Ұлттық киім



Әлем бізді мұсылман елі ретінде біледі. Қай қазақтан сұрамаңыз «Мен – мұсылманмын!» деп кеуде қағады. Алайда, біздің қай тірлігіміз шариғатқа сай жүзеге асып жатыр? Қарапайым қағидаларды біле бермейміз, біліп тұрсақ та: «Ей, неғылады дейсіз, ең бастысы, ниетім дұрыс»,– деп өзімізді-өзіміз жұбатып қоя саламыз. Барлығын тізе берсек, әңгіме көп. Біздің айтпағымыз – үйленгенде қалыңдықтың киім кию әдебі, неке қидыру мен басқа да осы шараға қатысты мәселелер.
Оқырманның есінде болса, тәуелсіздігіміздің алғашқы жыл-дары рухани шөлдеп қалған халқы-мыз ұлттық жаңғыруға шындап ден қойған болатын. Төл мерекеміз Наурыз қалай тойланатын еді. Сол уақыттағы астанамыз Алматыны, облыс орталықтарын айтпа ғанның өзінде, аудан мен ауыл-ауылдарда мереке өте жоғары деңгейде өтіп жүрді. Ұлыстың ұлы күнінде ұмытыла бастаған дәстүрлеріміз халықтың назарына ұсынылып, жұрттың бір жасап қалғанын қалай ұмытарсың. Сол жылдары үйлену тойларында қалыңдықтың көбі қазақша киім киіп, бұл жаппай үрдіске айналды. Алматының өзін-де көшелерде көптеген жігіттер ақ қалпақ, бойжеткендер ою-өрнегі келіскен тақия киіп, ұлттық нақышымыз ерекше бір жарасым тауып еді. Дегенмен, алып ұшқан көңіліміз 1995-1996 жылдардан соң су сепкендей басылды десек, артық айтқанымыз емес. Көз тиіп кетті ме немесе өз құндылықтарымызды менсінбейтін жаман әдетіміз бе қайдам, келіндеріміз ұлттық киім-дерімізді «жатсынып», баяғы еуро-палық үлгіге бірте-бірте біржолата көшіп тынғандай. Ал, бұл той көйлегі мұсылмандығымызға, шари-ғатқа сай келе бермейді. Көбісінің кигені омырауы ашық, жеңі қысқа киім. Жаңа түскен келіннің басы ашық тұратыны тағы бар. Онысымен қоймай, осы ашық-шашық көй-легімен күйеуін қолтықтап алып, басқа күн таппай қалғандай дәл той болатын күні біраз

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Ұлттық киім
Әлем бізді мұсылман елі ретінде біледі. Қай қазақтан сұрамаңыз Мен –
мұсылманмын! деп кеуде қағады. Алайда, біздің қай тірлігіміз шариғатқа сай
жүзеге асып жатыр? Қарапайым қағидаларды біле бермейміз, біліп тұрсақ та:
Ей, неғылады дейсіз, ең бастысы, ниетім дұрыс,– деп өзімізді-өзіміз
жұбатып қоя саламыз. Барлығын тізе берсек, әңгіме көп. Біздің айтпағымыз –
үйленгенде қалыңдықтың киім кию әдебі, неке қидыру мен басқа да осы шараға
қатысты мәселелер.
Оқырманның есінде болса, тәуелсіздігіміздің алғашқы жыл-дары рухани шөлдеп
қалған халқы-мыз ұлттық жаңғыруға шындап ден қойған болатын. Төл мерекеміз
Наурыз қалай тойланатын еді. Сол уақыттағы астанамыз Алматыны, облыс
орталықтарын айтпа ғанның өзінде, аудан мен ауыл-ауылдарда мереке өте
жоғары деңгейде өтіп жүрді. Ұлыстың ұлы күнінде ұмытыла бастаған
дәстүрлеріміз халықтың назарына ұсынылып, жұрттың бір жасап қалғанын қалай
ұмытарсың. Сол жылдары үйлену тойларында қалыңдықтың көбі қазақша киім
киіп, бұл жаппай үрдіске айналды. Алматының өзін-де көшелерде көптеген
жігіттер ақ қалпақ, бойжеткендер ою-өрнегі келіскен тақия киіп, ұлттық
нақышымыз ерекше бір жарасым тауып еді. Дегенмен, алып ұшқан көңіліміз 1995-
1996 жылдардан соң су сепкендей басылды десек, артық айтқанымыз емес. Көз
тиіп кетті ме немесе өз құндылықтарымызды менсінбейтін жаман әдетіміз бе
қайдам, келіндеріміз ұлттық киім-дерімізді жатсынып, баяғы еуро-палық
үлгіге бірте-бірте біржолата көшіп тынғандай. Ал, бұл той көйлегі
мұсылмандығымызға, шари-ғатқа сай келе бермейді. Көбісінің кигені омырауы
ашық, жеңі қысқа киім. Жаңа түскен келіннің басы ашық тұратыны тағы бар.
Онысымен қоймай, осы ашық-шашық көй-легімен күйеуін қолтықтап алып, басқа
күн таппай қалғандай дәл той болатын күні біраз жора-жолдастарымен некесін
қидыру үшін гулянкалап жүрген кезінде мешітке келеді. Мешіт ауласына
кірудің өзіндік белгілі бір талаптары барын жастарымыз мүлдем ескермейді.
