Туризмнің статистикалық сипаттамасы

Жұмыс түрі: Диссертация
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 79 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Диссертациялық жоба тақырыбының өзектілігі

Туризм - кез-келген бір күнтізбелік жыл не ойын-сауық, денсаулық сақтауға, спорт, қонаққа бару ретінде танымдық кемінде бір түнету іс-шарасы, 6 айға 24 сағатқа дейін мерзімге басқа елде адамдарды не тұрақты тұрғылықты жері басқа елді мекеннің (саяхат) уақытша бару, жергілікті көзден сыйақы қызметін жұмыспен қамту жоқ, діни және де басқа да талаптар.

Себебі олардың орындауындағы функцияларын әртүрлі, және де білдіру нысандарын үлкен санының «туризм» түсінігіне толық анықтау, ал қысқа жазу, өте қиын. Мерзімді және де олардың әрқайсысына берілген әр түрлі түсіндіру дамыту барысында туризм түрлі аспектілерін көрсетеді .

Туризм - бос уақытпен, демалыспен, спортпен, сондай - ақ мәдениетпен және де табиғатпен тілдесумен тікелей байланысты, жеке және де ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және де тәжірибеге енгізілуі тиіс қызмет. Туризм сөзінің мағынасы өте тереңде жатыр және де кең мағынада айтылады. Туризм - француз тілінен аударғанда, tоurіsmе, tоur - серуен, саяхат, жол жүру деген мағынада танылады.

Туризм әлемдік экономикада негізгі рольдің бірі болып саналады. Бүкіл ғаламдық туристік ұйымның деректері бойынша ол әлемдегі жалпы ұлттық 9 өнімнің оннан бір бөлгін халықаралық инвестициясының 11% - дан астамын, ғаламдық өндірістің әр-бір тоғызыншы жұмыс орнын қамтамасыздандырады. 1993 жылы Қазақстан республикасы дүниежүзілік туристік ұйымға мүше болып енді.

Диссертациялық жобаның мақсаты: туристік қызмет нысандарының жағдайы туралы дерек қорды қолданумен оның жұмысын автоматтандыру.

Қойылған зерттеу мақсатқа жету үшін келесі міндеттер орындалуы тиіс:

Туpиcтік жұмыc жәнe қызмeт eceбін aвтомaттaндыpу;
Туpиcтік фиpмa eceбінің aвтомaттaндыpылғaн жүйecін құpacтыpу;
Туpиcтік фиpма eceбінің aвтомaттaндыpылғaн жүйecін құpacтыpу экономикaлық шығыны;
Автоматтандырылған жүйелердің техникалық қауіпсіздік ережелері.

Қазақстанда қазіргі таңдағы инфрақұрылым бөлімдерінің дамуына, соның ішінде туризмге үлкен мән беріледі. Туризм халықтың тұтас өңірлерінің экономикасына белсенді ықпал етеді. Қазіргі уақытта жаңа информациялық технологияның жетістіктері, жаңа ойлары қолданбайтын облысты айту қиын. Ғылымның әр саласының есептері бағдарламалау тілдерінің көмегімен есептеліп, қиын құбылыстарды зерттеу мен ұарастыру мүмкіндіктері жаңа деңгейге өтті. Бұл ортада күрделі қосымшалар, анықтамалық және де тестілеу жүйелерін, электрондық оқулықтар, деректет қорын құруға болады. Құрылған мәліметтер қорының басқару жүйесі ақпаратты енгізуге, өңдеуге, керекті есептерді шығаруға, іздеуді, және де қажетті ақпаратты шығаруға қолданылады. Осылардың бәрі уақытты, адамдық ресурстарды және де әдістерді үнемдеуге әкеледі. Жаңа заманға сай, біз құрастырушы бағдарламалардың жаңашыл технологияларын ұсынуымыз қажет. Сонымен біз тұтынушы мен пайдаланушыларды қызықтырып оларға көп жеңілдіктер жасаймыз. Бұл жұмысты жазу үшін Dеlрhі бағдарламалау ортасын қолдандық. Бағдарламалау технологияларының басты бағыттарының бірі - объекті бағытталған баідарламалу тілі. Dеlрhі интегралды ортасы объекті программалау принципіне негізделген.

