Мұраның қабылдау мерзімі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ КАСПИЙ ӨҢІРІНІҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ

Тіркеу нөмірі №___________ Бөлімі: Экономика және құқықтану
___________ 2020 жыл Мамандығы: 0201000 Құқықтану
Тобы: 71833

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Азаматтық құқық
Тақырыбы: Мұрагерлік туралы жалпы ұғым, мұраның түрлері және ерекшеліктері

Орындаған: _________________________ Б.М.Мұхсинов

Жетекші: _________________________ З.А.Дюсенова

Кафедра меңгерушісі: ___________________ Ш.С.Жусупова

Бөлім меңгерушісі: ______________________ Н.Х.Кабдирова

Атырау, 2020 ж
0201000 Құқықтану - 71833 тобы
Мұхсинов Бақытжан Маратұлы

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3
1.МҰРАГЕРЛІК ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Мұрагерлік түсінігі 4
1.2 Мұрагерлікті жүзеге асыру
1.3 Мұраны қорғау
2. МҰРАГЕРЛІК НЕГІЗДЕРІ
2.1 Мұраның ашылу орны
2.2 Мұраның ашылу уақыты 15
2.3 Мұраның қабылдау мерзімі 18
3. МҰРАНЫҢ ТҮРЛЕРІ
3.1 Заңды мұрагерлік
3.2 Заң бойынша мұрагерлер кезектері жане олардың мұрагерлікке
шақыру тәртібі 22
3.3 Өсиет бойынша мұрагерлік 23
ҚОРЫТЫНДЫ 25
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 26

КІРІСПЕ

Мұрагерлік құқық - қайтыс болған адамның мүлкінің мұрагеріне көшу тәртібін белгілейтін құқықтық нормалар жиынтығы. Мұра азаматтың қайтыс болуы немесе оны қайтыс болды деп жариялау салдарынан ашылады. Мұра екі түрде қалдырылады: заң және өсиет бойынша. Мұра қалдырушы қайтыс болар алдында мүлкі жайлы ешкімге өсиет етпесе немесе өсиет еткеннен кейін де мүлкі иесіз қалса, мұрагерлер заң бойынша мұраға ие болуға шақырылады. Мұнда мұраға ие болушылардың заңмен белгіленген өз кезегі бар.
Азаматтық құқығында мұрагерлік құқық қатынастары үлкен маңызы бар. Мұрагерлік тікелей өзі белгіленген жағдайларда өзге де заң актілерімен реттеледі.
Мұрагерлік өсиет және заң бойынша жүзеге асырылады. Өсиет қалдырылмаған не бүкіл мұраның тағдыры айқындалмаған кезде, сондай-ақ осы Кодексте белгіленген өзге де жағдайларда мұрагерлік заң бойынша орын алады. Мұраның құрамына мұра қалдырушыға тиесілі мүлік, сондай-ақ оның қайтыс болуына байланысты қолданылуы тоқтамайтын құқықтары мен міндеттері кіреді.
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге мұра есебінен өсиеттік бас тартуды орындауды талап ету құқығын алатын бір немесе бірнеше адамның пайдасына қандай да болсын міндеттемені орындауды жүктеуге құқылы.
Курстық жұмыстың мақсаты - мұрагерлік құқықпен байланысты проблемаларды талдау. Осы мақсаттан туындайтын міндеттер: мұрагерлік құқықпен байланысты Қазақстандық заңдарды және Халықаралық құқықтық реттеуді талдау, жүйелеу және зерттеу.
Курстық жұмысымның құрылымы кіріспе, үш бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1.МҰРАГЕРЛІК ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1 Мұрагерлік түсінігі

Мұрагерлік құқық - ол мұра қалдырушы мен мұрагер арасындағы мұраға қалған мүлік жөніндегі қатынастарды реттейтін азаматтық құқықтың саласы. Мұраға ие болу екі негіз бойынша пайда болады: өсиет және заң бойынша. Мұра қалдырушы тек азамат болады, ал мурагерлер - азаматтар да, заңды тұлғалар да және мемлекетте болуы мүмкін.Мұраға ие болу екі негіз бойынша пайда болады: өсиет және заң бойынша. Мұра қалдырушы тек азамат болады, ал мурагерлер - азаматтар да, заңды тұлғалар да және мемлекетте болуы мүмкін. Егер мұра жөнінде өсиет қалдырылмаған болса, онда мұраға ие болу заң бойынша болады. Мұраның ашылу уақыты болып, мұра қалдырушының қайтыс болған күні немесе ол қайтыс болды деп танылған күн (сот шешімінің заңды күшіне енген күні) саналады
Заң бойынша мураға ие болу үшін, мұрагерлердің кезектерін және, егер мұрагерлердің өз ара арнайы келісімінде өзгеше көзделмеген болса, келесі кезектегі мұрагерлер алдындағы кезектегілер болмаған жағдайда, мұраны алуға шақырылатыны жөнінде ережені білу жөн. Бірінші кезектегі мұрагерлер - мұра қалдырушының балалары, ата аналары және жұбайы болады. Оның балаларына туған балаларымен қоса, асырауға алынған балалары және ол қайтыс болғаннан кейін тірі тұған балалары да жатады. Өсиеттің мазмұнына қарамастан, мұрада олардың міндетті үлесі болатын мұрагерлерді атап өту қажет болады. Олардың үлесі, заң бойынша мұрагер болғандағы оларға тиесілі үлестің жартысынан кем болмауы тиіс. Нотариат туралы заңдар бойынша ондай мұрагерлердің нақтылы үлесін нотариус есептеп, оларға мұрадағы міндетті үлеске деген құқығы жөнінде күәлік береді.
Мұрагерлер өздеріне алған үлестері мөлшерінде, мұра қалдырушының қарыздары бойынша, мүліктік жауап қайтарады. Мұрагерлердің кез келгені, мұраның ашылған жеріндегі нотариалдық кеңсеге ол жөнінде арыз жазу арқылы, мұраны алудан бас тартуға құқылы болады. Мұрадан бас тарту: мұрагерлердің біреунің, өзге мүрагерлердің барлығының, мемелекеттің немесе заңды тұлғаның пайдасына және ешкімнің пайдасына емес жасалуы мүмкін. Бұл қалғандардың үлесінің өсуіне әкелдіреді. Өзге мұрагерлері болмаған жағдайда, мұраға қалдырылған мүлік иесіз деп танылып, мемлекетке көшеді.
Мұрагерлер мұра қалдырушының құқықтарына ие болуымен қатар, міндеттерге ие болады деп айтып кеттим. Мұрагерлер мұра қалдырушының қарыздары бойынша несие берушілердің алдында ортақтасқан жауапкершілікте болады. Ортақтасқан жауапкершілік оларға мұрадағы үлесіне тәуелсіз белгіленген.

