Рецессивті эпистаз

Қарағанды ​​облыстық жоғары мейірбикелік колледжі

СӨЖ

Тақырып: Аллельді емес гендердің әрекеттесуі.

Дайындаған: Шегір Ә. Е

Тексерген: Ибраева Б. С. .

Қарағанды, 2021

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Комплементарлық
2. Эпистаз
3. Полимерлену

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Г. Мендельдің 3-ші заңына сәйкес, кесіп өткен кезде белгілер бір-біріне тәуелсіз тұқым қуалайды. Алайда, 1900 жылдан бастап (Г. Мендель заңдарының қайта ашылған күні) фенотиптік кластардың сандық қатынастарындағы ауытқулар жиі кездесетінін көрсететін көптеген фактілер жинақтала бастады - 9: 3-те мендельдік бөлінудің орнына. : 3: 1 дигибридті 15: 1 немесе 9: 7 т. с. с. бөлуді кесіп өткен және бұл белгілердің ұрпақтарда бөлінуінің басқа түрлеріне алып келетін аллельді емес гендер арасында белгілі бір қатынастар бар екенін көрсетті. Гендердің өзі бір-біріне тікелей әсер ете алмайтындықтан, өзара әрекеттесу цитоплазмада белоктар немесе ферменттер деңгейінде жүреді, олардың синтезі осы гендер анықтайды немесе осы ферменттердің жұмысы нәтижесінде пайда болған заттар арасында жүреді. Мұндай өзара әрекеттесудің үш механизмі бар:

• белгілі бір белгіні қалыптастыру үшін синтезі екі аллельді емес генмен анықталатын екі ферменттердің әрекеті қажет;

• бір геннің бақылауымен түзілген ақуыз немесе фермент басқа аллелді емес геннің жұмысын толығымен басады (немесе керісінше, белсендіреді) немесе оның өніміне әсер етеді;

• аллелді емес гендердің өнімі болып табылатын екі ферменттер бір процесте олардың бірлескен қатысуы белгінің көрінісін қалпына келтіруге немесе күшейтуге әсер ететіндей әсер етеді.

Аллелді емес гендердің өзара әрекеттесуінің келесі түрлері ажыратылады: комплементарлық, эпистаз, полимерлену, модификатор гендердің әрекеті, плейотропия.

Негізгі бөлім

Комплементарлық

Белгілер тек әртүрлі гендердің екі доминантты аллельдері (мысалы, А және В) біріктірілген кезде пайда болған жағдайда, олардың өзара әрекеттесуі комплементарлық деп аталады, ал гендердің өзі бірін-бірі толықтырады (толықтырады) . Сонымен қатар, өзара әрекеттесетін аллелді емес гендердің әрқайсысы екіншісі болмаған кезде белгінің қалыптасуын қамтамасыз етпейді.

Екі геннің өзара әрекеттесуін формула ретінде белгілеуге болады:

Аа Вв

Комплементарлы гендердің өзара әрекеттесуіндегі бөліну белгілері

Эпистаз

Эпистаз (грек тілінен epistasis - тоқтату, кедергі), екі аллельді емес (яғни әртүрлі локусқа жататын) гендердің өзара әрекеттесуі, онда бір ген эпистатикалық немесе супрессорлық ген деп аталады, басқа геннің әрекетін басады, гипостатикалық деп аталады . . . Супрессорлық гендер жануарларда (сүтқоректілерде, құстарда, жәндіктерде) және өсімдіктерде белгілі. Олар әдетте гендердің басым күйі үшін I немесе Su, ал олардың рецессивті аллельдері үшін i немесе su (ағылшынның ингибиторы немесе супрессоры сөздерінен) белгіленеді. Эпистазда гендердің біреуінің аллелі басқа гендердің аллельдерінің әрекетін басады, мысалы, A> B немесе B> A, a> B немесе b> A және т. б.

Гендердің эпистатикалық өзара әрекеттесуі табиғаты бойынша комплементарлыға қарама-қарсы келеді. Комплементарлы өзара әрекеттесу жағдайында бір ген екінші генмен толықтырылады. Гендердің эпистатикалық әрекеті табиғаты жағынан доминанттылық құбылысына өте ұқсас, айырмашылығы - доминант болған кезде аллель сол аллеломорфтық жұпқа жататын рецессивті аллельдің көрінісін басады. Эпистазда бір геннің аллелі басқа аллеломорфты жұптан, яғни аллелді емес геннен аллельдің көрінуін басады.

Фенотиптік тұрғыдан эпистаз дигендік мұрагерлікте күтілетін бөлінуден ауытқумен көрінеді, бірақ бұл жағдайда Мендель заңдарының бұзылуы болмайды, өйткені өзара әрекеттесетін гендердің аллельдерінің таралуы символдардың тәуелсіз үйлесімділік заңына толық сәйкес келеді.

Қазіргі кезде эпистаз екі түрге бөлінеді: доминантты және рецессивті.

Эпистазбен бөлінетін белгілер

Доминантты эпистаз (A> B немесе B> A) . Доминантты эпистаз бір геннің доминантты аллелімен басқа геннің аллельді жұпының әсерін басу деп түсініледі.

Эпистатикалық жүйе тауықтарда кездеседі. Кейбір тауық тұқымдарының ақ қауырсындары бар (ақ леггорн, ақ плимутрок, вяндотт және т. б. ), ал басқа тұқымдарда түрлі-түсті қылшықтар болады (Австралорп, Нью-Гэмпшир, жолақты плимутрок және т. б. ) . Әр түрлі тауық тұқымдарының ақ түктері бірнеше түрлі гендермен анықталады. Мәселен, мысалы, ақ түсті түсі CCII гендерімен (ақ легорналар), ал рецессивті ақ түстері - ccii (ақ вяндоттар) арқылы анықталады. С гені пигментті ізашардың (хромогеннің) болуын анықтайды, яғни қауырсынның түсі, оның аллелі с - хромогеннің болмауы және, демек, құстың боялмаған қауырсыны. I гені С генінің әсерін басады, аллел і оның әсерін баспайды. Құс генотипінде геннің бір дозасы болса да, түс гендерінің әсері пайда болмайды. Сондықтан ақ легорндарды (CCII) ақ желмен (ccii) кесіп өткенде F1 будандары ақ болып шығады (CCII) . F1 гибридтерін екінші ұрпақта бір-бірімен қиылысқан кезде түске бөліну 13 ақ: 3 түсті қатынасында жүреді.

Р: CCII × ccii

ақ ақ

G : СI ci

F ₁ : CcIi

ақ

G : CI, Ci, cI, ci

F ₂ : 9 С - I - : 3 ссI - : l ccii : 3 С-ii

ақ боялғандар

Екі жұп ген өзара әрекеттескенде тауықтардағы түс мұрагері

(эпистаз) : I - бояуды басады, мен - боялуды басмайды,

C - пигменттің болуы, c - пигменттің болмауы

Рецессивті эпистаз. Рецессивтік эпистаз бір геннің рецессивті аллелі гомозиготалы күйде бола отырып, басқа геннің доминантты немесе рецессивті аллельдерінің пайда болуына жол бермеген кезде өзара әрекеттесудің мұндай түрі ретінде түсініледі: aa> B; aa> bb немесе bb> A; bb> aa.

Біз геннің өзара әрекеттесуі нәтижесінде 9: 3: 4 үзілістерімен танысу мүмкіндігіне ие болдық. Бірақ дәл осы жағдайларды рецессивті эпистаздың мысалы ретінде қарастыруға болады.

Ресессивті эпистаздың мысалы - лабрадор иттерінің пальтосының түсі. Пальтоның пигментациясы B генімен қамтамасыз етіледі, ол басым күйде қара түс береді, ал рецессивті жағдайда (b) - қоңыр. Сондай-ақ, Е гені бар, ол басым күйде түстің дамуына әсер етпейді, бірақ рецессивті күйде (cc) қара және қоңыр пигменттердің синтезін басады. Мұндай иттер ақ түске айналады. F2-ге бөліну келесідей болады:

Қара тышқандарды (AAcc) альбиностармен (aaCC) қиып өткенде, барлық F1 (AaCc) дараларында агути типті бояу болады (гендердің бірін-бірі толықтыратын әрекеті мысалы), ал F2-де барлық даралардың 9 бөлігі агути (AC-), 3 бөлік қара (A -cc) және 4 - альбинос (aaC- және aacc) . Бұл нәтижелерді aa> C- типті рецессивті эпистаз бар деп болжауға болады. Бұл жағдайда aaC- генотипінің тышқандары ақ түске айналады, өйткені пигменттің болмауын тудыратын гомосиготалы күйдегі а гені, осылайша С пигментін таратушы геннің көрінуіне жол бермейді.

Рецессивті эпистаздың қызықты мысалы - Бомбей қан фенотипі. Сирек жағдайларда генотипінде IA немесе IB доминантты аллельдері болатын Бомбей (Үндістан) тұрғындары, қан тобы нөлге тең (O) . Бұл ақаулық А немесе В локустарына гомологты емес Н геніндегі рецессивті мутацияға байланысты екендігі анықталды, бұл гомозиготалы күйде А- немесе В синтезі кезінде ақаулы Н-заттың пайда болуына әкеледі. - антигендер, олармен гликозилтрансфераза ферменті әрекеттесе алмайды, демек, қалыпты антигендер түзілмейді. Н-заттың табиғаты әлі зерттелмеген. А және В антигендері тек HH немесе Hh генотипі бар адамдарда кездеседі. Ата-аналардың екеуі де IАIBHh генотипіне ие болған кезде, ұрпақтар арасында келесі қан қатынасында әртүрлі қан топтары пайда болуы мүмкін: 3A: 6AB: 3B: 4O.

Полимерлену

Осы уақытқа дейін қарастырылған гендік өзара әрекеттесу түрлерінде біз баламалы, яғни сапалық жағынан ерекшеленетін сипаттамаларға тоқталдық. Алайда организмдердің өсуі, салмағы, жұмыртқа өндірісі, малдың сүттің мөлшері және оның майлылығы, қойлардағы жүн ұзындығы, жүгері мен бидай дәндерінің эндосперміндегі ақуыз мөлшері, құрамындағы витаминдер сияқты қасиеттері. өсімдіктер, ағын биохимиялық реакциялардың жылдамдығы, жануарлардың жүйке қызметінің қасиеттері және т. б., айқын фенотиптік кластарға ыдырауға болмайды. Мұндай белгілерді сандық тұрғыдан бағалау керек, сондықтан оларды көбінесе сандық немесе өлшенетін деп атайды.

Полимер белгілерінің тұқым қуалауын зерттеу осы ғасырдың бірінші онжылдығында басталды. Осылайша, бидай өсімдіктерін қызыл және ақ (боялмаған) дәндермен кесіп өткенде швед генетигі Г. Нильсон-Эхле 1908 жылы F2-де кәдімгі моногибридтің 3: 1 қатынасында бөлінуін тапты. бірдей белгілер, F2-де бөліну 15/16 түсті және 1/16 ақ қатынасында байқалады (Cурет 40) .

Бірінші топтағы дәндердің түсі қою қызылдан ақшыл қызылға дейін өзгерді. F3 құрамындағы бидай өсімдіктерінің тұқымнан генетикалық анализі

F2, ақ дәндерден және күңгірт (қызыл) түсті дәндерден өсірілген өсімдіктер одан әрі бөлінбейді. Түстің аралық типі бар дәндерден кейінгі ұрпақтарда дәннің түсіне қарай бөлінетін өсімдіктер дамыды.

P : A ₁ A ₁ A ₂ A ₂ × a ₁ a ₁ a ₂ a ₂

қызыл ақ

F ₂ :

A ₁ а ₁ A ₂ а ₂

қызыл

A ₁ а ₂

F ₃ : ♀ A ₁ A ₂ а ₁ A ₂ а ₁ а ₂

қызыл красные

қызыл асные

қызыл красные

қызыл красные

A ₁ A ₁

А ₂ А ₂

A ₁ A ₁

А ₂ а ₂

A ₁ а ₁

А ₂ А ₂

A ₁ а ₁

А ₂ а ₂

қызыл красные

қызыл красные

қызыл красные

қызыл красные

A ₁ A ₁

А ₂ а ₂

A ₁ A ₁

а ₂ а ₂

A ₁ а ₁

А ₂ а ₂

A ₁ а ₁

а ₂ а ₂

қызыл красные

қызыл красные

қызыл красные

қызыл красные

A ₁ а ₁

А ₂ А ₂

A ₁ а ₁

А ₂ а ₂

а ₁ а ₁ А ₂ А ₂

а ₁ а ₁ А ₂ а ₂

қызыл красные

қызыл красные

қызыл красные

ақ

A 1 а 1

А ₂ а ₂

A ₁ а ₁

а ₂ а ₂

а ₁ а ₁ А ₂ а ₂

а 1 а 1 а ₂ а ₂

A ₁ A ₂ ♂

A ₁ а ₂

а ₁ A ₂

а ₁ а ₂

Екі жұп ген өзара әрекеттескенде (полимерлену) Тритикумда түйіршік түсінің мұрагері.

Бөлінудің табиғатын талдау бұл жағдайда дәндердің қызыл түсі екі түрлі геннің екі доминантты аллельімен, ал олардың рецессивті аллельдерінің гомозиготалы күйде үйлесуі түстің жоқтығын анықтайтындығын анықтауға мүмкіндік берді. . Дәндер түсінің қарқындылығы генотипте болатын доминантты гендердің санына байланысты.

Қорытынды

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс