Бақша дақылдарының аурулары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ аграрлық зерттеу университеті
Өсімдік қорғау және карантин кафедрасы

Реферат
Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы жағдайында бақша дақылдарын аурулардан қорғау шараларының жүйесі.

Орындаған:
Тексерген:

Алматы 2021ж.

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.1 Қызылорда облысы Жаңақорған ауданының - климаттық ерекшеліктері
1.2 Бақша дақылдарының жалпы сипаттамасы
1.3 Бақша дақылдарының аурулары
1.4 Бақша дақылдарының ауруларына қарсы күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Бақша дақылдарын жапырақ жайып өніп шыққаннан бастап түрлі зиянкестер мен аурулар жайлап алатыны белгілі. Сондай-ақтүрлі тыңайтқыштармен қоректендіруді де қажет етеді. Сондықтан тыңайтқыштар мен зиянкестерге арналған дәрілердің қарапайым жолдарын біле жүрсеңіз бау-бақшаңыздан мол, сапалы өнім алатыныңыз сөзсіз. фото: hotelatinc.com Бақша дақылдарын жапырақ жайып өніп шыққаннан бастап түрлі зиянкестер мен аурулар жайлап алатыны белгілі. Сондай-ақтүрлі тыңайтқыштармен қоректендіруді де қажет етеді. Сондықтан тыңайтқыштар мен зиянкестерге арналған дәрілердің қарапайым жолдарын біле жүрсеңіз бау-бақшаңыздан мол, сапалы өнім алатыныңыз сөзсіз. Кәдімгі қызанақ жапырақтарының өзі бақша дақылдары үшін таптырмас қоректендіргіш және түрлі зиянкестерден қорғаныш дәрісі екенін біле жүріңіз. Қызанақтың ең төменгі жағындағы жапырақтарын кесіп су құясыз да, 1тәулікке тұндырып қойып, орамжапырақ, шалқан, асқабақ, қияр, кәді тағы басқа бақша дақылдарына әртүрлі зиянкестерді жоятын дәрі орнына пайдалансаңыз болады. Тағы бір құпиясы - егер тұнбаны тағы бір тәулікке қойып ашытатын болсаңыз, ол барлық бақша дақылдары үшін зор тыңайтқыш болады. Өсімдікті зиянды организмдерден интегралды жүйеде қорғау пэні, қүрылымы жэне міндеті, оның басқа агрономиялық пәндермен байланысы. Өсімдік карантині туралы Қазақстан Республикасының заңы. Өсімдік қорғау туралы Қазақстан Республикасының заңы. Республика, облыс, район жэне шаруашылық деңгейінде бақша дақылдарын қорғаудың қүрылымы, міндеті жэне қызметі. Пәннің жалпы теориялық жэне қолданбалы сипаты. Бақша дақылдарын зиянды организмдерден интегралды жүйеде қорғау туралы осы заманның үсынылымы.
Аурулардың биологиясын, аурудың даму сатысьш, зияндылығын білуге байланысты және өсімдікті интегралды жүйеде қорғаудың тиімді элементін таңдай білу аурулардан қорғау шараларының жетістігі. Бақша дақылдарын аурулардан интегралды жүйеде қорғаудың негізгі элементтері.
Жұмыстың мақсаты - бақша дақылдарының аса қауіпті ауруларының жаппай көбеюі мен таралуының алдын алу және оларға қарсы күрес, олардың залалын болдырмау жэне республиканың аумағында қолайлы фитосанитариялық жағдай қалыптастыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру болып табылады.
