Сиырдың жұқпалы ринотрахеиті

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
Қазақ Ұлттық Аграрлық университеті коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Ветеринария факультеті
Ветеринариялық медицина мамандығы
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы: Сиырдың жұқпалы ринотрахеиті, парагриппі, вирустық диареясын балау және індетке қарсы шаралар

Орындаған: Аман Н
ВМ-505қ
Тексерген: Орынбасар М

Алматы, 2020ж

Жоспар

І.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
ІІ.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
2.1. Сиырдың жұқпалы ринотрахеиті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.2. Сиырдың парагриппі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
2.3. Сиырдың вирустық диареясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
ІҮ.Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11

Кіріспе
Жануарлар арасында байқалатын жұқпалы ауруларға адам баласы ертеден ақ көңіл аудара бастады. Адамзат қоғамының ой-өрісі жетіліп, өнер-білім мен мәдениетті қалыптастырудағы ұзақ тарихи даму жолында ғылымның көптеген салаларының бірі ретінде осы заманғы індеттану қалыптасы. Адам жабайы аңдарды қолға үйретіп, одан кейін мал шаруашылығымен айналаса бастаған кезде-ақ жануарлардың әр түрлі аурулармен, олардың ішінде жұқпалы аурулармен кездесті. Жұқпалы аурулардың белгілеріне, таралу заңдылықтарына көңіл бөлумен қатар, олармен күресу шаралары да қарастырыла бастады. Бұл аурулардың жұқпалылығы адам мен малда тез тарайтындығы, бір ауырып жазылған соң қайтадан ол аурумен ауырмайтындығы, аурудың ауру малдан сау малға тікелей жанасқанда ғана емес бөгде заттар арқылы да жұғатындығы бұл аурулардың кейбір сырларын ашып қана қоймай, адам санасын түбегейлі өзгерткен білімнің көптеген жаңа салаларын тудыруға түрткі болды.
Өнімді жануарлардың инфекциялық аурулары пәні шаруашылықта өнімді жануарларда ғана кездесетін әртүрлі инфекциялық ауруларды жан жақты зерттеу анықтау диагноз қою, ажыратып балау, емі, алдын алу шаралары, індетке қарсы шараларды үйренуге негізделген. Осы пән негізінде барлық өнімді жануарларды індеттік аурулардан сақтандыруды оқып үйренеміз.

Негізгі бөлім
Бұл жұмыс негізінде сиырдың жұқпалы ринотрахеиті, сиырдың парагриппі, сиырдың вирустық дияреясы аурулары жайлы жан-жақты айтылады. Бұл аурулар пневмоэнтериттер ауру тобына жатады.
Сиырдың жұқпалы ринотрахеиті
Сиырдың жұқпалы ринотрахеиті Rhinotracheitis infectiosa bovum, инфекционный ринотрахейт крс-қызуы көтеріліп,жоғарғы тыныс жолдарының қатарлы-өліетті қабынуы және жыныс мүшелерінің зақымдануы арқылы ерекшеленетін , жіті өтетін жұқпалы ауру.
Тарихи деректер. Бұл ауру АҚШ- та белгілі болған. Бастапқыда ол екі дербес ауру ретінде қарастырылды: бірі-жыныс мүшелерін зақымдайтын жұқпалы пустулалы вульвовагинит, екіншісі- тыныс жолдарын қамтитын ринотрахейт. 1958 ж J.Gilltspic әріптестерімен екі аурудың да қоздырушысы бір ғана герпесвирус екенін дәлелдеді. 1960 жылдарда бұл вирустык ересек сиырдың іш тастауының, ал бұзауда менингоцефалиттің себепкері юолатындығы анықталды.Осыдан кейін бұл аурулардың барлығы бір нозологиялық бірлікке біріктіріліп , жұқпалы ринотрахеит аталды да, әртүрлі органдардың зақымдануы осы аурудың клиникалық түрлері ретінде қарастырылатын болды.
Қоздырушысы Bovid alpha herpesvirus герпесвирустар туыстығы мен тұқымдастығына жатады. Құрамында ДНҚ бар , бір ғана антигендік типтен тұрады,әр түрлі ағзаларға түскенде,соларға бейімделіп, жоғарғы тыныс жолдарын , жыныс мүшелерін, жүйкені , көздің кілегеилі қабығын зақымдайтын қасиетке ие болады. Бәріненде тыныс алу және жыныс ағзаларын торшаларына басымырақ бейімделеді.
Төзімділігі. 56 градуста қыздырғанда 20 - минут,37 град-та 4-10 тәулік,22 С-та 50 күн өткенде өледі. Төменгі температурада ұзақ уақыт сақталады.Лиофильді кептіргенде уыттылығы өзгермейді,ал алма кезек мұздатып жібіткенде зардаптылығы мен иммуногендік қасиеті төмендейді.Дезифектанттар әдеттегі ерітінді күйінде зарасыздандырады.
Ідеттік ерекшеліктері. Табиғи жағдайда тек қана ірі қара ауырады. Қолдан ешкі мен шошқа жұқтыруға болады. Сиырдың барлық тұқымдары бейім, бірақ етті тұқымдарда ауру күштірек өтеді.Ересек түрдеріне қарағанда жас малдың бұл ауруға сезімталдығы жоғары. Әсіресе жатырдағы төл ерекше сезімтал, вирустың әсерінен тез өледі де, буаз мал іш тастайды.
Ауру қоздырушысының бастауы - ауырған және ауырып жазылған мал. Сауыққан мал 6-19 ай вирус бөліп шығарады. Вирус денеден танаудан аққан сорамен, көзің жасымен , мүшелерінен бөлінген сұйықтықпен, сүтпен, несеппен, нәжіспен, шәуетпен шығады.Вируспен ластанған ауа, су, жем-шөп т.б қоздырушылардың берілу факторы, ал ауру малмен жанасқан жәндіктер, құстар,адам оның механикалық тасымалдаушылары болады. Әдеттегі жағдайда вирус малға аэроендік жолмен , ал шағылысу кезінде тікелей жанасу арқылы жұғады. Ауру көбінесе өндірістік кешендерде шоғырланған малда байқалады, өйткені оның шығуына жануарлардың тығыз орналасуы, күтімінің нашарлығы, микроклиматтың жайсыздығы ықпал етеді. Әр жерден әкелінген, иммунитетті әр түрлі деңгейдегі жануарлар ауруға тез шалдығады. Сонымен қатар көп малдың арасында вирус тарап , жануарлар денесінде қайта-қайта пасаждан өтіп , зардаптылығын барған сайын күшейтіп, індеттің тез өршуіне жағдай жасалады.
Вирус денеге аэрогендік жолмен енгенде негізінен аурудың респираторлық түрі , ал жыныс жолдарымен жұққанда генитальдік түрі дамиды. Бұрын сау шаруашылықтарда алғаш рет байқалған инфекция мал басын тұтастай қамтыған жаппай індет түрінде өтсе , бара-бара екпіні бәсеңдеп өшкін түрде, бірен-саран спорадия ретінде байқйлады , дегенмен ауа райы қолайсыз күз , қыс, көктем айларында жиірек кездеседі.
Инфекциялық ринотрахеиттің алдын алу шараларының негізгі шарттары ірі қара малдарын өсіру және бордақылауда ветеринариялық-санитариялық шараларды қатаң сақтау болып табылады. Ветеринариялық-санитариялық талаптарға келесілер кіруі тиіс:
1.Шаруашылық субъектілерін инфекция қоздырғыштарының кіруінен сақтау;
2.Организмнің резистенттілігін күшейтуге бағытталған шаралардың кешенін ұйымдастыру;
3.Уақытылы диагноз қою, ауру малдарды анықтау және оқшаулау;
4.Қоршаған ортадағы вирустарды залалсыздандыру.
5.Малдарды инфекциялық ауруларынан таза аумақтардың тек сау малдарынан табын топтастыру.
Ауру малдардан басқа барлық малдарды, жаңа эпизоотиялық ошақтарда тұрған малдарды жедел түрде инфекциялық ринотрахеитке қарсы құрғақ вирусвакцинамен, қолдану нұсқасына сәйкес иммунизациялайды. Ауру малдарды оқшаулап,гипериммунды қан сарысуымен, спецификалық емес глобулинмен немесе реконвалесцентті қан сарысуымен емдейді. Секундарлы инфекциямен асқынған жағдайда ұсақ әсерлі антибиотиктермен, сульфаниламидті, нитрофуранды препараттар қолданылады. Қауіпті аймақта тұрған жануарларға әлсіретілген вакцина егіледі.
Ауру және ауруға күдікті малдар тұрған жерлер, қолданылған құрал-саймандар, арнайы жұмыс киімдері; мал төсеніші және қиы залалсыздандырылады.
Өлген және лажсыз сойылған малдардан алынған терілер дезинфекциялық ерітінділерде: 1 литр суға 50грамм алюминиді квасты, 200 грамм ас тұзымен 16-18 градус температурада 48 сағат залалсыздандырылады.
Лажсыз сойылған мал ұшаларында дегенеративті өзгерістер болмаған жағдайда кедергісіз жіберіледі. Танаудың, өңештің, жұтқыншақтың,өкпенің, асқазан-ішек жолдарының кілегейлі қабығында некроздық өзгерістер болған жағдайда техникалық утильдеуге жіберіледі.
Ауру ауруға күдікті малдардан алынған сүт 70 градус температурада 30 мин пастеризациядан кейін адамдарға тамаққа және малдарға азық ретінде қолдануға болады.
Сиырдың парагрипі
Сиырдың парагрипіparagrppus bovum, парагипп крупного рогатого скота- негізінен жас малда болатын , ыстығы көтеріліп, жоғарғы тыныс жолдарының катарлы қабынуымен ерекшеленетін, жіті өтетін жұқпалы ауру.
Тарихи деректер. Алғаш рет АҚШ-та 1932ж Скот пен Тарлей ауруды сипаттады , қоздырушы вирусты 1958ж Чанок пен серіктестері бөліп алды. 1959ж Рейзенгер мен Хедделстон бұл вирустың антигендік құрамы жағынан адамның парагипп-3 вирусымен ұқсас екенін анықтады. Ауруды алғашқыда анықтаған зерттеушілер этиологиялық фактор ретінде пастереллаларға айрықша мән берген болатын, кейінгі кезде бұл микроб аурудың негізгі қоздырушысы емес , оның асқынып , өлім көрсеткішінің жоғарылауының себепкері екні айқындалды . Ауру бордақылайтын малды тасымалдаған кезде жиі байқалатын болғандықтан көліктік қызба деп аталды . Кейіннен бұзаулар мен тайыншаларды өндірістік кешендерде өсіріп, бордақылайтын елдердің көбіндебұл аурудың кең тарайтыны белгілі болды.
Қоздырушысы-Parainfluenza 3 bovine paramixovirus парамиксовирустар туыстастығы мен тұқымдастығына жататын құрамында РНҚ бар вирус .Парамиксовирустар тұқымдастығының адамның паротит пен парагрипп-3 , кемірушілердің , маймыл мен құстың парагрипп вирустары мен құстың Ньюкасль ауруының қоздырушыларымен морфологиялық жағынан айырмашылығы болмағанмен антигендік құрамы бойынша өзгешелігі бар. Антигендік құрамы тұрақты , басқа елдерде бөлініп алынған вирус АҚШ-тағы эталондық прототипімен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.