Оны айтасыз, тіпті екі жастың достары арақ ішіп келетін кездері де
кездеседі,– дейді Алматы Орталық мешітінің наиб имамы Төлепберген Жакиев.
Осындай теріс қылықтарды болдырмау үшін мешіт қызметкерлері мен имамдар
талай ескерткенімен, әзірше бұдан нәтиже болмай тұр. Имамдар оларға ер мен
әйелдің міндеттері мен бір-біріне деген хақтарын айтып түсіндіргісі
келгенімен, олардың уақыты өте шектеулі көрінеді...
Гулянка ата-ананың қалтасына батпан салмақ
Сонымен, ылғи жастардан құралған топ неке қидыруды барынша тездетуге
тырысады. Себебі, олар уақыттан ұтуға барын салады. Өйткені, сағаты ленбай
АҚШ доллары тұратын Лимузин немесе Хаммермен мүмкіндігінше сайрандап
қалуға тырысады. Гулянка той иесіне оңай түспейтіні анық. Алматыдағы
осыны кәсіп еткен біраз фирмаларға телефон соғып көзіміз жеткені мынау
болды: Халық аузында лимузин атанып кеткен авто-көліктің ең арзаны
(шыққан жылына, жайлылығына, әсемдігіне байланысты) сағатына 50-60, ең
қымбаты 300 АҚШ долларына дейін жетеді екен. Мысалы, 2005 жылы зауыттан
шыққан Хаммер Ультра-Супер Стрейч Лимузинін балаңыз таңдайтын болса, 1200
көк қағазды санап беруге мәжбүрсіз. Себебі, оларды ең кемі 4 сағатқа жалға
алуыңыз шарт. Олай етпесеңіз, сізбен сөйлесуге құлықсыз. Байғұс ата-ана
перзентінің көңіліне қарап: Қой, ел жұрттан ұят болар, менің балам кімнен
кем?!– деп қиналса да сыр білдірмейді... Лимузин демекші, елдегі бір
ауылдасымның баласы үйленді. Сөйтсе, бір ай бұрын көршісінің баласы отау
құрып, лимузинмен қыдырған екен. Осыны есіткен жас келіншек: Мен де
сондай автокөлікке мінбесем, тойға бармаймын,– деп қиғылық салады. Амалы
таусылған жігіттің әкесі облыс орталығына барып, қарызданып-қауғаланып
келінінің еркелігін орындауға мәжбүр болады. Міне, бүгінгі жағдаймыз –
осы. Осындай жастарымыз ата-анасының үмітін ақтап, жарасымды отбасы болып
кетсе бірсәрі...
Үйленуге Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өзі өте айрықша мән берген. Кімде кім
мүмкіндігі бола тұра үйленбесе, менің үмметімнен емес,– деп қатаң
ескерткен. Демек, бұл Аллаһ Елшісінің (с.ғ.с.) сүннеті. Алайда, үйленудің
жөні осы екен деп шектен шығуға болмайды ғой. Сағаты пәленбай доллар
лимузинмен серуендеу, неке қидыруды салта-натты жағдайда өткізу, арманымыз
орындалсын деп көгершін ұшыру (әрқайсысы 2500-3000 теңге) т.б. әрекеттерді
қалайша шектен шығушылық деп айтпаймыз. Бұл әлі той дастарханы, құдалық,
кит, қалыңмал, т.б. қоспағандағы бер жақтағы жеңіл әрекеттеріміз ғана.
Сән-салтанатпен неке қию – 53500 теңге
Жоғарыда айтып кеткеніміздей, неке қидырудың өзін бүгінде даңғазаға
айналдырып жібердік. Мысалы, Алматыдағы Жас отауда салтанатты түрде неке
қиюда мына-дай қызмет түрлерін көрсетеді. 13 сурет, бір топ адамға жеңіл-
желпі фуршет (аққайнар, торт, сусындар), жас жұбайлар құрметіне Мендель-сон
маршы (қазақша әуенннің неліктен орындалмайтынын біле алмадық) ойналады.
Неке қағазына қол қойғаннан кейін, сізді ұлттық киім киген қыз-жігіттер
есікке дейін шығарып салады. Осы үшін бар- жоғы 53500 теңге ғана
төлейсіз. Екінің бірінің шамасы жете бермейді деп ойласаңыз, қателесесіз.
Өйткені, алдын ала тапсырыс бермесеңіз, бос уақыттың өзі жоқ екен. Өкінішке
орай, қымбат хаммерлермен серуен-деп жүргенде бір-екі шөлмек аққайнар
бергені үшін 53500 теңге төлей ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақ ұлттық костюмінің дамуы
Ұлттық нақыштағы киiмдердi әзiрлеу барысында оқушылардың көркемдiк талғамын қалыптастыру мүмкiндiктерi
ДӘСТҮРЛІ ҚАЗАҚ КОСТЮМІ НЕГІЗІНДЕ ЗАМАНАУИ КИІМДЕРДІ ЖОБАЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қазақтың ұлттық киімі - қамзол
КОСТЮМ ХАЛЫҚТЫҚ СӘНДІК ӨНЕРІНІҢ БІР БӨЛІГІ
Төбетей - теріден тігілген матадан тігілген кішкентай бас киім
10 сынып оқушыларына ұлттық киім стиліндегі киім үлгісін дәстүрлі емес әдістер негізінде әзірлеуге үйрету
Ұлттық кіим үлгілерінің көшірмелерін жасау
Ұлттық киімдердің түрлері
Қазақ ұлтты киімінің тарихы
Пәндер