Жұмыстың міндеттері
- Бақша дақылдарының аурулары
- Бактериалық және Вирустық аурулар
- Бақша дақылдарының ауруларына қарсы күресу шаралары
- Өсімдіктерді аурулардан қорғаудың химиялық шаралары
- Ауыспалы егістің бақша дақылдары ауруларына әсері

Негізгі бөлім
1.1 Қызылорда облысы Жаңақорған ауданының - климаттық ерекшеліктері
Климаттың континенталдығы көптеген метеорологиялық элементтердің тәуліктік, айлық және жылдық өзгеруімен байқалады. Жазы ыстық және ұзақ мерзімді. Бұл кезеңде температурадағы күрт өзгеру сипаты байқалмайды. Кейбір жерлерде шілде айының орташа температурасы 36-39 0С. Облыс аумағының басым бөлігінде температураның абсолютты максимумы 44-48 0С құрайды. Қыс мезгілінде облыстың солтүстік және оңтүстік аймақтарынының арасында температурада айтарлықтай айырмашылықтары бар. Мысалы, ең салқын ай - қаңтардағы орташа температура - 35 -360 С градусты құрайды. Солтүстікке ашықтылық қасиеті облыс аумағына кедергісіз салқын ауа массасыынң енуіне мүмкіндік береді және нәтижесінде қыс айларында күрт салқындайды. Ауа температурасының абсолютты минимумы 420 С градусқа дейін жетеді.
Құрғақшылық - облыс климатының ерекшелектерінің бірі. Жауын-шашын өте аз жауады. Орташа жылдық мөлшері 100-190 мм аспайды және жыл маусымдарында оның түсімі біркелкі емес: барлық жауын-шашынның 60 пайызы көктемгі-қысқы кезеңдерге тиесілі.
Облыс аумағының барлық бөлігінде солтүстік-шығыс бағытындағы күшті және жиі желдер болып тұрады. Оның орташа жылдық жылдамдығы секундына 3,1 метрден 6 метрге дейін ауытқып отырады. Қыс мезгілдеріндегі күшті желдер төменгі температура жағдайында жер бедерлерінің биік беткейлеріндегі қар жамылғыларын ұшырып кетеді, нәтижесінде топырақтың беткі қабаттарының терең қатуына және жарылуына әкеліп соғады. Жазғы уақытта шаңды дауылдар байқалады. Жауын-шашынның орташа мөлшері 100-115 мм. Арал теңізінің тартылуынан, Байқоңыр ғарыш алаңы тарататын улы заттары және экологиялық ортаның нашарлауына байланысты қышқыл жауын-шашын жауатын болды.
Жаңақорған ауданы -- Қызылорда облысының оңтүстік-шығысындағы әкімшілік бөлік, 1928 жылы құрылған. Жерінің аумағы -- 16,6 мың км². Орталығы -- Жаңақорған ауылы.
Аудан жерінің солтүстік-шығыс бөлігін Қаратау жотасының солтүстік-батыс сілемдері алып жатыр. Ең биік жері -- 1419 м (Бесарық өзенінің бастауында). Орталық бөлігін Сыр бойы жазығы, оңтүстігін, оңтүстік-батысын Қызылқұм шөлі алып жатыр. Ауданның жер қойнауы кен байлықтарына бай. Қаратаудың Өгізмүйіз тауы етегінде Шалқия кеніші орналасқан.

Бақша дақылдарының жалпы сипаттамасы
Бақша өсімдіктері - бағалы азықтық және диеталық өнім, оларға қарбыз, қауын және асқабақ жатады.
Қарбыз - ыстыққа төзімді, жарық сүйгіш, шөлге шыдамды, біржылдық өсімдік. Қарбыз жемісі құрамында көмірсутегі көп мөлшерде' болады, басымырағы - қант (8-14%). Бұдан басқа жемісте 1,5 %-ға дейін ұлпа өзектері мен гемицеллюлозалар, А, В, С, РР дәрумендері болады. Қарбыз жемісін негізінен жаңа піскен күйінде және көп жағдайда қарбыз балын, повидло, кондитерлік өнімдер, цукаттар, кэмпиттер жэне т.б. дайындау үшін, сондай-ақ тұздау үшін қолданады. Қүрамында 50 %-ға дейін май болатын дэндерінен жоғары сапалы тағамдық май дайындайды.
Қауын - ыстыққа төзімді, жарықсүйгіш, шөлге шыдамды, біржылдық өсімдік. Дэрумендер мен қант құрамы бойынша қауын тіпті қарбыздан да асып кетеді. Қауынды да жаңа піскен күйінде жеңсік ас ретінде қолданады. Жемістері қайта өңделген күйде кеңінен қолданылады. Қауыннан бал, цукаттар, тосап, мармелад дайындайды. Оларды кептІреді жэне қақтайды. Қақталған қауындарды қауынқақ деп атайды, олар үзақ уақыт бойы сақталады. Дэндерінен жоғары сапалы тағамдық май өндіреді. Қауын халық медицинасында белгілі бір мағынаға ие. Оның қүрамында фолий қышқылы болатындықтан, қан аздық ауруларында кеңінен қолданады. Жемістерін туберкулез, бронхит, ревматизм ауруларында қолданады және жүрек-қантамыр ауруларында, бүйрек пен бауырдың дерттерінде қолдану ұсынылады. Ежелден-ақ қауын шырынын ішек қүрттарына қарсы ем ретінде, тамақ аурулары мен созылмалы жөтелге қарсы қолданады.
Асқабак ~ бір және көпжылдық шырмауық түқымдастардың асқабақтар отбасына жатады. Олардың 20-ға жуық түрі бар, соның ішінде 3-еуі бақша өсімдіктеріне жатады: іріжемісті асқабақ, тығызқабықты асқабак (қарапайым асқабақ) және бұлардың бір түріне кәдІ мен патиссондар жататын жұпар иісті асқабақ болып табылады, Асқабақ сабағының үзындығы 5 метрге дейін жетеді, жапырақтары - ірі, жалпақтау болып келеді, гүлдері - сарғылт-қызыл түсті, бөлек жынысты болып келеді. Асқабақ жемісі өзінің тіл үйірер .дәмімен, қүрамында көмірсутегінің көп болуымен жэне емдік-диеталық қасиеттерімен бағаланады. Оның құрамында ақуыздар, каротин, С, Bl, B2, РР дәрумендері, пектиндер өте көп. Пайдалы қасиеттері мен дэмін жоғалтпай, бір жьтлға дейін сақталады .
Өсіру технолоғиясы. Қарбызға арналған жер суық желден қорғалған болуы керек. Өсімдік органикалық заттарға бай қүмды жэне қүмайт топырақты жерлерде жақсы өседі. Жерді егін егуден 7-10 күн бүрын дайындайды. Егілетін аймақ 10 гектардан кем болмауы керек.
Қарбыз бен қауын өсіруге арналған жерлерді асқабақтық өсімдіктерді өсіруге арналған жер секілді дайындайды. Жоғары көлемде өнім жинаудың міндетті шарттарының бірі - жерді терең жырту (немесе қазу). Жерді тереңірек өңдеу өсімдіктң жақсы өсуі мен олардың жемісті мол салуына мүмкшдік береді.
Қарбыз бен қауынды Қазақстанның оңтүстік аймағының қолайлы климаттық жағдайында өсіреді. Тұқым отырғызуды 8-10 см тереңдіктегі топырақ 15 - 17° С-ге дейін қызған кезде сэуір айының соңына қарай бастайды (кеш түсуі мүмкін көктемгі үсік есепке алынады). Жекелеген кішігірім, желден жақсы қорғалған, күн түсетін учаскелерде жэне аулаларда түқым отырғызуды 5 - 6 күн ерте бастауға болады.
Ашық учаскелерде түқым егуді кулиспен отырғызған дұрыс. Қарбыз беы қауынды бұлай отырғызу барлық аймақтарда мол өнім алуға мүмкіндік береді. Кулистік өсімдіктердің жүптасқан қатарын (жүгері, қонақ жүгері) әрбір 10-15 мсайын басым болатын желдің бағытына көлденең отырғызады.
Қарбыз бен қауын өсіру үшін 2-3 жыл сақталған түқымды пайдаланған дүрыс. Былтырғы егіннен қалған ^рықты 2 сағат бойы 40 - 50° С. қыздырып барып отырғызады. Егінді кеш еккен кезде оны көктетіп барып отырғызған жөн. Үрықты термикалық өңдеуден өткізеді. Ол үшін үрықтарды ыстық суға (60-65°С) 3-4 минутқа салады, одан кейін 3-4 күн бойы 25°С температурада мақталы төсеніште, ылғалды жабын астында үстайды. Қарбызды дәннің үрығы пленкалы қабығынан оңай бөлінетін болғанда, ал түқым жарнағы оны жеңіл үйкеген кезде түсіп қалатындай болған кезде отырғыза бастайды.
Түқым отырғызуды рілық тәсілмен, бір ұяшыққа 5-6 үрықтан сала отырып егеді. Үяшықты сортына қарай қарбыз үшін 2 х0,3 м. қауын үшін 1,5 хО,3 м. болатындай етіп отырғызады. Егу нормасы тиісінше гектарына 4-5 және 3-4 кг. Тұқым жерді жарып шыққаннан кейін эр ұяда тек бір ғана мықты әрі жақсы дамыған өсімдікті қалдырады.
Нағыз егіндік жапырақтары шыққаннан кейін көшеттер көтеріледі. Қатараралық өңдеуді кетпенмен немесе көпсіткішпен іске асырады. Өсімдікті көпсіте отырып, оны көпсіген ылғал топырақпен жабады.
Кеберсіген топырақты 2-3 рет суғарады. Алғашқы суғаруды тұкымның өсуі алдында не тұқым шыға салысымен жүзеге асырады, екіншісін -сабақтары шыққан кезде, үшіншісін - жеміс пісуінің алдында. Суғару жыртылған жер жанында өсіп жатқан өсімдіктер бойынша жасалады, алайда судың көп мөлшерде болмауын қадағалау керек.
Қарбыз бен қауынды ыстық күндері піскендерІн Іріктеп жинайды. Дақылдарды жинауды ауа-райы суымай тұрғанға дейін аяқтайды.
Қарбыздар мен қауындарды қолайлы жағдай жасай отырып, қоймаларда, қораларда, гараждарда сақтауға болады.
Асқабаққа тоқталатын болсақ, ол кез-келген құнарлы заттары жеткілікті топырақта өсе береді. Учаскенің көлеңкелі не жарық түскІш болғанына мән берілмейд. Олар барлық жерде бірдей өседі.
Асқабақтарды сәуір айының ортасында отырғызады. Тұқымды 10 см тереңдіктегі куысқа 3-5 данадан салады. Әр қуысқа суперфосфат тыңайтқышын топырақпен араластырып 7-9 грамнан салады. Алғашқы жапырақтар шыққан кезде, эр қуыста бір-бір өсімдіктен қалдырып, сирету жасайды. Ал дақылды жинауға дейінгі қалған уақытта отау мен топырақты қопсытумен айналысады. Жеміс піскен кезде жинауды бастайды. Ауа-райы суымай түрғанда, асқабақтарды жинап алу шарт, өйткені аз да болса үсіген асқабақтар сақтауға жарамсыз болып қалады.
1.3 Бақша дақылдарының аурулары
Ақ ұнтақ. Саңырауқүлақтар қоздыратын аурулар. Қарбыздың жер үсті ағзалары залалданады. Ауру бастапқы кезде жапырақтың үстіңгі жағында ақ үнтақ дақ түрінде пайда болады, кейін ала оның көлемі жылдам ұлғайа бастайды. Содан соң дақтар жапырақтың астыңғы жағында, сағақтарында жэне сабағында да пайда болады. Залалданған жапырақтар қурайды. Аурудың өршуінетемператураныңауытқуы, ауа ылғалдылығыныңжоғары болуы жэне мол шықтүсуі жағдай жасайды. өсіп даму кезеңінде ауру өсімдіктерден сауларына желмен, суару жэне күтіп баптау кезінде спораларының жүғуы арқылы инфекция таралады. Ауру қоздырғыш өсімдік қалдықтарында сақталып қалады[7].

Сурет 1. Асқабақтың ақ ұнтақ ауруы
Қарсы күресу шаралары. Дақылдардың ауыспалы егісі, мүнда қарбыздың бүрынғы егілген жеріне кем дегенде 3-4 жылдан кейін қайта оралуға болады. Күзғі терең сүдігер жырту. Ауруга шалдыққан жапырақ, өсімдік қалдықтарын жэне арамшептерді жою. Егер деауруәрі қарайтаралаберсе, өсімдіктерді 0,3 %-дық каллоидтық күкіртпен бүрку немесе 100 шаршы метр аумаққа 300 г есебімен үнтақталған күкірт үнтағын шашу керек. Күту мерзімі - 1 күн. Ауру күшті белең алған жағдайда бүркудІ 7-8 күннен кейін кайталайды.
Қи бекпесінің (навозная жижа) немесе пішен қикымының түнбасын қолдануға болады. Түнба дайындау үшін қидың бөкпесінің немесе пішен қиқымының бір болігіне судың үш бөлІгін күяды да, үш күн бойы түндырады, қолдану алдында сүзеді, үш есе коп су күяды жэне оның 10 литріне тотыяйынның (медный купорос) 5 грамын қосады. Өсімдіктерді кешқүрын немесе бүлтты ауа-райында бүркиді, жапырақтың екі жағын да залалсыздандырады. Өсімдіктерді сүтпен бүрку (1 л сүтке 10 л су) аурудың таралуын шектейді жэне онын зиянды эсерін төмендетеді. Ашық топырақ жағдайында ақ үнтақ ауруына карсы биологиялық күресуде трихотецин препаратымен (10 м -ге 2 г) аралығы 7-8 күн етіп бірнеше қайтара бүркуге болады. Күту мерзімі -- 3 күн.
Антракноз. Қарбыздың барлық жастағы өсімдіктері шалдығады. Жапырағы мен дэн жарнағында ірі дөңгелек немесе сопақ пішінді сары-қоңыр дақтар пайда болады, олар ауа ылғалдылығы артқан кезде кызғыш жүқа қабатпен қапталады. Жапырақтар қурайды жэне өледі. Сагақтарында, сабағында жэне жемістерінде жара түріндегі қызғыш дактар пайда болады, соңынан олар қараяды. Ауруға шалдыққан жемістердің дэмі ащы болып кетеді. Егер ауру тамыр бөлігіне тараған болса, өсімдік өледі. Өсімдіктің ауруға шалдығуы жаңбырлы ауа-райында жэне шыктүскен кездерде күшейеді. Инфекция түқыммен жэне өсімдік қалдықтары арқылы беріледі[8].

Сурет 2. Қарбыздың антракноз ауруы
Қарсы куресу шаралары. Ауыспалы егісті дұрыс жүргізу жэне жиын-терімнен кейін өсімдік қалдықтарын жою. Егіске сау тұқымдарды пайдалану. Түқымдарды емдеу үшін оларды жүқалап (2 см) күнге (ашық ауада) жаяды жэне күн бойы араластырып отырады. Күнге кыздыру 2-4 тәулікбойы жалғасады. Күн сәулесі түқымдарды залалсыздандырады және олардың өніп шығуын жандандырады. Тұқымдарды фитонцидтармен де залалсыздандыруға болады. 100 г суға 25 г сарымсақ езіндісін салып, жақсылап араластырады, дайындалган коспаға түқымдарды салып, оны 1 сағатқа жабық ьтдыста қалдырады. Содан соң түқымдарды шаяды жэне кептіреді. Тұкымдарды сондай-ақ, алоэ сөлІнде 6 сағат бойы ұстау арқылы да залалсыздандыруға болады, ол үшін алоэ сөлін сумен 1:1 мөлшерінде араластырады; немесе сиыр көңін 1:6 мөлшерінде сумен араластырылған қоспаны пайдалануға да болады. Бірыңғай өскін алу үшін жэне ауруларға қарсы төзімділігін арттыру үшін түқымдарды егіс алдында микроэлементтермен емдеу қажет. Ерітінді даярлау үшін дайыи таблеткалардан немесе жеке тыңайтқыштардан пайдалануға болады, мүнда 1 л суға 0,5 г бор қышқылы, марганец-қышқылды калий, күкірт кышқылды мырыш, молибден қышкылды аммоний, 0,05 г күкірт қышқылды мыс жэне 5 г натрий бикарбонаты (ішімдік содасы). Ерітіндіде түқымдарды 24 сағат бойы үстайды, содан соң кептіреді. Қүрамында өсімдікке қажетті 30 коректік элементі, соның ішінде микроэлементтер де бар ағаш күлінің судағы бөкпесін қолдануда тиімді болады. 20 г ағаш ағаш күлін 1 л суға 1 тәулік бойы бұқтырады. Түқымдарды бүл ерітіндіде 4-6 сағатбойы үстайды. Аурудың алғашқы белгілері анықталганда өсімдіктерді 1 %-дық бордо сүйыктығымен, ризоплан ерітіндісімен (титр 5x10 ж. кмл.) емдеуге болады. Аурудың алдын алу үшін жас оскіндерді томендегі ерітіндімен тамырдан тыс қоректендіру керек: 20 г суперфосфат, 7 г мочевина, 2 г күкірт қышқылды марганец жэне 4 г тотыяйынның 10 л судағы ерітіндісІ. Өсіп даму кезеңінде үш тамырдан тыс қорек енгізіледі.
Бактериоз, немесе цырлы дацтылык, өсіп даму кезеңінің барлық сатысында дамиды. Жапырақтарында майлы кырлы ашық-қоңыр дақтар пайда болады. Уакыттың өтуімен дақтар қурайды, коңыр түске енеді де, түседі. Жапырақтардатесік пайда болады. Сабағында, сағақтарында жэне жемістерінде бастапқы кезде үлкен болмаған сулы дактар пайда болады, кейін ала кұрап, терен жара түріне ие болады. Бактериоздың дамуына ылғалдылыктың.жэне ауа температурасының артуы жағдай жасайды. Инфекция түқымдарда жэне залалданған өсімдік қалдықтарында сақталып қалады[10].
Қарсы күресу шаралары. Ауыспалы егісті жүргізу. Түқымдарды емдеу. Аурудың алғашқы белгілері пайда болғанда -- өсімдіктерді 1 %-дық бордо сұйықтығымен өндеу. Сұйықтыктың қолдану мөлшері - 10 шаршы метрге 1 л. өндеу жүмыстарын 10-12 күннен қайталайды. Бордо сұйықтығын жиьга-терімнен 15 күн алдын қолданады. Жиын-терімнен кейін өсімдік калдықтарын жою керек.
Фузариозды солу. Фузариозды солуға өсімдік барлық кезеңінде де шалдығады. Залалданған өскіндерде дэн жарнағьт солып қалады, сабағының төменгі бөлігі шіриді, және өскіндердің жаппай өлуі анықталады. Ересек есімдіктерде тамыр жүйесі залалданады жэне олар солып немесе бойы өспей калады. Фузариозды солумен аскабақ тұкымдас дақылдардың барлығы да шалдығады. Саңыраукұлақтары өсімдік қалдықтарында кыстайды, осімдікке тамыр жүйесі аркылы енеді. Ауру, эсіресе, ылғалды ауа-райында ауа температурасының күрт төмендеген кездерінде дамиды.

Сурет 3. Фузариозды солу ауруы
Қарсы күресу шаралары. Аурудың алдын алу үшін өскін алған уақытта жэне бүкіл вегетация кезеңінде қарбызды жүйек-арықшалары арқылы суарылады, мүнда тамыр мойны, пэлектері және мэдени өсімдіктердің жемістері құрғақ катар аралығында орналасады. Пәлек жаю кезінде бір-екі рст бордо сұйыктыгымен (100 г тотыяйын + 100 г экті 10 л суға еріту) бүрку ұсынылады. Күзде өсімдік қалдыктарынан алқапты тазарту керек. Асқабак түқымдас дақылдарын алдыңғы өсірілген орындарына кемінде 6-8 жылдан кейін кайтаруды есепке ала отырып, ауыспалы егісті сақтау. Бақша дақылдарын мүмкіндігінше, көпжылдық шөптесін өсімдіктерден босаған алқаптарда өсіру.
Жалгаи ац үнтац (пероноспороз). Саңыраукүлац ауруы. Ауру ашық жэне жабьтқ топырақта да дамиды. Қарбызды залалдайды. Өскіндерден бастап барлық кезеңдегі өсімдікте кездеседі. Аурудың белгілері әр түрлі. Көбінесе, ауруға шалдыкқан өсімдіктердің жапырағының үстіңгі жағында сары-жасыл түсті дөңгелек немесе қырлы пішіндегі дақтар пайда болады. Дақтардың қырлы түрінде, көбінше, ауруды бактериоз ауруымен шатастырады. Кейде біршама жас жапырақтар эшекейленген түрде кездеседі, бүл өсІмдіктердің вируска шалдыққанына үқсайды. Жапырақтарының залалдануыньщ барлық түрінде оларда спора түзуші саңырауқүлақтан түратын сүр-күлгін түсті жүқа кабат пайда болады. Аурудың әрі карай дамуында дактар ұлғая түседі және жапырақтьщ бетін толық қаптап алады. Жапырақтар біртіндеп қоңыр түске еніп, курайды, үсакталады. Ауаның жоғары ылғалдылығында, шық жэне түман болған кездерде, сондай-ақдақылдар нашаржелдетілгенжэне көлеңкелі алқаптарда өсірілген жағдайларда ауру өрши түседі. Инфекция өсімдік қалдықтарында сақталып қалады.
Қарсы күрес шаралары. Ауруға шалдыққан дақылдарды 3-4 жылдан кейін қайтару арқылы ауыспалы егісті жүргізу. Түқымдарды жақсы қызған топыраққа ғана себеді немесе ыдыстарға көшет арқылы өсіріледі. Органикалык және минералды тыңайтқыштардың оңтайлы мөлшерін енгізуге ерекше назар аудару керек. Азоттың, эсіресе, фосфор жэне калийдің тапшылығы өсімдіктердің ауруға төзімділігін төмендетеді. Аурудың алдын алу үшін бірінші химиялық өндеуді 2-3 нағыз жапырақ шығарған кезенде, ал екіншісін - 10-12 күннен кейін, кейінгілерін - аурудың алғашқы белгілері пайда болғанда жэне одан 7-12 күн өткенде ауа-райы жағдайларына қарамастан қайталау керек.
Бактериалық аурулар
Қырлы дацтылыц. Барлық жер үсті ағзаларын зақымдайды. Дэн жарнағының шеттерінде майлы қырлы ашық-қоңыр дақтар пайда болады да, бүкіл жапырақ бетін қаптап алады. Зақымдалған дэн жарнағы қурайды және өскіндер өледі. Жапырақтарының талшықтарының арасында қырлы қою-жасыл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.