Құрылыс объектілерінің жіктелуі
Күнделікті сабақ жоспары №1
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақтың типі: жаңа білімді игеру сабағы
Сабақтың түрі: жаңа білімді игеру сабағы
Сабақтың тақырыбы: Кіріспе
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге пәннің анықтамасын, тағайындалуын, құрылымын
түсіндіру және теориялық білімдерін іс жүзінде қолдануды қалыптастыруға
үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидиктакалық құралдар: схемалар, сызбалар
Оқыту тәсілі: түсіндіру, сөздік әдіс (ауызша түсіндіру)
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1. Ұйымдастыру кезеңі 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2. Сабақтың мақсатын хабарлау:
1 Құрылысты ұйымдастыруды және жұмыс өндірісін жобалау. ЖӨЖ, оның түрлері
мен мазмұны.
2 Күрделі және арнайы жеке технологиялық жұмыс орындауға ЖӨЖ жасаудағы
реттеуші ережелер.
3 Үймереттер мен ғимараттарды тұрғызу технологиясын вариантты жобалау.
4 Құрылыс өнімінің сапасын қамтамасыз ету. Қоршаған ортаны қорғау.
3. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқушылар алдында тұрған мәселелерді хабарлау
Жаңа сабақты түсіндіру
Құрылыс терминологиясы.
Алым – жұмыс құрамы және көлемі қайталанып отыратын құрылыс-құрастыру
жұмыстары тасқынды әдіспен орындалатын үймереттің, ғимараттың бір бөлігі
(учаскесі).
Біркелкі объектілер – құралымдары мен көлемі қайталанатын, осының
нәтижесінде өндіріс технологиясы да, тиісінше жұмыстардың аумағы мен еңбек
сыйымдылығы да бірдей болатын үймереттер (ғимараттар).
Біртектес объектілер - өзара ұқсас құралымды элементтерден тұратын, бірдей
материалдармен және бірдей технологиямен салынатын, алайда атқарылатын
жұмыс көлемі мен жұмсалатын күште айырмашылығы болатын үймереттер
(ғимараттар).
Бірыңғай объектілер – біртекті элементтерден, құралымдардан, өткіндерден,
секциялардан тұратын, олардың бірдей немесе бір-бірінен көлемі жағынан ғана
айырмашылығы бар, алайда бірдей өндіріс технологиясы бойынша салынатын
үймереттер (ғимараттар).
Еңбек процестерінің қартасы – жиі қайталанылатын өндірістік операциялардан
құралған белгілі бір өндірістік процесс технологиясының тиімділігі мең
тұрақтылығы және осы операциялардың іс жүзіне асырылу жағдайын, әдісін және
материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін белгілейтін құжат.
Еңбек сыйымдылығы – құрылыс өндірісін жүзеге асыру үшін кететін жалпы еңбек
шығыны, адам-күн немесе адам-сағат өлшемімен есептеледі.
Жаңа құрылыс – жаңа алаңда немесе өзінің маңызын жоғалтқан үймереттер мен
ғимараттардан босатылған алаңдарда салынатын кәсіпорындардың құрылысы.
Жаңғырту – жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың жабдықтарын жаңа
жетілдірілген техникалармен қайта жабдықтау, көмекші және өндірістік
алаңдарды қажетінше ұлғайту арқылы қайта құру (бұл ретте барлық құрылыс-
құрастыру жұмысына бөлінген қаржы күрделі қаржының жалпы көлемінің 50
пайызды деңгейінде болуы керек).
Жеке тасқын – объектілердің бір бөлігінде бірқатар процестердің біреуін
ғана дәйекті орындайтын қарапайым құрылыс тасқыны.
Жинақтау учаскесі – мамандандырылған тасқынды шараларды орындау үшін
қамтылған орындар жиынтығы. Бұл салынып жатқан үймерет пен ғимараттың бір
бригадаға күрделі кешенді құрылыс процесін (мәселен, құралымдарды
құрастыру) жүзеге асыру үшін бөлінетін белгілі бір бөлігі. Бөлінетін
учаскенің көлемі жұмысшыларға техника қауіпсіздігі талаптары бойынша жұмыс
жағдайын қалыптастыруға, сонымен бірге жұмыс процесін орындауға
пайдаланылатын машиналардың барынша тиімді жұмыс істеуі үшін қажетті еңбек
алаңын жасауға байланысты анықталады.
Жобалаушы – құрылысты жобалау және құрылыс барысында авторлық бақылау
жасайтын және оның сметалық құнының дұрыстығына және жобалық шешімінің
сапасына, техникалық дәрежесіне, пргрессивтілігіне жауап беретін ұйым.
Жұмыс көлемі – құрылысты (процесті) жүзеге асыру барысында орындалатын
жұмыс аумағы.
Жұмыс майданы – бөлінген еңбек құралдары (механизмдер, қосымша құралдар,
материалдар) бар жұмысшылар еңбек етуге тиісті салынып жатқан объектінің
бір бөлігі.
Жұмыс орны – құрылыс процесіне қатысушы жұмысшылар жүріп-тұратын және
олардың еңбек құралдары, заттары, көмекші құралдары мен өнімдері тұратын
жұмыс алаңы.
Жұмыс өндірісінің жобасы (ЖӨЖ) – құрылыс-құрастыру жұмыстарының
технологиясын, орындалу мерзімін, қаржылармен жабдықтау тәртібін анықтайтын
жоба, ол үймереттердің (ғимараттардың) жеке бөлшектерін тұрғызу жөніндегі
өндірістік процестерді ұйымдастыру кезеңінде басшылыққа алынатын негізгі
құжат қызметін атқарады.
Жұмыс істеп турған кәсіпорындарды кеңейту – жұмыс істеп турған
кәсіпорындардың жаңа өндірістік кешендерін, олардың екінші және одан
кейінгі кезектерінің құрылысын салу.
Жылдам әдіс – процестерді барынша біріктіру және қаржыларды мейлінше
құрастыру (мүмкіндігінше жұмысшыларды, машиналарды, материалдарды, ақша
қаражатын көп те тиімді пайдалану) жолымен құрылысты қысқа мерзімде
техникалық жағынан ақталатындай және үнемділік жағынан тиімді болатындай
уақыт ішінде жүргізу әдісі.
Жылдам құрылыс – үйметтер мен ғимараттарды жылдам әдіспен тұрғызу.
Тапсырма беруші – жобалауды және құрылыс салуды жоспарлаушы және оған қаржы
бөлуші, жабдықтармен, аспаптармен және бірқатар арнаулы құрылыс
материалдарымен, бұйымдарымен қамтамасыз етуші, осы сияқты құрылыс
жұмыстарының барысына, салынып біткен үйметтер мен ғимараттар объектілеріне
техникалық бақылау жасаушы ұйым.
Звено – жеке құрылыс процесін орындау үшін жеткілікті болып саналатын
барынша шағын жұмысшы тобы.
Инженерлік жүйелер – поселке, тұрғын үй, зауыт, комбинат құрылыстарының
кешендері құрамында салынатын су, жылу, газбен жабықтау, канализация
құбырларының магистралі және тарату жүйелері; тасымал жүйелері – жол, темір
жол; энергиямен жабықтау, байланыс және белгі беру қондырғылары.
Кесінді – бір орындаушы (жұмыс звеносы) үшін бөлінетін жұмыс учаскесі.
Кешенді бригада – кешенді жұмыс түрлерін немесе осы жұмыс түрлеріне
байланысты бірнеше кешенді технологияларды орындайтын жұмысшылар тобы.
Кешенді механикаландыру – бір-бірімен байланысты барлық технологиялық
операцияларды негізгі және қосымша бірін-бірі өзара толықтырып лтыратын
және тығыз байланыстары жүйе бойынша жұмыс істейтін машиналардың көмегімен
орындайтын жұмыс өндірісінің әдісі.
Кешенді тасқын – кешенді үймереттер мен ғимараттар түріндегі ортақ өнім
негізінде бірлескен, ұйымдық жағынан байланысты объектілік тасқындар тобы.
Күрделі жөндеу – үздіксіз пайдалану салдарынан ескерген үймереттер мен
ғимараттарды қалпына келтіру.
Күрделі құрылыс – жаңа құрылыс объектілерін салуды, бұрынғы объектілерді
кеңейтуді, қайта жабдықтау және техникалық жағынан қайта жарақтауды,
сонымен бірге жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар, мекемелер мен ғимараттарға
күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуді қамтитын материалдық өндірістік маңызды
салаларының бірі.
Қабат – жоспарлау, техникалық немесе құралымдық жағынан аумағы біртұтас
болатын, биіктігі жағынан шартты түрде шектелген үймереттің (ғимараттың)
бір бөлігі.
Қатар әдісті құрылыс – барлық немесе бірқатар құрылыс объектілерінде бір
мезгілде біртүрлі процестерді жүзеге асыру арқылы үймереттер мен ғимараттар
салу әдісі.
Құрылыс алаңы – жобаға сәйкес белгіленген тәртіп бойынша құрылыс объектісі
мен құрылыс-құрастыру ұйымдарының қызметтерін тұрақты орнықтыру үшін
бөлінген жер учаскесі.
Құрылыс-құрастыру жұмыстары – ол жалпы құрылыс, өңдеу, санитарлық-
техникалық, арнаулы және құрастыру жұмыстары кіретін үймереттер мен
ғимараттар тұрғызу барысында атқарылатын кешенді жұмыстар.
Құрылыс көлемі – құрылысты жүргізу кезінде де, ол біткеннен кейін де
құрылыс заты болып табылатын үймерет немесе ғимарат.
Құрылыс егуі – қуаты және бөлінген күрделі қаржы көлемі толық игерілмеген
және құрылыс-құрастыру жұмыстары бітпеген құрылыс көлемі. Бұл – негізгі
қорларды жоспарлы түрде пайдалануға беруді және құрылыс өндірісінің
ырғақтылығын қамтамасыз өту мақсатымен жоспарланған кезеңдерден кейінгі
уақытта көшіріліп, іске қосылатын объектілер мен кешендер.
Құрылыс өндірісі – а) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуды, жөндеуді,
қалпына келтіруді, жаңғыртуды, бөлшектеуді және орнынан жылжытуды көздейтін
материалды өндіріс саласы; б) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуға және
жөндеуге көмектесетін құрылыс процестерінің жиынтығы.
Құрылыс өндірісінің технологиясы – а) құрылыс индустриясы деңгейін дамыту
мен арттыру негізінде бұйымдарды, құралымдарды жасау жөніндегі және оларды
дайын құрылыс өніміне – үймереттер мен ғимараттарға айналдыру процестерінің
жиынтығы; б) техниканы пайдалануды, құрылыс алаңдарында жүзеге асырылатын
өндірістік процестерді ұйымдастыру және экономика салаларындағы білім
жиынтығы.
Құрылыс өнімі – құрылыс процестерінің орындалу нәтижелері: біткен жұмыс
(жеке тасқын), дайын болған элементтер немесе салынып біткен үймерет
бөліктері (мамандандырылған тасқын), салынып біткен үймереттер мен
ғимараттар (объектілік тасқын), салынып болған үймереттер кешені (кешенді
тасқын).
Құрылыс өнімінің бірлігі – құрылыс тасқыны өнімдерінің бірлігі: жекеше-
алым; мамандандырылған-учаске; объектілік-құрылыс объектісі немесе оның бір
бөлігі, кешенді-тасқындық әдіспен салынып жатқан объектілер тобы (квартал,
аймақ).
Құрылыс процесі – түпкі мақсаты үймеретті немесе ғимаратты тұрғызуды,
қалпына келтіруді, жөндеуді, жаңғыртуды, бөлшектеуді немесе жылжытуды
көздейтін, құрылыс алаңының аумағында жүргізілетін өндірістік процесс.
Құрылыс тасқыны – құрылысты бір қалпына және үздіксіз жүргізу (тасқынды
әдісті караңыз).
Құрылыстың ұзақтылығы (мерзімі) – құрылыс алаңында жұмыс басталғаннан толық
қуатында пайдалануға берілгенге дейін кәсіпорындарда, олардың кезектерінде,
кешендер мен жекелеген объектілерінде жобада қарастырылған жұмыс құрамы
толық орындалған уақыт кезеңі.
Құрылысты ұйымдастыру – а) – құрылысты дайындау жүйесі, жұмыс мерзімі және
кезектігін, жалпы тәртіпті белгілеу және оны қамтамасыз ету мен басқару,
қаржылармен жабдықтау; б) құрылыс тиімділігін қамтамасыз ететін, басқару
әдісін, ресурстармен жабдықтауды, жұмыстың мерзімі мен кезектілігін, жалпы
тәртіпті қамтамасыз етуді, құрылыс жүйесін дайындауды зерттейтін ғылыми
жүйе.
Құрылысты ұйымдастыру жобасы (ҚҰЖ) – құрылыстың ұзақтылығын және кезеңдік
мерзімдерін, күрделі қаржыны бөлуді және құрылыс-құрастыру жұмыстарының
көлемін, материалдық-техникалық және еңбек ресурстарын және олардың орнын
толтыратын кездерді, құрылыс-құрастыру жұмыстарын жүзеге асырудың негізгі
әдістерін және объектілердің құрылысын басқарудың құрылымын анықтайтын
техникалық (жұмыс-техникалық) жобаның құрамдас бөлігі.
5. Жаңа сабақты пысықтау:
1. Жұмыс орны - Рабочее место – Workplace
2. Алмы – Сбор – Collection
3. Біртектес объектілер - Однородные объекты - Similar objects
4. Бірыңғай объектілер – Единые объекты - The facilities of the unified
5. Еңбек процестерінің қартасы - Карта трудовых процессов - Map work
processes
6. Еңбек сыйымдылығы – Трудоемкость - The complexity
7. Жаңа құрылыс - Новое строительство - New construction
8. Жаңғырту – Модернизация – Modernization
9. Жеке тасқын - Индивидуальный паводок - Individual flood
10. Жинақтау учаскесі - Участок комплектования - Picking area
1 Құрылысты ұйымдастыруды және жұмыс өндірісін жобалау. ЖӨЖ, оның түрлері
мен мазмұны.
2 Күрделі және арнайы жеке технологиялық жұмыс орындауға ЖӨЖ жасаудағы
реттеуші ережелер.
3 Үймереттер мен ғимараттарды тұрғызу технологиясын вариантты жобалау.
4 Құрылыс өнімінің сапасын қамтамасыз ету. Қоршаған ортаны қорғау.
6. Сабақтың қорытындысы. 5 мин.
