Саяси жүйенің функциялары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

ҚАЗАҚСТАННЫҢ РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЯСИ ЖҮЙЕСІ

Алматы, 2020
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мазмұны
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.Негізгібөлім ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.1Cаяси жүйе: түсінігі, мәні, құқықтық табиғаты ... ... ... ... 4
1.2 Саяси жүйенің функциялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.3 Мемлекет - саяси жүйенің өзегі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .7
2. ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕГІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ САЯСИ ЖҮЙЕСІ
2.1 Қазақстан Республикасының Үкіметі ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.2 Қазақстан Республикасының Парламенті ... ... ... ... ... .10
2.3 Сенат ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
2.4 Мәжіліс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
2.5 Қазақстан Республикасының Қонституциялық Кеңесі ... .12
3. Қазақстанның саяси жүйесін реформалау (1991-2007) ... ... .13
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4.Зерттеу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5.Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...19
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1.Кіріспе
Таңдалған зерттеу тақырыбының өзектілігі тәуелсіздік алған сәттен бастап Қазақстан Республикасының дамуының басты бағыттарының бірі тұрақты, тиімді жұмыс істейтін саяси жүйені құру болып табылады. Ең басында бұл мәселеде Қоғамды таңдау демократияға түсті, бұл саяси жүйенің осы түрінің жаһандық жетістіктерінің әсерлі көрсетілуімен де, қазақстандықтардың табысты елдердің катарына кіру үшін тиісті әлемдік тәжірибені пайдалану ниетімен де байланысты болды. Алайда, қазіргі демократияның құндылықтары мен қағидаттарына негізделген саяси жүйенің қалыптасуы оның дамуының сипаты мен сызықтығына бірқатар ішкі және сыртқы факторлардың әсерімен байланысты өте күрделі процесс болғанын атап өткен жөн. Қазақстан Республикасының құқықтық саясатының жаһандану жағдайында барынша қанат жайып келе жатқан саяси-құқықтық қырлары бар.Осыған орай аталған саясаттың маңызды бағыттарының бірі саяси жүйемізге сәйкес қызметті құқықтық қамтамасыз ету болып табылады.Біздің елімізде мемлекеттік және қоғамдық институттардың қарқынды, жүйелі дамуына ықпал ететін, тәуелсіз Қазақстанның орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ететін бірқатар аса маңызды заңнамалық актілер қабылданғанын ерекше атап өтуімізге болады.Сондықтан да Қазақстан Республикасының саяси жүйесінің мемлекеттік-құқықтық негізіне қатысты мәселелерді зерделеу бүгінгі таңда өзекті болып табылады.
Гипотеза: Қазақстан Республикасының саяси жүйесі зайырлы- демократиялы мемлекеттің жүйесіне сәйкес келеді және қоғамды алға жетелейді.
Мақсаты: Қазақстан Республикасының саяси жүйесін егжей-текжейлі қарастырып оның мағынасын және оны ашып көрсету.
Зерттеу жұмысын жүргізу міндеттері:
* Зерттеу тақырыбы бойынша деректер жинау
* Зерттеу нысанын және пәнін айқындау
* Алынған деректерді өңдеу
* Жұмыс нәтижелерін қорытындылау және зерттеу сұрақтарына жауаптар дайындау.
Зерттеу сұрақтары:
* Cаяси жүйе: түсінігі, мәні, табиғаты
* Қазіргі кезеңдегі Қазақстанның саяси жүйесі
* Қазақстанның саяси жүйесін реформалау

