Балалардың музыкалық аспаптарына сипаттама

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Жусупова М. М., Салыкова Н. К. Кенжегалиева И. Ж

МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКАЛЫҚ ТӘРБИЕ

әдістемелік кешен

Ақтөбе - 2019 ж.

УДК 372. 8:78

ББК 74. 268. 53

Ж 77

Пікір бергендер:

Б. Б. Бекниязов, ҚР Ғылым Академиясының корреспондент мүшесі, профессор

Н. А. Айтбаева, Ақтөбе гуманитарлық колледжінің музыка пәні оқытушысы, ҚР Білім беру ісінің үздігі

Ж 77 Жусупова М. М., Салыкова Н. К. И. Ж. Кенжегалиева

«Мектептегі музыкалық тәрбие» - әдістемелік құрал - Ақтөбе - 2019 ж - 82 б.

ISBN 9965-19-886-1

Ұсынылып отырған әдістемелік құралда «Музыкалық білім беру» мамандығында оқытылатын «Мектептегі музыкалық тәрбие беру әдістемесі» пәнінің типтік бағдарламасына сәйкес оқу материалдары, студенттердің өзбетінше дайындығын жетілдіру мақсатында тест тапсырмалары, бақылау мен емтихан сұрақтары, курстық жоба тақырыптары, сабақ және сыныптан тыс жұмыстардың жоспарлары берілген. Әдістемелік құрал колледждегі «Музыкалық білім беру» мамандығының студенттері мен оқытушыларына көмекші құрал ретінде ұсынылады.

УДК 372. 8:78

ББК 74. 268. 53

ISBN 9965-19-886-1

©Жусупова М. М., Салыкова Н. К. И. Ж. Кенжегалиева 2019 ж.

МАЗМҰНЫ

Алғы сөз.

Алғы сөз.: Мектептегі музыкалық тәрбиенің негізгі міндеттері…….

5: 7

Алғы сөз.: Мектептегі музыкалық тәрбиенің және оқытудың негізгі принциптері

5: 8

Алғы сөз.: Мектептегі оқыту әдістері

5: 10

Алғы сөз.: Мектептегі музыка мұғалімі . . .

5: 11

Алғы сөз.: Мектептегі музыка сабағы . . .

5: 12

Алғы сөз.: Мектептегі сабақтан тыс музыкалық жұмыс . . .

5: 13

Алғы сөз.: Хормен ән айту әдісі . . .

5: 14

Алғы сөз.: Хорға арналған шағын әндерді үйретудің әдісі . . .

5: 15

Алғы сөз.: Музыка тыңдау дағдысын меңгерту . . .

5: 16

Алғы сөз.: Музыкалық сауаттылық . . .

5: 18

Алғы сөз.: Музыкалық ырғақтық қозғалыс . . .

5: 19

Алғы сөз.: Балалардың музыкалық аспаптарына сипаттама . . .

5: 20

Алғы сөз.: Шығармашылық. Импровизация. Музыка сабағындағы балалар шығармашылығы . . .

5: 25

Алғы сөз.: Мектептегі музыка сабағын өткізу әдістері . . .

5: 27

Алғы сөз.: 1 кластағы музыкалық тәрбие . . .

5: 28

Алғы сөз.: 2 кластағы музыкалық тәрбие . . .

5: 28

Алғы сөз.: 2 кластағы сауаттылық, ырғақтық қимыл . . .

5: 30

Алғы сөз.: Табиғатқа арналған әндер мен күйлер . . .

5: 30

Алғы сөз.: 3 кластағы сауаттылық, ырғақтық қимыл . . .

5: 32

Алғы сөз.: 3 кластағы музыкалық тәрбие . . .

5: 33

Алғы сөз.: Музыка тыңдау, ән репертуарын талдау . . .

5: 34

Алғы сөз.: 4 кластағы музыкалық тәрбие. Ән репертуарына сипаттама . . .

5: 35

Алғы сөз.: 4 кластағы музыкалық тәрбие . . .

5: 35

Алғы сөз.: 4 класс репертуарымен жұмыс. Ән репертуарларын талдау әдістері . . .

5: 37

Алғы сөз.: 5 класс тақырыптарына шолу . . .

5: 38

Алғы сөз.: 5 класс ән репертуарын талдау . . .

5: 39

Алғы сөз.: 5 класс бойынша тыңдайтын музыкаға сипаттама . . .

5: 41

Алғы сөз.: Елім-ай бағдарламасы . . .

5: 42

Алғы сөз.: Қазақстан мектептеріндегі музыкалық тәрбие беру бағдарламалары . . .

5: 45

Алғы сөз.: Мұрагер бағдарламасы . . .

5: 47

Алғы сөз.: Шетел музыка тәрбиесі . . .

5: 49

Алғы сөз.: Музыка сабағын талдауға әдістемелік нұсқаулар . . .

5: 51

Алғы сөз.: Музыка сабағын жоспарлау үлгісі . . .

5: 52

Алғы сөз.:

Бақылау сұрақтары . . .

5: Емтихан сұрақтары . . .

Курстық жұмыс тақырыптары . . .

Алғы сөз.:

Алғы сөз

Өнер - тәрбиенің аса маңызды құрамы болып табылады. Оның ішінде музыкалық өнер ерекше орын алады.

Музыка - адамзаттың рухани азығы, жан серігі, тілмен айтып жеткізе алмайтын нәзік сезімі. Музыка көркемділігімен, нәзіктілігімен адам жанын баурайды, ақыл-ойын кеңейтеді, жақсы мінез-құлықтың қалыптасуына әсер етеді.

Жас жеткіншек балаларды музыка әлемін түсінуге, қабылдауға тәрбиелеуде, эмоциялық сезімталдығын қалыптастыруда, білімді, мәдениетті болып өсуіне әсер етуде музыка тәрбиесінің алатын орны ерекше.

Мектептегі музыкалық тәрбие жұмысын ұйымдастырудың негізгі түрі - музыка сабағы.

«Музыкалық білім беру» мамандығында болашақ музыка пәні мұғалімін кәсіптік даярлау мақсатында «Мектептегі музыкалық тәрбие беру әдістемесі» пәні оқытылады. «Мектептегі музыкалық тәрбие беру әдістемесі» педагогика ғылымының бір саласы ретінде оның заңдылықтары мен дидактикалық принциптеріне сүйенеді және мектептегі музыка сабағы бағдарламасымен байланыстырыла оқытылады.

Музыкалық тәрбие беру әдістемесі әдебиет, бейнелеу өнері, тарих пәндерімен тығыз байланысады.

Пәнді оқуда болашақ музыкалық тәрбие беру маманы бағдарламаға, оқулыққа талдау жасауды, жаңа педагогикалық технология әдістерін тиімді қолдануды, пәнге байланысты тапсырмаларды іріктеуді және қолдану әдістерін меңгереді.

Сонымен бірге болашақ музыкалық тәрбие беру мұғалімінің жеке сапаларын қалыптастыру, мамандыққа деген қызығушылығын арттыру, мектеп оқушыларымен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру, жалпы алғанда мамандыққа тәрбиелеу талаптарын қалыптастырылады.

МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКАЛЫҚ ТӘРБИЕНІҢ НЕГІЗГІ МІНДЕТТЕРІ

Мақсаты: Мектептегі музыкалық тәрбие туралы мағұлмат және оны жүзеге асырудың негізін үйрену.

Бұл пән бағдарламасының мазмұны оқушылардың көркемдігін бейнелеу талаптарына және эстетикалық рухани дамуына сай келіп және олардың сезім тәрбиесін жетілдіреді.

Музыкалық тәрбие беру мен білім беруді қалыптастыру - мектеп оқушыларының мәдени- рухани өмірін байытудың бірден-бір жолы.

Музыкалық білім берудің, оның ішінде музыкаға оқытудың белгілі бір тәртібі бар, ол мынандай компоненттерден тұрады. Мақсаттары, міндеттері, принциптері, мазмұны, әдістемесі, түрлері.

Музыкалық білім берудің жалпы мақсаттары

Музыкалық тәрбие берудің мақсаты музыкалық мәдениетті дамыту, оқушылардың жалпы рухани мәдениетін дамыту, қалыптастыру болып саналады. Ал «Оқушылардың музыкалық мәдениеті» деген түсінік - ауқымы кең ұғым. Осы ұғымның мазмұнына бірінші кезекте «өмірден туындаған өмірмен тығыз байланысты образдық өнер, музыканы түсіну қабілеті» жатады. Д. Б. Кабалевский бұл туралы: «Сезімдер тілі - музыканы көңілмен қабылдау, ондағы жақсы мен жаманды ажырата білу, музыканың сипатын сезіну, орындалу ерекшілігін салыстыра білу қабілеті» деп ой түйген.

Музыкалық тәрбие берудің мақсаттары төмендегідей:

Музыкаға көркем - эстетикалық көзқарас, қызығушылықты дамыту, тәрбиелеу, музыкалық қабілетін дамыту.
Іскерлік дағдыларын қалыптастыру.
Дүниежүзілік музыка мұрасы - «алтын қор» музыкалық шығармалардың әр түрлі формаларын, жанрларын таныстыру.

Музыкалық білім берудің негізгі міндеттері:

Музыкалық білім берудің негізгі міндеттері мақсаттарымен тамырлас музыкалық тәрбиелеу, оқыту, дамытуға бағытталады.

Музыка өнерін ұнату, шығармашылық, эстетикалық көзқарас, музыканы сезіну қабілеттерін, сезімдерін дамыту.
Оқушыларды халықтық, классикалық және қазіргі заман музыкасымен, музыка өнерінің бай жанрларымен, түрлерімен таныстыру.
Оқушылардың рухани жан дүниесімен, өмірмен байланысты музыкалық білімдерін меңгеру барысында педагогикалық жағынан басшылық жасау.
Оқушылардың музыка тыңдау әрекетін, орындаушылық, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Жоғары көркем музыканы қабылдауын дамыту.
Оқушылардың музыкалық білімін жетілдіруіне мақсатты түрде бағыт беру.
Музыкамен шұғылданған баланың өзін тұлға ретінде сезінуіне көмектесу.

МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКАЛЫҚ ТӘРБИЕНІҢ ЖӘНЕ ОҚЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ

Мақсаты: Әуездік тәрбие берудің ғылыми принциптерін оқып үйрену.

Жалпы педагогика - әдістемені ғылыми жүйенің педагогикалық процестерінің заңдылықтарын зерттейтін ғылым деп қарастырылады. Демек музыкалық тәрбие беру әдістемесі - музыкалық өнердің заңдылықтарын зерттейді. Мектеп оқушыларының музыкалық білімді меңгеруін, дүниежүзілік көркемдіктің адам тәжірбиесіне жинақталуын қамтиды.

Педагогикалық ғылым сияқты музыкалық тәрбие беру әдістемесі де педагогикалық процестердің заңдылықтарын анықтайды. Ол дидактикалық принципке сүйенеді.

Оқу- тәрбие процесінің қоғам талабына сай болуы;
Әдістемені оқытудың мазмұны мен тәрбиелеу деңгейі қоғамның дамуына сәйкес болуы;
Оқу мен тәрбиенің біртұтастығы мен байланыстылығы;
Оқыту мен тәрбиенің мазмұны мен мақсаты;
Педагогикалық жетекшілік дербес, өз еркімен және балалар шығармашылығымен ұштасуы;
Талап пен қайталау тақырыптарының жүйелілігі.

Осы заңдылықтарға сай қосымша талаптар:

Әлеуметтік - баланың заңдылық құқының сақталуы;
Коммуникативтік- баланың эстетикалық даму деңгейінің мұғалімнің іс-әрекетімен тәуелділігі;
Физикалық- баланың дене бітімінің дамуы;
Ұйымдастыру- оқушылардың жұмыс қабілетін ояту.

Музыкалық тәрбие әдістемесі педагогика ғылымы негізінде педагогиканың жалпы заңдылықтарына бағынады, дидактикалық принциптеріне сүйенеді.

А) Оқу материалының ғылымилығы және қабылдауға оңайлылығы;

Ә) көрнекілік принципі;

Б) білім, дағды, іскерлік беріктігі;

В) оқушылардың музыкалық іс- әрекетінің белсенділігі;

Г) музыкалық тәрбиенің өмірмен байланысы;

Д) оқушылардың қызығушылығы: мектептегі музыка пәнінің оқыту әдістемесі оқу ерекшілігіне қарай өз принциптерін ұсынады;

Е) музыкалық шығармаларды қабылдаудағы көңіл күй мен саналы принциптің бірізділігі;

Ж) көркемдік және техникалық принциптің бірлігі ретінде музыкалық шығарманың мәнерлі көркем орындалуы үшін іскерлік пен дағдының сай болуын талап етеді;

З) музыкалық білім беру ісінде музыка мен өнердің тығыз байланысы, оқу материалдарының мазмұнын ашу, музыкалық репертуарының жинақталуының өрбіту әдістері;

К) музыкалық іс- әрекеттегі оқу материалдарының түрлерін, ерекшіліктерін, ұқсастықтарын табу.

МЕКТЕПТЕГІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ

Мақсаты : Мектептегі музыка сабағын оқытудың әдісін үйрену.

Музыка сабағы - оқытушының шығармашылығына негізделген өнер сабағы. Өнер сабағы болғандықтан да мұғалімнің өзі өнерлі, әрі шебер ұйымдастырушы, бар жақсылықтың, әсемдіктің ұйытқысы болғаны абзал.

Педагогикалық- психологиялық заңдылықтар негізіне сай, оқушылардың қабылдауына жас ерекшелігіне қарай білім мен тәрбиенің біртұтастығының іске асырылуын оқытушы қамтамасыз етуі қажет.

Музыкалық тәрбие мен білім беруде музыка сабағында оқытудың әр түрлі тәсілдерін қолдану: сөздік, көрнекілік, практикалық. Кейбір тапсырмалар алдында жағдай туғызу, оқытудың белсенді тәсілдері ретінде іскерлік ойындар жүргізу, т. б.

Оқытушының іс-тәжірибесі мен шығармашылығынан туындайтын оқытудың жаңа технологиясын түрлендіре түседі. Оқытудың жаңа технологиясы оқушылар мен жеке, топ болып жұмыс істеудің тиімді тәсілдерін түрлендіруді талап етеді. Жалпыға білім беретін орта мектептердің «Музыка» бағдарламасының мақсаттарын, міндеттерін, принциптерін бүгінгі заман талабымен байланыстыра жүргізу басты мақсат. .

Музыканы оқыту барысында ақыл -ой мен эмоция, түйсіну және сүйсіну жүзеге асырылады. Музыканы қабылдау барысында адамның педагогикалық-психологиялық процестері қатар жүреді. Әдіс- сабақтың тақырыбын, мазмұнын ашу үшін қолданылатын тәсіл немесе амал. Қорытындылау әдісі ойлауға, білімді жүйелеуге, бекітуге көмектеседі. Алдын-ала шолу әдісі жаңа тақырыпты, өткен тақырыптың негізінде жеңіл меңгеруге мүмкіндік береді. Синтиз және анализ әдісі ұқсастық пен айырмашылықты айыруға негіз болады. Эмоциялық драматургия әдісі сабақтың қызықты және нәтижелі өтуін қамтамасыз етеді.

МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКА МҰҒАЛІМІ

Мақсаты: Оқытудың әдістерін және мектептегі музыка мұғалімінің қызметі мен міндетін білу.

Мектептегі әуез мұғалімі тек күнделікті сабақты өткізумен шектелмейді, жалпы мектеп оқушыларының рухани байлығын дамытуға, жоғары мәдениетінің қалыптасуына, эстетикалық талғамының өсуіне, сахналық мәдениетіне, қоғамға қажетті тұлға болып қалыптасуына бірден-бір ықпал ете білетін маман болуы қоғам талабы. Кәсіби нышаны жоғары, өз мамандығын құрметтейтін, жауапкершілігі мол, шығармашыл, интелектуалы бәсекелестікке сай маман болғанда ғана осы мақсаттардың биік шыңына жетпек. Әуез мұғалімі мектептегі эстетикалық тәрбие берудің ұйымдастырушысы және насихаттаушысы.

Музыка пәні мұғалімінің міндеттері:

Музыка сабағының күнтізбелік және перспективалық жоспарын жасау.
Әр сабаққа жауапкершілікпен дайындалу.
Оқушыларды өнерді сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу.
Аспапты, өз пәнін толық меңгеру.
Дарынды оқушылармен жеке жұмыс жасап, әрі қарай дамытуға жетекшілік ету.
Мектептегі мерекелік іс- шараларға басшылық ету.
Үйірме жқмыстарын ұйымдастыру.
Әр түрлі сайыстарға мектеп оқушыларын қатыстыруға жағдай жасау.
Мектеп оқушыларын өнерге қызықтыру мақсатында өнер адамдарымен кездесу кештерін ұйымдастыру.

МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКА САБАҒЫ

Мақсаты : Мектептегі музыка сабағының мақсаты мен міндеттерін, сабақтың құрылымын, түрін, теориялық негізін ұғыну.

Музыка сабағы - оқушылардың музыкалық тәрбие және білім берудің негізгі формасы. Музыка сабағы уақыт талабына сай болуы қажет. Әр кластың білім деңгейіне, мектептің материалдық базасына байланысты тапсырмалардың түрін таңдай білу- әуез мұғалімінің іскерлігі.

Сабақтың мазмұны мына қағидаларды қалыптастырады:

Музыка сабағының тақырыбына байланысты дайындалған материал құндылығымен ерекшеленуі.
Көркемдік, тәрбиелік міндеттері жоғары деңгейде болу.
Эмоциональды танымдық мүмкіндіктерін дамыту.
Оқушылардың шығармашылығын шыңдау.
Мұғалімнің педагогикалық әскерлігінің шыңдалуы.

Музыка сабағының сәтсіз болуының себептері:

Дайындықтың аздығы.
Мұғалімнің көңіл күйінің болмауы.
Аспапты дұрыс меңгермеуі.
Оқушыларға ақпараттың шамадан тыс берілуі.
Сабақтың жүйелі өтпеуі.
Оқушылардың зейінінің шашыраңқылығы.
Мұғалімнің ашушаң, шыдамсыз әрекетінен
Сабақтың бір сарындылығы.

Мектептегі музыка сабағы:

Оқу процесінің негізгі түрі - сабақ. Өнер сабағы ретіндегі музыка сабағының ерекшеліктері: мақсаты, міндеті, мазмұны. Ән-күй сабағының түрлері. Тақырыпқа кіріспе сабаққа тереңдету және тақырыпты кеңейту сабақты қорытындылау.

Музыкалық сабақты музыка үйрету процесінде эмоция мен парасаттың естілік пен сезімнің бірігуін түсіндіретіндей болуы керек. Сабақта оқушылардың әуезге қызығуы мен орындауы дамып отыруы керек. Сабақтың элементтерін тақырып негізінде біріктіру. Ән-күй сабағын жабдықтау әуездік аспаптар, сабақты оқытудың техникалық тәсілдері, көрнекі құралдар, ноталық суреттер, оқулықтар, кино және диафильмдер. Оқыту тәсілдеріне дидактикалық және әдістемелік талаптар әуез сабағында техникалық және көрнекі құралдарына жол ашу.

МЕКТЕПТЕГІ САБАҚТАН ТЫС МУЗЫКАЛЫҚ ЖҰМЫС

Мақсаты: Сабақтан тыс музыкалық жұмыстың оқушылардың эстетикалық талғамын, белсенділігін, бәсекелестікке қабілеттілігін дамытудағы маңызын ұғыну.

Қазіргі тәрбиені ізгілендіру, мектепті демократияландыру, тұлғалық - бағыттаушылық көзқарас жағдайында тәрбие үрдісінің тек мақсаттылығы, мәні және мазмұны ғана өзгермейді, сонымен бірге тәрбиені ұйымдастырудың түрлеріне тікелей қатысты оның әдістемесі де өзгереді. Сондықтан, оқушылардың оқудан тыс әрекеттері, белгілі бір нәрсеге қатысты нақтылы қарым-қатынасты дамыту: музыкаға, қылқалам, кітап оқуға нақты мақсатты көздейді. Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырудың түрлері: тәрбие сағаты, пікірталас, саяхат, концерт, ән байқаулары, көңілді кештер т. б.

Жалпы алғанда сыныптан тыс жүргізілетін музыкалық тәрбие жұмыстарын екі салаға бөлуге болады.

Оқушылармен жаппай жүргізілетін жұмыс.
Үйірме түрінде өткізілетін жұмыс.

Оқушылармен жаппай жүргізілетін музыкалық тәрбие беру жұмыстары балалардың білімділігіне байланысты. Бұл салаға лекция - концерт, көпшілікпен бірге театрға, музыкалық театрға бару, кештер ұйымдастыру, сайыстар, карнавалдар.

Сыныптан тыс ұйымдастырылатын жұмыстардың ішіндегі ең сүбелі сала - нанымдық, тағылымдық мәні зор лекция- концерт ұйымдастыру.

Лекция - концерт оқушыларды өнердің сан-қилы салаларымен, сазгер шығармаларымен, жеке аспапта орындаушы, әнші- күйшілердің өнер жолдарымен жеке таныстыруға мүмкіндік береді. Лекция - концерттің құрылысы, мазмұны, өткізу формасы тыңдаушыларға, олардың дайындық деңгейіне, жас ерекшіліктеріне байланысты болуы керек. Танымдық лекция - концертте мына қағиданы ұстанған жөн.

Әншілік, домбыраға қызығушылығы басым балаларды қатыстырып, үлкен өнерге бағыт беру, орындаушылық шеберлігін арттыру;
Жас ерекшіліктеріне қарай тақырыпты таңдау;
Жүргізушінің дауыс интонациясының анықтығы;
Аудиториямен лектордың арасындағы қарым- қатынасты сақтау.

ХОРМЕН ӘН АЙТУ ӘДІСІ

Сабақтың мақсаты: Хормен ән айту дағдысын теориялық және практикалық тұрғыдан меңгеру.

Халқымыз өзінің әншілік дәстүрін ғасырлар қойнауынан аялап -сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізген. Әр аймақтың, әр өлкенің өзіндік әйгілі ұстаздары, әншілері, сазгерлері, суырып салма ақындары өздерінің бойына сақтаған ата- бабаларымыздың музыкалық дәстүрін жас ізбасарларына үйретіп, бойына сіңіріп отырған.

Қазақ халқы өз ұрпағының домбыра тартып, ән салуға бала жасынан баулыған. Әншілер мен күйшілерін, сазгерлері мен суырып салма ақындарын, қуанышы мен қайғысын, уайымы мен сүйіспеншілігіне әнмен жауап берген .

Жеке әншілік өнермен қатар, еліміздің тұрмыс - салтына байланысты әнді хормен айту өнері де кеңінен тараған, ол бір дауыста болып келген. Мыс: қыз ұзату, сыңсу т. б.

Әнді хормен айтуға тәрбиелеп, әншілік өнерге баулу үшін музыка мұғалімі балалар дауысының даму ерекшілігін, оқыту барысында қойылатын талаптарды меңгеріп әрі қарай тәрбиелеудің барлық шарттарын сақтауы тиіс.

Балалар дауысын тәрбиелеуге қойылатын талаптар олардың жас ерекшілігін ескере отырып іске асырылады. Бала дауысы өте нәзік. Организмнің өсуіне байланысты, дауыс аппараты да өзгеріп отырады. Бала дауысын тәрбиелеуде оның дауыс аппаратының анатомиялық құрылымы мен дыбыс жолдарының физологиялық заңдылықтарына сүйену керек. Сондықтан хор репертуарын таңдағанда жас ерекшіліктерін қатаң ескеру керек.

ХОРҒА АРНАЛҒАН ШАҒЫН ӘНДЕРДІ

ҮЙРЕТУДІҢ ӘДІСІ

Мақсаты: Хормен ән айтудың және үйретудің әдістерін меңгеру.

Вокальдық, педагогикалық талаптарына сай демді дұрыс алу, әуенділікті сақтап айту, сөзін ашық, анық айту, мәнерлеп айтуға дағдылану үшін қолданылатын арнайы ән жаттығуларының алатын орны ерекше.

Мектеп оқушылары ән айтудың көркемдік, техникалық қағидасын әр түрлі буындардан тұратын жаттығулардан гөрі белгілі бір мазмұны бар әуендер арқылы тезірек қабылдайды.

Мысалы : Қандай жақсы гүл!

