Жүктерді тасымалдаудың рационалды түрін таңдау

Жоспар

Кіріспе
1 Курстық жұмысқа тапсырма
1.1 Курстық жұмыстың мақсаты және қажетті мәліметтер
1.2 Курстық жұмыстың орындалу тәртібі

2 Курстық жұмысты орындау әдістемесі
2.1 Тасымалдау маршруттарын құру, жылжымалы құрамның
типін таңдау және жүк айналымын есептеу
2.2 Жүкті жеткізу уақыты мен жылдамдығын есептеу
2.3 Көлік жұмысының негізгі технико.эксплуатациялық
көрсеткіштерін есептеу
2.4 Көлік жұмысының технико.экономикалық көрсеткіштерін
есептеу
2.5 Тасымалдаудың рациональды нұсқасын таңдау
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе
1 Курстық жұмысқа тапсырма
1.1 Курстық жұмыстың мақсаты және қажетті мәліметтер
1.2 Курстық жұмыстың орындалу тәртібі

2 Курстық жұмысты орындау әдістемесі
2.1 Тасымалдау маршруттарын құру, жылжымалы құрамның
типін таңдау және жүк айналымын есептеу
2.2 Жүкті жеткізу уақыты мен жылдамдығын есептеу
2.3 Көлік жұмысының негізгі технико-эксплуатациялық
көрсеткіштерін есептеу
2.4 Көлік жұмысының технико-экономикалық көрсеткіштерін
есептеу
2.5 Тасымалдаудың рациональды нұсқасын таңдау
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Экономика мен тасымал бір – біріне өзара әсер етеді. Экономиканың дамуы
тасымалдаудың өсуіне әсер етсе, тасымалдау қызметінің жоғары деңгейі және
оның мүмкіндіктері инвестиция деңгейінің аймақтың экономикасының қарқынды
өсуіне жақсы әсер етеді.
Жүк дегеніміз – тасымалдануға қабылданған өндіріс өнімі. Жүктің әрбір
түріне тек өзіне тән тасымалдаудың техникалық шарттарын анықтайтын физико –
химиялық қасиеті, көлемдік – салмақтық сипаттамалары, қауіптілік дәрежесі
болады.

1 Курстық жұмысқа тапсырма
1.1 Курстық жұмыстың мақсаты және қажетті мәліметтер

Жүктерді тасымалдаудың рационалды түрін таңдау тақырыбындағы курстық
жұмыстың мақсаты: әртүрлі көлік түрлерінің технико-экономикалық,технико-
эксплуатациялық көрсеткіштерін есептеу үлгісіндегі теориялық білімдерін
бекіту; жүк тасымалдаудың көрсеткіштерінің тобы бойынша неғұрлым тиімді
тәсілін таңдай білугн үйрету; көлік түрлерінің жылжымалы құрам жұмысының
негізгі көрсеткіштерін, тиімді жақтары мен кемшілік тұстарын оқып-үйрену.
Қажетті мәліметтерге: жүктің арнаулы бір көлемін тасымалдау
маршруттары, жүктің жылдық көлемі, жүктің түрі, қосымша беттерде берілген
көлік түрлерінің жылжымалы бөлігінің мүмкін сипаттамалары.
Қажетті мәліметтер нұсқасын студенттер топ тізіміндегі реттік
нөміріне сәйкес таңдап алады.

1.1-кесте. Студенттерге арналған жеке тапсырмалар
№ рс Жүк қозғалысының маршруты Жүк түрі Көлем, т.
1 Ақтөбе-Орынбор Күріш 10
Құм 260
2 Ақтөбе – Ақтау Күріш 10
Құм 260

1.2 Курстық жұмыстың орындалу тәртібі
1.2.1 Тасымалдау маршруттарын қалыптастыру жүк айналымын есептеу және
жылжымалы құрамының типін таңдау;
1.2.2 Жүктерді жеткізу уақыты мен жылдамдығын есептеу;
1.2.3 Көлік жұмысының негізгі технико-эксплуатациялық көрсеткіштерін
есептеу;
1.2.4 Көлік жұмысының негізгі технико-экономикалық көрсеткіштерін
есептеу;
1.2.5 Тасымалдаудың рационалды нұсқасын таңдау;

2 Курстық жұмысты орындау әдістемесі
2.1 Тасымалдау маршруттарын құру, жылжымалы құрамның типін таңдау және жүк
айналымын есептеу.

Көліктің 3 түрінің қатысуымен маршруттарды құру үшін автокөлік және
теміржол немесе географиялық атластарының көмегімен жүзеге асыруға
болады,төмендегі жағдайларға байланысты:
- жол жағдайы туралы хабарламалардың болуымен (автокөлік,теміржол
жолдары,теңіз және көл жолдары,құбып және әуе жолдары.);
- тасымалданатын жүктердің спецификалық ерекшелігіне қарай;
Масштабты ескере отыра таңдап алынған 3 маршруттар бойынша тасымал
арақашықтығын анықтау;аралас тасымалда перевалка пункттерін таңдау;
теміржол құралдарын зерттеуде мүмкіндігінше транзиттік қалалардың дәлдігін
анықтау; жүктің түрі мен сипатына сәйкес жылжымалы құрамның түрін таңдау,
және де оны сипаттап, қосымшада таңдап алынған көлік құралдарының көрнекі
кескінін енгізу қажет; жүк айналымын есептеу;
Таңдап алынған тасымал маршруттарын безендіргенде төмендегі шартты
белгілерді қолданған жөн:

2.1-сурет Шартты белгілер, символдар, өлшем бірліктер, терминдер.

Q – тасымал көлемі, т.
P – жүк айналымы, ткм;
L – тасымалдың орташа арақашықтығы, км.
Жүк ағыны дегеніміз – тонна есебімен алғандағы жүк көлемі, арнаулы бір
бағыттағы арнаулы уақыт аралығындағы жүк шамасы.
Әр маршрут бойынша негізгі пункттер мен олардың арақашықтығы
көрсетілген схема құрылады. Теміржол тасымалын құрғанда барлық транзиттік
қалаларды көрсету қажет. 2.2-суретте Краснодар – Баку маршруты бойынша
(аралас теміржол-көл-автокөлік; теміржол және әуе көліктерінде) минералды
су тасымалдау нұсқаларының схемалық кескінінің үлгісі келтірілген. Аралас
нұсқаның орнына автокөліктерді пайдалануға да болады.

II нұсқа Ақтөбе – Ақтау Ақтөбе –
Орынбор
(АК)

1297 км
300км

2.2 сурет – Маршруттар схемасы

Әр маршрутта жылына арнаулы Qг бжүк тасымалы көлемі тасымалданады.
Тасымал көлемі мен тасымал арақашықтығының көбейтіндісі Р жүк айналымын
көрсетеді.

Р=Q*l, ткм.
(2.1)
Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: Күріш P = 10 * 300 = 3000 ткм.
Құм P = 260* 300 = 78000 ткм.
Ақтөбе –Ақтау: Күріш P =
10* 1297= 12970 ткм.
Құм P = 260 * 12970 = 337220 ткм.

2. Жүкті жеткізу уақыты мен жылдамдығын есептеу

Бұл тарауда жеткізу жылдамдығы мен уақытының құрамдас элементтері
есептеледі, осы көрсеткіштер бойынша көлік түрлері салыстырылады, әртүрлі
көліктерден тасымалдағандағы жеткізу уақыты мен жылдамдығына әсер ететін
факторлар анықталады.
Шартты белгілер, негізгі формулалар, қажетті мәліметтер:
Тжетк – жеткізу уақыты, сағ.
Тқозғ – тораптағы қозғалыс уақыты, сағ.
Тб-с – бастапқы-соңғы операция уақыты, сағ.

Тж.шығ. – жол шығындарына кететін уақыт, сағ.
Тжет.-ап. – жеткізу-апару уақыты, сағ.
Lжет.-ап. – сәйкесінше жеткізу-апару қашықтығы;
Vтех. – техникалық жылдамдық, кмсағ.
Vжетк.- жеткізу жылдамдығы, кмсағ
Әрбір көлік үшін жеткізу уақыты:
Тжетк= Тқозғ+ Тб-с+ Тж.шығ+Тпроч.
(2.2)

өз кезегінде: Тқозғ=l Vтех.
(2.3)

Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: Тқозғ = 300 40 = 8 сағ.
Ақтөбе – Ақтау: Тқозғ = 1297 40 = 32,4 сағ.

Мұндағы Vтех. – техникалық жылдамдық, кмсағ.
Тж.шығ. – автомобиль көлігінде – ағыту пункттері тоқтап тұру,
жүргізушінің демалуы, басқа да үзілістер; су көліктерінде – жағаға тоқтау
уақыты.

Теміржол көліктерінде бұл – техникалық станцияларындағы тоқтап тұру
Тт.с. (егер тораптың бөлімшесінде мұндай түрі болса) және Тп.с.
станцияаралық тоқтап тұру.

Тт.с=2*К;
(2.4)
Мұндағы К – бағыт аралығындағы қалалар саны, яғни техникалық станциялар
саны, бір техникалық станцияда тоқтап тұру уақыты 2 сағатқа тең.
Тп.с. = ТқозғЗ
(2.5)

Теміржол, су және әуе көліктерінің түрлері үшін, егер олар
автокөліктермен өзара бірге жұмыс жасаса, онда жеткізу уақытына қоймадан
көліктің магистральды түріне дейін жеткізу уақыты және магистраль түрінен
белгіленген орынға апару уақыты да кіреді; Автокөліктен магистральға жүкті
тапсыру уақыты және керісінше Ттас. Екенін ескеру қажет.

Мұндайда әкелу және апару уақыты мына формуламен анықталады:

Тжет.-ап.= Lжет.-ап Vтех.
(2.6)
Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: Т жет.-ап = 300 27 = 11,1 сағ.
Ақтөбе – Ақтау : Т жет.-ап = 1297 27 = 48 сағ.

Автокөліктер үшін:
Тжетк= Тб-с+ Тқозғ+ Тж.шығ
(2.7)
Ақтөбе – Орынбор: Тжетк = 8 + 2,5 = 11,5 сағ.
Ақтөбе – Ақтау : Тжетк= 32,4 + 2,5 + 5,67 = 41 сағ.
Қозғалыстың техникалық жылдамдығы, Vтех. кмсағ.
ТК-38 – 42 кмсағ;
АК-38 – 40 кмсағ;
СК-10 – 16 кмсағ;
ӘК-800 – 950 кмсағ,
ҚК-мұнай – 3 кмсағ;
Газ – 6 кмсағ;

Жүкті жеткізу және қайтару кезінде техникалық жылдамдық, Vпотех:
- автокөліктерде – 27 кмсағ,
- теміржол көлігінде – 30 кмсағ;
Бастапқы-соңғы операцияларды орындау кезінде тоқтап тұру (көлік
құралдарының жұмысы 1 цикл үшін) tб-с., сағ:
АК – 2,5 сағ;
ТК- 48 сағ;
СК – 25 сағ;
ӘК- 4 сағ;
Көліктің бір түрінен Ттас. Басқа түріне жүкті тапсыру уақыты, сағ.-24
сағат.
Жолда тоқтап тұру, Тт.т., сағ:
- автокөліктерде аралық пункттерде тоқтап тұруды 200 км сайын, 0,5
сағаттан қарастыру керек.

2.3 Көлік жұмысының негізгі технико-эксплуатациялық көрсеткішін есептеу.

Бұл тарауда студент әртүрлі көлік түрлеріндегі көлік құралдарын
пайдаланудың технико-эксплуатациялық көрсеткіштерін анықтауға үйренеді,
соның ішінде:
- әр бағыттағы берілген тасымалды орындауға қажетті көлік
циклдарының санын есептеу;
- жүріс жолын пайдалану көрсеткіштерін есептеу;
- әр көлік түрінде тораптың берілген бөліміндегі тасымалдың 1
циклына шыындалатын орташа уақытты есептеу;
- автокөліктің, вагонның және су көлігінің тәуліктік жүрісі мен
эксплуатациялық жылдамдығын есептеу;
- автокөлік, вагон және су көлігінің тонна-километр есебімен
алғандағы сағаттағы өнімділігін есептеу;
- көлік түрлері мен торап бөлімшелері бойынша алғашқы құрамды
пайдалану көрсеткіштерін салыстыру;
- қорытынды шығару;
Шартты белгілер, негізгі формулалар және қажетті мәліметтер:
γс – жүк көтергіштікті пайдалану коэффициенті;
qн – көлік құралдарының номинальды жүк көтергіштігі, т.
Lобщ, Lгр – сәйкес көлік бірлігінің жалпы және жүк тиелгендегі жүрісі,
км.
Zmin, Zmax – тасымалды ең аз және көп көлеміне сәйкес бағыттағы
жжүрістердің саны.
Тн – нарядтағы уақыт, сағ.
Тminжет., Тmaxжет. – сәйкес бағыттағы ең аз және ең көп тасымал көлемін
жеткізу уақыты, сағ.
Тminқозғ, Тmaxқозғ. – ең жақын және ең ұзақ бағыттағы қозғалыс
уақыты, сағ.
Тпроч. – ең жақын бағыттағы жолда басқа да тоқтап тұру уақыты, сағ.
Vэ – эксплуатациялық жылдамдық, кмсағ.
Lсут. – тәуліктік жүріс, км.
Берілген тасымалға қажетті көлік циклдарының саны мына формуламен
есептеледі:
Zе=Q qn γ
(2.10)

Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор Күріш Zе= 10 40 * 0,9 = 0,3
Құм Zе= 260 40 * 0,9 = 7,2

Ақтөбе – Ақтау: Күріш Zе= 10 40 * 0,9 = 0,3

Құм Zе= 260 40 * 0,9 = 7,2

Маршруттық тораптағы тура және кері бағытта жүкті тасымалдауға қажетті
жүріс саны тең болған жағдайда бос жүріс болмайды. Сондықтан жалпы жүріс
жүкке толы жүріске тең, яғни
Lобщ= Lгр= Zе*2*1
(2.11)
Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: Күріш Lобщ= 0,3 * 2 * 300 = 180 км
Құм Lобщ= 7,2 * 2 * 300 = 4320км

Ақтөбе – Ақтау : Күріш Lобщ= 0,3 * 2 * 1297 = 778,2 км
Құм Lобщ= 7,2 * 2 * 1297 = 18677 км
Егер бір бағытта Zmax жүріс орындалса, ал басқасында Zmin жүріс
орындалса, онда тура және кері бағытта да жүрістің бөлігі Zmin+ Zmax=2 Zmin
бос жүріссіз орындалады да, қалған жүріс (Zmax+ Zmin) бос жүріспен
жүріледі. Сондықтан жүрісті пайдалану коэффициенті келесі формуламен
есептеледі:
βгр= Lгр Lобщ
(2.12)

βгр= 1
Теміржол және су көлігінде бос жүріс коэффициентімен есептеледі:
βгр = 1* βгр =( Zmax- Zmin)2 Zmax
(2.13)
Автокөлік үшін: βгр = (80 – 40) 160 = 0,25

Маршрут торабының әр бөлігінде бос кері жүріс көлік циклдары мен бос
емес жүріс циклдары да орындалатындықтан оларды орындауға шығындалатын
уақытты бөлек есептеу қажет, содан кейін орташа өлшенген шамасын
есептейміз.
Кері бос емес жүрістің бір циклына жұмсалатын уақыт шығыны есептеледі:
Егер βгр=1 болса, tц1= Тmaxжет+ Тminжет
(2.14)

Автокөлік үшін:
Ақтөбе –Орынбор: tц1= 11,5
Ақтөбе – Ақтау: tц1= 65,17

Кері бос жүріс циклына жұмсалатын уақыт шығыны есептеледі:
Егер βгр=12 болса, tц2= Тmaxжет + Тminжет+ Т ппmin
(2.15)

Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: tц2= 11,5 + 2,5 = 14
Ақтөбе – Ақтау: tц2= 65,17 + 2,5 = 67,67

Чэ эксплуатацияда автокөлік – сағаты, вагон – сағаты, су көлігі –
сағаты:
Егер 12 βгр 1 болса,
Чэ= Zmin* tц1+( Zmax- Zmin)* tц2
(сағ) (2.16)

Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: Чэ= 40 * 11,5 + 40 * 14 = 1020 сағ.
Ақтөбе – Ақтау: Чэ= 40 * 65,17 + 40 * 67,67 = 5313,6 сағ.

Бір циклға жұмсалатын орташа уақыт шығыны:
tе= Чэ Zmax
(сағ)
(2.17)
Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орск: tе= 102080 = 12,75 сағ.
Ақтөбе – Ақтау: tе= 5313,680 = 66,42 сағ.
Эксплуатациялық жылдамдық және тәуліктік жүрісті есептеу мына
формуламен анықталады:
Автокөліктер үшін
Vэ= 2 l tц
(2.18)
Ақтөбе – Орынбор: Күріш Vэ= 2 * 30011,5 = 52
Құ Vэ= 2 * 30011,5 = 52
Ақтөбе – Ақтау: Күріш Vэ= 2 * 129765,17 = 40
Құм Vэ= 2 * 129765,17 = 40

lсут.= Vэ* Тн
(2.19)
Ақтөбе – Орынбор Күріш lсут.= 52 * 10 = 520 км.
Құм lсут.= 52 * 10 = 520км.
Ақтөбе – Ақтау: Күріш lсут.= 40 * 10 = 400 км.
Құм lсут.= 40 * 10= 400 км.

Автокөлік, вагон және судың сағат өнімділігі тонна-километр есебімен
алғандағы шамасы төмендегі формуламен есептеледі:
Wрчас= qн*γс* l tц (ткмсағ)
(2.22)
Автокөлік үшін:
Ақтөбе – Орынбор: Күріш Wрчас= 40 * 0,8 * 30011,5 = 834,8
(ткмсағ)
Құм Wрчас= 40 * 0,8 * 30011,5 = 834,8 (ткмсағ)
Ақтөбе – Ақтау: Күріш Wрчас= 40 * 0,8 * 129765,17 = 637
(ткмсағ)
Құм Wрчас= 40 * 0,8 * 129765,17 =
637 (ткмсағ)

Транспорттық бірліктің номинальды жүк көтергіштігі qн, т:
Таңдалған маркаға сәйкес:
- теміржол вагоны – 70 т;
- су көлігі – 1500 т;
- әуе көлігі – 40 т;

Нарядтағы автокөліктің келу уақыты Тн.= 10. ТК, ӘК, СК жұмыстары күндіз-
түні деп есептелінеді. Жүктердің жүк көтергіштігін пайдалану коэффициентін
13-01-05 прейскуранты негізінде анықтауға болады

2.4 Көлік жұмысының технико-экономикалық көрсеткіштерін есептеу.

Бұл тарауда студент жылжымалы құрамдағы қажеттілікті анықтауға
(көлік бірліктерінің эксплуатациялық және тізімдік санын); оларды алуға
кететін капитальдық салымдар мен көлік жұмысының экономикалық
көрсеткіштерді есептеуді үйренуі қажет, яғни:
- тасымалдың әр түріне жұмсалатын эксплуатациялық шығындар;
- 1 т жүкті тасымалдау мен 1 ткм көлік жұмысының өзіндік құны;
және қорытынды шығару.
Шартты белгілер, негізгі формулалар және қажетті мәліметтер:
Nэ – көлік құралдарының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.