2. Негізгі бөлім

1.1Cаяси жүйе: түсінігі, мәні, құқықтық табиғаты
Саяси жүйе әлеуметтік ғылымның негізгі тұжырымдамаларының бірі ретінде саяси білімнің қазіргі кезеңінің жемісі болып табылады. Қазіргі саяси ғылымда "саяси жүйе" ұғымы осы қоғам аясында ұйымдастырылған саяси қызмет пен саяси қатынастардың барлық негізгі жақтары мен элементтерін қамтитын категория ретінде жасалған.
Саяси жүйенің өзі әлеуметтік жүйенің бөлігі болып табылады: ол қоғамның басқа салаларымен -- экономикалық, құқықтық, рухани тығыз өзара әрекеттеседі. Қоғамдағы саяси жүйенің орталық позициясы саясаттың жетекші ұйымдастырушылық рөлімен анықталады.[1]
Мемлекеттің қоғаммен, индивидтермен және олардың бірлестіктерімен өзара іс-қимылының нәтижесінде саяси сипаттағы әлеуметтік процестерді басқарумен байланысты жариялы-құқықтық қатынастардың күрделі құрылымы туындайды. Кең мағынада, басқару дегеніміз бір нәрсені (немесе біреуді) басқаруды білдіреді және мәні бойынша Субъектінің объектіге ынталандырушы әсеріне дейін азаяды, оның мазмұны кез-келген жүйені ретке келтіру, оның корпоративтік өмір сүру мен даму заңдылықтарына толық сәйкес жұмыс істеуін қамтамасыз ету болып табылады. Сондықтан, әлеуметтік менеджмент әрқашан адамдардың ерік-жігерінің белгілі бір бағыныштылығына негізделеді, бұл оларды үйлестіру қажеттілігін анықтайды, өйткені олар өздігінен лақтырылып, соқыр күштің әділеттілікке деген озбырлығын орнатуға әкелуі мүмкін. Қоғамның мемлекеттік ұйымы жағдайында құқықтық тәртіпті сақтау үшін мемлекеттік билік ғылыми әлемде әр түрлі тұрғыдан анықталған арнайы саяси жүйеге құрылымдалған әлеуметтік қатынастарға араласу міндетін алады.
Сонымен, А. Иванников "қоғамның саяси жүйесі - белгілі бір саяси функцияларды жүзеге асыратын белгілі бір таптық қоғамның мемлекеттік және мемлекеттік емес әлеуметтік институттары жүйесіндегі қатынастар жиынтығы" деп санайды [2].
В. Я. Любашиц неғұрлым дерексіз анықтама береді:" саяси жүйе-бұл өзара әрекеттесетін нормалар жүйесі және оларға негізделген саяси институттар, саяси биліктің жұмысын ұйымдастыратын мекемелер " [3]