1.2 Мұрагерлікті жүзеге асыру

Мұраны алу-мұрагердің мұраны қабылдауға ниетін білдіретін актісі. Ол бір ғана тұлғаның-мұрагердің еркін білдіреді және басқа мұрагердің өзіне және басқа тұлғалардың қатысуын талап етпейді. Бұл акт мұрагердің өзіне және басқа тұлғаларға (басқа мұрагерлерге, мұра қалдырушының несие берушілеріне қатысы және т.б.) қатысты құқықтық салдарға әкеледі. Шын мәнінде мұра ашылған кезден бастап мұраға құқық мұраны қолдануға құқық, мұра қабылдауға құқық немес одан бас тартуға құқық ретінде ғана болады. Бұл жерде мұрагер мұраны қабылдағанға шейін мұра белгілі бір субъектіге немесе мұрагердің өзіне тиісті екендігін білдірмейді.
Мұраға құқылы субъект мұраны мұрагер қабылдаған кезде, ал мұрагерлер жоқ болса не олар мұрадан бас тартса- мұра мемлекетке иесіз қалған мүлік ретінде өткен кезде анықталады. Мұраны алу үшін алдыңғы шарт заңды фактінің пайда болуы болып түсіндірілетін мұраның ашылуы болып табылады. Бұл заңдық фактілер белгілі бір тұлғадан мұраны қабылдау құқығын туындатады. Мұндай заңдық фактілер: азаматтың қайтыс болуы немесе хабар-ошар кеткен адамды өлді деп жариялау.
Мұра қалдырушы тірі болған кезде немесе хабар-ошарсыз кеткен адамды өлді деп жариялағанға шейін мүмкін болатын мұрагерлердің ашылуы мүмкін мұраға ешқандай құқығы жоқ. Сондықтан олар мұраға тиым сала алмайды және де мұра қалдырушыға ол мүлікті беруін талап етуге құқығы жоқ. Мұраның ашылуы да, мұрагерді мұраға шақыру да мұраны алу үшін жеткіліксіз. Бұл фактілер болуы нақты тұлғада мұраға құқық барлығын, нақтылай айтатын болсақ, мұраға құқықтық пайда болуын білдіреді.
Мұраны қабылдау әмебебап сипатқа ие. Мұра мүлкінің қандай атауы болмасын не қай жерде болмасын мұраны қабылдау барлық дерлік мұра мүлкіне таралады. Егер мүлік әр жерде болатын болса мұрагер мүлікті мұраның ашылған жері бойынша қабылдаса болғаны, қалған аймақтардағы мұрадағы мүліктер мұрагердің, иелігіне бір мезгілде ауысады. Мұрагер мұраны қабылдай отырып тіпті мұра құрамында не бар екенін сезбейді де. Мұраны қабылдау қайтарымсыз сипатқа ие. Егер мұрагер мұраны қабылдаса, мысалы, нотариаттық кеңсеге тиісті арызын берсе және ол тіркелсе бұл арыз қайтып алуға жатпайды.

1.3 Мұраны қорғау

Мұра қалдырушының мүлкінің немес оның бөлігінің мұра ашылған жерден тыс орында табылған жағдайда мұра ашылған жердегі нотариус мұралық мүлік табылған жердегі нотариусқа оны қорғау жөнінде шаралар қабылдау туралы тапсырма береді.
Тапсырмаларда мыналар қамтылуы тиіс:
Қаулының шығарылған күні;
Қаулы шығарған нотариустың тегі, аты жөні;
Қаулы жіберілген адамның тегі, аты, әкесінің аты немесе нотариатты органның атауы;
Қайтыс болған мұра қалдырушының тегі, аты, әкесінің немесе қайтыс болған күні көрсетілген орындауға жататын нотариаттық іс-әрекеттің мазмұны;
Қорғауға шаралар қабылданатын мүліктің орналасқна жері және атауы;
Мөрдің бедерлемесі қоса берілген нотариустың қолы.Мұралық мүлікті қорғауға шаралар қабылданған нотариус бұл жөнінде мұра ашылған жердегі нотариусқа хабарлайды.
Нотариустың мұралық мүлікті қорғау шаралар қабылдау жөніндегі тапсырманың атқарылуы туралы хабарламасында Нотариаттық іс қағаздарын жүргізу жөніндегі Нұсқаулықта көзделген барлық қажетті деркетемелер болуға тиіс. Хабарламаға осы Нұсқаулықтың ережелері бойынша әзірленген тізімдеме актісі қоса беріледі. Тізімдеме актісінің екінші данасы мұралық мүлікті қорғауға шара қабылданған нотариуста қалады.
Нотариус мұралық мүлікті қорғауға қабылдаған шаралар, оның ішінде мұралық тізімдемесін жүргізу тағайындағаны жөнінде мұралық мүлікті қорғауға әрекеті шын мәнінде жасалғанға дейін 10 күннен кешіктірмей мекен-жайы немесе қайда екендігі өзіне белгілі мұрагерлер мен мүдделі адамдарға хабарлайды. Істі кешіктіруге болмайтын жағдайда нотарус мұралық мүліктің қорғалуы жөнінде кідіртпей шара қолдануға құқылы. Бұл жөнінде мұрагерлік мүлікті қорғау туралы шара қабылдаған күннен кейінгі жұмыс күнінен қалдырмай өзіне белгілі мұрагерлерге міндетті түрде хабарлауға тиіс.
Мұралық мүлікті тізімдеуге қатысуға тілек білдірген мүдделі адамдардың және кемінде екі куә адамның қатысуымен жүргізіледі.
Тізімдеу актісінде мыналар көрсетіледі:
Тізімдеу жүргізілген күні, мерзім және орын;
Тізімдеуді жүргізген нотраиустың тегі, аты, әкесінің аты (қажет жағдайларда-кеңесінің атауы);
Тізімдеуді жасау кезінде қатысқан адамдардың, соның ішінде куәлардың тегі, аты, әкесінің аты;
Мұралық мүлікті қорғау жөнінде шаралар қабылдау туралы арыздың (хабардың, тапсырманың) түскен күні;
Мұра қалдырушының тегі, аты, әкесінің аты, оның қайтыс болған уақыты;Тізімделетін мүліктің тұрған жері;
Нотариус келгенге дейін ол орынға сүргі салынды ма, оны салған кім? Пломба немесе мөр бұзылмады ма? Мұралық мүліктің құрамына енген әр заттың егжей-тегжейлі сипаттамасы және бағасы мен тозу проценті;
Қажет жағдайларда-мүлік сақтауға берілген адамның тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы, оның жеке басын куәландырушы деректемелер мен қойған қолы;
Тізімдеуді жасауға қатысқан адамдардың қойған қолы;
Нотариустың қолы мен мөр бедерлемесі.
Егер мұраның құрамында басқаруды талап ететін мүлік болса, сондай-ақ мұрагерлер мұраны қабылдап алғанға дейін мұра қалдырушының несие берушілері талап-арыз берген жағдайда нотариус мұралық сақтаушыны тағайындайды, бұл туралы мүлікті тізімдеу актісіне тиісті жазба жазылып, сақтаушының тегі, аты, әкесінің аты және тұрған жері немесе сақтаушы оның өкілі болған жағдайда заңды-тұлғаның атауы көрсетіледі. Тізімдеме актісіне сақтаушы қол қояды. Мұралық мүлік өзіне сақтауға берілген сақтаушы мұралық мүлікті талан-таражға салғаны, иеліктен алғаны немесе оны жасырғаны және мұрагерлерге келтірген шығындары үшін жауап беретіні есеріледі. Ескерту жасалғаны туралы сақтаушыдан қолхат алынады. Қолхат мұралық мүлік қорғау мұрагерлер мұраны қабылдап алғанға дейін, ал егер олар мұраны қабылдамаса, мұраны қабылдау үшін заңда белгіленген мерзім аяқталғанға дейін жалғасады.
Егер нотариаттық органға басқа мұрагерлер мұраны қабылдамаған жағдайда мұрагерлік құқық пайда болатын адамның мұраны қабылдау туралы өтініші түссе және егер мұраны қабылдау үшін заңмен белгіленген алты ай мерзімнің аяқталуына кемінде үш ай қалса, мұралық мүлікті қорғау мұраны ашылған күннен бастап алты ай өтсе де жалғаса береді. Бұл жағдайда мұралық мүлікті қорғау барлық көрсетілген адамдар мұраны қабылдағанға дейін жалғасады. Ал егер олар мұраны қабылдамаса, егер мұраны қабылдау үшін берілетін алты айлық мерзімнің қалған бөлігі үш айдан кем болса, осы адамдардың қандай да біреуінен болмасын мұраны қабылдауға келісетіні туралы арыз түскен күннен бастап үш ай өткенге дейін қорғалады. Мұра ашылған жердегі нотариус мұралық мүлікті қорғау жөніндегі шаралардың тоқталуындағы туралы мұрагерлерді, егер мұралық құқық бойынша мүлік мемлекетке көшсе-тиісті мемлекеттік (қаржы немесе салық) органдарын алдын-ала хабардар етуге міндетті.

2. МҰРАГЕРЛІК НЕГІЗДЕРІ

2.1 Мұраның ашылу орны

Мұра қалдырушының соңғы тұрған жері, ол егер белгісіз болса-мүліктің не оның негізгі бөлігінің орналасқан жері мұраның ашылу орны болып табылады.
Мұраның ашылу орнын анықтау үлкен практикалық маңызға ие. Себебі, мұраның ашылу орнымен туындап отырған құқықтық қатынасқа заңдарды қолдану туралы сұрақтарды шешумен, сондай-ақ мұрагерлерге мұраны қабылдау және одан бас тарту жөнінде арызды беруге; Мұра қалдырушының несие берушілеріне мұра қалдырушыныңміндеттерінен туындайтын талаптарын қою құқығын ұсынуға; Мұралық мүлікті қорғау шаралары туралы арыз беруге;Мұраға құқық туралы рәсімдеуді жүзеге асыратын нотариусты (мемлекеттік нотариаттық кеңсені) анықтамен мұраның ашылу орны өте тығыз байланысты. Мұраның ашулы орны мұра қалдырушының тұрған жері туралы құзіретті орган берген анықтамамен расталады, ал егер тұрған жері белгісіз болса, мұралық мүліктің орналасқан жері не оның негізгі бөліктері туралы сол орган берген құжатпен расталады.
Мұрагерлерде аталған құжаттар болмаса, нотаруис мұраның ашылу орнын белгілегені туралы заңды күшіне енген сот шешімін талап етеді. Мұраның ашылу орны, егер мұра қалдырушы өзінің тұрғылықты жерінен уақытша кетуі кезінде қайтыс болса, мұра қалдырушының қайтыс болған жерімен сәйкес келмеуі мүмкін. Осыған байланысты тәжірибеде мынадай сұрақ туындауы мүмкін: нақты әскери қызметке, оқуына, жұмыс жағдайына байланысты, емделу мекемесіне орналасуына байланысты т.б. жағдайларда мұраның ашылған орнын қалай анықтауға болады: Бұл сұраққа жауап ҚР Жоғарғы Сотының Мұрагерлік жөніндегі заңдарды соттардың қолдауындағы кейбір мәселелер туралы қаулысының 2-тармағынан табуға болады. Онда былай деп жазылған: Мұра қалдырушының тұрақты жерінен уақытша кетуіне байланысты, мысалы, нақты әскери қызметіне, оқуына, жұмыс жағдайымен, түріне қарай іс сапарына, емделу мекемесіне орналасуына байланысты кеткенде және т.б. жағдайларда, мұра ашылған жері болып, оның түпкілікті тұрағы болып есептеледі.
Мұра ашулы орнынан туындайтын мәселелерді шешу кезінде нотариус қандай жағдайда болмасын қайтыс болған тұлғаның бір орында біршама көп уақыт бойы тұрғанына қарамастан оның негізгі тұрақты орнын назарда ұстауы қажет. Мысалы, бас бостандығынан айыру орындарында қайтыс болған тұлғадан кейін оның мұрасының ашылу орны болып қамауға дейінгі оның соңғы тұрақты орны болып табылады.
Кәмелеттік жасқа толмағандардың, әрекет қабілеттілігі жоқ немесе әрекет қабілеттілігі шектелгендердің тұрақтылықты жері олардың ата-анасының асыраушысының, қамқоршысының тұрақтылықты жері болып табылады. Тұрақтылықты жерді нақты анықтаудың азаматтық және басқа да құқықтық қатынастардың тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызы зор. Бұл қай нотариаттық кеңсе немесе орган мұрагерлердің, несие берушілердің, мемлекеттің мүддесі үшін мұраға берілетін мүлікті қорғау үшін шаралар қолданады деген сұрақтарды шешкенде қажет.