Зерттеу пәні автоматтандырылған жүйенің бағдарламалық әдісімен жүзеге асыру.

Зерттеу нысаны туристік қызмет нысандарының жағдайы туралы дерек қорды қолданумен оның жұмысын автоматтандыру.

Мәселені талдау дәрежесі диссертациялық жобаның тақырыбын зерттеу барысында отандық және де шетелдік ғылыми еңбектері мен оқулықтар, электрондық басылымдардағы ғылыми мақалалар қолданылды. теориялық негіздерінің құрылуын Ө. Ж. Үстенова [2], А. Тулегулов [54], А. И. Кричевский[55], Н. С. Зәуірбеков [72] классиктерінің әдебиеттерінде көрсетілген.

Зерттеу әдістері болып салыстырмалық, аналитикалық, логикалық, құрылымдық жүйе, функционалдық жүйе, жалпылау тәжірибесі келеді.

Диссертациялық жобаның жаңалығы тұтынушы интерфейстің қолайлылығы, қажетті басқарушы элементтердің бар болуы және де ыңғайлылығы мен тиімділігі.

Осыған орай қорғауға мынадай ережелер шығарылды:

Туpиcтік жұмыc жәнe қызмeт eceбін aвтомaттaндыpуды шығару;
Туpиcтік фиpмa eceбінің aвтомaттaндыpылғaн жүйecін құpacтыpуды қадағалау;
Туpиcтік фиpма eceбінің aвтомaттaндыpылғaн жүйecін құpacтыpу экономикaлық шығынын есептеу;
Автоматтандырылған жүйелердің техникалық қауіпсіздік ережелерін қарастыру.

Диссертациялық жобаның тәжірбиелік қоры сонымен, жаңа ақпараттық коммуникациялық технология дамуы есептеуіш техника әдістерін кеңінен енгізу, сонымен қатар шығарылатын есептеуіш техникалар санын өсіру және де оның сапасын жоғарылау, компьютерлердің көптеген ғылым облыстарында кеңінен қолдануына мүмкіндік жасады. Қазір көптеген ғылыми - техникалық мақсаттардың табысты шешімі дербес компьютерлер шапшаң қолдануына тәуелді болады. Осыған тіреле келе жасалған бағдарлама қоғамның қазіргі кездегі дамуына сай.

Жұмыстың тақырыбы бойынша басылымдары:

Кусаинова У. Б. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер түсінігі және хабар жіберуші принципі // Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің ғылыми-оқытушылық журналы «Вестник КУАМ». -Көкшетау: КУАМ. 2016 ж.
Кусаинова У. Б. Creating block diagrams using TBitbtn program // “WORLD SCIENCE” Proceedings of the IInd International Scientific and Practical Conference «Modern Scientific Achievements and Their Practical Application». - Dubai: UAE. № 3(3), 2016 ж.

Диссертациялық жобаның құрылымы диссертациялық жұмыс кіріспеден, төрт тараудан, қорытындыдан және де қолданылған әдебиеттер тізімі мен қосымшадан тұрады.

Кіріспеде диссертациялық жобаның өзектілігі, мақсаттары, талаптары, зерттеу нысаны мен пәні, жобаның жаңалығы және де жобаның тәжірбиелікқоры мен құрылымы талқыланып ашылды.

Бірінші бөлімде мәліметтер қорының түсініктері туралы таныстырылған. Бұл бөлімде Dеlрhі 7 мәліметтер қорын басқару ортасы қарастырылып, оған қоса дизайнын өңдеу үшін РоwеrРоіnt 2010 және де Рhоtо Shор СS 5 программаларының көмегіне жүгіндік. Айта кету керек - программа өте сәтті шықты.

Екінші бөлімде программа құрған орта туралы жазылған. Бұл жағдайда dеlрhі ортасының толық сипаты берілген. Оның компоненттері, мәліметтер қорымен байланыс орнату жолдарымен жұмыс жасау жолдары жазылған.

Үшінші бөлімінде экономикалық бөлім қарастырылған.

Төртінші бөлімде автоматтандырылған жүйелердің техникалық қауіпсіздік ережелері.

Диссертациялық жобадағы зерттеу мәні қорытындыда талқыланған.

1 ТУPИCТIК ЖҰМЫC ЖӘНE ҚЫЗМEТ ECEБIН AВТОМAТТAНДЫPУ

1. 1 Туpиcтiк жұмыс eceбiнiң тeоpиялық acпeктiлepi

Адамзат тарихында саяхаттау сауданы дамыту, жаңа жерлерді жаулап алу және игеру, ресурстарды іздеу мақсатымен пайда болды. Ұзақ даму тарихы болып табылатын, туризм әлі күнге дейін толыққанды, бір жақты сипаттама алған емес және де оны тек жеке сала мамандаыр ғана емес, туристік ұжымдар да әр түрлі анықтауда. Саяхат - адамдардың жылжу мақсатына байланыссыз кеңістіктегі қозғалысы. Саяхаттың бір түрі туризм болып табылады. Туризмнің іс жүзінде барлық сипаттамаларын екі топқа топтастыруға болады. Оның бірі мәндік сипаттамалар пәнді түгелдей қамтиды, туризмнің сипаттамалары мен байланыстарының әртүрлігін бір бірлікте көрсететін ішкі мазмұнын ашады, және де оны ұқсас, көбіне өзара қатынасқан, бірақ өзгеше табиғаттағы құбылыстардан айыруға мүмкіндік береді. Екінші топ, қызметтік деп аталады және де оның сипаттамасы тар салалы, оған туризмнің өз экономикалық, әлеуметтік, құқықтық және де тағы басқа критерийлерін не туризмнің ерекшеліктерін қамтиды да, нақты жағдайларды (мысалы, статистикалық талаптағы туризм сипаттамасы) шешуші құрылғы ретінде пайдаланылады [1, 32] .

Туризмнің статистикалық сипаттамасы. Туризм басында адамдардың өз тұрақты жекен-жайынан басқа жерде қозғалысы және уақытша болуы. Статистикада туризмді тұрғындардың мекен-жайын не жұмыс орнын ауыстыруына байланысты емес орын ауыстыру формасының бірі деп анықталады. Оған сипаттама берілудің қажеттілігі ХХғ. Бірінші жартысында туындады және де ол туристік арналардың барлық жерде дамуымен, туризмнің экономикалық ерекшелігінің артуымен және де саяхаттаушы тұлғалардың статистикалық есебін алуға тырысушылықпен анықталады [2, 42] .

Турист терминіне ең алғашқы сипаттамалардың бірін Ұлттар Лигасының статистика мәселелері жөніндегі камитет маман-сарапшылары берген (1937ж) . Ол халықаралық қолданысқа ие болды және де қазіргі таңда кейбір түзетулері болмаса негізінен сол жағдайында жетті [3, 50] . Соңғы жылдары туризмге сипаттама беру жағдайлары ресми туристік ұжымдардың халықаралық одағының жиналытарында (Дублин, 1950ж., Лондон, 1957ж. ), біріккен ұлттар ұйымының халықаралық туризм және де саяхат туралы конференциясыда (Рим, 1967 ж. ), бүкіләлемдік туристік ұйым конгресінде (Манила, 1986 ж. ), туризм жөніндегі парламентарлық конференцияда (Гаага, 1989 ж. ), және де тағы басқа жиындарда қарастырылды. Қазіргі таңда халықаралық жұмыс жүргізу саясатында саяхат пен туризм статистикасы жайында халықаралық конференцияда бекітілген (Оттава, 1991ж. ) және де бүкіләлемдік туристік ұйымымен және де біріккен ұлттар ұйымының статистикалық комиссиясымен қабылданған сипаттама кең қолданыста [3, 155] .

Ол бойынша:

Турист - бұл жиырма төрт сағаттан бір жылға дейінгі уақыт аралығында уақытша болатын елді (жерді) аралап көретін және де басқа да талаптарда кенінде бір рет қонып шығатын тұлға [3, 20] .

Көрсетілген сипаттама саяхаттаушы адамдардың туризмдегі статистикалық зерттеудің субьектісі болып табылатын бөлімін айқын көрсетуге мүмкіндік береді. Оттава конференциясының соңғылық құжаттарында және де бүкіләлемдік туристік ұйым техникалық құрылғыларында турист келіп-кетуші ретінде анықталады және де бұл анықтаманы туризм статистикасында негізгі ұғым ретінде пайдалану ұсынылады. Ол туристермен қатар жалпылық орта белгілері бар экскурсанттарға тиісті. Олардың ішінде айырмашылықтар құбылыстың мағынасына қатысты емес, сондықтан экскурсиялық сапарлар көп жағдайда туризмнің жеке жұмысы ретінде қарастырылады және де туристік статистикалық сипаттамаларда сипатталады. Туристтер мен экскурсанттарды келіп-кетушілер категориясына топтастыруға және де сол мезеттегі басқа саяхаттаушы адамдардан ажырату мүмкіндік беретін үш негізгі белгіні айқындап қарастыруға болады [4, 189] :

Еcкерту: [автормен құрастырылған]

Сызба1. 1. - Туристтердің келіп-кетішу статусында болу сипаттамалары

Күнделікті орта уақытынан асып сапарлау бұл туристтерді жүйелеудің бірінші белгісі. Күнделікті орта термині қолданысқа Оттава конференциясында келіп-кетушілер қатарынан күнделікті үйден жұмысқа (оқуға) барып, қайта келетін адамдарды бөліп қарау үшін құрылды. Олар күнделікті ортадан арпайды және де турист болып есептелмейді [5, 153] .

Бүкіләлемдік туристік ұйымның туризм статистикасы жөніндегі ұсынымдамаларында күнделікті орта параметрлері екі көрсеткішпен сипатталады. Ол нысанға келіп-кету жиілігі және де оның орналасқан қашықтығы. Тұлға әрдайым баратын жерлер оның тұрғылықты жерінен әжептәуір алыстықта болса да, оның күнделікті ортасының элементтері болып саналады. Осыны негізге ала отырып қарастыратын болсақ, мысалы, шекаралық аудандардың тұрғындары шекаралас мемлекеттердің территориясында жұмыс жасап және де ол елдерге әрдайым барып тұратындықтарына қарамастан халықаралық туристер санына кірмейді [6, 122] . Сонымен бірге, күнделікті ортаға тұрғындардың бұл нысандарды психологиялық түрде күнделікті орта элементі ретінде қарастыруынан шығады. Мысалы, көрші орналасқан театрға баруды ешкім де туристік шара деп санамайды және де ол туризм статистикасында да көрініс таппайды [6, 132] .

Келген жерде болу ұзақтығы - бұл келіп-кетушілердің статистикалық жиынтығын бөліп қарастыратын екінші белгісі. Ол күнделікті орта тұжырымдамасының дамуына кіреді және де туристер мен экскурсанттарды резиденттерден ажырата алуға мүмкіндік береді. Болу ұзақтығы 12 аймен аяқталады, одан кейін келіп-кетуші тұрақты тұрғын категорясына ауысады да, туризм статистикасында есептелінбейді. Бұрынғы тұрғылықты мекеніне қысқа келу (мысалы, туыстарына қонаққа келу) кезінде бұл тұлға сол территотияның келіп - кетушісі ретінде жазылады. Атап айтсақ, оңтүстік еуропаның басты қабылдаушы туристік елдері - италия және де испанияда келу туристік ағымының зор бөлігін отанына қайтушы эмигранттардан тұрады [7, 211] .

Сапар мақсаты (себебі) - келіп-кетушілердің үшінші айырмашылығы. Басқа саяхашылардан айырмашылығы олардың саяхаттауының мақсаттары ресми құжаттар мен ғылыми әдебиеттерде зор түрде айқындалған туристік талаптар болып саналады. Келіп - кетушілерді статистикалық есепке алудың ыңғайлылығы үшін бүкіләлемдік туристік ұйымның ұсынуымен туристтік себептермен бірнеше топтарға жүйеленген: бос уақыт, рекреация, демалыс; туыстар мен таныстарға қонаққа барып келу; іскерлік және де кәсіби себептер (іскерлік кездесулерге, конференцияларға, конгрестерге қатысу) ; ем шара қолдану, діни қасиетті жерлерге қажылық ету; басқа да туристік себептер [7, 242] .

Жай қарағанда келіп - кетушілердің статистикалық жиынтығы өте ала - құла және де әртүрлі болып көрінеді. Саяхат мерзімінің әртүрлі ұзақтығы саяхаттар географиясына, орын ауыстыру әдістеріне қарамастан, барлық бұл тұлғалар бір категорияға біріктірілген және де барлық жұмыс қарау және де ақы төленетін жұмысты жүзеге асыру үшін жолға шығатын адамдарға қойылған. Жоспарлы талаптар бойынша жіктеу мигранттардың екі категориясының әртүрлі экономикалық табиғатын айқындайды. Олардың әрбірінің ерекшеліктері шекарадан тыс шыққан жағдайда өте айқын көрінеді, дегенмен жіктеу ішкі саяхатшылармен бірдей халықаралық туристтерге де таралады [8, 134] .

Ежелгі Қазақстан тарихындағы топтастырылған алғашқы саяхаттар - аса аумақты туристік нысан болып саналатын ұлы жібек жолымен байланысты. Оның бастапқы қалыптасу кезеңі біздің заманымыздан бұрын ііі мың жылдыққа ұласады. Ортағасырлық Қазақстанда да ұйымдастырылған саяхаттар, себепті түрде жасалған туристік нысандардың болғаны туралы деректер жазылған. Аталған уақытта ұлы жібек жолының солтүстік түркі тараған vі - xіv ғасырлардағы саяхаттар тек қана сауда үшін ғана емес, сонымен қатар зияраттық, емшілік және де білім алу себептерімен де болғаны жайлы жеткілікті мәліметтер бар. Қазақ аумағы арқылы да жүріп өткен әйгілі саяхатшы Марко Поло: «Ұлы ханның жаушысы канбаладан қандай жолмен шықса да, 25 шақырымнан кейін станса, оларша Янб, ал бізше атты поштаға жетеді, әр стансада жаушылар тоқтайтын үлкен, әсем үй бар. Бұл керуен сарайларға сәнді жібек көпелерімен көз тартатын кең төсектер қойылған, жаушыға керектің бәрі бар, тіпті патшаның өзі де осында тоқтай алады», - деп жазған [9, 10] .

Қазақстан аймағындағы ең бірінші туристік орталар түркі тайпаларын жаулап алумен және де олардың атамекенінен ауа көшуімен сабақтас. Қазақстанда қажылық туризмін ең бірінші ұйымдастырған Әмір Темір болды және де оның атымен байланысты нысанда әр жылдары әр түрлі әлеуметтік туризм түрлері ұйымдастырылады. Осындай ескерткіштердің негізі 1399 жылы Әмір Темірдің бұйрығы бойынша Ахмет Иасауи қабірінің үстіне салынған кесене болды [10, 32] .

Бірақ Қазақстан туризмі тарихындағы ең елеулі табыстардың көбі жаңа заманда жүзеге асты. 1991 жылға дейін Қазақстанда жақсы дамып отырған әлеуметтік туризм басым болды. Отандық әлеуметтік туризді тек мемлекет ғана емес, сондай - ақ, мекеме, ұйымдар да қаржыландырды, сондықтан туристік базаға 20 күндік жолдама орташа жалақыдан артық болған жоқ. Сонымен бірге, кәсіподақтар туризм туралы облыстық және де Республикалық отырыстар арқылы сан мыңдаған адам қатысатын спорттық туризмнің дамуын қаржыландырды. Қазақстандықтардың спорттық және де белсенді туризм турлері едәуір табыстары осымен түсіндіріледі [11, 36] .

Қазіргі таңда Қазақстандағы әлеуметтік туризмнің орнын экономикалық туризм ығыстыра бастады және де оның жоғары дамыған индустрияға, халықтың экономиканың негізгі бір саласына айналуы мәселесін шешу керек. Сондықтан шет елдерде және де біздің елде адамзат тарихының әр түрлі кезеңдеріндегі туризмнің тиімді даму факторларын қарастыру қазіргі күндегі өте негізгі мәселелердің бірі болып саналады. Туризм тарихы бойынша жұмыстардың нәтижесін қолдану туризм танудың негізгі теорияларын дамытуға, Қазақстан Республикасындағы туризм саласын дамытудағы қазіргі заманғы ой-пікірлерді жасауға және де туристік мамандар даярлауға мүмкіндік туғызады [12, 152] .

Шетелдік азаматтарға Қазақстанға саяхат жоспарлаудың экономикалық тиімділігі мен әлеуметтік пайдасы бар, өйткені республикаға келетін валюта ағынын, жаңа қызмет орындарының пайда болуын, халықтың инфрақұрылымның дамуын қамтамасыздандырады. Қазақстан тәуелсіз мемлекет болғаннан кейін туристік жұмысты реттеудің және де халықтың тарихи және де мәдени мұрасын қайта жандандырудың негізі қаланды [13, 98] .

Қазіргі күнде біздің мемлекетте турузмнің даму бағыттарын Қазақстан Республикасының 2001 жылдың 13 маусымындағы «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» заңы, Қазақстан Республикасы президентінің 1997 жылдың 30 сәуіріндегі «түркі тілдес мемлекеттер басшыларының Ташкент декларациясын, ЮНЕСКО және де дүниежүзілік туристік ұйымның Қазақстан Республикасында Ұлы Жібек жолындағы туризм инфрақұрылымының дамуы бойынша жобасын жүзеге асыру туралы» және де 1998 жылдың 27 ақпанындағы «Жібек жолының тарихи орталықтарын қайта жанғырту, түркі тілдес мемлекеттердің мәдени мұраларын сақтау және де мұрагерлікпен дамыту, туристік инфрақұрылым жасау» жөніндегі Қазақстан республикасының мемлекеттік бағдарламасы туралы» жарғылықтары белгілеп берілді. Бұл құжаттарды мақұлдау Қазақстанның туризм саласының дамуына оң әсерін тигізді [14, 233] .

Туризм нарығында халықаралық қатынастарды дамытуға байланысты қадамдардың бірі - Қазақстанның 1999 ж. Елде 415 туристік ұжым жұмыс жасаған, оның ішінде 6 мемлекеттік кәсіпорын, 405 жеке меншік ұжымдар және де 14 шетелдік туристік агенттіктер бар. Қазақстан кәсіпорындары 80 елдің туристік фирмаларымен келісімшарттық қатынастар орнатты. 4 алматылық және де 13 обылыстық турфирмалар 8 мемлекетке туристік авиарейсті жүзеге асырды [15, 38] .

Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Оңтүстік Қазақстан облыстарындағы, сонымен қатар Алматы және де Астана қалаларындағы туристік фирмалар топтары едәуір дамыған. Осы облыстар мен қалалардағы туристік ұжымдар күн сайын туристер мен экскурсанттардың 88% - іне қызмет атқарады. Қазіргі таңда Қазақстанда мемлекеттік, жеке және де ресейлік филиалдарды қоса санағанда, туризм менеджерлерін дайындайтын 28 жоғары оқу орны бар. Экономикалық көзқарастан, шетелде жұмыс орнын тапқан адамдар тауарлар мен қызметті өндірушілер, яғни шетелдердің жалпы халықтың өнімін өндірушілер болып саналады. Жұмыстары үшін олар отанына аударатын сыйақы - белгілі көлемдегі ақшалай алады. Сондықтан қаржы байланыстарына шетел азаматтарының ақы төленетін жұмысы олардың уақытша тұрғылықты елінен валютаның шығындармен және де олардың тұрақты тұрғылықты еліне пайда кірістерімен көрсетіледі [16, 123] .

Саяхаттаушы адамдар санаты ретіндегі материалды игіліктер мен жұмыстарды өндірушілерден айырмашылығы келіп - кетушілер өнімі қолданушылар болып саналады. Туристер мен экскурсанттар жолсапарға жұмсайтын ақша құралдарымен тұтынушы болады. Саяхатқа жұмсалатын қаражаттар жайлы ақпараттар өте аз. Бірақ ұлыбританияда олардың ағылшынның орташа жылдық отбасылық бюджеттің 19% құрап, тамақ пен тұрғын үйге кететін шығындардан кейінгі орында тұратыны белгілі. Германияда бұл көрсеткіш 16%-ға тең, Франция мен АҚШ - та 12%. Сондықтан америкалық отбасы саяхақа 1 жылда 4 мыңға жуық долларын жұмсайды. Дәл осындай қаражатты олар медицинаға не тамақ, сусын, темекіге жұмсайды, киімге қолданылатын қаражат шығындары бұдан екі есе аз болып саналады [17, 151] .

Шекарадан тыс жерлердегі келіп - кетушілердің тұтынушылық сипаты әлемдік шаруашылықтағы ақша ағымының белгілі бағыттылығын көрсетеді. Туристер мен экскусанттар тұрғылықты елінен қабылдаушы елге ақша жиының айналымға өткізеді. Демалыс үшін, іскерлік, емдік, және де мәдени тағы басқа мақсат та саяхаттаушы азаматтар қабылдаушы елге валюта алып келеді және де тең дәрежеде ол елдің бюджетіне пайда әкеледі. Сондықтан да олардың келіп - кетушілердің категориясына біріктірілуі экономикалық жағыннан аталған. Туризм инфрақұрылымын, ең алдымен орнықтыру базасын дамытудың болашағын сипаттау үшін саяхаттаушы адамдардың ішінен келіп - кетушілерді мынадай түрде бөліп көрсету маңызды: түнеуші келіп - кетушілер яғни туристер және де бір күндік келіп - кетушілер, яғни экскурсанттар [18, 533] .

Сонымен «турист» ұғымына келіп - кетушінің жеке жағдайы ретінде күнделікті ортасынан тыс жерге шығып, келген жерінде уақытша болған рекциондық, іскерлік және де тағы басқа да туристік себептермен саяхаттайтын тұлғалар жатқызылады. Тек осы белгілердің барлығының болуын саяхаттаушы адамның турист ретінде қарастырылуына мүмкіндік береді. Туризмнің мәндік сипаттамасы. Туризм мәселелері туралы ғылыми әдебиеттерде оның толыққанды сипаттамасы жоқ. Бірақ, сипаттамалардың әртүрлілігіне қарамастан барлық авторлар туризм түсінігін туристік мұқтаждық пен талаптарды, туристер мінез - құлқының ерекшеліктерін, олардың тұрақты секн жайларынан тыс жерлерде болуын, туристер және де тауарлар мен қызметтерді өндірушілер арасында қалыптасатын экономикалық байланыстарды, сферасының қоршаған табиғат, экономикалық және де басқа да макроорталармен өзара қарым - қатынастарын енгізеді. Мамандар араларында кең таралған туризмнің маңыналық сипаттамасы туризм саласындағы ғылыми сарапшылардың халықаралық ассоциациясында ұсынылған болатын. Ол бойынша [19, 24] :

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.