С. Ю. Кашкин саяси жүйе "бұл қоғамдағы саяси биліктің жұмысына байланысты қатынастар, оның шоғырланған көрінісі мемлекеттік билік" деп санайды. Н.И. Матузов пен А. в. Малько, "саяси жүйе-бұл құқық пен басқа да әлеуметтік нормалар негізінде реттелген институттар жиынтығы (мемлекеттік органдар, саяси партиялар, қозғалыстар, Қоғамдық ұйымдар және т.б.), оның аясында қоғамның саяси өмірі жүреді және саяси билік жүзеге асырылады" . Бұл анықтама жоғарыда қарастырылғандардың ішіндегі ең сәтті болып көрінеді. [4]
В. Д. Перевалов үшін саяси жүйе "әлеуметтік топтардың қажеттіліктері мен мүдделерін анықтайтын, тиісті аумақта мемлекеттік билікті жүзеге асыруда адамдардың өзара әрекеттесуін қалыптастыратын және ұйымдастыратын институционалдық құрылымдар кешені" [5].
Саяси жүйенің бірқатар белгілері бар:
1.оның шеңберінде Саяси билік жүзеге асырылады . ;
2.ол әлеуметтік ортаның сапасына және ел халқының әлеуметтік құрылымына байланысты;
3.салыстырмалы түрде дербестікке ие [6].
Саяси жүйенің негізгі элементтері
Бұл жүйе белгілі бір елдің саяси өміріне қатысатын мемлекеттік, партиялық және қоғамдық органдар мен ұйымдардан тұрады. Саяси өмірге қатысу дәрежесіне байланысты бұл ұйымдар келесі топтарға бөлінеді.
Біріншіден, бұл саяси ұйымдардың өзі. Оларға мемлекет пен саяси партиялар кіреді. Бұл ұйымдар саясатпен тікелей айналысады. Мемлекет қоғамдық өмірді басқару бойынша көптеген функцияларды орындайды. Саяси партиялар өз өкілдері арқылы мемлекеттік органдарға (Парламентке, Үкіметке) қатыса алады, адамдардың саяси өмірі мен санасына идеологиялық әсер ете алады, қолданыстағы билікке оппозиция ретінде әрекет ете алады, қоғамның белгілі бір топтарының саяси мүдделерін білдіретін билік үшін күреседі.
Екіншіден, азаматтардың дұрыс емес саяси бірлестіктері бар. Оларға тікелей саяси емес, экономикалық және басқа себептерге байланысты пайда болатын ұйымдар кіреді. Бұл-кәсіби, кооперативтік, жастар, әйелдер, діни, ұлттық-мәдени, экологиялық және өзге де ұйымдар. Олардың жұмыс істеуінің мақсаты, нақты саяси емес, саяси билік емес. Олар өздерінің негізгі қызметін саяси емес, өмірдің экономикалық, тұрмыстық, мәдени салаларында жүзеге асырады. Алайда, олар мемлекеттік билікке әсер ету арқылы өз мүшелерінің мүдделерін қорғай немесе қолдай алады. Мысалы, өнеркәсіпшілер мен кәсіпкерлер одағы, фермерлер қауымдастығы және т.б. саясатқа белсенді қатыса алады, өз мүшелерінің мүдделерін қорғайды.[7]
1.2 саяси жүйенің функциялары
Осылайша, қоғамның саяси жүйесі әртүрлі институттар мен билік институттарының қарапайым жиынтығы емес, реттелген ішкі құрылымы бар және тиісті функцияларды орындайтын тұтас білім. Д. Истон мен Г. Алмондтың пікірі шетелдік саяси ғылымда билік функциялары туралы мәселе бойынша басым, оған сәйкес саяси жүйенің реттеуші, экстракциялық, тарату және реакция функциялары ерекшеленеді [8].
Отандық саясаттануда саяси жүйенің функцияларының бірнеше жіктеуі бар. Қолданыстағы тәсілдерді қорытындылай келе, келесі негізгі функцияларды бөлуге болады:
1. Мемлекет азаматтарының әртүрлі топтарының мүдделерін артикуляциялау және біріктіру функциясы. Саяси жүйе-бұл мүдделерді Саяси билік арқылы білдіру және жүзеге асыру алаңы.
2. Экономиканы, әлеуметтік және қоғамның басқа салаларын саяси басқарумен байланысты басқару функциясы.
3. Қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының саяси стратегиясы мен тактикасын дамыту функциясы.
4. Азаматтар мен жалпы қоғамның саяси әлеуметтену функциясы.
5. Мемлекет азаматтарының қолданыстағы саяси режимді ақтауға, тануға және қабылдауға байланысты саяси билікті заңдастыру функциясы.
6. Жалпыұлттық идеялар, басымдықтар мен мақсаттар негізінде азаматтық қоғамның бірлігі мен тұтастығын сақтауда көрінетін жұмылдыру және шоғырландыру функциясы.[9]
Қоғамның саяси жүйесінің кейбір басқа функциялары да ерекшеленеді. Әр түрлі елдерде жоғарыда аталған функциялардың арақатынасы әртүрлі жолдармен дамиды. Осыған байланысты саяси жүйенің әртүрлі түрлері қалыптасады. Саясаттануда саяси жүйенің типологиясы мәселесіне әртүрлі көзқарастар бар.
Сонымен, марксистік саяси дәстүр аясында саяси жүйенің түрін басым әлеуметтік-экономикалық формациямен байланыстыру әдеттегідей. Капитализмде буржуазиялық саяси жүйе ерекшеленеді. Коммунистік қалыптасу жағдайында социалистік саяси жүйе қалыптасады және олай бұдан әрі.
Г. Алмондтың пікірінше, саяси жүйенің төрт түрін ажырату керек: ағылшын-американдық, еуропалық-континенталды, индустрияға дейінгі, тоталитарлық. Ең көп тарағаны-р. дал ұсынған типология. Ол саяси режимнің белгілі бір сипатына негізделген саяси жүйенің үш түрін ұсынады [10].
Бұл демократиялық, авторитарлық және тоталитарлық саяси жүйелер туралы. Сонымен қатар, саяси жүйенің тоталитарлықтан авторитарлық және демократиялық және керісінше өзгеруіне байланысты өтпелі формасын белгілеуге болады.
Саяси жүйенің институционалды компоненттерінің ішінде мемлекет институты ерекше орын алады. Саясаттану әдебиетінде мемлекет көбінесе "саяси ұйымдасқан қоғам"ретінде анықталады. Ол туралы "аумақтық оқшаулануда ұйымдастырылған халықтың саяси мәртебесін білдіреді" және "белгілі бір аумақта жоғарғы билікке ие ұйым, мекемелер жүйесі" ретінде әрекет етеді [11].
1.3 мемлекет - саяси жүйенің өзегі
Қоғамның саяси жүйесі-бұл әртүрлі саяси институттардың, әлеуметтік-саяси қауымдастықтардың, олардың арасындағы саяси билік арқылы жүзеге асырылатын өзара әрекеттесулер мен қатынастардың күрделі тармақталған жиынтығы. Саяси жүйеде, саясаттанудағы тәсілдердің біріне сәйкес, ішкі жүйелер деп аталатын бес құрылымдық компонент бөлінеді.
Мемлекеттің саяси жүйеде ерекше орнын анықтайтын факторлар:
1) мемлекеттің кең әлеуметтік негізі бар, халықтың негізгі бөлігінің мүдделерін білдіреді;
2) мемлекет-барлық азаматтарға өз билігін тарататын басқару және мәжбүрлеу аппараты бар жалғыз саяси ұйым;
3) мемлекеттің өз азаматтарына ықпал ету құралдарының кең жиынтығы бар, бұл ретте барлық саяси ұйымдардың мүмкіндіктері шектеулі;
4) мемлекет бүкіл саяси жүйенің жұмыс істеуінің құқықтық негіздерін белгілейді, басқа саяси ұйымдарды құру және олардың қызметі тәртібін айқындайтын заңдар қабылдайды, қандай да бір қоғамдық ұйымдардың қызметіне тікелей тыйым салуды белгілейді;
5) мемлекеттің өз саясатын жүргізуді қамтамасыз ететін орасан зор материалдық ресурстары бар;
6) мемлекет қоғамның бүкіл саяси өмірінің "өзегі" бола отырып, саяси жүйе шеңберінде біріктіруші рөл атқарады.[12]
Кез-келген саяси қызмет, сайып келгенде, мемлекеттік билікпен байланысты. Пайда болу негізінде қандай факторлар, мүдделері қазіргі заманғы мемлекеттер білдіретін мемлекеттер туралы дауласуға болады; бірақ аксиома-бұл квинтэссенция, адамдар мен олардың бірлестіктерінің саяси қызметінің нәтижесі-мемлекеттік билік. Әр түрлі уақыттағы әртүрлі саяси партиялардың бағдарламалық құжаттарында не жазылса да, бір нәрсе анық: оларға декларативті немесе құпия мақсаттарды жүзеге асыру үшін мемлекеттік билік қажет. Мемлекеттегі ең маңыздысы-адамдарды біріктіру мүмкіндігі емес, аумақ емес, билікке ие болу. Сондықтан бүкіл қоғам үшін мемлекеттік билікті қалыптастыру мен жүзеге асырудың нақты, үздіксіз жұмыс істейтін құқықтық тетігін құру өте маңызды.[13]

2.ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕГІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ САЯСИ ЖҮЙЕСІ

2.1 Қазақстан Республикасының Үкіметі
Конституцияға сай Республика үкіметі Қазақстан Республикасының атқарушы өкіметін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметінің басқаруын іске асырады.
Үкімет Премьер-Министрдің тағайындалғаннан кейінгі он күн мерзімде ұсынысы бойынша Президентпен құрылады және өзінің барлық қызметі мен іс-әрекеттерінде Президенттің алдында жауапты. Сонымен қатар, өзінің қызметінің бағдарламасы бойынша Парламенттің алдында жауапты болады.
Үкімет мүшелері Қазақстан Республикасының Президенті мен халқы алдында ант береді.

1999 жылғы 13 қазан күні Президенттің қаулысы бойынша келесі Қазақстан Республикасы үкіметінің құрылысы анықталды:

* Қазақстан Республикасының сыртқы істер министрлігі;
* Қазақстан Республикасының қорғаныс министрлігі;
* Қазақстан Республикасының ішкі істер министрлігі;
* Қазақстан Республикасының қаржы министрлігі;
* Қазақстан Республикасының юстиция министрлігі;
* Қазақстан Республикасының мәдениет министрлігі (2003 жылдың 13 қыркүйектен Президент Жарлығы);
* Қазақстан Республикасының ақпарат министрлігі;
* Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі;
* Қазақстан Республикасының ауылшаруашылық министрлігі;
* Қазақстан Республикасының көлік және коммуникация министрлігі;
* Қазақстан Республикасының еңбек және әлеуметтік қорғаныс министрлігі;
* Қазақстан Республикасының энергетика және минералдық ресурстар министрлігі (2000 жылдың 14 желтоқсаннан Президент Жарлығы);
* Қазақстан Республикасының өнеркәсіп және сауда министрлігі (2002 жылдың 28 тамыздан Президент Жарлығы);
* Қазақстан Республикасының экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі (2002 жылдың 28 тамыздан Президент Жарлығы);
* Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау министрлігі;
* Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрлігі (2001жылдың 21 қазаннан Президент Жарлығы);
* Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Канцеляриясын жүргізуші. [14]
2.2Қазақстан Республикасының Парламенті
1995 жылы 30 тамызда бүкілхалықтық референдумда қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясына сай Қазақстан Республикасының Парламенті заң шығарушы функцияларды іске асыратын Республиканың жоғарғы өкілетті органы болып табылады. Парламент тұрақты негізде жұмыс істейтін Сенат және Мәжіліс екі платасынан тұрады. Сенат депутаттарының өкілеттілік мерзімі - 6 жыл, ал Мәжіліс депутаттарының өкілеттілік мерзімі - 5 жыл. Парламенттің депутаты Қазақстан халқы алдында ант береді. Палаталар әр палатада жеті адамнан аспайтын тұрақты комитеттер құрайды.
Парламент депутаттары үкіметпен қатар, заң шығарушы инициативасының құқығына ие болады. Ол тек мәжілісте ғана күшке енеді.
Парламент: Президент ұсынысымен Конституцияға өзгерістер енгізеді, республикалық бюджетті бекітеді, Республиканың Премьер - Министрін Ұлттық Банктің Төрағасын тағайындауға рұқсат береді, бейбітшілік және соғыс сауалдарын шешеді, бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға байланысты халықаралық міндетті орындауға Республиканың Қарулы Күштерін қолдануға Республика Президентінің ұсынысын қабылдайды. [15]
2.3 Сенат
Сенатты, барлық өкілді органдар депутаттардың біріккен отырысында, әр облыстан, республикалық маңызы бар қалалардан және Қазақстан Республикасының астанасынан екі адамнан сайланып отыратын депуттар құрайды. Жеті депутат сенаттың өкілеттік мерзіміне Республиканың Президентімен тағайындалады. Сенат депутаттарының өкілеттік мерзімі - 6 жыл. Сенатқа депутаттардың сайлануы жанама сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру түрінде іске асады. Сайланатын сенат депутаттарының жартысы әр екі жыл сайын қайта сайланып отырады.
Сенаттың депутаты 3 ғ жылдан кем емес азаматтықта тұрған, 30 жасқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.