Аурудың қоздырушысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Ветсан сараптау және гигиена кафедрасы

СРС

Тақырыбы: « ХАССП негізінде мал өнімдері арқылы адамға жұғатын антропозооноздарда сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау »

Орындаған: Тонганбаев Е

Тексерген:Аскарова М. О

ВС-516

Алматы 2021жыл

Жоспар

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. ХАССП жүйесі, мақсаты жалпы сипаттамасы

2. Мал өнімдері арқылы адамға жұғатын аурулар 3. Антропозооноздарда сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау 4. Жұғатын індетті аурулар. Аурудың қоздырушысы 5 . Санитариялық бағалау мен жүргiзiлетiн шаралар. ІІІ. Қорытынды ІV. Пайдаланған әдебиеттер

Негізгі бөлім

Мал өнімдері арқылы адамға жұғатын антропозооноздарда сойыс өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау. Бiрiншiсi мал өнiмдерi (сүт, ет т. б. ) арқылы жұғатын індетті аурулар. Оған: топалаң, туберкулез, бруцеллез, аусыл, құтырық, қатерлi iсiк, қойдың жыбырлағы (брадзот), энтеротоксемиясы (секіртпе), қозының анаэробты дизентериясы, Ауески ауруы, шошқа тұмауы, жылқының iндеттi қан аздығы, Куқызбасы, лейкоз, сары ауру, листериоз, мелиоидоз (жалған маңқа), некробактериоз, күл, псевдотуберкулез, шошқа тiлмесi, маңқа, тулеремия, хламидиоз, түйе обасы, эпизоотиялық лимфангит (африка маңқасы, ботриомикоз), фузариотоксикоз, малдың хламидиозды іш тастауы жатады. Топалаң (Anthrax) . Бұл аурумен барлық түлiк: iрi қара мал (қараталақ), жылқы (жамандат), түйе (ақшелек, қара без), қой (топалаң), шошқа және адам (түйнеме, күйдiргi) ауырады. Өте жұқпалы, жiтi өтетiн ауру. Аурудың аса жiтi түрiнде ауырған мал бiрнеше сағат iшiнде өледi. Бiрақ, бұл iндет көбiнесе 5-6 тәуләкке созылады. -Тамақ өнеркәсібіндегі қауіп-қатерді талдау ретінде сипатталған HACCP «қауіпті талдау және сыни бақылау нүктелері» деп аталады. ХАССП мақсаты - адам денсаулығына теріс әсер етуі мүмкін элементтерді жою бойынша шаралар қабылдау. Қарау кезінде тамақ тізбегіндегі барлық кезеңдер ескеріледі. Бұл кезеңдерді дайындау, дайындау, өндіру, тасымалдау, сақтау, буып-түю, сақтау және жөнелту деп санауға болады. Гигиена ережелерін сақтау әр кезеңде өте маңызды. HACCP Тәуекелді талдаудан басқа, сыни тұстар анықталып, орындалады. Тұтынушылық тәуекелдер тағамның микробиологиялық, химиялық немесе физикалық әсеріне байланысты болады. Қысқасы, HACCP-ті тамақ өнімдеріне бағытталған сапа кепілдігі жүйесі ретінде қарастыруға болады. 100 - бұл азық-түлік өндірісіндегі қауіпті талдау, сыни бақылау нүктелерін анықтау және қауіптерді жою негізінде XNUMX-тегі азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған азық-түлік өнімдерін сертификаттау, тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігі жүйесі. Қауіптің алдын алуға өнімнің негізінде шикізаттан тұтынуға дейін қауіп туғызатын әр тармақты анықтау және зерттеу арқылы қол жеткізіледі. -ХАССП - бұл ғылыми зерттеулерге негізделген жүйе. Осы зерттеулердің нәтижесінде ХАССП келесі артықшылықтарды береді: - Түркияның тиісті заңнамаға сізді қабылдауға Азық-түлік өндірісі министрлігінің аттестаттау мен талаптар және сіз дұрыс жұмыс істеуге мүмкіндік береді. -Азық-түлік қауіпсіздігін қолданудың тиімді әдісі - химиялық, физикалық және микробиологиялық қауіптерді жою арқылы қауіпсіз тамақ өнімдерін өндіруді қамтамасыз етеді. -Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің тиімді әдісі - Азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешуге ақша мен уақытты ысырап етудің алдын алады. - қауіпті өнімдерді шығару қаупін азайтады, өйткені бұл процестердің маңызды кезеңдерін бағалауға мүмкіндік береді.