7. Үйге тапсырма беру 5 мин: Астана қаласының аумағында құрылыс салу 6-8
бет
Оқытушы: Анарбаева Д.Р. _______________
(аты – жөні)
(қолы)
Күнделікті сабақ жоспары №2
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: репродуктивті сабақ
Сабақтың тақырыбы: Қағидада пайдаланылатын негізгі ұғымдар. Қағиданың
мақсаты мен міндеттері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге қағидада пайдаланылатын негізгі ұғымдар, қағиданың
мақсаты мен міндеттерін анықтамасын, тағайындалуын, құрылымын түсіндіру
және теориялық білімдерін іс жүзінде қолдануды қалыптастыруға үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидиктакалық құралдар: схемалар, сызбалар
Оқыту тәсілі: Түсіндіруші – иллюстрациялық әдіс, әңгімелесу.
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1. Ұйымдастыру кезеңі 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2. Сабақтың мақсатын хабарлау: Қағидада пайдаланылатын негізгі ұғымдар.
Қағиданың мақсаты мен міндеттері
3. Үй тапсырмасын тексеру 15-20мин.
Құрылыс терминологиясы.
Алым – жұмыс құрамы және көлемі қайталанып отыратын құрылыс-құрастыру
жұмыстары тасқынды әдіспен орындалатын үймереттің, ғимараттың бір бөлігі
(учаскесі).
Біркелкі объектілер – құралымдары мен көлемі қайталанатын, осының
нәтижесінде өндіріс технологиясы да, тиісінше жұмыстардың аумағы мен еңбек
сыйымдылығы да бірдей болатын үймереттер (ғимараттар).
Біртектес объектілер - өзара ұқсас құралымды элементтерден тұратын,
бірдей материалдармен және бірдей технологиямен салынатын, алайда
атқарылатын жұмыс көлемі мен жұмсалатын күште айырмашылығы болатын
үймереттер (ғимараттар).
Бірыңғай объектілер – біртекті элементтерден, құралымдардан,
өткіндерден, секциялардан тұратын, олардың бірдей немесе бір-бірінен көлемі
жағынан ғана айырмашылығы бар, алайда бірдей өндіріс технологиясы бойынша
салынатын үймереттер (ғимараттар).
Еңбек процестерінің қартасы – жиі қайталанылатын өндірістік
операциялардан құралған белгілі бір өндірістік процесс технологиясының
тиімділігі мең тұрақтылығы және осы операциялардың іс жүзіне асырылу
жағдайын, әдісін және материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін белгілейтін
құжат.
Еңбек сыйымдылығы – құрылыс өндірісін жүзеге асыру үшін кететін жалпы
еңбек шығыны, адам-күн немесе адам-сағат өлшемімен есептеледі.
Жаңа құрылыс – жаңа алаңда немесе өзінің маңызын жоғалтқан үймереттер
мен ғимараттардан босатылған алаңдарда салынатын кәсіпорындардың құрылысы.
Жаңғырту – жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың жабдықтарын жаңа
жетілдірілген техникалармен қайта жабдықтау, көмекші және өндірістік
алаңдарды қажетінше ұлғайту арқылы қайта құру (бұл ретте барлық құрылыс-
құрастыру жұмысына бөлінген қаржы күрделі қаржының жалпы көлемінің 50
пайызды деңгейінде болуы керек).
Жеке тасқын – объектілердің бір бөлігінде бірқатар процестердің біреуін
ғана дәйекті орындайтын қарапайым құрылыс тасқыны.
Жинақтау учаскесі – мамандандырылған тасқынды шараларды орындау үшін
қамтылған орындар жиынтығы. Бұл салынып жатқан үймерет пен ғимараттың бір
бригадаға күрделі кешенді құрылыс процесін (мәселен, құралымдарды
құрастыру) жүзеге асыру үшін бөлінетін белгілі бір бөлігі. Бөлінетін
учаскенің көлемі жұмысшыларға техника қауіпсіздігі талаптары бойынша жұмыс
жағдайын қалыптастыруға, сонымен бірге жұмыс процесін орындауға
пайдаланылатын машиналардың барынша тиімді жұмыс істеуі үшін қажетті еңбек
алаңын жасауға байланысты анықталады.
Жобалаушы – құрылысты жобалау және құрылыс барысында авторлық бақылау
жасайтын және оның сметалық құнының дұрыстығына және жобалық шешімінің
сапасына, техникалық дәрежесіне, пргрессивтілігіне жауап беретін ұйым.
Жұмыс көлемі – құрылысты (процесті) жүзеге асыру барысында орындалатын
жұмыс аумағы.
Жұмыс майданы – бөлінген еңбек құралдары (механизмдер, қосымша
құралдар, материалдар) бар жұмысшылар еңбек етуге тиісті салынып жатқан
объектінің бір бөлігі.
Жұмыс орны – құрылыс процесіне қатысушы жұмысшылар жүріп-тұратын және
олардың еңбек құралдары, заттары, көмекші құралдары мен өнімдері тұратын
жұмыс алаңы.
Жұмыс өндірісінің жобасы (ЖӨЖ) – құрылыс-құрастыру жұмыстарының
технологиясын, орындалу мерзімін, қаржылармен жабдықтау тәртібін анықтайтын
жоба, ол үймереттердің (ғимараттардың) жеке бөлшектерін тұрғызу жөніндегі
өндірістік процестерді ұйымдастыру кезеңінде басшылыққа алынатын негізгі
құжат қызметін атқарады.
Жұмыс істеп турған кәсіпорындарды кеңейту – жұмыс істеп турған
кәсіпорындардың жаңа өндірістік кешендерін, олардың екінші және одан
кейінгі кезектерінің құрылысын салу.
Жылдам әдіс – процестерді барынша біріктіру және қаржыларды мейлінше
құрастыру (мүмкіндігінше жұмысшыларды, машиналарды, материалдарды, ақша
қаражатын көп те тиімді пайдалану) жолымен құрылысты қысқа мерзімде
техникалық жағынан ақталатындай және үнемділік жағынан тиімді болатындай
уақыт ішінде жүргізу әдісі.
Жылдам құрылыс – үйметтер мен ғимараттарды жылдам әдіспен тұрғызу.
Тапсырма беруші – жобалауды және құрылыс салуды жоспарлаушы және оған
қаржы бөлуші, жабдықтармен, аспаптармен және бірқатар арнаулы құрылыс
материалдарымен, бұйымдарымен қамтамасыз етуші, осы сияқты құрылыс
жұмыстарының барысына, салынып біткен үйметтер мен ғимараттар объектілеріне
техникалық бақылау жасаушы ұйым.
Звено – жеке құрылыс процесін орындау үшін жеткілікті болып саналатын
барынша шағын жұмысшы тобы.
Инженерлік жүйелер – поселке, тұрғын үй, зауыт, комбинат құрылыстарының
кешендері құрамында салынатын су, жылу, газбен жабықтау, канализация
құбырларының магистралі және тарату жүйелері; тасымал жүйелері – жол, темір
жол; энергиямен жабықтау, байланыс және белгі беру қондырғылары.
Кесінді – бір орындаушы (жұмыс звеносы) үшін бөлінетін жұмыс учаскесі.
Кешенді бригада – кешенді жұмыс түрлерін немесе осы жұмыс түрлеріне
байланысты бірнеше кешенді технологияларды орындайтын жұмысшылар тобы.
Кешенді механикаландыру – бір-бірімен байланысты барлық технологиялық
операцияларды негізгі және қосымша бірін-бірі өзара толықтырып лтыратын
және тығыз байланыстары жүйе бойынша жұмыс істейтін машиналардың көмегімен
орындайтын жұмыс өндірісінің әдісі.
Кешенді тасқын – кешенді үймереттер мен ғимараттар түріндегі ортақ өнім
негізінде бірлескен, ұйымдық жағынан байланысты объектілік тасқындар тобы.
Күрделі жөндеу – үздіксіз пайдалану салдарынан ескерген үймереттер мен
ғимараттарды қалпына келтіру.
Күрделі құрылыс – жаңа құрылыс объектілерін салуды, бұрынғы
объектілерді кеңейтуді, қайта жабдықтау және техникалық жағынан қайта
жарақтауды, сонымен бірге жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар, мекемелер мен
ғимараттарға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуді қамтитын материалдық
өндірістік маңызды салаларының бірі.
Қабат – жоспарлау, техникалық немесе құралымдық жағынан аумағы біртұтас
болатын, биіктігі жағынан шартты түрде шектелген үймереттің (ғимараттың)
бір бөлігі.
Қатар әдісті құрылыс – барлық немесе бірқатар құрылыс объектілерінде
бір мезгілде біртүрлі процестерді жүзеге асыру арқылы үймереттер мен
ғимараттар салу әдісі.
Құрылыс алаңы – жобаға сәйкес белгіленген тәртіп бойынша құрылыс
объектісі мен құрылыс-құрастыру ұйымдарының қызметтерін тұрақты орнықтыру
үшін бөлінген жер учаскесі.
Құрылыс-құрастыру жұмыстары – ол жалпы құрылыс, өңдеу, санитарлық-
техникалық, арнаулы және құрастыру жұмыстары кіретін үймереттер мен
ғимараттар тұрғызу барысында атқарылатын кешенді жұмыстар.
Құрылыс көлемі – құрылысты жүргізу кезінде де, ол біткеннен кейін де
құрылыс заты болып табылатын үймерет немесе ғимарат.
Құрылыс егуі – қуаты және бөлінген күрделі қаржы көлемі толық
игерілмеген және құрылыс-құрастыру жұмыстары бітпеген құрылыс көлемі. Бұл –
негізгі қорларды жоспарлы түрде пайдалануға беруді және құрылыс өндірісінің
ырғақтылығын қамтамасыз өту мақсатымен жоспарланған кезеңдерден кейінгі
уақытта көшіріліп, іске қосылатын объектілер мен кешендер.
Құрылыс өндірісі – а) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуды, жөндеуді,
қалпына келтіруді, жаңғыртуды, бөлшектеуді және орнынан жылжытуды көздейтін
материалды өндіріс саласы; б) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуға және
жөндеуге көмектесетін құрылыс процестерінің жиынтығы.
Құрылыс өндірісінің технологиясы – а) құрылыс индустриясы деңгейін
дамыту мен арттыру негізінде бұйымдарды, құралымдарды жасау жөніндегі және
оларды дайын құрылыс өніміне – үймереттер мен ғимараттарға айналдыру
процестерінің жиынтығы; б) техниканы пайдалануды, құрылыс алаңдарында
жүзеге асырылатын өндірістік процестерді ұйымдастыру және экономика
салаларындағы білім жиынтығы.
Құрылыс өнімі – құрылыс процестерінің орындалу нәтижелері: біткен жұмыс
(жеке тасқын), дайын болған элементтер немесе салынып біткен үймерет
бөліктері (мамандандырылған тасқын), салынып біткен үймереттер мен
ғимараттар (объектілік тасқын), салынып болған үймереттер кешені (кешенді
тасқын).
Құрылыс өнімінің бірлігі – құрылыс тасқыны өнімдерінің бірлігі: жекеше-
алым; мамандандырылған-учаске; объектілік-құрылыс объектісі немесе оның бір
бөлігі, кешенді-тасқындық әдіспен салынып жатқан объектілер тобы (квартал,
аймақ).
Құрылыс процесі – түпкі мақсаты үймеретті немесе ғимаратты тұрғызуды,
қалпына келтіруді, жөндеуді, жаңғыртуды, бөлшектеуді немесе жылжытуды
көздейтін, құрылыс алаңының аумағында жүргізілетін өндірістік процесс.
Құрылыс тасқыны – құрылысты бір қалпына және үздіксіз жүргізу (тасқынды
әдісті караңыз).
Құрылыстың ұзақтылығы (мерзімі) – құрылыс алаңында жұмыс басталғаннан
толық қуатында пайдалануға берілгенге дейін кәсіпорындарда, олардың
кезектерінде, кешендер мен жекелеген объектілерінде жобада қарастырылған
жұмыс құрамы толық орындалған уақыт кезеңі.
Құрылысты ұйымдастыру – а) – құрылысты дайындау жүйесі, жұмыс мерзімі
және кезектігін, жалпы тәртіпті белгілеу және оны қамтамасыз ету мен
басқару, қаржылармен жабдықтау; б) құрылыс тиімділігін қамтамасыз ететін,
басқару әдісін, ресурстармен жабдықтауды, жұмыстың мерзімі мен
кезектілігін, жалпы тәртіпті қамтамасыз етуді, құрылыс жүйесін дайындауды
зерттейтін ғылыми жүйе.
Құрылысты ұйымдастыру жобасы (ҚҰЖ) – құрылыстың ұзақтылығын және
кезеңдік мерзімдерін, күрделі қаржыны бөлуді және құрылыс-құрастыру
жұмыстарының көлемін, материалдық-техникалық және еңбек ресурстарын және
олардың орнын толтыратын кездерді, құрылыс-құрастыру жұмыстарын жүзеге
асырудың негізгі әдістерін және объектілердің құрылысын басқарудың
құрылымын анықтайтын техникалық (жұмыс-техникалық) жобаның құрамдас бөлігі.
11. Жұмыс орны - Рабочее место – Workplace
12. Алмы – Сбор – Collection
13. Біртектес объектілер - Однородные объекты - Similar objects
14. Бірыңғай объектілер – Единые объекты - The facilities of the unified
15. Еңбек процестерінің қартасы - Карта трудовых процессов - Map work
processes
16. Еңбек сыйымдылығы – Трудоемкость - The complexity
17. Жаңа құрылыс - Новое строительство - New construction
18. Жаңғырту – Модернизация – Modernization
19. Жеке тасқын - Индивидуальный паводок - Individual flood
20. Жинақтау учаскесі - Участок комплектования - Picking area
4. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқушылар алдында тұрған мәселелерді хабарлау
Сабақты жүргізу барысы. 50-55мин.
Мамандандырылған тасқын – бірыңғай параметрлер жүйесімен және тасқын
үлгісімен, осы сияқты құралымдық элемент немесе үймереттің (ғимараттың)
бөлігі түріндегі жалпы құрылыс өнімдерімен біріктірілген жеке тасқындар
жиынтығы.
Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
Мердігер – тапсырыс берушімен шарт бойынша бүкіл құрылыс кешенін және
барлық жалпы құрылыстық жұмыстарды атқаратын бас мердігер мен арнаулы және
құрастыру жұмыстарын атқаратын қосымша мердігермен жоспарда белгіленген
құрылыс сапасы, құрылыс-құрастыру жұмыстары өндірісінің техникалық деңгейі,
мерзімдік жоспарды сақтау үшін жауап береді және бекітілген құрылысқа
бөлінген сметалық қаржының дұрыс жұмсалуын қадағалайды.
