынталандыру бойынша тиісті іс-шараларды табысты жүргізген кезде өнімділікке шамамен сонша есе көп қол жеткізуге болатынын көрсетеді.
Сур. 2.2.2.1 Бірінші нұсқасының скин-факторын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz