Жануарлардың ішкі аурулары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚазақстанРеспубликасыАуылшаруашылығ ыминистрлігі

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті Коммерциялық Емес Акционерлік Қоғамы
Ветеринария факультеті
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы

РЕФЕРАТ
Мамандығы:5В120100 - Ветеринарлық медицина

Тақырыбы:Гипокобальтоз(анықтамасы,с ебептері,дамуы,
клиникалық белгілері,балау және емі)

Орындаған:5 курс ВМ-503 топ студенті
Нуртилеу Айзада
Тексерген: Камбарбеков А.Т.

Алматы 2020жыл
Жоспар:

І.Кіріспе
ІІ.Негізгі Бөлім

2.1 Гипокобальтозға жалпы сипаттама,патогенезі
2.2Гипокобальтоздың клиникалық және патологогиялық-анотомиялық белгілері
2.3 Гипокобальтозды диагностикалау,емдеу және алдын алу шаралары

ІІІ.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

І.Кіріспе
Гипокобальтоз - бұл топырақта кобальттың жетіспеушілігінен және өсімдіктерде осындай топырақта өсуден туындаған жануарлар ауруы. Гипокобальтоз диагнозы көбінесе құмды, құмдақ, сазды-подзоликалық және шымтезек-батпақты топырақта орналасқан биогеохимиялық провинцияларда анықталады. Аурудың кең географиясы және көптеген синонимдері бар (құрғақтық, батпақты ауру, жұқа, жалған, сарқылу, энзоотикалық ессіздік, бұта ауруы, көл жағалауы ауруы, жағалаудағы ауру, Мортон Майнс ауруы, Кувуз және т.б.).Топырақ құрамында 1,5 мкг-ден аз жерлерде жануарларда гипокобальтоз байқалады, кобальт 2 - 2,3 мг кг аралығында болатын жерлерде жануарлар сирек ауырады және тез ауырады. Топырақтағы кальцийдің, марганецтің және бордың шамадан тыс мөлшері өсімдіктердің кобальттың сіңуіне кері әсер етеді. Кобальт басқа дәрумендердің, атап айтқанда А, С, Е дәрумендерінің, никотин қышқылының, рибофлавиннің, перидоксиннің метаболизміне оң әсер етеді. Бұл көбіне кобальттың асқазан-ішек жолдарының, әсіресе күйіс қайыратын жануарлардың микрофлорасын белсендіретіндігімен байланысты. Ішке енгізілген кобальттың аз дозалары ішектегі микробтардың санын 7-10 есеге арттыра алатындығы анықталды. Сондықтан рациондағы кобальт жетіспеушілігімен толыққанды микробтық белоктың синтезі тежеледі, азықтық ақуыздың сіңуі төмендейді, теріс азот балансы дамиды. Аурудың ағымы созылмалы болып табылады. Тәбеттің төмендеуі, содан кейін оның бұзылуы бар. Ауру жануарлар тез арықтайды және 2 - 3 айдан кейін сарқылуға жетеді.Шаш сызығы өрескелденеді, шашыраңқы болады, тері серпімділігін жоғалтады, тері астындағы тін нашар дамыған, тургоры төмендеген. Бұлшықеттердің атрофиясы, шырышты қабықтары аз, кейде ішектің қабынуы байқалады. Ересек жануарлардың кобальт жетіспеушілігі тек күйіс қайыратын жануарларда айқын көрінеді. Кобальт жетіспейтін малдағы тәбеттің бұзылуы табынның 80% -дан астамында байқалады. Тәбеттің ұзаққа созылған төмендеуі немесе болмауы метаболизмнің барлық түрлерінің бұзылуына әкеледі, бұл сарқылумен көрінеді. Ересек жануарлардың дене салмағы 40-50% төмендейді. Сиырлардың сүттілігі тәулігіне 4-6 кг-ға дейін азаяды. Диетада кобальт тұздарына бай жемшөптер қосу керек. (жемдік ашытқы, ет және сүйек пен балық ұны, беде, жоңышқа). Ауру жануарлар кобальтпен қоректендіргеннен кейін 1 - 1,5 айда қалпына келеді. Ірі қара малға арналған кобальт хлоридінің дозалары: емдік 20 - 40 мг, профилактикалық 5 - 10 мг; қой мен ешкі: емдік - 2,5 - 5 мг, профилактикалық - 1,5 - 2,5 мг.

ІІ.Негізгі Бөлім
2.1 Гипокобальтозға жалпы сипаттама,патогенезі
Гипокобальтоз - бұл топырақта кобальттың жетіспеушілігінен және өсімдіктерде осындай топырақта өсуден туындаған жануарлар ауруы. Гипокобальтоз диагнозы көбінесе құмды, құмдақ, сазды-подзоликалық және шымтезек-батпақты топырақта орналасқан биогеохимиялық провинцияларда анықталады. Күйіс қайыратын жануарлар, әсіресе шошқа, жылқы және құстар акобальтозбен ауырады. Аурудың кең географиясы және көптеген синонимдері бар (құрғақтық, батпақты ауру, жұқа, жалған, сарқылу, энзоотикалық ессіздік, бұта ауруы, көл жағалауы ауруы, жағалаудағы ауру, Мортон Майнс ауруы, Кувуз және т.б.).
Этиология. Топырақ құрамында 1,5 мкг-ден аз жерлерде жануарларда гипокобальтоз байқалады, кобальт 2 - 2,3 мг кг аралығында болатын жерлерде жануарлар сирек ауырады және тез ауырады. Топырақтағы кальцийдің, марганецтің және бордың шамадан тыс мөлшері өсімдіктердің кобальттың сіңуіне кері әсер етеді. Аурудың негізгі себебі жануарлар организмінде кобальттың жеткіліксіз мөлшері. Бұл көбінесе белгілі бір биогеохимиялық провинцияларда байқалады, мұнда топырақтағы бұл элементтің мөлшері 1,5-2 мг кг-нан аспайды. Мұндай аймақтардағы жайылым шөптерінде тек 0,05-0,08 мг кг кобальт құрғақ зат бар. Жануарлардың рационында мұндай өсімдіктердің басым болуы, құрамында кобальт бар қоспалардың болмауы, сонымен қатар азықтықта кобальт антагонистері - марганец, бор, стронцийдің көп болуы гипокобальтоздың дамуына ықпал етеді.
Патогенезі. Кобальттың организмдегі негізгі биологиялық рөлі оның құрамында 4,5% элемент болатын В12 витаминінің молекуласында болуымен байланысты. Кобальттың негізгі мөлшері қан, сүт, плацента және басқа ұлпалар ақуыздарымен күрделі күрделі биологиялық белсенді қосылыстар түзеді. Элемент - гемоглобиннің, фибриннің, альбуминдердің және қан глобулиндерінің бөлігі. Жануарлардың бауырында кобальттың 40% -дан астамы ақуыз фракцияларымен байланысты. Кобальт аминқышқылдары - гистидин және цистеинмен қосылыстар түзуге қабілетті. Микроэлементтің жетіспеушілігімен В12 витаминінің асқазан-ішек жолында микробтық синтезі төмендейді, гемопоэз бұзылады, фолий қышқылының тетрагидрофол қышқылының белсенді түріне айналуы қиын болады. Кобаламин организмде гидроксикобаламинге айналады, одан В12 коферменті мүшелерде (әсіресе бауыр мен бүйректе) түзіледі.Соңғысы аминқышқылдарының, пурин мен пиримидин негіздерінің, нуклеин қышқылдарының синтезіне қатысады және организмнің өсуі мен дамуына әсер етеді. Кобальт пен В12 витаминінің жетіспеушілігі т-РНҚ метилденуін, метионин, РНҚ және ДНҚ синтезін тежейді. Гемопоэтикалық жасушаларда нуклеин қышқылдарының синтезінің бұзылуы олардың бөлінуі мен жетілуінің кешеуілдеуіне әкеледі. Нәтижесінде қанда мегалоциттер мен мегалобласттар пайда болады, олар оңай гемолизденеді. Мегалобластикалық анемиялар кезінде түс индексі әрқашан біреуден көп, ал гемоглобин деңгейі мен эритроциттер саны айтарлықтай төмендейді. Екі валентті катион ретінде кобальт үш карбон қышқылдары мен гликолиз реакцияларына қатысады. Ол сондай-ақ қышқыл және сілтілі фосфатазаны белсендіреді, қанның гликолитикалық белсенділігін арттырады, тіндердің тыныс алуын жақсартады, сөйтіп организмде көмірсулар мен азоттың сіңуіне ықпал етеді және бұлшықет ақуыздарының синтезін күшейтеді. Кобальт басқа дәрумендердің, атап айтқанда А, С, Е дәрумендерінің, никотин қышқылының, рибофлавиннің, перидоксиннің метаболизміне оң әсер етеді. Бұл көбіне кобальттың асқазан-ішек жолдарының, әсіресе күйіс қайыратын жануарлардың микрофлорасын белсендіретіндігімен байланысты. Ішке енгізілген кобальттың аз дозалары ішектегі микробтардың санын 7-10 есеге арттыра алатындығы анықталды. Сондықтан рациондағы кобальт жетіспеушілігімен толыққанды микробтық белоктың синтезі тежеледі, азықтық ақуыздың сіңуі төмендейді, теріс азот балансы дамиды, бұл жануарлардың сарқылуына әкеледі. онымен қатар, В12 витаминінің және В тобындағы басқа дәрумендердің синтезі азаяды, бұл процесте провентрикула мен ішектің микробтары мен кірпікшелері өте маңызды рөл атқарады. Кобальттың жетіспеушілігімен B12 гипо- немесе дәруменнің жетіспеушілігі байқалады. Кобальттың жетіспеуі көптеген ферменттердің белсенділігін төмендетеді. Олардың кейбіреулерінің белсенді тобына осы элемент кіреді. Сонымен қатар, кобальт көміртегі ангидразындағы мырыштың, сілтілі фосфатазаның және марганецтің аргиназадағы орнын баса алады. Екінші жағынан, кобальт ферменттерді тежейді, олардың белсенділігі олардың молекуласында сульфгидрил топтарының болуына байланысты. Кобальт ішкі секреция бездерінің - ұйқы безінің, қалқанша безінің жұмысына да әсер етеді. Соңғысына келетін болсақ, бұл металл оның белсенділігін тежейді деген пікір басым. Бұл тироксинді синтездейтін ферменттердің тежелуіне және гипофиздің қалқанша безінің ынталандыратын гормонына кобальттың әсер етуіне байланысты болуы мүмкін. Денедегі кобальттың жеткіліксіз мөлшері эндемиялық зобқа бейімділік тудырады деп саналады. Диетада йодтың төмен деңгейінде қалқанша безде йод бар аминқышқылдары мен тироксиннің синтезделуі мен жиналуы кобальттың құрамына байланысты екендігі анықталды. Йодтың төмен деңгейі аясында кобальттың болмауы тироксин синтезін тежейді, ал кобальттың қалыпты мөлшері, керісінше, оның синтезін ынталандырады. Кобальттың гемопоэз процестеріне айтарлықтай әсері анықталды. Диетада болмағандықтан, жылқылардан басқа жануарларда анемия дамиды. Гемопоэзді ынталандыру кобальттың темірдегі ішектегі сіңуіне, темірдің жаңа эритроциттердің құрамына өтуінің жеделдеуімен және гемоглобин түзілуінде оны тиімді қолданумен түсіндіріледі. Кобальт ас қорыту жүйесінің функционалды күйіне де оң әсер етеді - сілекей бездерінің бөлінуін, асқазан-ішек жолдарының қозғалғыштығын және талшықтардың сіңімділігін арттырады.Кобальт тұздары қан тамырларын кеңейтеді, бұл қан қысымының төмендеуіне әкеледі, сонымен қатар жануарлардың жүйке жүйесінің күйіне айтарлықтай әсер етеді (трофизмді жақсартады). Кобальт белок, көмірсу, липид, су және минералды алмасуға тиімді әсер етеді. Соңғысына келетін болсақ, денеде кобальт жетіспесе, фосфор мен кальцийдің толық сіңбейтіндігі анықталды. Дене салмағының 0,25 және 1 мг кг дозаларында кобальт хлоридін тағайындау калий, натрий, кальций, темір және фосфордың жануарлар мүшелері мен тіндерінде жиналуына ықпал етеді. Кобальт - никель мен мыс антагонисті, ал кобальт пен мырыш арасында синергия бар. Жануарларды кобальтпен тамақтандыру басқа микроэлементтердің жиналуын өзгертеді және олардың ағзалар мен тіндерде қайта бөлінуін тудырады, демек, олардың арасындағы қатынасты өзгертеді. Мұның бәрі белгілі бір жолмен дененің физиологиялық күйіне әсер етеді.
Кобальт метаболизм процестерінің маңызды реттеушілерінің бірі ретінде әрекет етеді. Оның метаболизмдегі тиімділігі ферменттерге, гормондарға, витаминдердің синтезіне тікелей әсер етуімен ғана емес, сонымен қатар организмдегі басқа макро- және микроэлементтердің қайта бөлінуіне әсерімен анықталады. Кобальт тұздарын жануарларға енгізу судың қайта бөлінуіне әкеледі. Оның мөлшері сүйектерде, сүйек кемігінде азаяды және бауырда, қан плазмасында көбейеді. Соңғысына келетін болсақ, бұл кобальт тұздарының тері астына инъекциясы жалпы плазма ақуызының, әсіресе фибриногеннің мөлшерін көбейтуімен байланысты. Ал ақуыздар - гидрофильді коллоидтар, олар айтарлықтай мөлшерде суды байланыстыра алады. Сонымен қатар, кобальтты организмге енгізу қандағы кобальт, мырыш, титан және басқа катиондардың құрамын арттырады. Металл иондары денеде гидратталған күйде болғандықтан, бұл судың байланысуына және оның қанға түсуіне ықпал етеді. Тамыр ішіне немесе тері астына енгізілетін кобальт тұздары қан тамырларының өткізгіштігін төмендетуі мүмкін, сондықтан оларды су жоғалту үшін тағайындауға болады.
Кобальттың жетіспеушілігімен сүйектердің органикалық және минералды бөліктерінің синтез процестері бұзылады, остеодистрофия пайда болады. Қойлар паратуберкулезге көп шалдығады.

2.2Гипокобальтоздың клиникалық және патологогиялық-анотомиялық белгілері
Белгілері Аурудың ағымы созылмалы болып табылады. Тәбеттің төмендеуі, содан кейін оның бұзылуы бар. Ауру жануарлар тез арықтайды және 2 - 3 айдан кейін сарқылуға жетеді.Шаш сызығы өрескелденеді, шашыраңқы болады, тері серпімділігін жоғалтады, тері астындағы тін нашар дамыған, тургоры төмендеген. Бұлшықеттердің атрофиясы, шырышты қабықтары аз, кейде ішектің қабынуы байқалады. Шрам толтыру қанағаттанарлықсыз, оның жиырылуы әлсіз, сирек, сағыз жалқау, қысқа. Ішектің перистальтикасы әлсіреген, нәжісі қатты, шырышпен жабылған. Содан кейін іш қатуды диареямен ауыстыруға болады.Қанда гемоглобин мөлшері күрт төмендейді (47 - 98 г л), эритроциттер саны 2,5 - 4х1012 л аралығында, лейкограммада эозинофилия байқалады. Кобальттың мөлшері 0,43 мкмоль л дейін азаяды (қалыпты жағдайда 30 - 40 мкмоль л).
Ауру негізінен созылмалы түрінде жүреді. Гипокобальтоздың клиникалық белгілері баяу дамиды. Ауру көбінесе қысқы тоқырау кезеңінің соңында тіркеледі. Кобальт жетіспеушілігіне жас, өсіп келе жатқан жануарлар (бұзаулар, қозылар, торайлар) ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.