Мердігер – подрядчик - Contractor
Нөлдік цикл – үймереттер немесе ғимараттар мен инженерлік
коммуникациялардың құрылысын салу кезіндегі шартты жобалық белгіден төмен
нөлдік деп алынатын өлшемде жүргізілетін құрылыс-құрастыру жұмыстарының
кешені.
Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
Объектілік тасқын – бірлескен өнімі дайын үймерет (ғимарат) немесе бір топ
үймереттер (ғимараттар) болып саналатын мамандандырылған тасқындар жинағы.
Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
Өндірістің бірқалыптылығы – жұмысқа қатысатын машина сандарының бірдей
деңгейін сақтайтын, белгілі бір уақытта материалдардың, ақша қаржысының
және өндірістің басқа да ресурстарының түсіп тұруын қамтамасыз ететін, сол
сияқты белгіленген уақыттарда әрдайым тұрақты мөлшерде құрылыс өнімдерінің
шығарылуын қамтамасыз ететін тасқынды өндірістің негізгі принциптерінің
бірі.
Өндіріс ресурстары – құрылыс ұйымының өндірістік мүмкіндігін анықтайтын
қаржысы және еңбек, материалдық құралдары.
Өндірістің техника-экономикалық көрсеткіштері – құрылыс өндірісінің
тиімділік дәрежесін көрсететін, құрылыс өнімі бірлігін шығару кететін
уақыт, еңбек, материалды және ақша қаражаты шығындарының мөлшерлік
көрсеткіштері.
Өндірістік-технологиялық жинақтау – арнайы ұйымдастырылған базаларда
өндірісте пайдалану үшін толық дайындықтан өткізілген материалдарды,
бұйымдар мен құралымдарды жұмыс аймағына жинақтап жеткізу.
Өндіріс ырғағы – қайталанатын процестердің бірқалыпты ауысуы.
Өнім мөлшері – белгілі бір жұмыс уақытында: бір сағатта, сменада
шығарылатын сапалы өнім мөлшері.
Тасқын адымы – шектес екі жеке тасқын арасындағы уақыт.
Тасқын есебі – тасқынның параметрлерін, уақытын, ресурс шығындарын және
өндіріс тиімділігін айқындайды.
Тасқын қарқыны – кесімді уақыт ішіндегі тасқын дамуының көрсеткіші, ол
шартты өлшеммен белгілі бір уақыт ішінде жасалған құрылыс өнімінің мөлшерін
анықтайды.
Тасқын параметрі – тасқын дамуының уақыт және көлемінің көрсеткіші.
Тасқын сенімділігі – алдын ала есептеу өлшемдерінің нақты іспен сәйкес
келуінің дәрежесі.
Тасқын үлгісі – объектілерді, учаскелерді, алымдарды тасқынға қосу және
оларды тасқыннан шығару тәртібінің графикалық бейнеленуі.
Тасқын ырғағы – тасқынды өндірістегі процестердің бірқалыпты ауысуын
өлшейтін уақыт мөлшері.
Тасқынды-бөлшекті әдіс – технологиялық процестерді қарапайым жұмыс
процестеріне дейін, кейбір жағдайларда жекелеген операцияларға дейін толық
бөлшектейтін тасқындық әдіс.
Тасқынды әдіс – жалпы өндірістік процестерді бөліп атқаруға, еңбек
бөлінісіне, процестерді біріктіруге және ырғақты жүргізуге негізделген
жұмыстар өндірісін үздіксіз және ырғақты жүргізу әдісі.
Тасқынды-жедел әдіс – жұмысты ең аз мерзімде, үздіксіз және бірқалыпты
жүргізу әдісі.
Тасқынды тежеу кезеңі – біртіндеп жұмыстың аяқталуына байланысты құрылыс
тасқынынан жеке тасқындарды бірте-бірте қысқартудың уақыт кесіндісі.
Тасқынның қалыптасқан кезеңі – барлық жеке тасқындар бірдей жұмыс істейтін
(жеке тасқындардың саны да қуаты да өзгермейді) уақыт кесіндісі.
Тасқынның қуаты – белгіленген уақыт өлшемі ішінде нақты көрсеткіш-бойынша
(бір күнде м3, бір күнде м2 және басқа) құрылыс тасқынында шығарылатын өнім
мөлшері.
Тасқынның технологиялық құрылымды – құрылыс процестерінің құрамы мен
мазмұны, ол технологиялық параметрлердің маңыздылығымен бейнеленеді.
Тасқынның технологиялық параметрі – құрылыс процестерінің санымен,
жүйелілігімен және өзгешелігімен анықталатын параметрлер.
Тасқынның ұлғайтылу кезеңі – құрылыс тасқынына бірте-бірте жекелеген
тасқындар қосылатын уақыт кесіндісі.
Технологиялық карта – а) жеке құрылыс процесінің технологиясын
(техникасын, ұйымдастыруды және экономиканы) анықтайтын жобалық құжат; б)
жиі қайталанатын құрылыс-құрастыру жұмыстары түрлерінің тиімді және тұрақты
өндірістік технологиясын белгілейтін және жұмыс өндірісі жобасын
алмастыратын немесе оған қосымша ретінде пайдаланылатын құжат.
Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
Технологиялық негіз – аяқталмаған құрылыс өнімінің көлемі, оның
номенклатурасы мен жұмыс аймағында жаппай орналастырылған барлық жеке
тасқындардың үздіксіз және ырғақты жұмысы жайын құрылыс өнімін толассыз
және ырғақты шығаруды қамтамасыз етеді.
Технологиялық торап – пайдалануға берілетін және реттелетін, агрегаттарды,
механизмдерді, құрылғыларды (учаскенің түрі) байқап көру жұмыстарын
жүргізуге қажет техникалық әзірлікке дейінгі құрылыс-құрастыру жұмыстарының
өндірісін қамтамасыз ететін процестер ішіне кіретін технологиялық линияның
(қондырғының) конструктиві ерекшеленген бөлігі.
Технологиялық үзіліс – қолданылған материалдардың (бетонды күту, сылақты
кептіру) қасиетінен туындайтын өндірістегі үзіліс.
Технологиялық қайта жарақтану – жұмыс істеп тұрған кәсіпорынды (цехты)
қайта жабдықтау және қайта құру. Олардың барысында пайдаланалып отырған
үймереттер мен ғимараттар аумағында (шағын көлемдегі құрылыс-құрастыру
жұмыстарын атқару арқылы) ескі жабдықтар техникалық жағынан жетілдірілген
жаңа жабдықтарға алмастырылады.
Технологиялық цикл – құрылыс өнімін шығару барысында атқарылатын барлық
құрылыс процестерінің жиынтығы. Оның ұзақтығы құрылыс өнімін шығару үшін
атқарылатын бірінші процесс пен соңғы қорытындылаушы процесс аралығында
өткен анықталады.
Типтік график - өзгеріп отырған жергілікті жағдайда көп қайталанады деген
есепке негізделген типті объектіні тұрғызу жөніндегі жұмыстар кестесі.
Тасымалдық процесс – ішіні арту-түсіру жұмыстары кіретін, құрылыс
материалдарын, бөлшектерді, құралымдарды тасымалдау жөніндегі өндірістік
процесс.
Тасымал құралдары үстінен құрастыру – зауытта жасалынған құралымдарды
құрылыс алаңының жұмыс аймағына белгілі бір мезгілде жеткізілгеннен кейін
тасымал құралдарынан алып бірден жобалық жағдайда сәйкес қою.
Тұрақтанған тасқын – барлық жеке тасқындар бір мезгілде жүзеге асырылып,
толық дамуына жеткізілген тасқын.
Ұйымдық үзіліс – келесі жұмыс процесіне (тасқынына) қажетті дайындықтар
жүргізу үшін құрылыс процесінің (тасқынның) арасында болатын, сол сияқты
ресурстар мезгілінде жеткізілмеуіне байланысты болатын үзілістер.
Үздіксіз өндіріс – тасқынды өндірістің негізгі шарттарының бірі, ол жұмысты
жүргізудің мынадай тәртібімен дәйектеледі: өндіріске қажетті материалдар
мен басқа да ресурстардың жеткізілуінде, технологиялық процестер мен өнім
шығаруда ешбір үзіліс болмауға тиіс.
Үздіксіз процесс – жергілікті жағдайларға қарамастан кешіктірілмей, бірінен
соң бірі тоқтаусыз жүргізілетін процесс.
Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
Үздіксіз тасқын – шектеусіз ұзақ уақыт бойы жұмыс істейтін тасқынды әдіс.
Цикл – құрылыс тасқынының мазмұнын құрайтын көп қайталанатын операциялардың
немесе процестердің жиынтығы.
Циклограмма – уақыт өлшемі және жұмыс аумағының дамуын бейнелетін құрылыс
тасқынының графигі.
Ырғақты тасқын – циклдерінің ұзақтығы бірдей тасқындар түрі.
5. Жаңа сабақты қорытындылау 3 мин:
1. Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
2. Мердігер – подрядчик - Contractor
3. Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
4. Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
5. Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
6. Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
6. Сабақтың қорытындысын шығарып, қысқаша түсінік бере отырып бағалау. 5
мин.
7. Үйге тапсырма беру 3-4мин: Астана қаласының аумағында құрылыс салу 8-10
бет
Сабақтың аяқталуын хабарлау.
Оқытушы: Анарбаева Д.Р. _______________
(аты – жөні)
(қолы)
Күнделікті сабақ жоспары №3
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақ типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: репродуктивті сабақ
Сабақтың тақырыбы: Қала құрылысы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету.
Мемлекеттік органдардың өкілеттері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге қала құрылысы талаптарының сақталуын қамтамасыз
ету, мемлекеттік органдардың өкілеттері анықтамасын, тағайындалуын,
құрылымын түсіндіру және теориялық білімдерін іс жүзінде қолдануды
қалыптастыруға үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидактикалық құралдар: Сызба, схемалар
Оқыту тәсілі: Түсіндіруші – иллюстрациялық әдіс, әңгімелесу.
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1.Ұйымдастыру кезеңі. 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2.Сабақтың мақсатын хабарлау Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық
берудің жалпы тәртібі
3.Үй тапсырмасын тексеру. 15-20мин.
Мамандандырылған тасқын – бірыңғай параметрлер жүйесімен және тасқын
үлгісімен, осы сияқты құралымдық элемент немесе үймереттің (ғимараттың)
бөлігі түріндегі жалпы құрылыс өнімдерімен біріктірілген жеке тасқындар
жиынтығы.
Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
Мердігер – тапсырыс берушімен шарт бойынша бүкіл құрылыс кешенін және
барлық жалпы құрылыстық жұмыстарды атқаратын бас мердігер мен арнаулы және
құрастыру жұмыстарын атқаратын қосымша мердігермен жоспарда белгіленген
құрылыс сапасы, құрылыс-құрастыру жұмыстары өндірісінің техникалық деңгейі,
мерзімдік жоспарды сақтау үшін жауап береді және бекітілген құрылысқа
бөлінген сметалық қаржының дұрыс жұмсалуын қадағалайды.
Мердігер – подрядчик - Contractor
Нөлдік цикл – үймереттер немесе ғимараттар мен инженерлік
коммуникациялардың құрылысын салу кезіндегі шартты жобалық белгіден төмен
нөлдік деп алынатын өлшемде жүргізілетін құрылыс-құрастыру жұмыстарының
кешені.
Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
Объектілік тасқын – бірлескен өнімі дайын үймерет (ғимарат) немесе бір топ
үймереттер (ғимараттар) болып саналатын мамандандырылған тасқындар жинағы.
Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
Өндірістің бірқалыптылығы – жұмысқа қатысатын машина сандарының бірдей
деңгейін сақтайтын, белгілі бір уақытта материалдардың, ақша қаржысының
және өндірістің басқа да ресурстарының түсіп тұруын қамтамасыз ететін, сол
сияқты белгіленген уақыттарда әрдайым тұрақты мөлшерде құрылыс өнімдерінің
шығарылуын қамтамасыз ететін тасқынды өндірістің негізгі принциптерінің
бірі.
Өндіріс ресурстары – құрылыс ұйымының өндірістік мүмкіндігін анықтайтын
қаржысы және еңбек, материалдық құралдары.
Өндірістің техника-экономикалық көрсеткіштері – құрылыс өндірісінің
тиімділік дәрежесін көрсететін, құрылыс өнімі бірлігін шығару кететін
уақыт, еңбек, материалды және ақша қаражаты шығындарының мөлшерлік
көрсеткіштері.
Өндірістік-технологиялық жинақтау – арнайы ұйымдастырылған базаларда
өндірісте пайдалану үшін толық дайындықтан өткізілген материалдарды,
бұйымдар мен құралымдарды жұмыс аймағына жинақтап жеткізу.
Өндіріс ырғағы – қайталанатын процестердің бірқалыпты ауысуы.
Өнім мөлшері – белгілі бір жұмыс уақытында: бір сағатта, сменада
шығарылатын сапалы өнім мөлшері.
Тасқын адымы – шектес екі жеке тасқын арасындағы уақыт.
Тасқын есебі – тасқынның параметрлерін, уақытын, ресурс шығындарын және
өндіріс тиімділігін айқындайды.
Тасқын қарқыны – кесімді уақыт ішіндегі тасқын дамуының көрсеткіші, ол
шартты өлшеммен белгілі бір уақыт ішінде жасалған құрылыс өнімінің мөлшерін
анықтайды.
Тасқын параметрі – тасқын дамуының уақыт және көлемінің көрсеткіші.
Тасқын сенімділігі – алдын ала есептеу өлшемдерінің нақты іспен сәйкес
келуінің дәрежесі.
Тасқын үлгісі – объектілерді, учаскелерді, алымдарды тасқынға қосу және
оларды тасқыннан шығару тәртібінің графикалық бейнеленуі.
Тасқын ырғағы – тасқынды өндірістегі процестердің бірқалыпты ауысуын
өлшейтін уақыт мөлшері.
Тасқынды-бөлшекті әдіс – технологиялық процестерді қарапайым жұмыс
процестеріне дейін, кейбір жағдайларда жекелеген операцияларға дейін толық
бөлшектейтін тасқындық әдіс.
Тасқынды әдіс – жалпы өндірістік процестерді бөліп атқаруға, еңбек
бөлінісіне, процестерді біріктіруге және ырғақты жүргізуге негізделген
жұмыстар өндірісін үздіксіз және ырғақты жүргізу әдісі.
Тасқынды-жедел әдіс – жұмысты ең аз мерзімде, үздіксіз және бірқалыпты
жүргізу әдісі.
Тасқынды тежеу кезеңі – біртіндеп жұмыстың аяқталуына байланысты құрылыс
тасқынынан жеке тасқындарды бірте-бірте қысқартудың уақыт кесіндісі.
Тасқынның қалыптасқан кезеңі – барлық жеке тасқындар бірдей жұмыс істейтін
(жеке тасқындардың саны да қуаты да өзгермейді) уақыт кесіндісі.
Тасқынның қуаты – белгіленген уақыт өлшемі ішінде нақты көрсеткіш-бойынша
(бір күнде м3, бір күнде м2 және басқа) құрылыс тасқынында шығарылатын өнім
мөлшері.
Тасқынның технологиялық құрылымды – құрылыс процестерінің құрамы мен
мазмұны, ол технологиялық параметрлердің маңыздылығымен бейнеленеді.
Тасқынның технологиялық параметрі – құрылыс процестерінің санымен,
жүйелілігімен және өзгешелігімен анықталатын параметрлер.
Тасқынның ұлғайтылу кезеңі – құрылыс тасқынына бірте-бірте жекелеген
тасқындар қосылатын уақыт кесіндісі.
Технологиялық карта – а) жеке құрылыс процесінің технологиясын
(техникасын, ұйымдастыруды және экономиканы) анықтайтын жобалық құжат; б)
жиі қайталанатын құрылыс-құрастыру жұмыстары түрлерінің тиімді және тұрақты
өндірістік технологиясын белгілейтін және жұмыс өндірісі жобасын
алмастыратын немесе оған қосымша ретінде пайдаланылатын құжат.
Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
Технологиялық негіз – аяқталмаған құрылыс өнімінің көлемі, оның
номенклатурасы мен жұмыс аймағында жаппай орналастырылған барлық жеке
тасқындардың үздіксіз және ырғақты жұмысы жайын құрылыс өнімін толассыз
және ырғақты шығаруды қамтамасыз етеді.
Технологиялық торап – пайдалануға берілетін және реттелетін, агрегаттарды,
механизмдерді, құрылғыларды (учаскенің түрі) байқап көру жұмыстарын
жүргізуге қажет техникалық әзірлікке дейінгі құрылыс-құрастыру жұмыстарының
өндірісін қамтамасыз ететін процестер ішіне кіретін технологиялық линияның
(қондырғының) конструктиві ерекшеленген бөлігі.
Технологиялық үзіліс – қолданылған материалдардың (бетонды күту, сылақты
кептіру) қасиетінен туындайтын өндірістегі үзіліс.
Технологиялық қайта жарақтану – жұмыс істеп тұрған кәсіпорынды (цехты)
қайта жабдықтау және қайта құру. Олардың барысында пайдаланалып отырған
үймереттер мен ғимараттар аумағында (шағын көлемдегі құрылыс-құрастыру
жұмыстарын атқару арқылы) ескі жабдықтар техникалық жағынан жетілдірілген
жаңа жабдықтарға алмастырылады.
Технологиялық цикл – құрылыс өнімін шығару барысында атқарылатын барлық
құрылыс процестерінің жиынтығы. Оның ұзақтығы құрылыс өнімін шығару үшін
атқарылатын бірінші процесс пен соңғы қорытындылаушы процесс аралығында
өткен анықталады.
Типтік график - өзгеріп отырған жергілікті жағдайда көп қайталанады деген
есепке негізделген типті объектіні тұрғызу жөніндегі жұмыстар кестесі.
Тасымалдық процесс – ішіні арту-түсіру жұмыстары кіретін, құрылыс
материалдарын, бөлшектерді, құралымдарды тасымалдау жөніндегі өндірістік
процесс.
Тасымал құралдары үстінен құрастыру – зауытта жасалынған құралымдарды
құрылыс алаңының жұмыс аймағына белгілі бір мезгілде жеткізілгеннен кейін
тасымал құралдарынан алып бірден жобалық жағдайда сәйкес қою.
Тұрақтанған тасқын – барлық жеке тасқындар бір мезгілде жүзеге асырылып,
толық дамуына жеткізілген тасқын.
Ұйымдық үзіліс – келесі жұмыс процесіне (тасқынына) қажетті дайындықтар
жүргізу үшін құрылыс процесінің (тасқынның) арасында болатын, сол сияқты
ресурстар мезгілінде жеткізілмеуіне байланысты болатын үзілістер.
Үздіксіз өндіріс – тасқынды өндірістің негізгі шарттарының бірі, ол жұмысты
жүргізудің мынадай тәртібімен дәйектеледі: өндіріске қажетті материалдар
мен басқа да ресурстардың жеткізілуінде, технологиялық процестер мен өнім
шығаруда ешбір үзіліс болмауға тиіс.
Үздіксіз процесс – жергілікті жағдайларға қарамастан кешіктірілмей, бірінен
соң бірі тоқтаусыз жүргізілетін процесс.
Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
Үздіксіз тасқын – шектеусіз ұзақ уақыт бойы жұмыс істейтін тасқынды әдіс.
Цикл – құрылыс тасқынының мазмұнын құрайтын көп қайталанатын операциялардың
немесе процестердің жиынтығы.
Циклограмма – уақыт өлшемі және жұмыс аумағының дамуын бейнелетін құрылыс
тасқынының графигі.
Ырғақты тасқын – циклдерінің ұзақтығы бірдей тасқындар түрі.
5. Жаңа сабақты қорытындылау 3 мин:
1. Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
2. Мердігер – подрядчик - Contractor
3. Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
4. Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
5. Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
6. Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
4. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқушылар алдында тұрған мәселелерді хабарлау
Сабақтың жүргізу барысы. 50-55 мин.
Құрылыс объектілерін атқаратын міндетіне және құрылыстық-құралымдық
сипаттамасына қарап бақылау
Құрылыс өндірісінің негізгі өнімі үймереттер мен ғимараттар болып
табылады.
Үймереттер - көтергіштер мен қоршаулардан немесе олардың жиынтығынан
(көтергіштер мен қоршаулардан) құралған құралымдардан жасалған, жер үстінде
өзара тұтасатын аумақ болып қалыптасқан құрылыс жүйесі. Онда адамдар
тұрады, болмаса атқаратын міндеттеріне байланысты келіп-кетіп жұмыс
істейді. Және ол түрлі өндірістік процестерді атқару үшін пайдаланылады.
Үймереттер – конструкции - design
Cурет 1.1 - Құрылыс объектілерінің жіктелуі
Ғимараттар – түрлі өндірістік процестерді атқаруға, түрлі материалдарды,
бұйымдар мен жабдықтарды сақтауға, адамдардың болуына, жүк және адамдардың
алмасып тұруына және басқа да мақсаттарға пайдаланылатын құрылыс жүйесі.
Ғимараттар аумақты, жазықты немесе ұзынша, жерастылық, жерүстілік және
жердегі болып келеді.
Телевизиялық мұнаралар, көпірлер, стадиондар тағы басқалар ғимараттар болып
табылады.
Үймереттер мен ғимараттар пайдалану мақсатына орай өндірістік және
азаматтық, инженерлік және гидротехникалық болып бөлінеді (1-сурет).
Ғимараттар - здания - building
Өндірістік ғимараттар-өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы өндірісін
орналастыру, адамдардың еңбек етуіне және технологиялық жабдықтарды
пайдалануға қажетті жағдайлар жасау үшін қызмет етеді.
Өндірістік ғимараттар- промышленные здания - industrial buildings
Азаматтық үймереттер мен ғимараттар-тұрғын үй және қоғамдық болып бөлінеді.
Тұрғын үй үймереттері қатарына адамдардың тұрақты тұруына арналған пәтерлік
үйлер, уақытша тұруына арналған жатақханалар мен қонақүйлер жатады.
Қоғамдық үймереттер мен ғимараттар тұрғындарға әлеуметтік қызмет етуге
(мектептер, театрлар, мұражайлар, ауруханалар) арналған; қоғамдық
ғимараттарға метрополитендер, стадиондар және басқалар жатады.
Азаматтық үймереттер мен ғимараттар - Гражданские конструкции и здания -
Civil structures and buildings
Барлық өндірісті және азаматтық ғимараттар, инженерлік құрылыстар
кеңістікке орналастырылуына қарай жинақталған, желі-бойлаған, территориялық-
шашылыңқы түрлеріне бөлінеді.
Құрастырылған объектілер шектелген территорияға орналасуымен сипатталады.
Желі-бойлаған объектілерге көпірлер, туннелдер, эстакадалар, жолдар,
құбырлар жүйелері және басқалар жатады.
Территориялық-шашылыңқы объектілер бір-бірінен мақсаты жағынан
байланыспаған, едәуір қашықтықта орналасқан, пайдалану мақсаты жағынан бір-
біріне байланысты емес (Мәселен, ауылдық жерлердегі тұрғын үйлер және
азаматтық ғимараттар, автомобиль және теміржол бойына орналасқан үймереттер
мен ғимараттар).
Құрылыстық-технологиялық белгілері жағынан бұл объектілер біртекті және
әртекті болып бөлінеді.
Территориялық-шашылыңқы объектілер - Территориальные и погруженные объекты
-
Territorial and submerged objects
Біртекті объектілер-бірыңғай құралымдарды қолданумен ерекшеленеді.
Сондықтан мұндай объектілер біртүрлі тұрақты технологиялар бойынша салына
береді. Бұл объектілер біртүрлі және әртүрлі учаскелерден тұруы мүмкін.
Оларда атқарылатын жұмыс көлемі мен мөлшері құралымдарды құрастыру
реттілігі мен әдістеріне байланысты болады.
Біртекті объектілердің мөлшері мен көлемі бірдей және бірнеше рет
қайталанатын типтік секциялардан құралатындығына байланысты оларды салуда
ырғақты объектілік тасқын әдісін қолдану тиімді. Мұндай объектілерге жеңіл,
аспаптар жасау, радиотехникалық және басқа да өнеркәсіп салаларының тұрғын
үйлері, бірқатар азаматтық, бірқабатты және көпқабатты үймереттер, бойлап
салынған ғимараттар (жолдар, құбыр жүйелері және басқалар) жатады.
Біртекті объектілер өз кезегінде біртүрлі және әртүрліге бөлінеді.
Біртекті объектілер - Однородные объекты - Homogeneous objects
Учаскелері әртүрлі біртекті объектілерге орта және ауыр машина жасау
өнеркәсібінің, автомобиль зауыттарының, тоқыма комбинаттарының, көпшілік
бірқабатты үймереттері және басқалары жатады. Бұл объектілер тиісті типтік
құралымдарды толық бірқалыпқа келтірген күннің өзінде де жұмыс мөлшері мен
көлемі бірдей учаскелерге бөлуге келмейді. Мәселен, көп өткінді бірқабатты
үймереттердің ішкі учаскелерінде сыртқы қорғағыш қабырғалары болмайды,
кейбір учаскелерде негізгі құралымдарды жинақтау жамылғы элементтерін
құрастырумен шектелуі мүмкін, ал бағаналар мен кранасты арқалықтар шектес
учаскелерге кран қатынай алатын болса алдың ала орнатылады. Әртүрлі
учаскелері бар біртекті объектілерді салу кезінде жұмыс өндірісінің
тұрақтытехнологиясы сақталады, алайда тасқындарды жүзеге асыру ұзақтығы
түрліше болады.
Әртекті объектілерде типтік көп қайталанатын секциялар болмайды, жұмыс
көлемі әркелкі, үймереттің түрлі бөлектерінде әртүрлі құралымдар (болатты,
құрама темірбетон, біртұтас темірбетон және басқалар) пайдаланылады,
күрделі және үлкен технологиялық жабдықтар орнатылады, олардың астына
қуатты іргетас құйылады. Әртекті объектілер қатарына көмір және таукен
кәсіпорындарының, металлургиялық зауыттардың, химия өнеркәсібінің, бірқатар
кәсіпорындарының, қант және цемент зауыттарының, жылу және атом элект
станцияларының және тағы басқалардың корпустары жатады.
Жұмыс көлемін біркелкі бөлмеу және үймереттердің түрлі бөлшектерінде
әртүрлі құралымдарды пайдалану әдетте тұрақты құрылыс технологиясын
қолдануға мүмкіндік бермейді. Сондықтан, жекелеген учаскелерде жұмыс
өндірісінің түрлі реттілігі мен әдістерін пайдалануға тура келеді.
Әртекті объектілерде - Фактические объекты - Actual objects
5. Жаңа сабақты қорытындылау. 3 мин
1. Үймереттер
2. Ғимараттар
3. Өндірістік ғимараттар
4. Азаматтық үймереттер мен ғимараттар
5. Территориялық-шашылыңқы объектілер
6. Біртекті объектілер
7.Әртекті объектілерде
6. Сабақтың қорытындысын шығарып, қысқаша түсінік бере отырып бағалау. 3
мин.
7. Үйге тапсырма беру. 3-4 мин. Астана қаласының аумағында құрылыс салу 10-
13 бет
Оқытушы: Анарбаева Д.Р.
_______________
(аты-жөні)
(қолы)
Күнделікті сабақ жоспары №4
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақ типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: репродуктивті сабақ
Сабақтың тақырыбы: Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық берудің жалпы
тәртібі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық берудің
жалпы тәртібінің
анықтамасын, тағайындалуын, құрылымын түсіндіру және теориялық білімдерін
іс жүзінде қолдануды қалыптастыруға үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидактикалық құралдар: Сызба, схемалар
Оқыту тәсілі: Түсіндіруші – иллюстрациялық әдіс, әңгімелесу.
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1.Ұйымдастыру кезеңі. 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2.Сабақтың мақсатын хабарлау: Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық
берудің жалпы тәртібі
3.Үй тапсырмасын тексеру. 15-20мин.
Құрылыс объектілерін атқаратын міндетіне және құрылыстық-құралымдық
сипаттамасына қарап бақылау
Құрылыс өндірісінің негізгі өнімі үймереттер мен ғимараттар болып
табылады.
Үймереттер - көтергіштер мен қоршаулардан немесе олардың жиынтығынан
(көтергіштер мен қоршаулардан) құралған құралымдардан жасалған, жер үстінде
өзара тұтасатын аумақ болып қалыптасқан құрылыс жүйесі. Онда адамдар
тұрады, болмаса атқаратын міндеттеріне байланысты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақтың типі: жаңа білімді игеру сабағы
Сабақтың түрі: жаңа білімді игеру сабағы
Сабақтың тақырыбы: Кіріспе
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге пәннің анықтамасын, тағайындалуын, құрылымын
түсіндіру және теориялық білімдерін іс жүзінде қолдануды қалыптастыруға
үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидиктакалық құралдар: схемалар, сызбалар
Оқыту тәсілі: түсіндіру, сөздік әдіс (ауызша түсіндіру)
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1. Ұйымдастыру кезеңі 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2. Сабақтың мақсатын хабарлау:
1 Құрылысты ұйымдастыруды және жұмыс өндірісін жобалау. ЖӨЖ, оның түрлері
мен мазмұны.
2 Күрделі және арнайы жеке технологиялық жұмыс орындауға ЖӨЖ жасаудағы
реттеуші ережелер.
3 Үймереттер мен ғимараттарды тұрғызу технологиясын вариантты жобалау.
4 Құрылыс өнімінің сапасын қамтамасыз ету. Қоршаған ортаны қорғау.
3. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқушылар алдында тұрған мәселелерді хабарлау
Жаңа сабақты түсіндіру
Құрылыс терминологиясы.
Алым – жұмыс құрамы және көлемі қайталанып отыратын құрылыс-құрастыру
жұмыстары тасқынды әдіспен орындалатын үймереттің, ғимараттың бір бөлігі
(учаскесі).
Біркелкі объектілер – құралымдары мен көлемі қайталанатын, осының
нәтижесінде өндіріс технологиясы да, тиісінше жұмыстардың аумағы мен еңбек
сыйымдылығы да бірдей болатын үймереттер (ғимараттар).
Біртектес объектілер - өзара ұқсас құралымды элементтерден тұратын, бірдей
материалдармен және бірдей технологиямен салынатын, алайда атқарылатын
жұмыс көлемі мен жұмсалатын күште айырмашылығы болатын үймереттер
(ғимараттар).
Бірыңғай объектілер – біртекті элементтерден, құралымдардан, өткіндерден,
секциялардан тұратын, олардың бірдей немесе бір-бірінен көлемі жағынан ғана
айырмашылығы бар, алайда бірдей өндіріс технологиясы бойынша салынатын
үймереттер (ғимараттар).
Еңбек процестерінің қартасы – жиі қайталанылатын өндірістік операциялардан
құралған белгілі бір өндірістік процесс технологиясының тиімділігі мең
тұрақтылығы және осы операциялардың іс жүзіне асырылу жағдайын, әдісін және
материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін белгілейтін құжат.
Еңбек сыйымдылығы – құрылыс өндірісін жүзеге асыру үшін кететін жалпы еңбек
шығыны, адам-күн немесе адам-сағат өлшемімен есептеледі.
Жаңа құрылыс – жаңа алаңда немесе өзінің маңызын жоғалтқан үймереттер мен
ғимараттардан босатылған алаңдарда салынатын кәсіпорындардың құрылысы.
Жаңғырту – жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың жабдықтарын жаңа
жетілдірілген техникалармен қайта жабдықтау, көмекші және өндірістік
алаңдарды қажетінше ұлғайту арқылы қайта құру (бұл ретте барлық құрылыс-
құрастыру жұмысына бөлінген қаржы күрделі қаржының жалпы көлемінің 50
пайызды деңгейінде болуы керек).
Жеке тасқын – объектілердің бір бөлігінде бірқатар процестердің біреуін
ғана дәйекті орындайтын қарапайым құрылыс тасқыны.
Жинақтау учаскесі – мамандандырылған тасқынды шараларды орындау үшін
қамтылған орындар жиынтығы. Бұл салынып жатқан үймерет пен ғимараттың бір
бригадаға күрделі кешенді құрылыс процесін (мәселен, құралымдарды
құрастыру) жүзеге асыру үшін бөлінетін белгілі бір бөлігі. Бөлінетін
учаскенің көлемі жұмысшыларға техника қауіпсіздігі талаптары бойынша жұмыс
жағдайын қалыптастыруға, сонымен бірге жұмыс процесін орындауға
пайдаланылатын машиналардың барынша тиімді жұмыс істеуі үшін қажетті еңбек
алаңын жасауға байланысты анықталады.
Жобалаушы – құрылысты жобалау және құрылыс барысында авторлық бақылау
жасайтын және оның сметалық құнының дұрыстығына және жобалық шешімінің
сапасына, техникалық дәрежесіне, пргрессивтілігіне жауап беретін ұйым.
Жұмыс көлемі – құрылысты (процесті) жүзеге асыру барысында орындалатын
жұмыс аумағы.
Жұмыс майданы – бөлінген еңбек құралдары (механизмдер, қосымша құралдар,
материалдар) бар жұмысшылар еңбек етуге тиісті салынып жатқан объектінің
бір бөлігі.
Жұмыс орны – құрылыс процесіне қатысушы жұмысшылар жүріп-тұратын және
олардың еңбек құралдары, заттары, көмекші құралдары мен өнімдері тұратын
жұмыс алаңы.
Жұмыс өндірісінің жобасы (ЖӨЖ) – құрылыс-құрастыру жұмыстарының
технологиясын, орындалу мерзімін, қаржылармен жабдықтау тәртібін анықтайтын
жоба, ол үймереттердің (ғимараттардың) жеке бөлшектерін тұрғызу жөніндегі
өндірістік процестерді ұйымдастыру кезеңінде басшылыққа алынатын негізгі
құжат қызметін атқарады.
Жұмыс істеп турған кәсіпорындарды кеңейту – жұмыс істеп турған
кәсіпорындардың жаңа өндірістік кешендерін, олардың екінші және одан
кейінгі кезектерінің құрылысын салу.
Жылдам әдіс – процестерді барынша біріктіру және қаржыларды мейлінше
құрастыру (мүмкіндігінше жұмысшыларды, машиналарды, материалдарды, ақша
қаражатын көп те тиімді пайдалану) жолымен құрылысты қысқа мерзімде
техникалық жағынан ақталатындай және үнемділік жағынан тиімді болатындай
уақыт ішінде жүргізу әдісі.
Жылдам құрылыс – үйметтер мен ғимараттарды жылдам әдіспен тұрғызу.
Тапсырма беруші – жобалауды және құрылыс салуды жоспарлаушы және оған қаржы
бөлуші, жабдықтармен, аспаптармен және бірқатар арнаулы құрылыс
материалдарымен, бұйымдарымен қамтамасыз етуші, осы сияқты құрылыс
жұмыстарының барысына, салынып біткен үйметтер мен ғимараттар объектілеріне
техникалық бақылау жасаушы ұйым.
Звено – жеке құрылыс процесін орындау үшін жеткілікті болып саналатын
барынша шағын жұмысшы тобы.
Инженерлік жүйелер – поселке, тұрғын үй, зауыт, комбинат құрылыстарының
кешендері құрамында салынатын су, жылу, газбен жабықтау, канализация
құбырларының магистралі және тарату жүйелері; тасымал жүйелері – жол, темір
жол; энергиямен жабықтау, байланыс және белгі беру қондырғылары.
Кесінді – бір орындаушы (жұмыс звеносы) үшін бөлінетін жұмыс учаскесі.
Кешенді бригада – кешенді жұмыс түрлерін немесе осы жұмыс түрлеріне
байланысты бірнеше кешенді технологияларды орындайтын жұмысшылар тобы.
Кешенді механикаландыру – бір-бірімен байланысты барлық технологиялық
операцияларды негізгі және қосымша бірін-бірі өзара толықтырып лтыратын
және тығыз байланыстары жүйе бойынша жұмыс істейтін машиналардың көмегімен
орындайтын жұмыс өндірісінің әдісі.
Кешенді тасқын – кешенді үймереттер мен ғимараттар түріндегі ортақ өнім
негізінде бірлескен, ұйымдық жағынан байланысты объектілік тасқындар тобы.
Күрделі жөндеу – үздіксіз пайдалану салдарынан ескерген үймереттер мен
ғимараттарды қалпына келтіру.
Күрделі құрылыс – жаңа құрылыс объектілерін салуды, бұрынғы объектілерді
кеңейтуді, қайта жабдықтау және техникалық жағынан қайта жарақтауды,
сонымен бірге жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар, мекемелер мен ғимараттарға
күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуді қамтитын материалдық өндірістік маңызды
салаларының бірі.
Қабат – жоспарлау, техникалық немесе құралымдық жағынан аумағы біртұтас
болатын, биіктігі жағынан шартты түрде шектелген үймереттің (ғимараттың)
бір бөлігі.
Қатар әдісті құрылыс – барлық немесе бірқатар құрылыс объектілерінде бір
мезгілде біртүрлі процестерді жүзеге асыру арқылы үймереттер мен ғимараттар
салу әдісі.
Құрылыс алаңы – жобаға сәйкес белгіленген тәртіп бойынша құрылыс объектісі
мен құрылыс-құрастыру ұйымдарының қызметтерін тұрақты орнықтыру үшін
бөлінген жер учаскесі.
Құрылыс-құрастыру жұмыстары – ол жалпы құрылыс, өңдеу, санитарлық-
техникалық, арнаулы және құрастыру жұмыстары кіретін үймереттер мен
ғимараттар тұрғызу барысында атқарылатын кешенді жұмыстар.
Құрылыс көлемі – құрылысты жүргізу кезінде де, ол біткеннен кейін де
құрылыс заты болып табылатын үймерет немесе ғимарат.
Құрылыс егуі – қуаты және бөлінген күрделі қаржы көлемі толық игерілмеген
және құрылыс-құрастыру жұмыстары бітпеген құрылыс көлемі. Бұл – негізгі
қорларды жоспарлы түрде пайдалануға беруді және құрылыс өндірісінің
ырғақтылығын қамтамасыз өту мақсатымен жоспарланған кезеңдерден кейінгі
уақытта көшіріліп, іске қосылатын объектілер мен кешендер.
Құрылыс өндірісі – а) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуды, жөндеуді,
қалпына келтіруді, жаңғыртуды, бөлшектеуді және орнынан жылжытуды көздейтін
материалды өндіріс саласы; б) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуға және
жөндеуге көмектесетін құрылыс процестерінің жиынтығы.
Құрылыс өндірісінің технологиясы – а) құрылыс индустриясы деңгейін дамыту
мен арттыру негізінде бұйымдарды, құралымдарды жасау жөніндегі және оларды
дайын құрылыс өніміне – үймереттер мен ғимараттарға айналдыру процестерінің
жиынтығы; б) техниканы пайдалануды, құрылыс алаңдарында жүзеге асырылатын
өндірістік процестерді ұйымдастыру және экономика салаларындағы білім
жиынтығы.
Құрылыс өнімі – құрылыс процестерінің орындалу нәтижелері: біткен жұмыс
(жеке тасқын), дайын болған элементтер немесе салынып біткен үймерет
бөліктері (мамандандырылған тасқын), салынып біткен үймереттер мен
ғимараттар (объектілік тасқын), салынып болған үймереттер кешені (кешенді
тасқын).
Құрылыс өнімінің бірлігі – құрылыс тасқыны өнімдерінің бірлігі: жекеше-
алым; мамандандырылған-учаске; объектілік-құрылыс объектісі немесе оның бір
бөлігі, кешенді-тасқындық әдіспен салынып жатқан объектілер тобы (квартал,
аймақ).
Құрылыс процесі – түпкі мақсаты үймеретті немесе ғимаратты тұрғызуды,
қалпына келтіруді, жөндеуді, жаңғыртуды, бөлшектеуді немесе жылжытуды
көздейтін, құрылыс алаңының аумағында жүргізілетін өндірістік процесс.
Құрылыс тасқыны – құрылысты бір қалпына және үздіксіз жүргізу (тасқынды
әдісті караңыз).
Құрылыстың ұзақтылығы (мерзімі) – құрылыс алаңында жұмыс басталғаннан толық
қуатында пайдалануға берілгенге дейін кәсіпорындарда, олардың кезектерінде,
кешендер мен жекелеген объектілерінде жобада қарастырылған жұмыс құрамы
толық орындалған уақыт кезеңі.
Құрылысты ұйымдастыру – а) – құрылысты дайындау жүйесі, жұмыс мерзімі және
кезектігін, жалпы тәртіпті белгілеу және оны қамтамасыз ету мен басқару,
қаржылармен жабдықтау; б) құрылыс тиімділігін қамтамасыз ететін, басқару
әдісін, ресурстармен жабдықтауды, жұмыстың мерзімі мен кезектілігін, жалпы
тәртіпті қамтамасыз етуді, құрылыс жүйесін дайындауды зерттейтін ғылыми
жүйе.
Құрылысты ұйымдастыру жобасы (ҚҰЖ) – құрылыстың ұзақтылығын және кезеңдік
мерзімдерін, күрделі қаржыны бөлуді және құрылыс-құрастыру жұмыстарының
көлемін, материалдық-техникалық және еңбек ресурстарын және олардың орнын
толтыратын кездерді, құрылыс-құрастыру жұмыстарын жүзеге асырудың негізгі
әдістерін және объектілердің құрылысын басқарудың құрылымын анықтайтын
техникалық (жұмыс-техникалық) жобаның құрамдас бөлігі.
5. Жаңа сабақты пысықтау:
1. Жұмыс орны - Рабочее место – Workplace
2. Алмы – Сбор – Collection
3. Біртектес объектілер - Однородные объекты - Similar objects
4. Бірыңғай объектілер – Единые объекты - The facilities of the unified
5. Еңбек процестерінің қартасы - Карта трудовых процессов - Map work
processes
6. Еңбек сыйымдылығы – Трудоемкость - The complexity
7. Жаңа құрылыс - Новое строительство - New construction
8. Жаңғырту – Модернизация – Modernization
9. Жеке тасқын - Индивидуальный паводок - Individual flood
10. Жинақтау учаскесі - Участок комплектования - Picking area
1 Құрылысты ұйымдастыруды және жұмыс өндірісін жобалау. ЖӨЖ, оның түрлері
мен мазмұны.
2 Күрделі және арнайы жеке технологиялық жұмыс орындауға ЖӨЖ жасаудағы
реттеуші ережелер.
3 Үймереттер мен ғимараттарды тұрғызу технологиясын вариантты жобалау.
4 Құрылыс өнімінің сапасын қамтамасыз ету. Қоршаған ортаны қорғау.
6. Сабақтың қорытындысы. 5 мин.
7. Үйге тапсырма беру 5 мин: Астана қаласының аумағында құрылыс салу 6-8
бет
Оқытушы: Анарбаева Д.Р. _______________
(аты – жөні)
(қолы)
Күнделікті сабақ жоспары №2
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: репродуктивті сабақ
Сабақтың тақырыбы: Қағидада пайдаланылатын негізгі ұғымдар. Қағиданың
мақсаты мен міндеттері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге қағидада пайдаланылатын негізгі ұғымдар, қағиданың
мақсаты мен міндеттерін анықтамасын, тағайындалуын, құрылымын түсіндіру
және теориялық білімдерін іс жүзінде қолдануды қалыптастыруға үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидиктакалық құралдар: схемалар, сызбалар
Оқыту тәсілі: Түсіндіруші – иллюстрациялық әдіс, әңгімелесу.
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1. Ұйымдастыру кезеңі 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2. Сабақтың мақсатын хабарлау: Қағидада пайдаланылатын негізгі ұғымдар.
Қағиданың мақсаты мен міндеттері
3. Үй тапсырмасын тексеру 15-20мин.
Құрылыс терминологиясы.
Алым – жұмыс құрамы және көлемі қайталанып отыратын құрылыс-құрастыру
жұмыстары тасқынды әдіспен орындалатын үймереттің, ғимараттың бір бөлігі
(учаскесі).
Біркелкі объектілер – құралымдары мен көлемі қайталанатын, осының
нәтижесінде өндіріс технологиясы да, тиісінше жұмыстардың аумағы мен еңбек
сыйымдылығы да бірдей болатын үймереттер (ғимараттар).
Біртектес объектілер - өзара ұқсас құралымды элементтерден тұратын,
бірдей материалдармен және бірдей технологиямен салынатын, алайда
атқарылатын жұмыс көлемі мен жұмсалатын күште айырмашылығы болатын
үймереттер (ғимараттар).
Бірыңғай объектілер – біртекті элементтерден, құралымдардан,
өткіндерден, секциялардан тұратын, олардың бірдей немесе бір-бірінен көлемі
жағынан ғана айырмашылығы бар, алайда бірдей өндіріс технологиясы бойынша
салынатын үймереттер (ғимараттар).
Еңбек процестерінің қартасы – жиі қайталанылатын өндірістік
операциялардан құралған белгілі бір өндірістік процесс технологиясының
тиімділігі мең тұрақтылығы және осы операциялардың іс жүзіне асырылу
жағдайын, әдісін және материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін белгілейтін
құжат.
Еңбек сыйымдылығы – құрылыс өндірісін жүзеге асыру үшін кететін жалпы
еңбек шығыны, адам-күн немесе адам-сағат өлшемімен есептеледі.
Жаңа құрылыс – жаңа алаңда немесе өзінің маңызын жоғалтқан үймереттер
мен ғимараттардан босатылған алаңдарда салынатын кәсіпорындардың құрылысы.
Жаңғырту – жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың жабдықтарын жаңа
жетілдірілген техникалармен қайта жабдықтау, көмекші және өндірістік
алаңдарды қажетінше ұлғайту арқылы қайта құру (бұл ретте барлық құрылыс-
құрастыру жұмысына бөлінген қаржы күрделі қаржының жалпы көлемінің 50
пайызды деңгейінде болуы керек).
Жеке тасқын – объектілердің бір бөлігінде бірқатар процестердің біреуін
ғана дәйекті орындайтын қарапайым құрылыс тасқыны.
Жинақтау учаскесі – мамандандырылған тасқынды шараларды орындау үшін
қамтылған орындар жиынтығы. Бұл салынып жатқан үймерет пен ғимараттың бір
бригадаға күрделі кешенді құрылыс процесін (мәселен, құралымдарды
құрастыру) жүзеге асыру үшін бөлінетін белгілі бір бөлігі. Бөлінетін
учаскенің көлемі жұмысшыларға техника қауіпсіздігі талаптары бойынша жұмыс
жағдайын қалыптастыруға, сонымен бірге жұмыс процесін орындауға
пайдаланылатын машиналардың барынша тиімді жұмыс істеуі үшін қажетті еңбек
алаңын жасауға байланысты анықталады.
Жобалаушы – құрылысты жобалау және құрылыс барысында авторлық бақылау
жасайтын және оның сметалық құнының дұрыстығына және жобалық шешімінің
сапасына, техникалық дәрежесіне, пргрессивтілігіне жауап беретін ұйым.
Жұмыс көлемі – құрылысты (процесті) жүзеге асыру барысында орындалатын
жұмыс аумағы.
Жұмыс майданы – бөлінген еңбек құралдары (механизмдер, қосымша
құралдар, материалдар) бар жұмысшылар еңбек етуге тиісті салынып жатқан
объектінің бір бөлігі.
Жұмыс орны – құрылыс процесіне қатысушы жұмысшылар жүріп-тұратын және
олардың еңбек құралдары, заттары, көмекші құралдары мен өнімдері тұратын
жұмыс алаңы.
Жұмыс өндірісінің жобасы (ЖӨЖ) – құрылыс-құрастыру жұмыстарының
технологиясын, орындалу мерзімін, қаржылармен жабдықтау тәртібін анықтайтын
жоба, ол үймереттердің (ғимараттардың) жеке бөлшектерін тұрғызу жөніндегі
өндірістік процестерді ұйымдастыру кезеңінде басшылыққа алынатын негізгі
құжат қызметін атқарады.
Жұмыс істеп турған кәсіпорындарды кеңейту – жұмыс істеп турған
кәсіпорындардың жаңа өндірістік кешендерін, олардың екінші және одан
кейінгі кезектерінің құрылысын салу.
Жылдам әдіс – процестерді барынша біріктіру және қаржыларды мейлінше
құрастыру (мүмкіндігінше жұмысшыларды, машиналарды, материалдарды, ақша
қаражатын көп те тиімді пайдалану) жолымен құрылысты қысқа мерзімде
техникалық жағынан ақталатындай және үнемділік жағынан тиімді болатындай
уақыт ішінде жүргізу әдісі.
Жылдам құрылыс – үйметтер мен ғимараттарды жылдам әдіспен тұрғызу.
Тапсырма беруші – жобалауды және құрылыс салуды жоспарлаушы және оған
қаржы бөлуші, жабдықтармен, аспаптармен және бірқатар арнаулы құрылыс
материалдарымен, бұйымдарымен қамтамасыз етуші, осы сияқты құрылыс
жұмыстарының барысына, салынып біткен үйметтер мен ғимараттар объектілеріне
техникалық бақылау жасаушы ұйым.
Звено – жеке құрылыс процесін орындау үшін жеткілікті болып саналатын
барынша шағын жұмысшы тобы.
Инженерлік жүйелер – поселке, тұрғын үй, зауыт, комбинат құрылыстарының
кешендері құрамында салынатын су, жылу, газбен жабықтау, канализация
құбырларының магистралі және тарату жүйелері; тасымал жүйелері – жол, темір
жол; энергиямен жабықтау, байланыс және белгі беру қондырғылары.
Кесінді – бір орындаушы (жұмыс звеносы) үшін бөлінетін жұмыс учаскесі.
Кешенді бригада – кешенді жұмыс түрлерін немесе осы жұмыс түрлеріне
байланысты бірнеше кешенді технологияларды орындайтын жұмысшылар тобы.
Кешенді механикаландыру – бір-бірімен байланысты барлық технологиялық
операцияларды негізгі және қосымша бірін-бірі өзара толықтырып лтыратын
және тығыз байланыстары жүйе бойынша жұмыс істейтін машиналардың көмегімен
орындайтын жұмыс өндірісінің әдісі.
Кешенді тасқын – кешенді үймереттер мен ғимараттар түріндегі ортақ өнім
негізінде бірлескен, ұйымдық жағынан байланысты объектілік тасқындар тобы.
Күрделі жөндеу – үздіксіз пайдалану салдарынан ескерген үймереттер мен
ғимараттарды қалпына келтіру.
Күрделі құрылыс – жаңа құрылыс объектілерін салуды, бұрынғы
объектілерді кеңейтуді, қайта жабдықтау және техникалық жағынан қайта
жарақтауды, сонымен бірге жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар, мекемелер мен
ғимараттарға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуді қамтитын материалдық
өндірістік маңызды салаларының бірі.
Қабат – жоспарлау, техникалық немесе құралымдық жағынан аумағы біртұтас
болатын, биіктігі жағынан шартты түрде шектелген үймереттің (ғимараттың)
бір бөлігі.
Қатар әдісті құрылыс – барлық немесе бірқатар құрылыс объектілерінде
бір мезгілде біртүрлі процестерді жүзеге асыру арқылы үймереттер мен
ғимараттар салу әдісі.
Құрылыс алаңы – жобаға сәйкес белгіленген тәртіп бойынша құрылыс
объектісі мен құрылыс-құрастыру ұйымдарының қызметтерін тұрақты орнықтыру
үшін бөлінген жер учаскесі.
Құрылыс-құрастыру жұмыстары – ол жалпы құрылыс, өңдеу, санитарлық-
техникалық, арнаулы және құрастыру жұмыстары кіретін үймереттер мен
ғимараттар тұрғызу барысында атқарылатын кешенді жұмыстар.
Құрылыс көлемі – құрылысты жүргізу кезінде де, ол біткеннен кейін де
құрылыс заты болып табылатын үймерет немесе ғимарат.
Құрылыс егуі – қуаты және бөлінген күрделі қаржы көлемі толық
игерілмеген және құрылыс-құрастыру жұмыстары бітпеген құрылыс көлемі. Бұл –
негізгі қорларды жоспарлы түрде пайдалануға беруді және құрылыс өндірісінің
ырғақтылығын қамтамасыз өту мақсатымен жоспарланған кезеңдерден кейінгі
уақытта көшіріліп, іске қосылатын объектілер мен кешендер.
Құрылыс өндірісі – а) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуды, жөндеуді,
қалпына келтіруді, жаңғыртуды, бөлшектеуді және орнынан жылжытуды көздейтін
материалды өндіріс саласы; б) үймереттер мен ғимараттарды тұрғызуға және
жөндеуге көмектесетін құрылыс процестерінің жиынтығы.
Құрылыс өндірісінің технологиясы – а) құрылыс индустриясы деңгейін
дамыту мен арттыру негізінде бұйымдарды, құралымдарды жасау жөніндегі және
оларды дайын құрылыс өніміне – үймереттер мен ғимараттарға айналдыру
процестерінің жиынтығы; б) техниканы пайдалануды, құрылыс алаңдарында
жүзеге асырылатын өндірістік процестерді ұйымдастыру және экономика
салаларындағы білім жиынтығы.
Құрылыс өнімі – құрылыс процестерінің орындалу нәтижелері: біткен жұмыс
(жеке тасқын), дайын болған элементтер немесе салынып біткен үймерет
бөліктері (мамандандырылған тасқын), салынып біткен үймереттер мен
ғимараттар (объектілік тасқын), салынып болған үймереттер кешені (кешенді
тасқын).
Құрылыс өнімінің бірлігі – құрылыс тасқыны өнімдерінің бірлігі: жекеше-
алым; мамандандырылған-учаске; объектілік-құрылыс объектісі немесе оның бір
бөлігі, кешенді-тасқындық әдіспен салынып жатқан объектілер тобы (квартал,
аймақ).
Құрылыс процесі – түпкі мақсаты үймеретті немесе ғимаратты тұрғызуды,
қалпына келтіруді, жөндеуді, жаңғыртуды, бөлшектеуді немесе жылжытуды
көздейтін, құрылыс алаңының аумағында жүргізілетін өндірістік процесс.
Құрылыс тасқыны – құрылысты бір қалпына және үздіксіз жүргізу (тасқынды
әдісті караңыз).
Құрылыстың ұзақтылығы (мерзімі) – құрылыс алаңында жұмыс басталғаннан
толық қуатында пайдалануға берілгенге дейін кәсіпорындарда, олардың
кезектерінде, кешендер мен жекелеген объектілерінде жобада қарастырылған
жұмыс құрамы толық орындалған уақыт кезеңі.
Құрылысты ұйымдастыру – а) – құрылысты дайындау жүйесі, жұмыс мерзімі
және кезектігін, жалпы тәртіпті белгілеу және оны қамтамасыз ету мен
басқару, қаржылармен жабдықтау; б) құрылыс тиімділігін қамтамасыз ететін,
басқару әдісін, ресурстармен жабдықтауды, жұмыстың мерзімі мен
кезектілігін, жалпы тәртіпті қамтамасыз етуді, құрылыс жүйесін дайындауды
зерттейтін ғылыми жүйе.
Құрылысты ұйымдастыру жобасы (ҚҰЖ) – құрылыстың ұзақтылығын және
кезеңдік мерзімдерін, күрделі қаржыны бөлуді және құрылыс-құрастыру
жұмыстарының көлемін, материалдық-техникалық және еңбек ресурстарын және
олардың орнын толтыратын кездерді, құрылыс-құрастыру жұмыстарын жүзеге
асырудың негізгі әдістерін және объектілердің құрылысын басқарудың
құрылымын анықтайтын техникалық (жұмыс-техникалық) жобаның құрамдас бөлігі.
11. Жұмыс орны - Рабочее место – Workplace
12. Алмы – Сбор – Collection
13. Біртектес объектілер - Однородные объекты - Similar objects
14. Бірыңғай объектілер – Единые объекты - The facilities of the unified
15. Еңбек процестерінің қартасы - Карта трудовых процессов - Map work
processes
16. Еңбек сыйымдылығы – Трудоемкость - The complexity
17. Жаңа құрылыс - Новое строительство - New construction
18. Жаңғырту – Модернизация – Modernization
19. Жеке тасқын - Индивидуальный паводок - Individual flood
20. Жинақтау учаскесі - Участок комплектования - Picking area
4. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқушылар алдында тұрған мәселелерді хабарлау
Сабақты жүргізу барысы. 50-55мин.
Мамандандырылған тасқын – бірыңғай параметрлер жүйесімен және тасқын
үлгісімен, осы сияқты құралымдық элемент немесе үймереттің (ғимараттың)
бөлігі түріндегі жалпы құрылыс өнімдерімен біріктірілген жеке тасқындар
жиынтығы.
Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
Мердігер – тапсырыс берушімен шарт бойынша бүкіл құрылыс кешенін және
барлық жалпы құрылыстық жұмыстарды атқаратын бас мердігер мен арнаулы және
құрастыру жұмыстарын атқаратын қосымша мердігермен жоспарда белгіленген
құрылыс сапасы, құрылыс-құрастыру жұмыстары өндірісінің техникалық деңгейі,
мерзімдік жоспарды сақтау үшін жауап береді және бекітілген құрылысқа
бөлінген сметалық қаржының дұрыс жұмсалуын қадағалайды.
Мердігер – подрядчик - Contractor
Нөлдік цикл – үймереттер немесе ғимараттар мен инженерлік
коммуникациялардың құрылысын салу кезіндегі шартты жобалық белгіден төмен
нөлдік деп алынатын өлшемде жүргізілетін құрылыс-құрастыру жұмыстарының
кешені.
Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
Объектілік тасқын – бірлескен өнімі дайын үймерет (ғимарат) немесе бір топ
үймереттер (ғимараттар) болып саналатын мамандандырылған тасқындар жинағы.
Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
Өндірістің бірқалыптылығы – жұмысқа қатысатын машина сандарының бірдей
деңгейін сақтайтын, белгілі бір уақытта материалдардың, ақша қаржысының
және өндірістің басқа да ресурстарының түсіп тұруын қамтамасыз ететін, сол
сияқты белгіленген уақыттарда әрдайым тұрақты мөлшерде құрылыс өнімдерінің
шығарылуын қамтамасыз ететін тасқынды өндірістің негізгі принциптерінің
бірі.
Өндіріс ресурстары – құрылыс ұйымының өндірістік мүмкіндігін анықтайтын
қаржысы және еңбек, материалдық құралдары.
Өндірістің техника-экономикалық көрсеткіштері – құрылыс өндірісінің
тиімділік дәрежесін көрсететін, құрылыс өнімі бірлігін шығару кететін
уақыт, еңбек, материалды және ақша қаражаты шығындарының мөлшерлік
көрсеткіштері.
Өндірістік-технологиялық жинақтау – арнайы ұйымдастырылған базаларда
өндірісте пайдалану үшін толық дайындықтан өткізілген материалдарды,
бұйымдар мен құралымдарды жұмыс аймағына жинақтап жеткізу.
Өндіріс ырғағы – қайталанатын процестердің бірқалыпты ауысуы.
Өнім мөлшері – белгілі бір жұмыс уақытында: бір сағатта, сменада
шығарылатын сапалы өнім мөлшері.
Тасқын адымы – шектес екі жеке тасқын арасындағы уақыт.
Тасқын есебі – тасқынның параметрлерін, уақытын, ресурс шығындарын және
өндіріс тиімділігін айқындайды.
Тасқын қарқыны – кесімді уақыт ішіндегі тасқын дамуының көрсеткіші, ол
шартты өлшеммен белгілі бір уақыт ішінде жасалған құрылыс өнімінің мөлшерін
анықтайды.
Тасқын параметрі – тасқын дамуының уақыт және көлемінің көрсеткіші.
Тасқын сенімділігі – алдын ала есептеу өлшемдерінің нақты іспен сәйкес
келуінің дәрежесі.
Тасқын үлгісі – объектілерді, учаскелерді, алымдарды тасқынға қосу және
оларды тасқыннан шығару тәртібінің графикалық бейнеленуі.
Тасқын ырғағы – тасқынды өндірістегі процестердің бірқалыпты ауысуын
өлшейтін уақыт мөлшері.
Тасқынды-бөлшекті әдіс – технологиялық процестерді қарапайым жұмыс
процестеріне дейін, кейбір жағдайларда жекелеген операцияларға дейін толық
бөлшектейтін тасқындық әдіс.
Тасқынды әдіс – жалпы өндірістік процестерді бөліп атқаруға, еңбек
бөлінісіне, процестерді біріктіруге және ырғақты жүргізуге негізделген
жұмыстар өндірісін үздіксіз және ырғақты жүргізу әдісі.
Тасқынды-жедел әдіс – жұмысты ең аз мерзімде, үздіксіз және бірқалыпты
жүргізу әдісі.
Тасқынды тежеу кезеңі – біртіндеп жұмыстың аяқталуына байланысты құрылыс
тасқынынан жеке тасқындарды бірте-бірте қысқартудың уақыт кесіндісі.
Тасқынның қалыптасқан кезеңі – барлық жеке тасқындар бірдей жұмыс істейтін
(жеке тасқындардың саны да қуаты да өзгермейді) уақыт кесіндісі.
Тасқынның қуаты – белгіленген уақыт өлшемі ішінде нақты көрсеткіш-бойынша
(бір күнде м3, бір күнде м2 және басқа) құрылыс тасқынында шығарылатын өнім
мөлшері.
Тасқынның технологиялық құрылымды – құрылыс процестерінің құрамы мен
мазмұны, ол технологиялық параметрлердің маңыздылығымен бейнеленеді.
Тасқынның технологиялық параметрі – құрылыс процестерінің санымен,
жүйелілігімен және өзгешелігімен анықталатын параметрлер.
Тасқынның ұлғайтылу кезеңі – құрылыс тасқынына бірте-бірте жекелеген
тасқындар қосылатын уақыт кесіндісі.
Технологиялық карта – а) жеке құрылыс процесінің технологиясын
(техникасын, ұйымдастыруды және экономиканы) анықтайтын жобалық құжат; б)
жиі қайталанатын құрылыс-құрастыру жұмыстары түрлерінің тиімді және тұрақты
өндірістік технологиясын белгілейтін және жұмыс өндірісі жобасын
алмастыратын немесе оған қосымша ретінде пайдаланылатын құжат.
Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
Технологиялық негіз – аяқталмаған құрылыс өнімінің көлемі, оның
номенклатурасы мен жұмыс аймағында жаппай орналастырылған барлық жеке
тасқындардың үздіксіз және ырғақты жұмысы жайын құрылыс өнімін толассыз
және ырғақты шығаруды қамтамасыз етеді.
Технологиялық торап – пайдалануға берілетін және реттелетін, агрегаттарды,
механизмдерді, құрылғыларды (учаскенің түрі) байқап көру жұмыстарын
жүргізуге қажет техникалық әзірлікке дейінгі құрылыс-құрастыру жұмыстарының
өндірісін қамтамасыз ететін процестер ішіне кіретін технологиялық линияның
(қондырғының) конструктиві ерекшеленген бөлігі.
Технологиялық үзіліс – қолданылған материалдардың (бетонды күту, сылақты
кептіру) қасиетінен туындайтын өндірістегі үзіліс.
Технологиялық қайта жарақтану – жұмыс істеп тұрған кәсіпорынды (цехты)
қайта жабдықтау және қайта құру. Олардың барысында пайдаланалып отырған
үймереттер мен ғимараттар аумағында (шағын көлемдегі құрылыс-құрастыру
жұмыстарын атқару арқылы) ескі жабдықтар техникалық жағынан жетілдірілген
жаңа жабдықтарға алмастырылады.
Технологиялық цикл – құрылыс өнімін шығару барысында атқарылатын барлық
құрылыс процестерінің жиынтығы. Оның ұзақтығы құрылыс өнімін шығару үшін
атқарылатын бірінші процесс пен соңғы қорытындылаушы процесс аралығында
өткен анықталады.
Типтік график - өзгеріп отырған жергілікті жағдайда көп қайталанады деген
есепке негізделген типті объектіні тұрғызу жөніндегі жұмыстар кестесі.
Тасымалдық процесс – ішіні арту-түсіру жұмыстары кіретін, құрылыс
материалдарын, бөлшектерді, құралымдарды тасымалдау жөніндегі өндірістік
процесс.
Тасымал құралдары үстінен құрастыру – зауытта жасалынған құралымдарды
құрылыс алаңының жұмыс аймағына белгілі бір мезгілде жеткізілгеннен кейін
тасымал құралдарынан алып бірден жобалық жағдайда сәйкес қою.
Тұрақтанған тасқын – барлық жеке тасқындар бір мезгілде жүзеге асырылып,
толық дамуына жеткізілген тасқын.
Ұйымдық үзіліс – келесі жұмыс процесіне (тасқынына) қажетті дайындықтар
жүргізу үшін құрылыс процесінің (тасқынның) арасында болатын, сол сияқты
ресурстар мезгілінде жеткізілмеуіне байланысты болатын үзілістер.
Үздіксіз өндіріс – тасқынды өндірістің негізгі шарттарының бірі, ол жұмысты
жүргізудің мынадай тәртібімен дәйектеледі: өндіріске қажетті материалдар
мен басқа да ресурстардың жеткізілуінде, технологиялық процестер мен өнім
шығаруда ешбір үзіліс болмауға тиіс.
Үздіксіз процесс – жергілікті жағдайларға қарамастан кешіктірілмей, бірінен
соң бірі тоқтаусыз жүргізілетін процесс.
Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
Үздіксіз тасқын – шектеусіз ұзақ уақыт бойы жұмыс істейтін тасқынды әдіс.
Цикл – құрылыс тасқынының мазмұнын құрайтын көп қайталанатын операциялардың
немесе процестердің жиынтығы.
Циклограмма – уақыт өлшемі және жұмыс аумағының дамуын бейнелетін құрылыс
тасқынының графигі.
Ырғақты тасқын – циклдерінің ұзақтығы бірдей тасқындар түрі.
5. Жаңа сабақты қорытындылау 3 мин:
1. Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
2. Мердігер – подрядчик - Contractor
3. Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
4. Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
5. Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
6. Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
6. Сабақтың қорытындысын шығарып, қысқаша түсінік бере отырып бағалау. 5
мин.
7. Үйге тапсырма беру 3-4мин: Астана қаласының аумағында құрылыс салу 8-10
бет
Сабақтың аяқталуын хабарлау.
Оқытушы: Анарбаева Д.Р. _______________
(аты – жөні)
(қолы)
Күнделікті сабақ жоспары №3
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақ типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: репродуктивті сабақ
Сабақтың тақырыбы: Қала құрылысы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету.
Мемлекеттік органдардың өкілеттері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге қала құрылысы талаптарының сақталуын қамтамасыз
ету, мемлекеттік органдардың өкілеттері анықтамасын, тағайындалуын,
құрылымын түсіндіру және теориялық білімдерін іс жүзінде қолдануды
қалыптастыруға үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидактикалық құралдар: Сызба, схемалар
Оқыту тәсілі: Түсіндіруші – иллюстрациялық әдіс, әңгімелесу.
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1.Ұйымдастыру кезеңі. 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2.Сабақтың мақсатын хабарлау Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық
берудің жалпы тәртібі
3.Үй тапсырмасын тексеру. 15-20мин.
Мамандандырылған тасқын – бірыңғай параметрлер жүйесімен және тасқын
үлгісімен, осы сияқты құралымдық элемент немесе үймереттің (ғимараттың)
бөлігі түріндегі жалпы құрылыс өнімдерімен біріктірілген жеке тасқындар
жиынтығы.
Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
Мердігер – тапсырыс берушімен шарт бойынша бүкіл құрылыс кешенін және
барлық жалпы құрылыстық жұмыстарды атқаратын бас мердігер мен арнаулы және
құрастыру жұмыстарын атқаратын қосымша мердігермен жоспарда белгіленген
құрылыс сапасы, құрылыс-құрастыру жұмыстары өндірісінің техникалық деңгейі,
мерзімдік жоспарды сақтау үшін жауап береді және бекітілген құрылысқа
бөлінген сметалық қаржының дұрыс жұмсалуын қадағалайды.
Мердігер – подрядчик - Contractor
Нөлдік цикл – үймереттер немесе ғимараттар мен инженерлік
коммуникациялардың құрылысын салу кезіндегі шартты жобалық белгіден төмен
нөлдік деп алынатын өлшемде жүргізілетін құрылыс-құрастыру жұмыстарының
кешені.
Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
Объектілік тасқын – бірлескен өнімі дайын үймерет (ғимарат) немесе бір топ
үймереттер (ғимараттар) болып саналатын мамандандырылған тасқындар жинағы.
Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
Өндірістің бірқалыптылығы – жұмысқа қатысатын машина сандарының бірдей
деңгейін сақтайтын, белгілі бір уақытта материалдардың, ақша қаржысының
және өндірістің басқа да ресурстарының түсіп тұруын қамтамасыз ететін, сол
сияқты белгіленген уақыттарда әрдайым тұрақты мөлшерде құрылыс өнімдерінің
шығарылуын қамтамасыз ететін тасқынды өндірістің негізгі принциптерінің
бірі.
Өндіріс ресурстары – құрылыс ұйымының өндірістік мүмкіндігін анықтайтын
қаржысы және еңбек, материалдық құралдары.
Өндірістің техника-экономикалық көрсеткіштері – құрылыс өндірісінің
тиімділік дәрежесін көрсететін, құрылыс өнімі бірлігін шығару кететін
уақыт, еңбек, материалды және ақша қаражаты шығындарының мөлшерлік
көрсеткіштері.
Өндірістік-технологиялық жинақтау – арнайы ұйымдастырылған базаларда
өндірісте пайдалану үшін толық дайындықтан өткізілген материалдарды,
бұйымдар мен құралымдарды жұмыс аймағына жинақтап жеткізу.
Өндіріс ырғағы – қайталанатын процестердің бірқалыпты ауысуы.
Өнім мөлшері – белгілі бір жұмыс уақытында: бір сағатта, сменада
шығарылатын сапалы өнім мөлшері.
Тасқын адымы – шектес екі жеке тасқын арасындағы уақыт.
Тасқын есебі – тасқынның параметрлерін, уақытын, ресурс шығындарын және
өндіріс тиімділігін айқындайды.
Тасқын қарқыны – кесімді уақыт ішіндегі тасқын дамуының көрсеткіші, ол
шартты өлшеммен белгілі бір уақыт ішінде жасалған құрылыс өнімінің мөлшерін
анықтайды.
Тасқын параметрі – тасқын дамуының уақыт және көлемінің көрсеткіші.
Тасқын сенімділігі – алдын ала есептеу өлшемдерінің нақты іспен сәйкес
келуінің дәрежесі.
Тасқын үлгісі – объектілерді, учаскелерді, алымдарды тасқынға қосу және
оларды тасқыннан шығару тәртібінің графикалық бейнеленуі.
Тасқын ырғағы – тасқынды өндірістегі процестердің бірқалыпты ауысуын
өлшейтін уақыт мөлшері.
Тасқынды-бөлшекті әдіс – технологиялық процестерді қарапайым жұмыс
процестеріне дейін, кейбір жағдайларда жекелеген операцияларға дейін толық
бөлшектейтін тасқындық әдіс.
Тасқынды әдіс – жалпы өндірістік процестерді бөліп атқаруға, еңбек
бөлінісіне, процестерді біріктіруге және ырғақты жүргізуге негізделген
жұмыстар өндірісін үздіксіз және ырғақты жүргізу әдісі.
Тасқынды-жедел әдіс – жұмысты ең аз мерзімде, үздіксіз және бірқалыпты
жүргізу әдісі.
Тасқынды тежеу кезеңі – біртіндеп жұмыстың аяқталуына байланысты құрылыс
тасқынынан жеке тасқындарды бірте-бірте қысқартудың уақыт кесіндісі.
Тасқынның қалыптасқан кезеңі – барлық жеке тасқындар бірдей жұмыс істейтін
(жеке тасқындардың саны да қуаты да өзгермейді) уақыт кесіндісі.
Тасқынның қуаты – белгіленген уақыт өлшемі ішінде нақты көрсеткіш-бойынша
(бір күнде м3, бір күнде м2 және басқа) құрылыс тасқынында шығарылатын өнім
мөлшері.
Тасқынның технологиялық құрылымды – құрылыс процестерінің құрамы мен
мазмұны, ол технологиялық параметрлердің маңыздылығымен бейнеленеді.
Тасқынның технологиялық параметрі – құрылыс процестерінің санымен,
жүйелілігімен және өзгешелігімен анықталатын параметрлер.
Тасқынның ұлғайтылу кезеңі – құрылыс тасқынына бірте-бірте жекелеген
тасқындар қосылатын уақыт кесіндісі.
Технологиялық карта – а) жеке құрылыс процесінің технологиясын
(техникасын, ұйымдастыруды және экономиканы) анықтайтын жобалық құжат; б)
жиі қайталанатын құрылыс-құрастыру жұмыстары түрлерінің тиімді және тұрақты
өндірістік технологиясын белгілейтін және жұмыс өндірісі жобасын
алмастыратын немесе оған қосымша ретінде пайдаланылатын құжат.
Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
Технологиялық негіз – аяқталмаған құрылыс өнімінің көлемі, оның
номенклатурасы мен жұмыс аймағында жаппай орналастырылған барлық жеке
тасқындардың үздіксіз және ырғақты жұмысы жайын құрылыс өнімін толассыз
және ырғақты шығаруды қамтамасыз етеді.
Технологиялық торап – пайдалануға берілетін және реттелетін, агрегаттарды,
механизмдерді, құрылғыларды (учаскенің түрі) байқап көру жұмыстарын
жүргізуге қажет техникалық әзірлікке дейінгі құрылыс-құрастыру жұмыстарының
өндірісін қамтамасыз ететін процестер ішіне кіретін технологиялық линияның
(қондырғының) конструктиві ерекшеленген бөлігі.
Технологиялық үзіліс – қолданылған материалдардың (бетонды күту, сылақты
кептіру) қасиетінен туындайтын өндірістегі үзіліс.
Технологиялық қайта жарақтану – жұмыс істеп тұрған кәсіпорынды (цехты)
қайта жабдықтау және қайта құру. Олардың барысында пайдаланалып отырған
үймереттер мен ғимараттар аумағында (шағын көлемдегі құрылыс-құрастыру
жұмыстарын атқару арқылы) ескі жабдықтар техникалық жағынан жетілдірілген
жаңа жабдықтарға алмастырылады.
Технологиялық цикл – құрылыс өнімін шығару барысында атқарылатын барлық
құрылыс процестерінің жиынтығы. Оның ұзақтығы құрылыс өнімін шығару үшін
атқарылатын бірінші процесс пен соңғы қорытындылаушы процесс аралығында
өткен анықталады.
Типтік график - өзгеріп отырған жергілікті жағдайда көп қайталанады деген
есепке негізделген типті объектіні тұрғызу жөніндегі жұмыстар кестесі.
Тасымалдық процесс – ішіні арту-түсіру жұмыстары кіретін, құрылыс
материалдарын, бөлшектерді, құралымдарды тасымалдау жөніндегі өндірістік
процесс.
Тасымал құралдары үстінен құрастыру – зауытта жасалынған құралымдарды
құрылыс алаңының жұмыс аймағына белгілі бір мезгілде жеткізілгеннен кейін
тасымал құралдарынан алып бірден жобалық жағдайда сәйкес қою.
Тұрақтанған тасқын – барлық жеке тасқындар бір мезгілде жүзеге асырылып,
толық дамуына жеткізілген тасқын.
Ұйымдық үзіліс – келесі жұмыс процесіне (тасқынына) қажетті дайындықтар
жүргізу үшін құрылыс процесінің (тасқынның) арасында болатын, сол сияқты
ресурстар мезгілінде жеткізілмеуіне байланысты болатын үзілістер.
Үздіксіз өндіріс – тасқынды өндірістің негізгі шарттарының бірі, ол жұмысты
жүргізудің мынадай тәртібімен дәйектеледі: өндіріске қажетті материалдар
мен басқа да ресурстардың жеткізілуінде, технологиялық процестер мен өнім
шығаруда ешбір үзіліс болмауға тиіс.
Үздіксіз процесс – жергілікті жағдайларға қарамастан кешіктірілмей, бірінен
соң бірі тоқтаусыз жүргізілетін процесс.
Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
Үздіксіз тасқын – шектеусіз ұзақ уақыт бойы жұмыс істейтін тасқынды әдіс.
Цикл – құрылыс тасқынының мазмұнын құрайтын көп қайталанатын операциялардың
немесе процестердің жиынтығы.
Циклограмма – уақыт өлшемі және жұмыс аумағының дамуын бейнелетін құрылыс
тасқынының графигі.
Ырғақты тасқын – циклдерінің ұзақтығы бірдей тасқындар түрі.
5. Жаңа сабақты қорытындылау 3 мин:
1. Мамандандырылған тасқын – Специализированный поток - Specialized flow
2. Мердігер – подрядчик - Contractor
3. Нөлдік цикл – нулевой цикл - Zero cycle
4. Объектілік тасқын – Объективный поток - Objective Flood
5. Технологиялық карта – технологическая карта - Technological card
6. Үздіксіз процесс – непрерывный процесс - Continuous process
4. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқушылар алдында тұрған мәселелерді хабарлау
Сабақтың жүргізу барысы. 50-55 мин.
Құрылыс объектілерін атқаратын міндетіне және құрылыстық-құралымдық
сипаттамасына қарап бақылау
Құрылыс өндірісінің негізгі өнімі үймереттер мен ғимараттар болып
табылады.
Үймереттер - көтергіштер мен қоршаулардан немесе олардың жиынтығынан
(көтергіштер мен қоршаулардан) құралған құралымдардан жасалған, жер үстінде
өзара тұтасатын аумақ болып қалыптасқан құрылыс жүйесі. Онда адамдар
тұрады, болмаса атқаратын міндеттеріне байланысты келіп-кетіп жұмыс
істейді. Және ол түрлі өндірістік процестерді атқару үшін пайдаланылады.
Үймереттер – конструкции - design
Cурет 1.1 - Құрылыс объектілерінің жіктелуі
Ғимараттар – түрлі өндірістік процестерді атқаруға, түрлі материалдарды,
бұйымдар мен жабдықтарды сақтауға, адамдардың болуына, жүк және адамдардың
алмасып тұруына және басқа да мақсаттарға пайдаланылатын құрылыс жүйесі.
Ғимараттар аумақты, жазықты немесе ұзынша, жерастылық, жерүстілік және
жердегі болып келеді.
Телевизиялық мұнаралар, көпірлер, стадиондар тағы басқалар ғимараттар болып
табылады.
Үймереттер мен ғимараттар пайдалану мақсатына орай өндірістік және
азаматтық, инженерлік және гидротехникалық болып бөлінеді (1-сурет).
Ғимараттар - здания - building
Өндірістік ғимараттар-өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы өндірісін
орналастыру, адамдардың еңбек етуіне және технологиялық жабдықтарды
пайдалануға қажетті жағдайлар жасау үшін қызмет етеді.
Өндірістік ғимараттар- промышленные здания - industrial buildings
Азаматтық үймереттер мен ғимараттар-тұрғын үй және қоғамдық болып бөлінеді.
Тұрғын үй үймереттері қатарына адамдардың тұрақты тұруына арналған пәтерлік
үйлер, уақытша тұруына арналған жатақханалар мен қонақүйлер жатады.
Қоғамдық үймереттер мен ғимараттар тұрғындарға әлеуметтік қызмет етуге
(мектептер, театрлар, мұражайлар, ауруханалар) арналған; қоғамдық
ғимараттарға метрополитендер, стадиондар және басқалар жатады.
Азаматтық үймереттер мен ғимараттар - Гражданские конструкции и здания -
Civil structures and buildings
Барлық өндірісті және азаматтық ғимараттар, инженерлік құрылыстар
кеңістікке орналастырылуына қарай жинақталған, желі-бойлаған, территориялық-
шашылыңқы түрлеріне бөлінеді.
Құрастырылған объектілер шектелген территорияға орналасуымен сипатталады.
Желі-бойлаған объектілерге көпірлер, туннелдер, эстакадалар, жолдар,
құбырлар жүйелері және басқалар жатады.
Территориялық-шашылыңқы объектілер бір-бірінен мақсаты жағынан
байланыспаған, едәуір қашықтықта орналасқан, пайдалану мақсаты жағынан бір-
біріне байланысты емес (Мәселен, ауылдық жерлердегі тұрғын үйлер және
азаматтық ғимараттар, автомобиль және теміржол бойына орналасқан үймереттер
мен ғимараттар).
Құрылыстық-технологиялық белгілері жағынан бұл объектілер біртекті және
әртекті болып бөлінеді.
Территориялық-шашылыңқы объектілер - Территориальные и погруженные объекты
-
Territorial and submerged objects
Біртекті объектілер-бірыңғай құралымдарды қолданумен ерекшеленеді.
Сондықтан мұндай объектілер біртүрлі тұрақты технологиялар бойынша салына
береді. Бұл объектілер біртүрлі және әртүрлі учаскелерден тұруы мүмкін.
Оларда атқарылатын жұмыс көлемі мен мөлшері құралымдарды құрастыру
реттілігі мен әдістеріне байланысты болады.
Біртекті объектілердің мөлшері мен көлемі бірдей және бірнеше рет
қайталанатын типтік секциялардан құралатындығына байланысты оларды салуда
ырғақты объектілік тасқын әдісін қолдану тиімді. Мұндай объектілерге жеңіл,
аспаптар жасау, радиотехникалық және басқа да өнеркәсіп салаларының тұрғын
үйлері, бірқатар азаматтық, бірқабатты және көпқабатты үймереттер, бойлап
салынған ғимараттар (жолдар, құбыр жүйелері және басқалар) жатады.
Біртекті объектілер өз кезегінде біртүрлі және әртүрліге бөлінеді.
Біртекті объектілер - Однородные объекты - Homogeneous objects
Учаскелері әртүрлі біртекті объектілерге орта және ауыр машина жасау
өнеркәсібінің, автомобиль зауыттарының, тоқыма комбинаттарының, көпшілік
бірқабатты үймереттері және басқалары жатады. Бұл объектілер тиісті типтік
құралымдарды толық бірқалыпқа келтірген күннің өзінде де жұмыс мөлшері мен
көлемі бірдей учаскелерге бөлуге келмейді. Мәселен, көп өткінді бірқабатты
үймереттердің ішкі учаскелерінде сыртқы қорғағыш қабырғалары болмайды,
кейбір учаскелерде негізгі құралымдарды жинақтау жамылғы элементтерін
құрастырумен шектелуі мүмкін, ал бағаналар мен кранасты арқалықтар шектес
учаскелерге кран қатынай алатын болса алдың ала орнатылады. Әртүрлі
учаскелері бар біртекті объектілерді салу кезінде жұмыс өндірісінің
тұрақтытехнологиясы сақталады, алайда тасқындарды жүзеге асыру ұзақтығы
түрліше болады.
Әртекті объектілерде типтік көп қайталанатын секциялар болмайды, жұмыс
көлемі әркелкі, үймереттің түрлі бөлектерінде әртүрлі құралымдар (болатты,
құрама темірбетон, біртұтас темірбетон және басқалар) пайдаланылады,
күрделі және үлкен технологиялық жабдықтар орнатылады, олардың астына
қуатты іргетас құйылады. Әртекті объектілер қатарына көмір және таукен
кәсіпорындарының, металлургиялық зауыттардың, химия өнеркәсібінің, бірқатар
кәсіпорындарының, қант және цемент зауыттарының, жылу және атом элект
станцияларының және тағы басқалардың корпустары жатады.
Жұмыс көлемін біркелкі бөлмеу және үймереттердің түрлі бөлшектерінде
әртүрлі құралымдарды пайдалану әдетте тұрақты құрылыс технологиясын
қолдануға мүмкіндік бермейді. Сондықтан, жекелеген учаскелерде жұмыс
өндірісінің түрлі реттілігі мен әдістерін пайдалануға тура келеді.
Әртекті объектілерде - Фактические объекты - Actual objects
5. Жаңа сабақты қорытындылау. 3 мин
1. Үймереттер
2. Ғимараттар
3. Өндірістік ғимараттар
4. Азаматтық үймереттер мен ғимараттар
5. Территориялық-шашылыңқы объектілер
6. Біртекті объектілер
7.Әртекті объектілерде
6. Сабақтың қорытындысын шығарып, қысқаша түсінік бере отырып бағалау. 3
мин.
7. Үйге тапсырма беру. 3-4 мин. Астана қаласының аумағында құрылыс салу 10-
13 бет
Оқытушы: Анарбаева Д.Р.
_______________
(аты-жөні)
(қолы)
Күнделікті сабақ жоспары №4
Пәні: Құрылыс мөлшерлері, құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау
Тобы:
Күні:
Сабақ типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: репродуктивті сабақ
Сабақтың тақырыбы: Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық берудің жалпы
тәртібі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Студенттерге құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық берудің
жалпы тәртібінің
анықтамасын, тағайындалуын, құрылымын түсіндіру және теориялық білімдерін
іс жүзінде қолдануды қалыптастыруға үйрету;
Дамытушылық: Студенттердің ой-өрістерін, дүниетанымын өз ойларын еркін
жеткізе білуге, өз бетінше салыстыру, қорытынды жасауға ой тұжырымдауға
дағдыландыру, таным белсенділігін, қоршаған орта туралы білімдерін арттыру;
Тәрбиелік: Болашақ мамандардың кәсіптік тәрбиесіне көңіл аудару, пәнге
құштарлықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру, үнемділік пен ұқыптылыққа
тәрбиелеу;
ОТҚ және көрнекі-дидактикалық құралдар: Сызба, схемалар
Оқыту тәсілі: Түсіндіруші – иллюстрациялық әдіс, әңгімелесу.
Пәнаралық байланыс: экономика, математика, құрылыс конструкциялар және
бұйымдар.
Әдебиеттер тізімі: Ғаламтордан қосымша мәлімет
Негізгі: Астана қаласының аумағында құрылыс салу
Қосымша: ҚМжЕ
Сабақтың барысы мен мазмұны:
1.Ұйымдастыру кезеңі. 3-5 мин. (сәлемдесу, түгелдеу, студенттердің зейінін
сабаққа аудару)
2.Сабақтың мақсатын хабарлау: Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне құқық
берудің жалпы тәртібі
3.Үй тапсырмасын тексеру. 15-20мин.
Құрылыс объектілерін атқаратын міндетіне және құрылыстық-құралымдық
сипаттамасына қарап бақылау
Құрылыс өндірісінің негізгі өнімі үймереттер мен ғимараттар болып
табылады.
Үймереттер - көтергіштер мен қоршаулардан немесе олардың жиынтығынан
(көтергіштер мен қоршаулардан) құралған құралымдардан жасалған, жер үстінде
өзара тұтасатын аумақ болып қалыптасқан құрылыс жүйесі. Онда адамдар
тұрады, болмаса атқаратын міндеттеріне байланысты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz