Delphi бағдарламасын қолданып мәліметтер қорын құру

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
3 I.
DELPHI ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНДА ЖҰМЫС ЖАСАУ НЕГІЗДЕРІ

1.1. Delphi программалау ортасы
6
1.2. Delphi программалау ортасының компоненттері
12
1.3. Delphi ортасының мәліметтер қорымен жұмыс жасау мүмкіндіктері18

II. Delphi бағдарламасы көмегімен “Ақпараттық техникалық”
бөлімі студенттерінің мәліметтер қорын жасау

2.1 Мәліметтер базасын құру
21

2.2 Кіріс және шығыс құрылымы
22

2.3 Қоршаған орта және бағдарламалау тілі
23

ҚОРЫТЫНДЫ
24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
25 ҚОСЫМША

КІРІСПЕ
Әртүрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйенің
дамығанын талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды,
өңдеуді және монипуляциялауды іске асырады.
Мәліметтер базасы деп, деректердің электрондық сақтаушысын айтады.
Оларға қатынас, бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады.
Әдетте деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы,
тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір
ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға,
жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер
сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын
басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы
локальдік және тораптық деректер базасын құрып, және оның ішінде жұмыс
істеуге және кез-келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба
құруға мүмкіндік береді .
Курстық жұмыстың тақырыбы: Delphi бағдарламасын қолданып мәліметтер
қорын құру.
Курстық жұмыстың мақсаты: Delphi программалау ортасы компонентерінің
мүмкіндіктерін қолданып, қабылдау комиссиясының жұмысын жеңілдететін
мәліметтер қорын құру, жазбалар бойынша іздеу, өзгерту, сұрыптау.
Курстық жұмыстың жаңашылдығы: әр түрлі дірежедегі мәліметтер қорын
құруға, жазбалармен жұмыс істеуге, ондағы мәліметтерді іздеуге, сұрыптауға,
мүмкіндік береді.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазіргі кезде ақпараттық
технологиялар мен компьютерді белсенді қолдануда. Технологоиялық жүйенің
дамуының ең басты себебі, білім беру мекемелерінің күшті компьютерлік
техникасымен қамтамасыз етілуі сонымен қатар Интернет жүйесі мысалға
келтіруге болады. Техниканың дамуына байланысты әр түрлі программа құруға
ыңғайлы тамаша ортаның бірі – Delphi ортасы таңдап алынды. Оны оқып үйрену,
түсіну және логикалық ойлауға өте қарапайым, әрі жеңіл. Delphi
программалаудың структуралық тәртібін және программалаудың басқа тілдерге
қарағанда жалпы жақсы дамыған. Оның қызықты рекурсивті мүмкіндіктері,
сонымен қатар қызықты есептер щығару мүмкіндіктері бар.
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, негізгі екі бөлімнен,
қорытындыдан, практикалық бөлімнен, пайдаланған әдебиеттер тізімінен
тұрады.
Есептің алгоритмі
1.BDE Administrator – ды ашып, біздің мәліметтер базасына керекті
драйверді таңдаймыз (STANDART). Диалогтық терезенің оң жағында PATH
параметріне құрылған каталогтың жолын көрсетеміз.
2.Деректер базасын құру үшін ең алдымен Database Desktop арқылы бізге
керекті кестелерді құрамыз. Сонымен қатар, бас кестенің қосымша кестелермен
байланыстыру үшін бас кестеде екінші индекстерді тағайындау керек. Бас
кестені қосымша кестелермен байланыстыру керек. Барлық құрылған кестелерді
BDE Administrator – да көрсетілген каталогқа сақтау керек.
3.Содан кейін Delphi – ге кіріп, кестелер және менюі бар жаңа форманы
жасаймыз, сақтаймыз.
4.Delphi – де кестелерді байланыстыру үшін DataModule – ді құрамыз,
сақтаймыз.
5.Әр бір кестеге формаларды жасаймыз, проектте сақтаймыз.
6.Кестені және SQL тілін пайдаланып, құжаттар мен есеп беруді
құрастырамыз.
7.Жаңа формаларға инструкцины және автор туралы мәліметтерді
енгіземіз.
8.Барлық жасалған формаларды проектің ішіне сақтаймыз.

І DELPHI ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНДА ЖҰМЫС ЖАСАУ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Delphi программалау ортасы
Object Pascal-да бағдарламаның негізгі элементтері: операторлар -
бағдарламаның құрылымын анықтайтын (мысалы, филиалдар мен цикл
операторлары) немесе кез-келген әрекетті орындайтын командалар (мысалы,
арифметикалық амалдар немесе салыстыру операциялары); * түйінді сөздер -
бағдарламаның кейбір бөліктерін басқаларынан бөлу үшін жиі қолданылатын
командалар. Түйін сөздер компиляторға арналған, орындалатын бағдарламаны
құру барысында жоғалады және сөздің тура мағынасында орындалмайды;
Компиляторға арналған нұсқаулар - түйінді сөздерге ұқсас, бірақ бағдарлама
мен оның құрылымына әсер етпейді, бірақ бағдарламаның құрастырылуы мен
құрылысына әсер етеді. Компиляторға арналған директивалардың бір бөлігін
интеграцияланған ортаның негізгі мәзірін қолдана отырып орнатуға болады,
алайда бағдарлама мәтініндегі директиваларды қолдану оларды бүкіл
бағдарлама үшін емес, оның жеке бөліктері үшін таңдамалы қолдануға
көмектеседі.
Жоғарыда аталған барлық бағдарлама элементтерінің бағдарламаны жазу
үшін қолданылатын идентификаторлар деп аталатын өздерінің ерекше атаулары
бар. Сәйкестендіргіштерді қалыптастыру үшін келесі таңбалар пайдаланылады:
латын алфавитіндегі кіші және үлкен әріптер: а -дан z -ге дейін және
А -дан Z -ге дейінгі сызықша, сонымен қатар _ және O -ден 9
дейінгі сандар; * арифметикалық амалдардың белгілері: + (қосу), -
(азайту), * (көбейту), (бөлу);
* салыстыру операторлары , , =, = және =; • логикалық
және арифметикалық топтастырудың белгілері: ( және ); Object Pascal-
дегі барлық командалар нүктелі үтірмен аяқталады.
Object Pascal идентификаторларды атау үшін келесі ережелерді
қолданады: Идентификаторлар кіші немесе үлкен латын әріптерінен тұратын
бір сөз болуы керек, ал кіші және үлкен әріптер айырмашылығы жоқ. Төменгі
сызықтағы (_) белгісі мен сандарды аттың басынан басқа жерде қолдануға
болады. Бағдарламаның екі түрлі элементі бірдей атауға ие бола алмайды,
яғни бағдарламада идентификатор бірегей болуы керек. Егер сіз, мысалы, екі
бірдей айнымалыны сипаттауға тырыссаңыз, компилятор қайталанатын
идентификатор қатесін (көшірме идентификатор) тастайды. Жақшада қайтадан
сипатталатын айнымалы атауы көрсетіледі.
Компиляция кезінде ескерілмейтін мәтіндік ақпаратты бағдарламаның
бастапқы кодына қосуға болады. Мұндай ақпарат түсініктемелер деп аталады
және бұдыр жақшалармен жұпталған {және}. Бұйра жақшалар орнына жұп
таңбаларды (* және *) пайдалануға болады:
{Пікір} (* Пікір *) Delphi көптеген бағдарламалау тілдеріне ортақ бір
жолды пікірлерді қолдану мүмкіндігін ұсынды. Мұндай түсініктемелер екі
қиғаш таңбалардан басталып, қалған жолды алады: жолдың соңына дейін –
түсініктеме.
Object Pascal-дағы бағдарлама, Паскальдың бұрынғы нұсқаларында сияқты,
іс жүзінде бағдарлама деп аталатын негізгі бөлімнен және бағдарламаның
негізгі бөлігіне құрастыру сатысында қосылған бірнеше модульдерден (Eng.
Unit - Module) тұрады, болуы қажет емес. Бағдарламаның негізгі бөлігінің
құрылымын қарастырыңыз.
1-бөлім. Delphi-де құрылымдық бағдарламалау

Label Модульдерді (кітапханаларды) қосу бөлімі
Const Шартты белгіні сипаттау бөлімі
Type Тұрақтыларды сипаттау бөлімі
Var Жеке мәліметтер типін сипаттау бөлімі
Begin Айнымалы сипаттама бөлімі Бағдарламаның логикалық
сипаттамалары
End. бөлімінің басталуы Бағдарлама логикалық
сипаттамалары бөлімі
Бағдарламаның логикалық сипаттамалары бөлімінің
соңы.

Бағдарламаның негізгі бөлігі жеке файлда болады және бір немесе
бірнеше бөлімдерден тұрады, олардың әрқайсысы белгілі бір кілт сөзден
басталады (Program, Uses, Label т.б.). Егер бөлімге қажеттілік болмаса,
онда оны ашатын кілт сөз көрсетілмейді. Delphi-дегі бағдарламаның негізгі
бөлігі dpr кеңейтіліміне ие (ағылш. DPr - Delphi Project - Delphi Project)
және көп жағдайда бағдарламашының араласуын қажет етпейді. Даму ортасы
бағдарламаның негізгі бөлігін құруға және жаңартуға қамқорлық жасайды.
Ұсынылған барлық бөлімдердің ішінен Паскальда бағдарлама логикасының
қисынды бөлігі қажет (ол Бастаушы сөзінен басталады, End сөзімен
нүктемен аяқталады). Delphi бағдарламасында, сонымен бірге, бағдарламаның
үстіңгі деректемесі міндетті түрде келесі формада болады
Бағдарлама аты; Бағдарламаның үстіңгі деректемесіне қойылатын талап
бағдарламаға қосылған және бағдарламаның негізгі бөлігі сақталатын файлдың
атауына ие ресурстық файлдарға сілтемелермен байланысты. Бұл сілтемелер
қоршаған ортаға автоматты түрде қосылады және оларды қолмен түзету
ұсынылмайды, өйткені бұл жоба құрылымының бұзылуына әкелуі мүмкін.
Бағдарлама атауы жоғарыда сипатталған Турбо Паскальдағы идентификаторларды
сәйкестендірудің әдеттегі ережелеріне сәйкес таңдалады. Бағдарламаны
құрудың нәтижесінде орындалатын орындалатын программа файл атымен сәйкес
келеді. Тұрақтыларды сипаттауға арналған бөлімдер (Const кілт сөзінен
басталады), стандартты емес мәліметтер типтері (Турдың кілт сөзі) және
айнымалылар (Var кілт сөзі) бір-бірін кез-келген тәртіпте орындай алады,
бірақ жоғарыда аталған тәртіп ең қолайлы. Себебі, тұрақтыларды деректер
типтері мен айнымалыларды сипаттау үшін қолдануға болады, ал деректер
типтері әдетте айнымалыларды сипаттау үшін қолданылады. Сонымен бірге,
айнымалы сипаттамалар бөлімінде сипатталған идентификаторларды ешқандай
жағдайда қолдануға болмайды.
Сандық типтер
Паскаль тіліне арналған стандартты мәліметтердің кейбір
түрлері мүмкін шамалардың ауқымын кеңейтуге және сәйкесінше, кеңістікті
ұлғайтуға қарай аздап өзгерді. Бұл Delphi-де жасалған қосымшалар оларға
кейбір талаптарды жүктейтін DOS емес, Windows амалдық жүйесінде жұмыс
істеуге бағытталғандығына байланысты. Windows-та жұмыс істейтін
бағдарламалар көптеген параметрлерді бере отырып, амалдық жүйенің жүйелік
функцияларын кеңінен қолданады. Осылайша, Delphi-де ақпараттың ұсынылуы
Windows-тағы ұқсас ақпараттың ұсынылуына сәйкес келуі керек. Паскаль мен
Дельфидегі мәліметтер типтерінің салыстырмалы кестелерін қарастырыңыз (2.1
және 2.2 кестелерді қараңыз), онда Паскаль мен Дельфидегі мәліметтер
типтері туралы ақпарат берілген. Кестелердің төменгі бөліктерінде Паскальда
болмаған жаңа деректер туралы ақпарат берілген. Салыстыру кестелері бүтін
сан түріндегі мәліметтердің ішінде бүтін сан түрін ұлғайтуды қоспағанда,
айтарлықтай өзгерістер болған жоқ. Бұл Windows жүйесінің функцияларына
параметрлерді беру кезінде осы түрдің жиі қолданылуына байланысты.
Бағдарламада деректер құрылымын ұйымдастыруды неғұрлым ыңғайлы ұйымдастыру
үшін Cardinal, Int64 және Longword жаңа түрлері қосылды. Smallint
мәліметтерінің жаңа типі Паскаль тілінің бүтін санына сәйкес келеді және
Delphi-ге DOS операциялық жүйесінде жұмыс істейтін ескі бағдарламалардан
мәтін фрагменттерінің берілуін жеңілдету үшін қосылды, олар бүтін
айнымалыларды қолданады және осы айнымалылардың өлшемін өзгертуге сезімтал.
Мұндай фрагменттерді беру кезінде бүтін санға сілтемелерді Smallint
ауыстыруы керек. Нақты деректер түрлерінің арасында Real, Extended және
Comp типтерінің мүмкіндіктері өзгерді, сонымен қатар Turbo Pascal-да
жазылған бағдарламалармен үйлесімділік үшін Паскаль тілінің нақты түріне
сәйкес келетін Real48 жаңа түрі қосылды. Қаржылық есептеулерде қолдануға
арналған және өзгермелі нүктелердегі бұрмалаушылық қателіктерін жоюға
арналған Валюталық мәліметтердің жаңа түрі ерекше назар аудартады. Валюта
түріндегі айнымалылар іс жүзінде нақты айнымалылар емес, Int64 типіндегі
бүтін айнымалылар ретінде сақталады және өрнектерде қолданғанда олар 10000-
ге автоматты түрде бөлінеді. Осылайша, валюта түрінің айнымалыларының мәні
тұрақты нүктелік сандар емес, бірақ тұрақты болып табылады.

Жол деректерінің түрлері
Паскаль бағдарламалау тілінде жолдармен жұмыс істеуге арналған жол түрі
берілген, ол өлшемі 255 байтқа дейінгі таңбалардың тізбегі (массиві)
болатын, оның басында жолдың ұзындығы бар бір байтты сан болатын. Екінші
жағынан, Windows негізінен назар аударатын С тілінде жолдар ASCIIZ
форматында сақталады. ASCIIZ форматындағы әр жол бос таңбалармен аяқталатын
таңбалар жиынына меңзерды ұсынады. Мұндай жолды ұсынудың артықшылықтары бар
- мысалы, ASCIIZ жолдарының дерлік шексіз ұзындығы, және оның кемшіліктері
сілтеуіштерді (сілтеме айнымалы мәндерін) пайдаланудың қолайсыздығымен
байланысты. Delphi ішекті сақтаудың екі тәсілі арасында ымыраға келуді
ұсынады. Жолдың ішкі көрінісі динамикалық түрде, ASCIIZ форматында жүзеге
асырылады, ал бағдарламалаушының көзқарасы бойынша, жол белгілі ұзындықтағы
таңбалардың жиынтығы болып табылады (массивтегі таңбалар бір-бірінен
нөмірленеді). Осыған байланысты, оның ұзындығын алу үшін жолдың нөлдік
элементіне кіру мүмкіндігі жойылды. Delphi-дегі жолдың ұзындығын Ұзындық:
Ұзындық (String) функциясының көмегімен анықтауға болады: Бүтін сан;
SetLength процедурасын қолдана отырып жолдың ұзындығын орнатуға болады:
SetLength (String, New Length); Windows ортасында жұмыс істеудің тағы
бір ерекшелігі - Юникод таңбаларын кодтауды қолдану мүмкіндігі, онда әр
таңба бір емес, екі байттан тұрады. Юникодты кодтау бір уақытта бірнеше
алфавиттің таңбаларын индекстеуге арналған. Delphi-де қол жетімді деректер
түрлері кестеде сипатталған. 2.3. ShortString түрі DOS бойынша Паскальмен
кері үйлесімділік үшін енгізілген және пайдалануға ұсынылмайды. Ескірген
жол түрін қолдана отырып сипатталған айнымалы композиция кезінде H
директивасы өшірілсе, ShortString типі тағайындалады, немесе H директивасы
компиляция кезінде қосылған кезде тіркеледі: {$ n +}.
Көптеген жағдайларда (Юникодты кодтаумен байланысты емес) жол айнымалысын
сипаттау үшін AnsiString түрін қолдану ұсынылады

Delphi программалау ортасының компоненттері

Кіру құжаттары
Жоба бір кестеден тұрады. Ол кестенің жалпы құрлымы төменде
анықталған.
Реттік Кесте өрісінің аты Кесте өрісінің шамасы
номері
1 Key (Реттік номер. Кілттік AutoIncrement (сандық шама)
өріс)
2 Name (Команданың аты) Alpha (мәтіндік шама)
3 Strana (Мемлекет) Alpha (мәтіндік шама)
4 Capitan (Капитан) Alpha (мәтіндік шама)
5 Sostav (құрамы) Memo( көп жолдық мәтіндік шама)
6 Photo (Суреті) Graphic (графика)
7 Flag (Ту) Graphic (графика)
8 Statistic (Статистика) Memo( көп жолдық мәтіндік шама)

Database Desktop көмегiмен кесте құру

Database Desktop – ты ашып, File – New командасын таңдаған кезде
мынадай менюді көреміз:
Визуалды сұраныстарды құру және оларды файлға
QBE Query жазу.
SQL File SQL-де сұраныстар жасау және оларды файлға жазу.
Table Жаңа кесте құру.

Table алғаннан кейін бізге мынадай сұхбат терезесі ашылады.
Сырғымалы тізімнен МҚБЖ таңдап алуға болады, содан кейін Paradox7-ні
таңдап алдым.

Жоғарыдағы кестеде программаны іске қосудың жалпы кестесі
көрсетілген. Яғни ең алдымен Delfi-6 Borland – Tools – Database Desktop-
File – New – Table арқылы жаңа кесте құрамыз. Содан кейін келесі кестені
толтырамыз. Ол үшін берілген есептің шарты бойынша керекті мәліметтерді
жинаймыз.
Төменгi суретте көрсетiлгендей кестенiң құрлымын құрушы терезе
ашылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.