Өрттің шығу қаупі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Тақырып бойынша ұжымдық-құқықтық және нормативті-техникалық құжаттарды талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1Техникалық регламенттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Объектінің жедел-тактикалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Өндірісте өрт қауіптілігіне жүгінетін заттар мен материалдар ... ... ... ...
1.4 Өрт сөндіру қондырғылары мен түтін шығару жүйесінің болуы және сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.5 Сумен жабдықтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2 ӨРТ БОЛҒАН ЖАҒДАЙДА ҚҰТҚАРУ ЖҰМЫСТАРЫН ЖҮРГІЗУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Өрттің шығу қаупі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2 Өрттің даму фазалары мен моделі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.3 Өрттің қауіпті факторлары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.4 Көшіру " Ұғымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5 Құтқару жұмыстарын жүргізуді ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.6 Ұйым қызметкерлерінің келгенге дейін өрт сөндіруді ұйымдастыруы
өрт сөндіру бөлімшелерінің ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.7 Өрт күзеті бөлімшелерінің өрт сөндіруін ұйымдастыруы ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ

Көп мемлекеттерде өртпен күресу, адамдардың өмірі мен денсаулығын, мүлікті қорғау мемлекеттің басты мақсаты, сонымен оны тиісті түрде шешу үшін, мүмкіншілікпен біршама материалдық және еңбек ресурстары қолданылады.
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету қазіргі уақытта өзекті және қыйындап бара жатқан мәселе болып табылады. Өртке қарсы қызметінің іс-қыймылын арттыру үшін біршама түрлері бар. Мысалы, материалдық-техникалық базаны жетілдіру. Аталмыш әдіс әрине жаңа және маңызды емес деп есептейді көпшілік, өйткені ол құрылымға біршама қаржы құюды талап етеді, сондықтан оның қолдануы қыйыншылықтар туғызады. Алайда, осы мәселе, жалпы Мемлекеттік өртке қарсы қызметін ұйымдастыруын және басқаруын жетілдіруін басты мәселесіне әкеп соқтырады, сондықтан осы әдісті қолдану өзекті мәселе деп есептеймін. МӨҚҚ іс-қыимылының деңгейін арттыру үшін басты резервтерді, басқаруды ұйымдастыру және қоғамның, халықтық қожалығының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге кеңінен тарту арқылы, іске асыру қажет.
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының әрбір субъектісінде өрт сөндіру бойынша қызметтерді қалаларда мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелері атқарады, ал мемлекеттік өртке қарсы қызмет жетпейтін елді-мекендердің тыныштығына Қазақстан Республикасының субъектілерінің құрылып жатқан өртке қарсы қызмет бөлімшелері мен ерікті өртке қарсы құрылымдары жауапты.
Осы орайда Қазақстан Республикасының елді-мекендерінде өртке қарсы қызметтің ұйымдастырылуын анықтайтын басты критерийі, Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2009 жылдың 16 қаңтарында №16 қаулысына Өрт қауіпсіздігінің жалпы ережелері туралы техникалық регламентіне сәйкес шақыру орнына алғашқы бөлімшенің жетуі қалалық жерлерде - 10 минут, ауылдық жерлерде - 20 минуттан аспауы керек.
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету адамдардың өмірі мен денсаулығын, меншігін, ұлттық байлық пен қоршаған ортаны қорғау бойынша мемлекеттік қызметтің бөлінбес бөлігі болып табылады. Жыл сайын елімізде 18 500-ден астам өрт болып, 700-ге жуық адам мерт болады.
Қазақстан Республикасында қолданылатын нормативтік-құқықтық база жекелеген объектілердің және өнеркәсіп салаларының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін регламенттейді. Алайда, осы уақытқа дейін шағын елді мекендер мен ірі қалаларда және бүтіндей алғанда елімізде өртке қарсы қорғаныс жүйелерін жобалау және құру мәселесі шешімін тапқан жоқ. Бұл салада тек жекелеген нормативтер ғана бар, ал шашыраған әдістер мен модельдер мемлекеттің өрт қауіпсіздігі жүйесін жобалау әдістерінің бірегей жиынтығына біріктірілмеген.
Қазақстанда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағыттарының бірі өрттермен байланысты жағдайды болжамдау болып табылады. Ол үшін объектілердің өртке қауіпті сипаты мен олардың өртке қарсы қорғаныс дәрежелері, жедел жағдай жарақтандырылудың жай-күйі, өртке қарсы қызмет бөлімшелері қызметкерлерінің оқытылып-үйретілгендігі, өңірдің ауа райлық және геофизикалық сипаттамалары және басқа да көптеген мәліметтер туралы дәл де шынайы ақпарат болуы қажет.
Өртке қарсы қызметінің (әрі қарай мәтін бойынша ӨҚҚ) сферасында ғылыми басқару қағидасы, ӨҚҚ жүргізу процесінің заңдылықтарын талдауды және оның бөлімшелері мен аппараттарын басқаруды, аталған заңдылықтарды шығармашылық жұмыспен қоладануы арқылы іске асыруды және жаңа басқару құрылымын шығару, кадрларды іздеу мен оларды дұрыс орналастурды, талап етеді.
Мемелекеттік ӨҚҚ ұйымдастыру мен басқаруы, алдын ала, терең ғылыми талдауды қажет етеді, мүмкіншілікпен, ӨҚҚ қызметкерлері алдына қойылған мақсаттардың кеңінен тараған тәжірибелік жағдайларды және барлық ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді шешуін талап етеді.
Осымен қатар, аталмыш ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді шешу жолдары, қазіргі басқару ғылымындағы барлық заманауи әдістер мен шараларды, оның ішінде, жүйелік, кешендік, мақсаттық және бағдарламалық шешу жолдарын қолдану қажет. Осы уақытқа дейін, аталмыш мәселелер ӨҚҚ құрылымында, әрине адамның басқа іс-салаларындағындай, көпшілікті жағдайларда басшылардың, қызмет атқару барысында жиналған тәжирибесі мен іс-әрекеттері арқылы шешіліп келген. Алайда, аталмыш басқаруды жетілдіру мәселелерінің деңгейі мен қиындығы, қазіргі уақытта соншама жоғарлап кеткені біршама, сондықтан оларды шешу мақсатта, арнайы ғылыми жолымен жетілдірілген нұсқаулықтар өте қажет.
Жұмыстың өзектілігі: Елді-мекендерде өртке қарсы қызметтің қалай ұйымдастырылуы туралы заманауи көзқарас келесі жағдайларға негізделуі керек: ол кез-келген елді-мекенде пайда болған кез-келген төтенше жағдайға кез-келген уақытта бар күштері мен мүмкіндіктерін пайдаланып оны елеп-ескеру.
Ол кезде екі негізгі шектеу орындалуы керек:
- Осы қызметтің күштері мен мүмкіндіктері өрт туындаған жерге мүмкін уақыт аралығында, ең бастысы өрт туындауының физико-химиялық заңдарына сәйкес, жетуі тиіс;
- Елді-мекендегі өртке қарсы қызметтің күштері мен мүмкіндіктерінің жалпы саны арнайы типтегі төтенше жағдайларға берілген экономикалық расталған, яғни, тәуекелділік деңгейіне қолайлы болуы тиіс.
Көрсетілген шарттарды өртке қарсы қызмет орналасқан әрбір елді-мекенде орындау үшін төтенше жағдайды жою бойынша қажетті жұмыстар анықталуы керек және оларды орындау үшін қажетті шығындар саналуы керек (қажетті техникалық, адам және уақыт ресурстары).
Елді-мекендердегі өртке байланысты жағдайлар халық санына көп байланысты болады. Одан басқа осы көрсеткішке аймақтардың социалды-экономикалық құрылымы әсер етеді. Өртке қарсы қызметтің әрекеттері аймақтың табиғи-климаттық шарттармен тікелей байланысты және табиғи сипаттағы мүмкін болатын төтенше жағдайларға байланысты.
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыздандыруда айтарлықтай рөл атқару өрттің алдын-алуға да көп күш жұмсалады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Өрт болған жағдайда құтқару жұмыстарын жүргізуді ұйымдастыру.
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету міндеттерін кешенді шешу адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғауға, материалдық, мәдени және табиғи құндылықтарды сақтауға, сондай-ақ елді одан әрі қарқынды индустриаландыру мен Қазақстан халқының әл-ауқатының артуына ықпал ету.
Халықты қажетті өрт қауіпсіздігі деңгейімен қамтамасыз ету және өрттерден, басқа төтенше жағдайлардан келетін зиянды азайту үшін елді мекендердегі өртке қарсы қызмет туындаған төтенше жағдайдың (өрттің) сипатына бара-бар күштер мен құралдардың тиісті жиынтығымен кез-келген уақытта әрекет етуге дайын тұратындай болып ұйымдастыру.

1 ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІНЕ ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР ЖӘНЕ НОРМАТИВТІК-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚҰЖАТТАРДЫ ТАЛДАУ.

1.1 Техникалық регламенті

Үнемі дамып келе жатқан техника, технологиялық процесстердің күрделене түсуі, жаңа құрылыс материалдарының енуі, құрылыстың интенсивті өсуі осының бәрі өртке қарсы қызметтерінің нормативті-әдістемелерінің базасының өсуіне ықпал етеді. Бүгінгі күні өрт қауіпсіздігі облысындағы нормативті құжаттардың тізімі келесі:
1. Заңдар, Қазақстан Республикасының Үкімет Қаулысы-66;
2. Техникалық Регламенттер -4;
3. ҚР СТ -94;
4. МЕМСТ- 120;
5. Әдістемелер, нұсқаулықтар - 21;
6. Ережелер - 15;
7. Аймақтық құжаттар -13;
8. ҚНжЕ, ВСН и СН - 91;
9. Ережелер жинағы, ҚНжЕ-ге оқу құралы-8.
Нормативті құжаттардың көп мөлшерде сияқты болып көрінгенімен, үнемі ескі құжаттарды түзетіп, жаңа нормативті құжаттарды дайындап отыру қажет.
Өртке қарсы қызметтердің орналасуы қалалар мен елді мекендерде бірінші өрт сөндіру бөлімінің келу уақыты қалалар үшін 10 минуттан аспауы, ал елді мекендер үшін 20 минуттан аспауы қажет. Елді мекендер үшін нормативті оперативті елеуі (20 минут) бір жағынан өртке қарсы қызметтердің қаншалықты алшақ екені саналып, ал екінші жағынан объектілердің өртке қаншалықты қауіпті екенін, ауылдық аймақтарда ондаған жылдар бұрын ағаштан, каркасты-қамыстан салынған тозығы жеткен үйлердің жайын, тез жанатын өртке қауіпті материалдың болуы есепке алынбайды. Бұл факторлар өрттен келген материалдық шығынға Өртке қарсы деполар саны мен өртке қарсы көліктің саны қалалар мен елді мекендерде Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген құрылыс нормаларына сәйкес анықталады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 8 қыркүйектегі Міндетті түрде өртке қарсы қызмет құрылатын ұйымдар мен объектілердің тізбесін бекіту туралы қаулысына сай мемлекеттік меншікте емес объектілерде (өнеркәсіптерде) өрт сөндіру мен төтенше жағдайларды жою, объектілерде құрылуы тиіс өртке қарсы қызметтерінің объекттік бөлімшесімен іске асырылады .
Объектілік өртке қарсы қызметтердің орналасуы оның өртке қаншалықты қауіпті екеніне және өртке қарсы қызметтерінің өртті сөндіруді шығуының мақсатына байланысты анықталады.
Объектілерді қорғау үшін өртке қарсы деполардың қызмет көрсету радиусы Объектілерді қорғауда өрт қауіпсіздігіне қойылатын талаптар Техникалық регламентіне сәйкес анықталады.
Объектілік өртке қарсы қызметтерінің өрт сөндіру көліктері мен жеке құрамының саны объектінің әкімшілігімен Қазақстан Республикасының заңымен бекітілген өрт қауіпсіздігі облысындағы уәкілетті орган мақұлдаған есептерге негізделіп бекітіледі.
Объектілерді қорғаудағы өртке қарсы техника қауіпсіздігінің талаптары Техникалық регламентінің 16 және 17 тармақтарына сәйкес келесілер анықталған .
16. Қала аймағында немесе елді мекендерде мемлекеттік өртке қарсы қызметтердің орналасуы, өрт сөндіру көліктерінің саны мен жеке құрамның саны Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар Техникалық регламентіне сәйкес анықталады.
17. Өртке қарсы қызметтер өрт сөндіру көліктерімен келесі жағдайларда қамтамасыз етілуі қажет:
1) Мемлекеттік өртке қарсы қызметінің аумақтық бөлімшесінен құрылымға, ғимаратқа дейін жалпы пайдаланылатын жолдардан объектінің алыс орналасуы (өнеркәсіп мекемесі категориясына жатқызылған жағдайда):
2 км алыс - жарылыс қаупі және өртке қауіпті А, Б және В1-В4 санатындағы, аумақтағы құрылымдары 50%-дан астам өнеркәсіптер үшін.
4 км алыс жарылыс қауіпі және өртке қауіпті А А, Б және В1-В4 , аумақтағы құрылымдары 50%-ға дейінгі және Г мен Д санатындағы өнеркәсіптер үшін.
Егер өнеркәсіп аумағындағы барлық құрылыстардың 50%-дан астамының өртке қарсы деңгейлері III, IIIб, IV, IVa, V болса онда өртке қарсы деполардың қызмет ету радиусын 40%-ға қысқартуға болады.
2) Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің объектілерден алшақ орналасуы (өндірістік кәсіпорындарға жатпайтын санаттар үшін)
2 шақырымнан астам - 100 м-ден аспайтын ғимараттар үшін;
1 шақырымнан астам - 100 м-ден жоғары ғимараттар үшін.
3) мемлекеттік өртке қарсы қызметтің аумақтық бөлімшесінің қол астында өрт шыққан жағдайда қажет мөлшерде сумен қамтамасыз ете алатын және адамдарды жоғары қабаттардан эвакуациялау үшін қажет өрт сөндіру көліктерінің болмауы.
Өрт шыққан жағдайда қажет мөлшерде сумен қамтамасыз ете алатын Өрт сөндіру көліктерінің қажет мөлшерін санау әдісі техникалық регламенттің 3 қосымшасында келтірілген.
Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы шарттар (ары қарай Регламент ) техникалық регламентінің қабылдануы объектілердегі өрт қауіпсіздігінің деңгейін бағалау амалы мен өртті бақылауды анықтау тәсілдерін өзгертеді. Регламент - өрт тәуекелінің анықтамасын береді. Өрт тәуекелі - материалдық құндылықтар мен адамдар үшін өрт қауіпсіздігін іске асыру мүмкіндігінің сандық бағалануы. Өрт тәуекелі дербес және социалды болып екіге бөлінеді. Дербес өрт тәуекелі (өрт кезінде адам өлімінің қауіпі) - өрт кезінде туындайтын қауіпті факторларға байланысты бөлек адам өлімінің сандық сипаттамасы. Социалды өрт тәуекелі (өрт кезінде топ адамдық өлу қауіпі) - өрт кезінде туындайтын қауіпті факторларға байланысты он немесе одан да көп адамның өлімінің сандық сипаттамасы. Көрсетілген анықтамалардан байқалып тұрғандай, барлық өрт тәуекелдері объектілердің өрт жағдайларындағы сандық сипаттамаларға негізделген.
Регламент Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің келесі шарттарында нормативті түрде бірінші рет орналастырып жатыр:
1) Регламентте және басқа да Қазақстан Республикасының нормативті құқықтық актілерімен және өрт қауіпсіздігін реттейтін нормативті құжаттармен белгіленген Өрт қауіпсіздігінің талаптарының толық орындалуы;
2) Түрлі типтегі объектілер үшін Өрт тәуекелдерінің бекітілген нормативті критерийлік мағынасы 1 - кестеде көрсетілген

1-кесте. Объектінің функционалды мағынасына байланысты тәуекел түрлері мен мөлшерлері

Тәуекел түрі
Объектінің функционалды мағынасы

Қоғамдық ғимарат
Өндірістік ғимарат
Өндірістік объектілердің қоныстану аумақтары
Дербес
10-6 жылына
10-610-1 * жылына
10-8 жылына
Социалды

10-7 жылына
Ескертпе:
- технологиялық процесстердің функциялық спецификасына байланысты индивидуалды өрт тәуекелінің мағынасын жылына 10-4-не дейін үлкейтуге болады, бұл жағдайда қызметкерлерді оқыту шарттары мен жоғары қауіп жағдайларындағы жұмысын өтейтін қылып қызметкерлерді социалды қорғау қарастырылуы керек.

Осыдан шығатын, өрттен қорғау амалдары мен шарттарын, өрт қаупі төнген жағдайдағы есеп сценарийлері мен технико-экономикалық негіздемесі шығын көлемі мен өрт сөндіру амалдарына кеткен шығын көлеміне байланысты. Бұндай есептерді жүргізу үшін әдістемелер, құралдар мен ғимараттар құрылымдарының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін саласында жұмыс істейтін дәрежелі мамандардың ұсыныстарына құлақ салу қажет.
Өрт қауіпсіздігі өртті болдырмау және өрттен қорғау жүйесімен, сонымен қоса ұйымдық-техникалық амалдармен қамтамасыз етіледі. Өрт қауіпсіздігінің системасы адамдар мен материалдық құндылықтардың өрт қауіпсіздігіне дайын екенінің дәрежесі осы системалардың материалдық құндылықтары үшін экономикалық критерийлерінің, барлық стадияларды есепке алғанда (ғылыми жобалау, проектілеу, құрылысы, эксплуатациясы) қаншалықты тиімді екенін сипаттайды.
Осыған негізделіп, қауіпсіздік шарттары объектілердің өртке қаншалықты қауіпсіз екенін бағалайды:

Р(фак) = Р(доп), (1.1)

бұл жерде Р(фак) - өрт тәуекелінің нақты санаулы мағынасы,
Р(доп) - өрт тәуекелінің ұйғарынды шектік мәні
Өрт тәуекелінің ұйғарынды шектік мәні 2- кестеде көрсетілгендей анық болған жағдайда, өрт тәуекелінің санаулы мағынасын нақты табуға болады.

5.1 Өртті барлау мақсаты мен міндеті.

Төтенше жағдай аумағындағы өрт жағдайын нақтылау үшін және анықтау үшін жүргізіледі. Өрт ауданы және көлемі анықталған соң құтқару жұмыстары жүргізілетін жерге жетуді қамтамасыз ететін өртті сөндіру жолдары қарастырылады. Жанып жатқан ғимараттар мен нысандардан адамдарды құтқаруды өртке қарсы құрылымдар, құтқару құрылымдарымен және т.б. құрылымдармен бірігіп атқарады. Жұмыстарын аяқтағаннан кейін өртке қарсы құрылымдар зақымдалу ошағынан шығарылады. Құтқару құрылымдары механикамен, санитарлық бөлімшелермен жабдықталады. Олар зақымдалған адамдарды ізейді, үйінділерден шығарады, қорғаныс мекендерін аршып, зақымдалған және қираған ғимараттардан адамдарды құтқарып, оларға алғашқы медициналық көмек көрсетіп, көлікке тиеп емдеу мекемесіне жеткізеді.
Құтқару жұмыстарын жүргізуге бөгет жасайтын құлағалы тұрған ғимараттарды бекітеді немесе құлатады. Зардап шегушілерді үйінділер астынан шығарғанда үйіндіні қолмен тазалайды, ал үйінді астында қалған адамдарды қосыша жарақат алмауы үшін алдымен басы мен денесін босатады. Алып шыққан соң алғашқы медициналық көмек көрсетеді. Кіретін есіктерді, саты баспалдақтары қирап бүлінген ғимараттардан адамдарды құтқару арнайы жасалған жолдар арқылы немесе терезе, балкон, автокөтергіш және құтқару арқандары арқылы жүзеге асырылады. Үйінді астында қалған ғимараттан адамды құтқарғанда ең алдымен ол адамдармен байланыс құрылады, жай - күйін анықтайды.
Технологиялық газдар жанғанда жанғыш газ жанып біткенше жануды тоқтатуға болмайды, себебі олардан бөлінетін газ ауамен араласып жарылғыш зат түзуі мүмкін. Жанғыш газдардың газдармен араласуының алдын көмірқышқылынан, көбіктен, будан, судан, азоттан инертті бөгет жасау арқылы алуға болады.
Өрттен қорғау шаралары. Бұл халық пен шаруашылық объектілерін өрттен қорғау мақсатында жүргізілетін техникалық және ұжымдық шаралардың кешені. Өрттен қорғау шаралары мыналар:
* ықтимал өрт сипатын, оның зардабын болжап, анықтау;
* қалалардың, басқа елді мекендер мен шаруашылық объектілерінің өртке қарсы беріктігін көтеру жөнінде инженерлік - техникалық және өрттен сақтандыру шараларын жүргізу;
* өрттен қорғау қызметі мен мөлшерін бағалаумен бақылауға алу;
* өрт ошақтарын және адамдарды орналастыратын жерлерді бағалау;
* өрттің алдын-алу және оның өршуіне жол бермеу мен сөндіру.

1.2 Мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жедел қызметін талдау
Әлемнің көптеген елдерінде өртпен күрес, жекеменшік, адам өмірі мен денсаулығын қорғау мемлекеттік міндеттердің негізгісі болып табылады, оның мүлтіксіз орындалуына біраз материалдар мен еңбек ресурстары жұмсалады.
Қазіргі таңда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары өзекті әрі қиын болып бара жатыр. Өртке қарсы қызметтің жұмысын тиімді жоғарылату үшін бірнеше амал бар. Мысалы материалды-техникалық базаны жоғары деңгейге жеткізу мен оны кеңейту. Бұл әдіс маңызы аз емес болғандықтан, қызметке ірі қаржылық құюларды талап етеді. Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің ұйымдастырылуы мен басқарылуына жатқызуға болатын басқа да тәсілдері бар. Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің жұмысының эффективтілігін жоғарылатудың негізгі резервтерін басқаруды ұйымдастыруды жетілдіру амалдарын іздестіру керек және мемлекет қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қоғам үздіксіз қатысуы керек.
Өртке қарсы қызметтің жұмысында ғылыми басқарудың принципі оның бөлімшелерін басқару мен оның қызмет істеу процестерінің заңдылықтарын зерделеуді талап етеді, кадрларды орналастыру мен оларды таңдау, басқару процессін ұйымдастыру, басқарудың жаңа бөлімшелерін әзірлеу мен бар бөлімшелерді оңтайландыруда осы заңдылықтарды дұрыс пайдалану [2].
Өрттерді өшіру, жәбірленгендерді құтқару және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу мемлекеттік өртке қарсы қызметтің оперативті бөлімшелерінің негізгі міндеттері болып табылады.
Елді мекендердегі оперативті жағдай (қалаларда, ауылдық елді-мекендерде), олардың өртке қарсы қорғанысы жағдайында, көп жағдайда өртке қарсы қызметтің қауіптілікті сипаттайтын елді мекеннің элементтерінің кешенімен динамикалық байланысымен анықталады.
Мемлекеттік жеке-меншікке жататын қоныстану аумақтары, стратегиялық, мемлекеттік маңызды объектілер мен өмірін қамтамасыздандыру объектілерін Қазақстан Республикасында Ішкі істер министрлігі Төтенше жағдайлар комитетінің 415 өрт бөлімшелері қамтамасыз етеді. Тәулік сайын жауынгерлік кезекшілікте 2500 жуық өрт сөндіруші қызметті атқаруда. Республика бойынша бір тәулікте орташа есеппен алғанда 50 өртке жүк болады, өрт бөлімшелері дабыл бойынша 160-қа жуық шығу орындайды. 2017 жылы Алматы облысында 313 өрт орын алды, 2019 жылмен салыстырғанда анағұрлым аз (339 өрт).

1.3 2018-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының өрт жағдайы
Еліміздің халқы мен аумағын табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың кері әсерінен қорғауды Министрліктің авариялық-құтқару қызметтері қамтамасыз етті, олар авариялық-құтқару жұмыстарына 64 749 рет шықты, 7074 адамды құтқарды, ТЖ аймағынан 7651 адамды эвакуациялады, 6318зардап шеккен адамға алғашқы медициналық көмек көрсетті.
Қазақстан Республикасының аумағында 2019 жылы жедел деректер бойынша 17 779 табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай мен оқиға тіркелген (2018 жылдың осы кезеңіне қарағанда 7,5%-ға өсті). Бұл ретте зардап шеккендер саны 4251 адам (2018 жылдың осы кезеңіне қарағанда 0,3%-ға кеміді), соның ішінде 1202 адам қаза болды (2019 жылдың осы кезеңіне қарағанда 9,8%-ға кеміді). Алдын ала деректер бойынша материалдық залал 3749,8 млн. теңгені құрады, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 61,7%-ға кеміді (2018 жылы - 9787,2 млн. теңге).

1-сурет. Өндірістік және тұрмыстық өрттер

Жедел деректер бойынша 2019 жылы 14 477 өндірістік және тұрмыстық өрт болды. Одан 1011 адам зардап шекті, оның ішінде 401 адам қаза болды. Материалдық залал 3107,3 млн. теңгені құрады.

2-сурет. Қазақстан Республикасы аумағында 2019 жылы болған өндірістік және тұрмыстық өрттердің саны 2018 жылмен салыстырғанда

Есепті кезеңде өрт санының кемуі Оңтүстік Қазақстан облысында 89 оқиғаға, Алматы облысында 37 оқиғаға байқалады.
Өрт кезінде адамдардың қаза болуы мына облыстарда: Шығыс Қазақстан 18 адамға, Алматы 10 адамға, Қарағанды 9 адамға, Қостанай 8 адамға, Оңтүстік Қазақстан 7 адамға, Батыс Қазақстан 5 адамға, Ақтөбе және Атырау 4 адамға және Астана қаласында 5 адамға қысқарды.
Өрт санының өсуі мына облыстарда: Павлодар 326 оқиғаға, Ақмола 152 оқиғаға, Шығыс Қазақстан 145 оқиғаға, Қостанай 125 оқиғаға, Батыс Қазақстан 118 оқиғаға, Жамбыл 113 оқиғаға, Ақтөбе 109 оқиғаға, Солтүстік Қазақстан 64 оқиғаға, Қызылорда 44 оқиғаға және Астана қаласында 74 оқиғаға, Алматы қаласында 30 оқиғаға ұлғайғаны байқалады.
Өрт кезінде адамдардың қаза болуы мына облыстарда: Ақмола және Жамбыл 8 адамға және Алматы қаласында 5 адамға өсуі тіркелді.
Өрт кезінде адамдардың қаза болуының негізгі себебі олардың мас күйде болуы болып табылады - есепті кезеңде 165 адам (40,8%).
Өрттер туындайтын негізгі объект тұрғын үй секторы болып отыр, бұл барлық өрттердің 67%-ын құрайды, 14,8%-ы көлік құралдарында, 3,8%-ы ормандарда, 3,1%-ы сауда кәсіпорындары, 3%-ы басқа ашық аумақтарда (алаңқайлар, жол жиектері, көшелер және т.б.), 2,5%-ы өндірістік ғимараттар мен құрылыстарда болады.
2013 жылмен салыстырғанда емдеу-профилактикалық мекемелерде өрттің пайда болуы 37%-ға, салынып жатырған объектілер және құрылыс аландары мен әкімшілік-қоғамдық ғимараттарда 11%-ға, спорттық мекемелерде 10%-ға, өндірістік ғимараттар мен құрылыстарда 5%-ға, сауда кәсіпорындарында 1,5%-ғатөмендеді.
Сонымен қатар өрт санының шалғынды далаларда, шалғындықтарда, жайылымдарда 2,2 есеге, ормандарда2,1 есеге, балалар мекемелерінде 44%-ға, білім беру мекемелерде 32%-ға, мәдени-көріністік мекемелер мен қойма ғимараттарында 28%-ға, монша-кір жуатын кешендерде 18%-ға, басқа ашық аумақтарда 13%-ға, тұрғын үй секторында 9%-ға, ауыл шаруашылық объектілерде 2%-ға өскені байқалады.
Жүргізілген талдауға сәйкес өрттің пайда болуының негізгі себебі: шамамен 37%-ы отты абайсыз пайдалану,22,8%-ы электр жабдықтарын монтаждау және пайдалану қағидасын бұзу, 12,9%-ы пештерді пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігі қағидасын бұзу, 11,9%-ы қасақана өртеу болып табылады.
Өрт қауіпсіздігі саласында шаруашылық жүргізуші объектілер мен тұрғын үй секторында өрттің алдын алу бойынша мақсатты жұмыстар жүргізілді, бұл ретте 17452 объектінің, оның ішінде 556 өнеркәсіптік объекті мен тіршілікті қамтамасыз ету объектілерінің және 16896 әлеуметтік-мәдени объектілерінің өртке қарсы жай-күйі тексерілді. 74934 бұзушылық анықталды. Өрт қауіпсіздігі қағидаларын бұзғаны үшін 14380 тұлғалар әкімшілік жауапкершілікке тартылды, оның ішінде 13690 лауазымды тұлғаларға 280 млн. 229 мың теңге көлемінде айыппұл салынды.
Еліміздің халқы мен аумағын табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың теріс әсерінен қорғауды Министрліктің авариялық-құтқару қызметтері қамтамасыз етті, олар есепті кезеңде авариялық-құтқару жұмыстарына 59451 рет шықты, 6487 адамды құтқарды, ТЖ аймағынан 7198 адамды эвакуациялады, 5641 зардап шеккен адамға алғашқы медициналық көмек көрсетті [15].
Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі дабыл бойынша 47372 шақыртуға барды, оның ішінде 12345 - өрт, 4238 - авариялық-құтқару жұмыстары, 30682 - өрт ретінде есепке алынбайтын жану, 107 - жалған шақырту. Есепті кезеңде бірыңғай кезекшілік диспетчерлік 112 қызметі пультына халықтан келіп түсетін өңделген қоңыраулар саны 4683372 құрады, соның ішінде:
- негізгі қызмет бойынша - 808904;
- ақпараттық-анықтамалық сипаттағы - 1109157;
- басқалары (мекенжайы бойынша емес, жасырын, тентектік) - 1687136.

1.4 Өрт сөндіру бөлімшелерінің жауынгерлік жұмыстары туралы мәліметтер
Қазақстан Республикасының Азаматтық қорғау туралы заңының 26-бабына сәйкес авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарының қызметi келесідей:
1. Кәсіби авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарының қызметі ерекше сипатта болады, осы қызметтер басшыларының бұйрықтары мен өкімдерін жұмыскерлердің мүлтіксіз орындауын көздейді. Бұл талаптар ерікті авариялық-құтқару құралымдарын төтенше жағдайды жоюға қатысу үшін тартқан кезден бастап оларға да қолданылады.
2. Кәсiби авариялық-құтқару қызметтерi мен құралымдарының ұдайы әзірлігі кәсiби даярлау бойынша оқу-жаттығулар, сабақтар мен арнайы жаттығу жиындарын өткiзу арқылы қамтамасыз етiледi және уәкілетті орган жүзеге асыратын аттестаттау, қайта аттестаттау мен тексерулер барысында тексеріледі.
3. Уәкілетті органның авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарының жедел көлігі мiндеттi түрде арнайы дыбыс және жарық сигналдары аспаптарымен, сондай-ақ белгiленген үлгiдегi түрлi-түстi бояулы таңбалармен жабдықталады.
Аталған заңның 34-бабына сәкес құтқарушылардың мiндеттерi:
1) зардап шеккен адамдарды iздеуге, оларды құтқару жөнiнде шаралар қабылдауға, оларға алғашқы медициналық және басқа да көмек түрлерiн көрсетуге;
2) авариялық-құтқару жұмыстары мен кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргiзуге қатысуға әзір болуға, өзiнiң дене шынықтыру, арнайы, медициналық, психологиялық даярлығын жетiлдiруге;
3) авариялық-құтқару құралымдарының құрамындағы iс-қимыл дағдыларын жетiлдiруге;
4) авариялық-құтқару жұмыстары мен кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргiзу технологиясын мүлтіксiз сақтауға;
5) авариялық-құтқару жұмыстары мен кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргізуге құрамында құтқарушылар қатысатын, авариялық-құтқару құралымдары басшыларының көрсетілген жұмыстарды жүргiзу барысында беретiн бұйрықтарын мүлтiксiз орындауға;
6) төтенше жағдайларға жол бермеу мақсатында азаматтарға қауiпсiз жүрiп-тұру қағидаларын және олар туындаған жағдайда әрекет ету тәртiбiн түсiндiруге мiндеттi.

4.1. Авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу туралы мәліметтер
2014 жылдың есеп беру кезеңі бойынша Алматы қаласының ТЖД Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстар қызметі мемлекеттік мекемесімен әскери бөлімшелердің жауынгерлік дайындығын жоғарылатуға бағытталған бірқатар ұйымдастырушылық және техникалық іс-шаралар өткізілді. Нәтижесінде 117 туындаған өрт бір қарауылдың күшімен жойылды, оның ішінде:
- 86 өрт автоцистернаның ыдысынан бірінші діңгектен жойылды,
- 12 өрт - өрт сөндіру автомобильдерін су көзіне орналастырумен,
- 1 өрт - өрт сөндірудің ранецті жүйелерін пайдалану арқылы (IFEX),
- 18 өрт - діңгектерді бермей.
Алматы қаласы ТЖД ӨСжАҚЖҚ ММ кезекші қарауылдарының шығу сандары 2013 жылға қарағанда (5971) 2014 жылы (+2,9%) 6150-ге дейін анағұрлым өскен.
Өткізілген авариялық-құтқару жұмыстарының саны 2014 жылы - 66-ны құрады және 2013 жылы - 120 болды (төмендегі 6 кесте мен суретке назар аударыңыз).
6-кесте
Бөлімшелердің авариялық-құтқару жұмыстарына шығулары туралы мәліметтер
Бөлімшелердің АҚЖ шығулары
2014 ж.
2013 ж.
Салынған сыртқы құрылғылар туралы хабарламалар бойынша
3
31
Полицияға көмектесу, сонымен қатар жол-көлік оқиғасы бойынша хабарламалар бойынша
24
34
Газдың жанусыз жарылуы, ағып кету
11
8
Үйінділерді сұрыптау, құрылыс конструкцияларының құлауы
2
1
Жылу жүйесі мен су құбырларындағы авариялар
6
7
Суды тартып шығару (үйлерді су басуы)
17
31
Қарғалы өзенінде мұз кептелісін тесіп өту
-
3
Сөндіруге байланысты емес басқа да құтқару жұмыстары
3
5
Барлығы:
66
120

6-сурет. Алматы қаласы өрт сөндіру және авариялық-құтқару бөлімшелерінің авариялық-құтқару жұмыстарына шығулары

Өрттердің пайда болу себептері бойынша көрсетілген мәліметтер бойынша (кесте) алдыңғы жылдарда сияқты өрт туындауының негізгі себебі болып отты байқаусыз пайдалану мен электр құрылғыларын техникалық пайдалану мен жөндеу жұмыстарының ережесі бұзылуы болып тұр. 2013 жылға қарағанда 2014 жылы тұрмыстық электр құрылғыларын пайдалану кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы (41%) және балалардың отпен ойнауы (5%) көбейген.

7-кесте
Өрттердің туындау себептері туралы мәліметтер
Өрттердің туындау себептерінің аталуы
Саны
Шығын

2013
2014
%
2013
2014
%
1
2
3
4
5
6
7
Орнатылған өрттеу
2400
(14)
1996
(14)
-17 %
1402693
830980
- 41 %
Технологиялық процестің бұзылуы, өндіріс қондырғысының жарамсыздығы
127
(0,8)
102
(0,7)
- 20 %
22380
34393
+ 54 %
Электр қондырғысын техникалық пайдалану мен жөндеу ережелерінің бұзылуы
3333
(20)
3238
(23)
- 3 %
1353966
1544134
+ 14 %
Тұрмыстық электр құрылғыларын пайдалану кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы
276
(1,6)
389
(2,8)
+ 41 %
124899
135569
+ 9 %
Жылу қондырғыларын пайдалану мен орналастыру кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы
25
(0,1)
12
(0,1)
- 2 р.
15616
1037
+ 15 р.
Пештерді пайдалану мен орналастыру кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы
2280
(13)
1555
(11,2)
- 32 %
711148
470938
- 34 %
Электрлі дәнекерлеу жұмыстары мен басқа да от жұмыстарының өндірісі кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы
202
(1,2)
193
(1,4)
- 4 %
70608
217906
+ 3 р.
Тұрмыстық газ құралдарын пайдалану кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы
231
(1,4)
197
(1,4)
- 15 %
93122
78932
- 15 %
Отты байқаусыз пайдалану
6380
(38)
4895
(35)
- 23 %
1325888
1015296
- 23 %
Балалардың отпен ойнауы
483
(3)
509
(3,7)
+ 5 %
130781
147089
+ 12%
Материалдар мен заттардың өздігінен жануы
157
(1)
144
(1)
- 8 %
41470
61803
+ 49 %
Жарылулар
7
(0,04)
5
(0,04)
- 29 %
0
4550
+ 100 %
Найзағайдың тура соғуы немесе олардың қайта әсер етуі
221
(1,3)
151
(1)
- 32 %
19080
10521
- 45 %
Анықталмаған себептер
148
(0,9)
106
(0,8)
- 28 %
45873
165559
+ 3,6 р.
Өрт шығуының басқа да себептері
634
(3,8)
434
(3)
- 32 %
258153
184094
- 29 %
Барлығы:
16904
13926
- 18 %
5615677
4902801
- 13 %

Келтірілген мәліметтерден көріп тұрғанымыздай өрт болудың негізгі себептері отты байқаусыз пайдалану, электр қондырғысын техникалық пайдалану мен жөндеу жұмыстарының бұзылуы және пештер мен түтіндіктерді пайдалану мен орнату кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы болып табылады.
Сонымен қатар өрттердің шығуының негізгі объектілері болып тұрғын үй секторы болып табылады (кесте 8).

8-кесте
2014 жылда болған объектілерде өрттің шығуы туралы мәліметтер
Өрт объектілері
Саны
Шығын

2013
2014
2013
2014
% ПГ
Өндіріске арналған мекемелер мен ғимараттар
430
(2,5)
394
(2,8)
98946
263934
+ 2,7 р.
Сату кәсіпорындары
497
(3)
475
(3,4)
371688
555449
+ 49 %
Қойма ғимараттары
111
(0,7)
90
(0,6)
83869
89183
+ 6 %
Білім беру мекемелері
53
(0,3)
34
(0,2)
33612
17052
- 49 %
Балалар мекемелері
9
(0,05)
9
(0,06)
12573
6834
- 46 %
Мәдени-көрініс ғимараттары
28
(0,2)
36
(0,3)
20551
35506
+ 73 %
Спорт-көрініс ғимараттары
2
(0,01)
10
(0,07)
50
5432
+ 109 р.
Емделу мен алдын-алу ғимараттары
48
(0,3)
48
(0,3)
22059
31782
+ 44 %
Монша мен кір жуатын орындарға арналған ғимараттар
27
(0,2)
72
(0,5)
10727
54236
+ 5 р.
Әкімшілік-ұйымдастыру ғимараттары
271
(1,6)
246
(1,8)
120755
197162
+ 63 %
Ауылшаруашылық объектілері
148
(0,9)
156
(1,1)
68290
142101
+ 2 р.
Салынып жатқан объектілер мен құрылыс алаңдары
91
(0,5)
107
(0,8)
4743
2661
- 44 %
Транспорт құралдары
2430
(14)
2244
(16)
617008
636985
+ 3 %
Тұрғын үй кешені
11435
(68)
9295
(67)
3478856
2796221
- 20 %
Ормандар
666
(4)
274
(2)
574223
13009
- 44 р.
Дала, өріс, жайылымдар
94
(0,6)
31
(0,2)
5532
7488
+ 35 %
Басқа да ашық аймақтар (бос жер, жолдың шеттері, көшелер және т.б)
564
(3,3)
405
(2,9)
92195
47766
- 48 %
Барлығы:
16904
13926
5615677
4902801
- 13 %

Өрт объектілерінің анализінен ең көп өрт саны тұрғын үйлерге (9295, бұл барлық өрт санының 67%) және транспорт құралдарына (2244, бұл барлық өрт санының 16%) келетіні көрініп тұр. Сонымен қатар мәдени-көрініс ғимараттарында пайда болатын өрт саны өскені де көрініп тұр (өрт саны былтырғы жылмен салыстырғанда 29% өскен), салынып жатқан объектілер мен құрылыс алаңдарындағы өрт саны (+18%), ауылшаруашылық объектілеріндегі өрт саны да өскен (+5%).
Өрт бойынша көрсеткіштерді салыстыра келе елімізде соңғы жылдары өрт санының азаю тенденциясы байқалады, сонымен қатар өртте қаза болғандар мен жарақат алғандар санының азаюы байқалады (9 кесте, 7 сурет).

9-кесте
2010-2014 жылдарға арналған өрттің салдары бойынша мәліметтер
Есептік жыл
2010 жыл
2011 жыл
2012 жыл
2013 жыл
2014 жыл
Қаза болғандар саны
527
487
521
455
401
Жарақат алғандар саны
721
595
599
579
1011
Материалдық шығын, млн. теңге
4936,4
4769,6
5615,677
4902,801
3749,8

7-сурет. Өрт кезінде жарақат алғандар, қаза болғандар және материалдық шығын динамикасы 2010-2014 ж.ж.

Өткен жылдың мәліметтері бойынша оперативті есептер бойынша Қазақстан Республикасының аумағында 16541 төтенше жағдайлар мен табиғи және техногенді апаттар тіркелген (2013 жылдың осы кезеңіндегі мәліметтер бойынша 17,6% азайған). Жарақат алғандар саны 4262 адам (2013 жылмен салыстырғанда 13,3% аз), олардың ішінде қаза болғандар саны 1333 адам (2013 жылмен салыстырғанда 15,9% аз). Материалдық шығын 56,3% көбейген (2013 жылы ол 6260 млн. теңгені құрады).

4.2 Мемлекеттік өрт сөндіру бөлімшелерін шақыру құрылымын талдау
Өрт немесе апат болған жағдайда барлық шақырулар Мамандандырылған өрт сөндіру бөліміне қоныстанған аймағындағы немесе аймақтық бірыңғай кезекші-диспетчерлік қызметке түседі. Бірыңғай кезекші диспетчерлік қызмет 112 (әрі қарай БКДҚ) - төтенше жағдай туындаған кезде, өмірге қауіп төнген немесе адам денсаулығына зиян тиген жағдайда және басқа да жылдам көмек көрсетуді қажет ететін өз компетенциясындағы жылдам көмек көрсететін қызметтердің әрекеттерін координациялайтын физикалық және заңды тұлғалардан хабарламаны қабылдау және өңдеу қызметі [17].
Мамандандырылған өрт сөндіру бөлімінің шығуы мен қызметінің сипатын анықтау.
Мамандандырылған өрт сөндіру бөлімдері азаматтық қорғаныстың күші болып табылады және заңмен белгіленген ретпен өртті болдырмау, оны сөндіру, апаттық-құтқару жұмыстары мен кейінге қалдырылмайтын жұмыстарды облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада, аудандарда, облыстық маңызы бар қалаларда, елді мекендердің қоныстық аймақтарында және шаруашылық объектілерінде жұмыс жүргізуі тиіс. [17]
Өрт кезінде өрт сөндіру қызметінің арнайы құрамының міндеті ол өміріне қауіп төнген жағдайда адамдарды құтқару мен эвакуациялау, мүмкіндіктермен жұмсалған күш пен қаражаттар тактикалық анықталған мерзім мен мөлшерде өртті жою. Демек, кезекші қарауылдардың шығу мақсаты өртті сөндіріп, апаттық-құтқару жұмыстарын жүргізу болып табылады.
Бірақ іс жүзінде мамандандырылған өрт сөндіру бөлімдері қауіп-қатер дабылымен ғана шықпай, сонымен қатар өртенуге, жалған шығуларға, оқытуға, және т.б шығады.
Өрт негізіне алынбайтын өртенулерге келесілер жатады:
- Өндірістік технологиялық процесстер спецификасымен шартталған немесе өнеркәсіптік қондырғылардың жұмысымен шартталған және бөлме жылытқыш тұрмыстық пештер.
- Өрт тудырмайтын статистикалық электр қуатының разрядтарының тұтануы және жарылуы.
oo Аппарат шегінен шықпай, өрт тудырмайтын электр құралдарында, тұрмыстық және өндірістік құралдарда электр желісінің қысқа тұйықталуы
oo Өрт тудырмайтын электр құрылғыларының жұмыс істегеніне байланысты және дайындап жатқан кезде тамақтың күйіп түтін шығуы.
oo Иесіз құрылыстар мен иесіз көліктердің, құрғақ шөптің, жапырақтардың, ашық аумақтар мен далалы массивтердегі, иеліктегі үй аумағындағы қоқыстың және шаруашылықты объектілердегі қоқыстың, жол жиегіндегі қоқыстың, контейнерлердегі қоқыстың өртенуі.
oo Өрт тудырмаған өз-өзіне қол жұмсау немесе өзін жағу арқылы өлтіру.
oo Жол көлік оқиғасы болған жағдайдағы көліктің өртенуі
oo Авиациялық, темір жол апаттары, террористтік актер, әскери іс-әрекеттер, құқық қорғау органдары арнайы операциялары, жер сілкіну кезінде пайда болған өрттер.
oo Каминдер мен пештерден шыққан тұншықтырғыш газбен адамның өлуі.
oo салдар мен зиян келтірмей, пиротехниканың өздігінен жануы. [17]
Мамандыққа даярлау кезінде, өрт шыққан жағдайда дұрыс жол табуды анықтау кезінде, бірінші діңгектердің дұрыс орнатылуы, адамдарды құтқару мен эвакуациялау амалдары мен жолдары, өрт сөндіру оперативті штабын құру, басқа да профессионалды дағдыларды сіңіру үшін гарнизонда өртті-тактикалық оқытулар мен жаттығулар, адамдар көп жиналатын жерлерде нормативтерді өңдеу үшін практикалық сабақтар жүргізіледі. Өрт сөндіру құралдарын жұмыс күйінде ұстап тұру үшін МӨҚҚ күштерімен су көздерінің тексерісі өтеді. Комплексті ұйымдастыру мен техникалық іс-шараларды жүргізу өзіндік құрамның күресуге дайындығын арттыру үшін, қосымша күш қолданбай, өртті өз күштерімен жоюды қамтамасыз етуге бағытталған. МӨҚҚ-не талдау жасау үшін Қазақстан Республикасының Ішкі істер министірлігі ТЖК-нің мағлұматтарына сүйенеміз (10, 11 - кесте, 8 сурет).

10-кесте
Өртке қарсы қызметтерінің бөлімшелерінің 2010-2014 жылғы дабыл бойынша шығуы
Есептік жыл
2010 жыл
2011 жыл
2012 жыл
2013 жыл
2014 жыл
қауіп-қатер дабылымен шығу саны, соның ішінде
59163
48681
56870
45910
51539
өртке
17710
13975
15720
13926
13924
апаттық-құтқару жұмыстарына
4446
4180
4500
4617
4714
өрт есебіне жатпайтын өртенулерге шығу саны
36756
30266
36559
27290
32768
жалған шақыртулар
251
260
91
77
133

8-сурет. 2010-2014 жылдардағы МӨС бөлімшелерінің шығу динамикасы

11-кесте.
Өртке қарсы қазметінің бөлімшелерінің 2013 жылғы шақыру құрылымы.
Атауы
Астана
Алматы
Ақмола облысы
Алматы облысы
Ақтөбе облысы
Атырау облысы
ШҚО
Жамбыл облысы
БҚО
Қарағанды облысы
Қостанай облысы
Қызылорда облысы
Маңғыстау облысы
Павлодар облысы
СҚО
ОҚО

Барлығы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Кезекші қарауылдардың шығу саны, барлығы

13005
12070
16181
17752
10693
6300
25995
11602
12325
31347
19018
9975
11006
14064
12651
24820
248804
Дабыл бойынша кезекші қарауылдың шығуы, соның ішінде:
2252
3415
2081
3170
1451
1228
5452
1480
1747
7510
3627
1287
1348
3011
1414
4764
45237
Гарнизон шекарасындағы өрттер
730
645
757
1506
513
360
1385
527
525
1906
1002
456
256
949
695
845
13057
Гарнизон шекарасынан тыс өрттер
43
152
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.