Мұрагерлік құқықыты рәсімдеу үшін мұрагерлердің тұрғылықты жері бойынша емес, мұраға берілетін мүліктің тұрған жері емес, алдымен мұра қалдырушының тұрғылықты жері бойынша нотариаттық кеңсеге беру керек. Егер қызмет жағдайына байланысты мұра қалдырушының тұрғылықты жері болмаса, мұралық іс мұраға берілетін мүліктің немесе оның көп бөлігінің орналасқан жері бойынша рәсімделеді. Бұл жағдайда мұраның ашылған орны мұраға берілетін мүліктің тұрған жері болып табылады. Егер екі немесе одан да көп жерде мұраға берілетін мүлік теңдей орналасса, онда көбірек шаруашылық маңызы бар мүлік орналасқан жер мұраның ашылған орны болып табылады. Мұндай ережені нотариат және сот тәжірибесі ұсынады.
Мұра қалдырушының тұрақты жерінен уақытша кетуіне байланысты, мысалы, нақты әскери қызметіне, оқуына, жұмыс жағдайымен, түріне қарай іс сапарына, емделу мекемесіне орналасуына байланысты кеткенде және т.б. жағдайларда, мұра ашылған жері болып, оның түпкілікті тұрағы болып есептеледі.
Мұра ашулы орнынан туындайтын мәселелерді шешу кезінде нотариус қандай жағдайда болмасын қайтыс болған тұлғаның бір орында біршама көп уақыт бойы тұрғанына қарамастан оның негізгі тұрақты орнын назарда ұстауы қажет. Мұраның ашылуы- заң бойынша мұрагерлік кезінде, бір жағынан, асырап алынған және оның ұрпақтары және екінші жағынан, асырап алушы мен оның туыстары қандас туыстарға теңестіріледі. Асырап алынғандар мен оларды ұрпақтары асырап алушының туған ата-анасы, оның басқа да қандас туыстары қайтыс болғаннан кейін заң бойынша мұрагер болмайды. Әр бір кезектегі мұрагерлерге жекелеп келетін болсақ, алдымен, балалар-мұра қалдырушының ең жақын мұрагерлері болып табылады.
Балалар-бұл мұра қалдырушының тіркелген немесе оған теңестірілген некеден туған ұлы немесе қызы. Егер ата анасының некесі жарамсыз деп танылған болса және әкесі қайтыс болғаннан кейін де, шешесі қайтыс болғаннан кейін де балалары олардың мұрагері болып қалады. Тіркелмеген некеден туған балалар шешесі қайтыс болса кез-келген жағдайда оның мұрагері болады, ал әкесі қайтыс болса, ата- анасының екеуінің бірге АХАЖ органына өтініш беру негізінде, егер олардың мұндай келісімі болмаса сот тәртібімен шешілетін болса, онда сот баланың нақты адамнан туу тегін растайтын айғақтарды ескереді.

2.2 Мұраның ашылу уақыты

Мұраның ашылу ауқытымен заң мыналарды байланыстырады:
Мұра шақырылатын мұрагерлер саны;
Мұраның құрамы;
Мұрадан бас тарту мерзімдерін санау;
Несие берушілердің талап қою мерзімдерін санау;
Мұрагерлердің мұраға құқықтарының пайда болу кезі;
Мұраға құқық туралы куәліктің берілетін мерзімі;
Қолданылатын заң (егер заңда өзгеше көзделмесе, мұра ашылған кезде қолданылған заң қолданылады).Жоғарыда аталып көрсетілгендей заңда мұраның ашылған уақыты болып мұра қалдырушының қайтыс болған күні танылады.
Мұраның ашылу уақытын анықтау үшін мұра қалдырушының қайтыс болған сағата емес, тек қайтыс болған күннің өзінің ғана маңызы бар. Егер бірінен кейін бірі мұрагер болуға құқылы адамдар бір күнде қайтыс болса, олар бір мезгілде қайтыс болған деп танылады және олардың әрқайсысынан кейін мұрагерлік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.