Рецессивті эпистаз

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды облыстық жоғары мейірбикелік колледжі

СӨЖ
Тақырып: Аллельді емес гендердің әрекеттесуі.

Дайындаған: Шегір Ә.Е
Тексерген: Ибраева Б.С..

Қарағанды, 2021
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Комплементарлық
2. Эпистаз
3. Полимерлену
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Г.Мендельдің 3-ші заңына сәйкес, кесіп өткен кезде белгілер бір-біріне тәуелсіз тұқым қуалайды. Алайда, 1900 жылдан бастап (Г.Мендель заңдарының қайта ашылған күні) фенотиптік кластардың сандық қатынастарындағы ауытқулар жиі кездесетінін көрсететін көптеген фактілер жинақтала бастады - 9: 3-те мендельдік бөлінудің орнына. : 3: 1 дигибридті 15: 1 немесе 9: 7 т.с.с. бөлуді кесіп өткен және бұл белгілердің ұрпақтарда бөлінуінің басқа түрлеріне алып келетін аллельді емес гендер арасында белгілі бір қатынастар бар екенін көрсетті. Гендердің өзі бір-біріне тікелей әсер ете алмайтындықтан, өзара әрекеттесу цитоплазмада белоктар немесе ферменттер деңгейінде жүреді, олардың синтезі осы гендер анықтайды немесе осы ферменттердің жұмысы нәтижесінде пайда болған заттар арасында жүреді. Мұндай өзара әрекеттесудің үш механизмі бар:
:: белгілі бір белгіні қалыптастыру үшін синтезі екі аллельді емес генмен анықталатын екі ферменттердің әрекеті қажет;
:: бір геннің бақылауымен түзілген ақуыз немесе фермент басқа аллелді емес геннің жұмысын толығымен басады (немесе керісінше, белсендіреді) немесе оның өніміне әсер етеді;
:: аллелді емес гендердің өнімі болып табылатын екі ферменттер бір процесте олардың бірлескен қатысуы белгінің көрінісін қалпына келтіруге немесе күшейтуге әсер ететіндей әсер етеді.
Аллелді емес гендердің өзара әрекеттесуінің келесі түрлері ажыратылады: комплементарлық, эпистаз, полимерлену, модификатор гендердің әрекеті, плейотропия.

Негізгі бөлім
Комплементарлық
Белгілер тек әртүрлі гендердің екі доминантты аллельдері (мысалы, А және В) біріктірілген кезде пайда болған жағдайда, олардың өзара әрекеттесуі комплементарлық деп аталады, ал гендердің өзі бірін-бірі толықтырады (толықтырады). Сонымен қатар, өзара әрекеттесетін аллелді емес гендердің әрқайсысы екіншісі болмаған кезде белгінің қалыптасуын қамтамасыз етпейді.
Екі геннің өзара әрекеттесуін формула ретінде белгілеуге болады:
Аа Вв
Комплементарлы гендердің өзара әрекеттесуіндегі бөліну белгілері
F2 кезінде бөлу
Мысалдары

9 : 7
Ата-аналық формалары ақ гүлдермен қиылысқан кезде күлгін гүлді ұрпақтың тәтті бұршағында пайда болады. Жібек құрттарындағы боялмаған ата-аналық формалары қиылысқан кезде қара қоңыр личинкалары бар ұрпақтың пайда болуы.
Осы қосылысты түзбейтін пішіндерді қиып өткен кезде беде өсімдіктерінде цианидтің түзілуі.
9 : 6 : 1
Диск тәрізді ұрығы бар асқабақ ұрпағының пайда болуы
ұрықтың сфералық формасымен ата-аналардың қиылысуы.

9 : 3 : 4
Ата-аналық формаларды кесіп өткенде тышқандарда агути типті шаш түсінің пайда болуы.
Ата-аналық формалар боялмаған гүлдермен қиылысқан кезде зығырда көк гүлді ұрпақтың пайда болуы.
Ақ және сары шамдары бар ата-аналық формалары қиылысқан кезде пиязда қызыл түсті шамдары бар ұрпақтың пайда болуы.

9 : 3 : 3 : 1
Ата-аналық формаларын ашық қызыл (қызыл) және қоңыр (қоңыр) көздерімен қиып өткенде қара-қызыл көзді (жабайы типтегі) ұрпақтардың дрозофилада пайда болуы.
Ата-аналық формаларын қызғылт және бұршақ тәрізді қырларымен қиылысқан кезде жаңғақ тәрізді өрмелі ұрпақтағы тауықтардың пайда болуы.

Эпистаз
Эпистаз (грек тілінен epistasis - тоқтату, кедергі), екі аллельді емес (яғни әртүрлі локусқа жататын) гендердің өзара әрекеттесуі, онда бір ген эпистатикалық немесе супрессорлық ген деп аталады, басқа геннің әрекетін басады, гипостатикалық деп аталады ... Супрессорлық гендер жануарларда (сүтқоректілерде, құстарда, жәндіктерде) және өсімдіктерде белгілі. Олар әдетте гендердің басым күйі үшін I немесе Su, ал олардың рецессивті аллельдері үшін i немесе su (ағылшынның ингибиторы немесе супрессоры сөздерінен) белгіленеді. Эпистазда гендердің біреуінің аллелі басқа гендердің аллельдерінің әрекетін басады, мысалы, A B немесе B A, a B немесе b A және т.б.
Гендердің эпистатикалық өзара әрекеттесуі табиғаты бойынша комплементарлыға қарама-қарсы келеді. Комплементарлы өзара әрекеттесу жағдайында бір ген екінші генмен толықтырылады. Гендердің эпистатикалық әрекеті табиғаты жағынан доминанттылық құбылысына өте ұқсас, айырмашылығы - доминант болған кезде аллель сол аллеломорфтық жұпқа жататын рецессивті аллельдің көрінісін басады. Эпистазда бір геннің аллелі басқа аллеломорфты жұптан, яғни аллелді емес геннен аллельдің көрінуін басады.
Фенотиптік тұрғыдан эпистаз дигендік мұрагерлікте күтілетін бөлінуден ауытқумен көрінеді, бірақ бұл жағдайда Мендель заңдарының бұзылуы болмайды, өйткені өзара әрекеттесетін гендердің аллельдерінің таралуы символдардың тәуелсіз үйлесімділік заңына толық сәйкес келеді.
Қазіргі кезде эпистаз екі түрге бөлінеді: доминантты және рецессивті.
Эпистазбен бөлінетін белгілер
F2 кезінде бөлу
Мысалдар
13 : 3
Тауықтардағы түстер тұқым қуалаушылық.

12 : 3 : 1
Асқабақ жемісі түсінің мұрагері (ақ, сары және жасыл).
Сұлы дәндерінің түсінің мұрагері (қара, сұр және ақ). Жылқылардың түсінің мұрасы (сұр, қара және қызыл).
9 : 3 : 4
Лабрадор иттеріндегі пальто түсінің мұрагері. Тышқандардағы пальто түсінің мұрагері.
9 : 7
Қос рецессивті эпистаз (криптомерия).

Доминантты эпистаз (A B немесе B A). Доминантты эпистаз бір геннің доминантты аллелімен басқа геннің аллельді жұпының әсерін басу деп түсініледі.
Эпистатикалық жүйе тауықтарда кездеседі. Кейбір тауық тұқымдарының ақ қауырсындары бар (ақ леггорн, ақ плимутрок, вяндотт және т.б.), ал басқа тұқымдарда түрлі-түсті қылшықтар болады (Австралорп, Нью-Гэмпшир, жолақты плимутрок және т.б.). Әр түрлі тауық тұқымдарының ақ түктері бірнеше түрлі гендермен анықталады. Мәселен, мысалы, ақ түсті түсі CCII гендерімен (ақ легорналар), ал рецессивті ақ түстері - ccii (ақ вяндоттар) арқылы анықталады. С гені пигментті ізашардың (хромогеннің) болуын анықтайды, яғни қауырсынның түсі, оның аллелі с - хромогеннің болмауы және, демек, құстың боялмаған қауырсыны. I гені С генінің әсерін басады, аллел і оның әсерін баспайды. Құс генотипінде геннің бір дозасы болса да, түс гендерінің әсері пайда болмайды. Сондықтан ақ легорндарды (CCII) ақ желмен (ccii) кесіп өткенде F1 будандары ақ болып шығады (CCII). F1 гибридтерін екінші ұрпақта бір-бірімен қиылысқан кезде түске бөліну 13 ақ: 3 түсті қатынасында жүреді.
Р: CCII x ccii
ақ ақ

G: СI ci
F1: CcIi
ақ

G : CI, Ci, cI, ci
F2: 9 С-I- : 3 ссI- : l ccii : 3 С-ii
ақ боялғандар

Екі жұп ген өзара әрекеттескенде тауықтардағы түс мұрагері
(эпистаз): I - бояуды басады, мен - боялуды басмайды,
C - пигменттің болуы, c - пигменттің болмауы

Рецессивті эпистаз. Рецессивтік эпистаз бір геннің рецессивті аллелі гомозиготалы күйде бола отырып, басқа геннің доминантты немесе рецессивті аллельдерінің пайда болуына жол бермеген кезде өзара әрекеттесудің мұндай түрі ретінде түсініледі: aa B; aa bb немесе bb A; bb aa.
Біз геннің өзара әрекеттесуі нәтижесінде 9: 3: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.