- тұтынушылардың сенімі мен қанағаттануын қамтамасыз ету

- нарық үлесін арттырады.

- CCP сәйкестендіру арқылы икемділік пен тәжірибені арттыру; шығындарды азайту және пайда мөлшерлемесін арттыру

- бақыланбайтын өндіріс нәтижесінде өнім шығынын азайтады.

- проблемаларды анықтауға және шешуге жүйелі көзқарас

- Бірінші кезекте ықтимал қауіптер ашылып, жойылады.

- құжаттармен процесті бақылау туралы дәлелдемені ұсынады.

- Сапаны қамтамасыз ету жүйесіне оңай бейімделіңіз және ФАО / ДДҰ мақұлдауын алыңыз

- қолданыстағы ережелерге сәйкес жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

Аурудың қоздырушысы - Вас. аnthracis - сыртқы орта жағдайына шыдамды болады. Оның сыртқы пiшiнi таяқша тәрiздi, Грам бойынша оң және барлық анилин бояуларымен жақсы боялады, қозғалмайды, ұзындығы 4-8 микрон, енi 1-1, 5 микрон, сыртынан капсуламен қапталған. Ауру малдың денесiнде қоздырушының вегетативтiк түрi болады да, сойылған малда, ауа мен күн сәулесiнiң әсерiнен 15-42 С жылылықта 6 сағаттың iшiнде спора түрiне

Ауру малдың зақымдалған ұлпалары мен қанынан дайындалған жағындыда микроб таяқшалары сыңарланып немесе қысқа жiпше тәрізді тiзбектелiп жатады. Жасанды коректiк ортада өсiрiлген микробтың жағындысын тексергенде, олар iрi таяқшалардың қысқа тiзбегiнен тұратыны байқалады. Шошқадан алынған материалдарды бактериоскопиялық әдiспен тексергенде, таяқшаның тым өзгерген түрiн (түйреуiшке ұқсап иiлген және шар тәрiздi т. б) капсуласымен көруге болады. Сафранинмен бояғанда таяқша қызыл кiрпiш түстен қызыл түске боялса, капсуласы мен ыдыраған таяқшалары (көлеңкесi) сары түске боялады. Метилен көгiмен таяқша қара-көк түске боялса, капсуласы қызғылт түстi, ал Ребигер ерiтiндiсiмен (формалин қосылған генцианвиолет) бояғанда таяқша қара-күлгiн көк, капсуласы қызғылт-көк түске боялады. Ауру қоздырушысының вегетативтiк түрі 60 С ыстықтықта 1 сағ., 75 С -1 мин iшiнде өлсе, 100 С лезде өледi. Бiрақ-та 10 С суықта 24 тәулiк, 24 С -12 тәулiк, 15 С суықтықта мұздатылған етте 15 тәулiк, тұздалған етте ай жарым бойы тiршiлiгiн сақтайды. Қарын сөлi оны 20 мин iшiнде өлтiредi. Тiкелей түскен күн сәулесi микробты бiрнеше сағатта өлтiредi. Ал, су iшiнде бiрнеше ай бойы тiршiлiк етедi. Күйдiргiш натр немесе калийдiң 10 ерiтiндiсi микроб спорасын 2 сағат iшiнде, ал автоклавта 125-130 0С 30 мин. өлтiредi. Ауру мал денесiнде бос оттегiнiң тапшылығына орай, қоздырушы спора түзе алмайды, сондай-ақ малдың өлексесiнде шiру үдерісінің үдемелi өтуiне байланысты оттегi әдеттегiден әлдеқайда көп жұмсалып, бос оттегiнiң мөлшерi көп кемидi. Сүйтiп, шiри бастаған өлекседе де қоздырушының вегетативтiк түрі спораға айналып үлгермей, 2-3 тәулiк iшiнде жойылады. Ал, ауырған мал байқамай сойылған жағдайда сырттағы оттегiне бай ауаның әсерiнен спора жылдам түзiледi. Сондықтан да, бұл аурумен ауырған малды союға болмайды, емдеп жазылғаннан кейiн ғана союға рұқсат етiледi. Спора түзеген бацилла 150 С дейiн қыздырылған ауада 1 сағат, автоклавтың 125130 С ыстық буында 30 мин, қайнатқанда 1 сағат, ал 400 С ыстықтықта 20-30 сек. iшiнде өледi. Тiкелей түскен күн сәулесi спораны 4 тәулiктен кейiн, формалин ерiтiндiсi 2 сағатта өлтiредi. Топырақта ол ондаған жылдар (50 және онан артық) бойы тiршiлiк қасиетiн сақтайды. Сояр алдындағы диагностика.

-Ауру өте жiтi, жiтi, жiтiлеу және созылмалы түрлерiнде кездеседi. Ауырған малдың терiсi зақымдануы (шығу), немесе iшектерi қабынуы мүмкiн. Аурудың өте жiтi түрiмен көбiнесе қой ауырады (ауырған мал 2 сағат iшiнде өледi) . Ет комбинаттары мен басқа мал соятын орындарда аурудың бұл түрi кездесе қоймайды. Аурудың жiтi және жiтiлеу түрлерiмен ауырған iрi қара мен қойдың дене қызуы 40-42 С дейiн көтерiледi, жүрегi қатты соғады, тынышы кетедi, алқынады, ауыз бен танау iшiнiң кiлегей қабықтары көгередi, өлi тиедi, iштерi қатады немесе қан аралас тышқақтайды, кейде зәрiне қан араласқаны байқалады. Жалпы жағдайы нашарлайды. қабынған iрi қараның (аурудың бұл түрi қойда сирек кездеседi) денесiнiң әр жерiнде, көбiнесе бауыры, жауырын, төсi және желiнінiң үстiнде шағын, қолмен басқанда ауырсынатын, iсiк (инфильтрат) байқалады, ол бiрте-бiрте шығуға (карбункула) айналады, кейiннен өлi еттенiп (некроз) сыдырылып түседi де, орнында уытты жара қалады. Кейде, iрi қараның ауыз қуысы iшiндегi кiлегейлi қабықтарының үстiнде күлдiреуiк жара шығады да, оның айналасындағы ұлпалар некрозға айналады. Денесiнiң қызуы көтерiледi. Аурудың абортты, жасырын және созылмалы түрлерiмен ауырған мал 1-2 ай бойы дел-сал болып қатты арықтайды, денесiнiң қызуы аздап көтерiледi, басқа белгiлер байқалмайды, демек осы жағдайда аурудың дұрыс анықталмай қалуы. -Шошқада аурудың белгiлерi анық бiлiнбейдi. Аурудың жiтi түрi өте сирек кездеседi, ал бола қалған күнде оның белгiлерi iрi қаранiкiмен ұқсас. Ауру шошқаның ыстығы 40, 5-41 С дейiн көтерiледi, алқым сөл түйiндерi мен жұтқыншақ астындағы сөл түйiндерi iсiнедi, баспа (ангина) пайда болады. Жұтқыншақ пен көмекей тұстарындағы iсiк, басына дейiн жетедi. Мойын терiсi көкшiл-қызыл тартады, тынысы тарылады, аузындағы азығын қиналып жұтады, аузынан шұбатылып сiлекей ағады, iсiктен мойыны бұрылмай қалады, жөтеледi, тамағы қырылдайды. Жағдайы нашарлайды, орнынан тұрмай көп уақыт жатып алады, төсенiштiң астына басын сұғады. Аурудың iшектік түрiне шалдыққан шошқаның мазасы кетедi, тышқақтайды, өлi тиедi (сепсис) .

Шошқа терiсiнiң қабынуы өте сирек кездеседi, ал бола қалған күнде үлкендiгi бұршақтан грек жаңғағына дейiн жететiн қошқыл-қызыл түстi көптеген түйнектер шығады. Ауру малдың өкпесi қабынуы мүмкiн (пневмония, плеврит) . Аурудың жағдайы нашарлап, жарықты жаратпайды, азықтанудан қалады т. б. Ауырған жылқыға өлi тиедi (iшегi түйiлу немесе iшектерi айналу ауруларының белгiлерiне ұқсас болғанымен iшi кеппейдi) . Нәжiстенуi жиеленедi, кейде оған қан араласады. Тынысы тарылады, кейде ауру малдың мойыны, құрсағы, желiнi, ұмасы т. б. жерлерi iсiнедi. Денесiнiң қызуы 41 С дейiн көтерiледi. Түйеде ауру өте жiтi түрiнде кездеседi. Iшектерi зақымданады, қаны қағынады (сепсис), ұмасы, желiнi және ауыз iшiнiң кiлегейлi қабықтарының үстiнен шығу шығады, қолмен басқанда қамырдай жұмсақ iсiк байқалады, кейде ол шерткенде күмпiлдейдi. Малдың iшi кебедi, аузынан сiлекей ағады, iшi өтедi, бұлшықеттерi дiрiлдейдi, жиырылады. Түйнемемен адам да ауырады. Сондықтан да, ауру малмен жанасқан немесе союға қатынасқан адамдар сақ болуы тиiс. Сойғаннан кейiнгi диагностика. Аурудың септикалық түрiнде патологиялық белгiлер жақсы байқалады, көк бауыры ұлғайып, түсi қара күрең тартады, оны пышақпен тiлгенде былжыраған ұлпасы пышаққа қалың болып жұғады. Қаны қара-күрең түстi, қою және ұйымаған. Бауыры мен бүйректерi және жүрегi зақымданады. Өкпесi iсiңкi, қолға қатты тиедi. Iшкi органдары қанға толы. Лимфа түйiндерi ұлғайған, тiлiп қарағанда шырыш ағады, ұсақ қан тамырлары қанға толы. Дегенмен, мұндай айқын өзгерiстер ауру малдың өлуiне 16-18 сағат қалған уақытта ғана пайда болады. Сояр алдында малдың қызуы көтерiлiп, ауруға тән клиникалық белгiлер бiлiнедi. Бұндай мал союға жiберiлмейдi. Аурудың карбункулдық түрiнде терiнiң астында жалқаяқ пайда болады, осындай өзгерiс кейде көкiрек қуысында да кездеседi. Зақымданған органдардан лимфа жинайтын лимфа түйiндерiнiң көлем ұлғайып iсiнедi, пышақпен кескенде тығыз келедi, түсi ашық қызыл немесе қара қызыл. Басқа лимфа түйiндерi мен iшкi органдарында патологиялық анатомиялық өзгерiстер байқалмайды. Зақымдалған органдардан жұғынды алып микроскоппен қарағанда топалаңның таяқшасын көруге болады. Аурудың жасырын кезiнде сойылған малдың етi мен iшкi органдарын тексергенде ауруға тән патологиялық анатомиялық өзгерiстердiң болмауы ықтимал. Кейбiр ұлпалар мен лимфа түйiндерiне қан құйылғаны байқалады, жалқаяқ пайда болады, етi қанталап кетедi. Аурудың бұл түрiне дұрыс диагноз қою қиын, сондықтан күдiк туғызған ұшаны ұқыптылықпен тексеру керек. Сойылған шошқада көбiнесе топалаңның көмекеймен жұтқыншақты зақымдайтын түрi кездеседi. Көмекей мен жұтқыншақтың тұсы iсінедi. Пышақпен тiлгенде сары түстi жалқаяқ көрiнедi. Жұтқыншақ пен көмекей қақпағының кiлегей қабықтарында қоңыр немесе қара түстi дифтериялық жаралар көрiнедi. Негiзiнен бастың лимфа түйiндерi зақымданады. Көпшiлiк уақытта, алқым лимфа түйiндерi, кейде жұтқыншақ жанындағы, шықшыт және мойынның лимфа түйiндерi ғана зақымданады. Оларды пышақпен кесiп қарағанда қанталағаны, өлi еттенгенi байқалады. Аурудың бұл түрiне уақытылы диагноз қою үшiн шошқаны бауыздап болғаннан кейiн, терiсiн сыпырмастан бұрын, алқым лимфа түйiндерiн малдәрiгерi тексеруге тиiс. Ол үшiн төменгi жақ сүйектерiнiң аралығынан ұзынша етiп терiсiн тiледi де, айтылған лимфа түйiндерiн пышақпен кесiп, қолмен ұстап, қарайды. Осы ауру табылған шошқаны союды тоқтатып, зақымданған лимфа түйiндерiн бактериоскопиялық тексеруден өткiзедi, бактериологиялық тексеруге жiбередi. Аурудың iшектік формасында негiзiнен он екi елi iшек пен ащ iшек зақымданады, олардың кiлегей қабықтарында уытты жара пайда болады. Iшектiң зақымданға жерiнiң түсi қызғылт тартады. Шажырқайдың лимфа түйiндерi iсiңкi, көлемi едәуiр ұлғаяды. Аурудың жасырын кезеңiнде оған тән патологиялық анатомиялы өзгерiстер жоқтың қасы. Ветеринариялық санитариялық сараптау зертханасында бұл аурумен ауырған шошқаның етiн тексергенде, белдеме лимфа түйiндерi мен
мойынның тереңдегi лимфа түйiндерiнiң кейiнгi бөлiгiнiң қанталап қызарғандығы анықталған. Қорыта айтқанда, аурудың жасырын кезеңiндегi дұрыс диагноз қою оңайға түспейдi. Сондықтан, зақымданған органдарды жедел бактериологиялық тексеруге жiберу керек, оның қорытындысы келгенше малдың етi мен терiсi және органдары оңаша бөлмеде сақталады. Мал соятын пункттерде бұл ауру қой мен жылқыда жиi кездесе бермейдi. Ал, кездескен жағдайда оған тән патологиялық анатомиялық өзгерiстер байқала қоймайды. Дегенмен, бұл ауру қой мен жылқыда сирек кездеседi деп олардың ұшасы мен органдарын жеңiл-желпi тексеруге болмайды. Күдiк туса оның анығына жету малдәрiгерiнiң абыройлы мiндетi.

Дифференциалды диагностика . Топалаңды пироплазмоздан, қарасаннан, геморрагиялық септицемия, шошқаның тiлмесi мен обасынан және сепсистен ажырату қажет. Пироплазмозда талақтың көлемi ұлғайғанымен, оның ұлпасы жұмсарып кетпейдi, кесiп қарағанда пышақ сыртынан жұғынды ақпайды. Қарасанда iсiк жердi қолмен ұстағанда, ол сықырлайды. Бұлшықеттi тiлгенде ет талшықтары аралығының қаңталағаны көрiнедi, жағымсыз иiстi газ көпiршiктерi болады. Көк бауырының көлемi әдеттегiдей, бiрақ өлi еттенген жерлерi бар. Тiлмеде көк бауыр ұлғаяды, бiрақ ұлпасы ыдырамайды. Шошқаның обасы болса, негiзiнен тоқ iшек, ал топалаң болса, аш iшек зақымданады. Геморрагиялық септицемияда, көк бауырдың көлемi ұлғаяды, бiрақ жұмсармайды. Дененiң белгiлi бiр бөлiмiнiң: негiзiнен басының, мойынның, басқа жалғасқан жерiнiң және омырауының қабынуы, iсiнуi жиi кездеседi.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.