Жаттығулардың «Қ» дыбысынан басталуы балалардың дауыс аппаратын жинақтап, дыбысты айқын, таза шығаруға жетелейді. Қатаң «Қ» дыбысынан кейінгі «а» дауысты дыбысы құлаққа жағымды майда болып шығуына ықпал етеді. «Гүл» деген сөзді айтқанда «ү» дыбысының созылып айтылуына көңіл бөлу керек.

«Гәк», «гик», «гәй» буындарында кездесетін «к», «г» дыбыстары таңдай дыбысқа жатады. Сондықтан бұл дыбыстар бірден дауыстың жоғарғы позицияда құрылуына жағдай жасайды, ал «ку», «гу», «рай» буындағы «у» дыбысы болса, ежелден дауысты көмекейден қысып шығаратын адамдардың сол дауыс аппаратын босатуға қолданылады.

«У» дыбысы ерін дыбыстары қатарына жатқанмен, өзінің акустикалық формасы жағынан терең көлемді естіледі. Артикуляция аппаратының жұмысын жандандырып, сөзді анық, таза, дәл айту үшін жаңылтпашты қолдану өте тиімді.

Мысалы : 1. Анау арал қай арал?

Қайыңды арал талд(ы) арал

2 . Беріп тайлақты, алдым тайлақты.

Хормен ән үйретудің әдістері

үйрету түсіндіру жаттықтыру қайталау сөздік

МУЗЫКА ТЫҢДАУ ДАҒДЫСЫН МЕҢГЕРУ

Мақсаты: Музыка тыңдау дағдысын, мәдениетін, сезіну, әсерлену, ойлау, есту қабілеттерін дамыту жолдарын білу.

Баланы музыка тыңдауға, тыңдай отырып, оны саналы түрде қабылдауға баулу - музыкалық тәрбие берудегі күрделі процесс.

Музыканы қабылдау - музыка сабағында қолданылатын іс -әрекеттің кез-келген түрінің іргетасы.

Музыканы қабылдау дегеніміз - жалпы білім беретін мектепте балаларға музыкалық тәрбие берудің негізі.

Музыканы қабылдау - барынша күрделі процесс. Оған арқау, негіз болатын нәрсе - шындықтың көркемдік бейнесін, сәулесін сезіне, ести және толғана білу.

Құралдары арқылы әсер етеді. Ол ладогармониялық қалып, тембр, қарқын, динамика, метроритм. Олар шығармалардың сипатын, көңіл-күйін жеткізеді. Шығарманың негізгі түйіні өмірдегі құбылыстармен, адамның сезімдерімен байланысып, астасып жатады.

Н. Л. Гродзенская «Мектепте музыка тыңдау» деген мақаласында «Музыканы қабылдау үшін біршама даярлық қажет, ол үшін сол музыканы тыңдауға үйрену керек».

Музыканы тыңдауға байланысты үш міндет қарастырылған.

1-ші міндет - оқушылардың музыканы қабылдау сезімталдығын қалыптастыру, музыкаға құштарлықты, музыканы тыңдауға және орындауға ынтасын арттыру.

2- ші міндет - музыканы саналы түрде қабылдауды қалыптастыру, образдардың сипатын түсіну, шығармалардың негізгі идеялық негізін ұғуға үйрету.

3 -ші міндет - шығарманы орындау барысында музыкаға деген практикалық көзқарасын дамыту.

Музыканы тыңдауды төрт кезеңге бөлуге болады :

Кіріспе әңгіме.
Шығарманы тыңдау.
Тыңдалған шығарма туралы әңгіме.
Қайталап тыңдау.

Музыканы қабылдау тек қана оны тыңдау барысында ғана емес, сабақтың барлық кезеңінде де жүзеге асырылады. Мысалы ән үйрену үшін алдымен тыңдау керек, сонан соң орындау барысында интонация тазалығына, мәнерлігіне назар аудару керек.

Балаларға арналған соқпалы аспаптармен ырғақ өрнегін орындағанда, музыкалық әуеніне қимыл жасағанда музыканың көңіл күйіне байланысты қимылды жеткізуі тиіс. Міне, мұның барлығы да музыканы қабылдау кезеңіне жатады.

МУЗЫКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ

Мақсаты: Музыклық сауаттылықтың музыкадағы маңызын ұғыну, музыкалық сауаттылықты меңгерудің қарапайым жолдарын түсіндіру әдістерімен танысу.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.