Қозғалтқышты салқындату жүйесін тазарту
ЖОСПАР
І БӨЛІМ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Салқындату жүйесінің құрылсы мен қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
Салқындату жүйесінің жұмыс принципі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
Салқындату жүйесін сұйықтықтармен толтыру ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
Салқындату жүйесінің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 3
Сұйықтық пен салқындату жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...13
Ауамен салқындату жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
Салқындату жүйесіндегі әдеттегі бұзылулар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .16
Салқындату жүесінің күтімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
Қозғалтқышты салқындату жүйесін тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Салқындату жүйесін жуу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
ІІІ БӨЛІМ
Автомобиль және экология ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .26
КІРІСПЕ
Адам өміріне қажетті машиналардың тұрлаулы құрылымын ойлап шығару, оларды кеңінен қолдану белгілі бір ғылым саласының дамуының негізінде ғана мүмкін болады. Оны машина жасау технологиясы деп атайтыны бәрімізг белгілі.
Машина жасау техналогиясы деп машина шығару барасында туатын заңдылықтарды зерттеп,сол заңдылықтарды неғұрлым керегінше сапалы,арзан,өнімді және пайдалануда қауіпсіз машиналар жасауға бағыттайтын ғылымның бір саласын айтады.
Бір-бірімен байналысты көптеген механизмдерден тұратын күрделі машиналар,жобалау,және ғылыми негізделген ұсыныстарды талап етеді.
Машина жасау саласы бойынша ғылым екі бағытта дамиды:біріншісі - машинаны теориялықт тұрғыда жобалу,екіншісі - машинаны жасаудағы туатын мәселелерді шешу.
Еліміздің техникалығқуниверситеттерінде машина құрастырушы мамандар ірілендірілген 050712-Машина жасау деген атпен шығарылады.
Оған машина жасау технологиясы, машиналардың динамикасы мен біріктігі , көтеру,тасымалдау машинасы,автамабиль және трактор,металды қысыммен өңдеу, материалтану жане материалдар техналогиясы мамандықтары кіреді.
Жаңа машинаны жасауда жобалаушы машинаның өзіне тән қызметтерін түгел орындап, қажетті дәлдікті және өнімділікті қамтамасыз ететіне толық сенімді болу керек.
Бұл мәселелерді тыңғылықтв шешу үшін машинаның құрылымына,оның жекелей бөлшектеріне және сынау жағдайларына қатысты арнайы ғылыми-техникалық зерттеулер жүргізу қажет.
Осы зерттеулерді тұжырымдау арқылы алуан түрлі машиналардың жобалауын және пайданалу жайларын ғылыми тұрғыда негіздеу жолы ашылады.
Жобалау бағыты оқу процесінде төмендегі пәндермен қамтылады: Теориялық механика,Материалдар кедергісі,Машина құрылымын жобалау,Машиналар мен механизмдер теориясы,т.с.с. Бұлардың барлығы жалпы техникалық пәндер қатарына жатады.
Машина жасалу ғылымының екінші бағыты металдарды өңдеудің әр турі технологиялық әдістерін талдау негізінде қарастырылады.
Машина жасау практикасында қолданылатын көптеген тәсілдерде орай, Құю өндірісінің теориялық негіздері, Металдарды қысыммен өңдеу ториялары, Пісіру негіздері, Аспаптарды жобалау және жасау теориялары, Кесіп өңдеу теориясы, Роботтар мен металкескіш станоктарды жобалау, Машина жасау техналогиясы деген пәндер қалыптасты.
Бұлар мамандық даярлаудағы арнайы пәндер тізіміне кіреді. Ұсынылып отырған оқулық осы аталған пәндерден құралған.
Жоғарыда аталған мәселелерге сай,оқырмандардың назарына ұсынылып отырған оқулық сегіз тараудан тұрады.
Кіріспеде ғылыми - техникалық прогресті жеделдетугі мшин жасау саласыны орны сипатталса,бірінші тарауда машина жасау технологиясының тарихи даму жолына шол жасалып, металдарды кесу мен дайындамаларды әзірлеу, оларды алу әдістері жан - жақты сараланады.
Екінші тарауда өндіріс бұйымдардысапасының маңыздылығы және оны қамтамазыз ету менбағалау тәсілдерінің бірнеше аспектісі баяндалады.
Үшінші тарауда бұйым және машина жасаудың техналогиялық процестері туралы,машина жасау өндірісінің түрлері мен тектері және ұысқаша ақпарат ретінде машина жасау зауытының құрылымы берілелі.
Төртінші тарауда бөлшектердің (деталь) өңделген беттерінің сапасы,оның бөлшектің пайданалуы қасиетине тигізетін әсері,зерттеу,бағалау тәсілдерін көңіл бөлінген.
Бесінші тарау машина жасаудағы техналогиялық бұйым,оның құрылымы мен техналогиялық процестерді жобалаудағы маңызы сөз болады.
Алтыншы тарау бөлшектер шығарудағы туатын ауытқуларға,оның заңдылықтары мен есептеу жолдарына арналған.
Жетінші тарау машина жасаудағы техналогиялық процестерді жобалау мәселелерін баяндайды. Мұнда жобалау жұмысын орындаудың бірізділігі, оның мөлшері мен мазмұны,негізгі бөлімдері талқыланып, тереңірек зерттеу мәселесі айқындалады.
Сегізінші тарау бөлшектерді жасауда туатын техналогиялық өлшемдерді (размер) графтар теориясын қолданып есептеу мәселелеріне арналған.
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІнің құрылыс мен қызметі
Жұмыс кезінде қозғалтқыш бөлшектері механикалық ғана емес, сонымен қатар елеулі термиялық стресске ұшырайды. Кейбір компоненттердің қызуына әкелетін үйкеліс күшінен басқа, қозғалтқыш ауаны отын қоспасын жағады. Қазіргі уақытта жылу энергиясы өте үлкен мөлшерде шығарылады. Температура, оның кейбір бөлімдеріндегі қозғалтқыштың өзгеруіне байланысты, 1000 градустан асып кетуі мүмкін.
Металл элементтері қыздырылған кезде кеңейеді. Перекаль олардың сынғыштығын арттырады. Өте ыстық ортада ауа отын қоспасы бақылаусыз тұтанып, құрылғыда детонация пайда болады. Қозғалтқыштың қызып кетуіне байланысты проблемаларды жою және қондырғының оңтайлы температурасын сақтау үшін автомобиль салқындату жүйесімен жабдықталған.
Осы жүйенің құрылымын қарастырыңыз, онда қандай бұзылулар пайда болады, оны қалай күту керек және қандай сорттар бар.
Автокөліктегі салқындату жүйесінің мақсаты - жұмыс істеп тұрған қозғалтқыштан артық жылуды кетіру. Ішкі жану қозғалтқышының түріне (дизель немесе бензин) қарамастан, ол міндетті түрде осы жүйеге ие болады. Бұл қуат блогының жұмыс температурасын ұстап тұруға мүмкіндік береді (бұл параметр қандай болуы керек, оқыңыз) басқа шолуда).
Негізгі функциядан басқа, бұл автомобиль моделіне байланысты:
Берілістерді, турбиналарды салқындату;
Қыста ішкі жылыту;
Қозғалтқышты майлауды салқындату;
Шығарылатын газдың рециркуляциясын салқындату.
Бұл жүйенің келесі талаптары бар:
Ол әр түрлі жұмыс жағдайында ішкі жану қозғалтқышының жұмыс температурасын ұстап тұруы керек;
Ол қозғалтқышты қатты салқындатпауы керек, бұл оның тиімділігін төмендетеді, әсіресе дизельді қондырғы болса (қозғалтқыштың осы түрінің жұмыс істеу принципі сипатталған) осында);
Қозғалтқышты тез жылытуға мүмкіндік беруі керек (қозғалтқыш майының төмен температурасы қондырғы бөлшектерінің тозуын арттырады, өйткені ол қалың және сорғы оны әр қондырғыға жақсы сормайды);
Минималды энергия ресурстарын тұтынуы керек;
Қозғалтқыштың температурасын оны тоқтатқаннан кейін ұзақ уақыт ұстаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІНІҢ ЖҰМЫС ПРИНЦИПІ
Автокөліктің жеке модельдерінің құрылымдық жағынан әр түрлі болуы мүмкін болғанымен, олардың принциптері өзгеріссіз қалады. Жүйелік құрылғыға келесі элементтер кіреді:
Салқындатқыш күрте. Бұл мотордың бөлігі. Цилиндрлер блогында және цилиндрлердің бас бөлігінде жұмыс жасайтын сұйықтық қазіргі қозғалтқыштарда айналатын ішкі жану қозғалтқышындағы арналар жүйесін құрайтын қуыстар жасалады. Бұл температураның жоғарылауын сезінетін цилиндрлер блогынан жылуды кетірудің ең тиімді әдісі. Инженерлер бұл элементті салқындатқыш блок қабырғасының ең көп салқындату қажет болатын бөліктерімен байланысатын етіп жасайды.
Салқындатқыш радиатор. Бұл тегіс тікбұрышты бөлік, оларға алюминий фольга қабырғалары салынған жұқа металл түтіктерден тұрады. Сонымен қатар, осы элементтің құрылғысы сипатталған басқа мақалада... Қозғалтқыштан шыққан ыстық сұйықтық оның қуысына енеді. Радиатордағы қабырғалар өте жұқа болғандықтан, оларда түтіктер мен жүзгіштер көп болғандықтан, олар арқылы өтетін ауа жұмыс ортасын тез салқындатады.
Жылыту жүйесінің радиаторы. Бұл элементтің дизайны негізгі радиаторға ұқсас, тек оның мөлшері бірнеше есе аз. Ол пеш модуліне орнатылған. Драйвер жылыту қақпағын ашқанда, жылытқыштың желдеткіші жылу алмастырғышқа ауаны жібереді. Жолаушылар салонын жылытуға қосымша, бұл бөлік қозғалтқышты салқындатуға арналған қосымша элемент ретінде жұмыс істейді. Мысалы, көлік кептелісте болған кезде, жүйеде салқындатқыш қайнап кетуі мүмкін. Кейбір жүргізушілер ішкі жылуды қосып, терезелерді ашады.
Салқындатқыш. Бұл элемент радиатордың жанында орнатылған. Оның дизайны желдеткіштердің кез-келген модификациясымен бірдей. Ескі машиналарда бұл элементтің жұмысы қозғалтқышқа тәуелді болды - иінді білік айналған кезде пышақтар да айналды. Заманауи дизайнда бұл мөлшері радиатор аймағына байланысты болатын жүздері бар электр қозғалтқышы. Ол контурдағы сұйықтық өте ыстық болған кезде іске қосылады, ал жылу алмастырғыштың табиғи үрленуі кезінде пайда болатын жылу беру жеткіліксіз. Әдетте бұл жазда, автомобиль тұрған кезде немесе баяу қозғалғанда, мысалы, кептелісте болады.
Сорғы. Бұл қозғалтқыш жұмыс істегенше үздіксіз жұмыс істейтін су сорғысы. Бұл бөлік салқындату жүйесі сұйық типтегі қуат блоктарында қолданылады. Көп жағдайда сорғы белдікті немесе тізбекті жетекті басқарады (шкивке уақыт белдеуі немесе тізбек салынады). Турбо зарядталған қозғалтқышы бар және тікелей инжекциясы бар көлік құралдарында қосымша центрифугалық сорғыны пайдалануға болады.
Термостат. Бұл салқындатқыш ағынын реттейтін кішігірім қалдықтар. Көбінесе бұл бөлік салқындатқыш күрте шығатын жерде орналасқан. Құрылғы туралы толық ақпарат және элементтің жұмыс істеу принципі сипатталған мұнда. Автокөлік моделіне байланысты ол биметалды немесе электронды жетекте болуы мүмкін. Кез-келген сұйықтықпен салқындатылатын көлік құралы шағын және үлкен айналым шеңбері бар жүйемен жабдықталған. ICE басталған кезде ол жылыту керек. Бұл көйлектің тез салқындауын қажет етпейді. Осы себепті салқындатқыш шағын шеңберде айналады. Қондырғы жеткілікті түрде жылығаннан кейін клапан ашылады. Осы сәтте ол кішкене шеңберге кіруді блоктайды, ал сұйықтық радиатор қуысына еніп, тез суытады. Бұл элемент, егер жүйеде сорғы әрекеті бар болса, қолданылады.
Кеңейту ыдысы. Бұл жүйенің ең жоғарғы элементі - пластикалық контейнер. Бұл оның қызуына байланысты контурдағы салқындатқыш сұйықтық көлемінің ұлғаюын өтейді. Антифризді кеңейтуге арналған орын болуы үшін автокөлік иесі цистернаны максималды белгіден жоғары толтырмауы керек. Сонымен бірге, егер сұйықтық тым аз болса, онда салқындату кезінде тізбекте ауа құлпы пайда болуы мүмкін, сондықтан ең төменгі деңгейді бақылау қажет.
Цистерна қақпағы. Бұл жүйенің тығыздығын қамтамасыз етеді. Алайда, бұл тек бактың немесе радиатордың мойнына бұралған қақпақ емес (бұл бөлшектер туралы толығырақ сипатталған) бөлек). Ол көліктің салқындату жүйесінің параметрлеріне сәйкес келуі керек. Оның құрылғысына тізбектегі қысымға жауап беретін клапан кіреді. Бұл бөлік сызықтағы артық қысымды өтей алатындығына қосымша, салқындатқыштың қайнау температурасын арттыруға мүмкіндік береді. Физика сабағынан білетіндей, қысым жоғарылаған сайын сұйықтықты қайнататындай етіп қыздыру керек, мысалы тауда су 60 градус немесе одан төмен индикаторда қайнай бастайды.
Салқындатқыш. Бұл жай су ғана емес, теріс температурада қатпайтын және қайнау температурасы жоғары болатын арнайы сұйықтық.
Тармақ құбыры. Жүйенің барлық қондырғылары үлкен секциялы резеңке құбырларды қолдана отырып жалпы желіге қосылған. Олар контурдағы резеңке бөлшектердің жоғары қысымда үзілуіне жол бермейтін металл қысқыштармен бекітілген.
Салқындату жүйесінің әрекеті келесідей. Драйвер қозғалтқышты іске қосқанда, иінді біліктің шкиві айналу моментін уақыт жетегіне және басқа тіркемелерге жібереді, мысалы, көптеген автомобильдерде су сорғысы жетегі де осы тізбекке қосылады. Сорғының жұмыс дөңгелегі центрифугалық күш тудырады, соның арқасында антифриз жүйенің құбырлары мен қондырғылары арқылы айнала бастайды.
Қозғалтқыш суық болған кезде, термостат жабық. Бұл күйде ол салқындатқыштың үлкен шеңберге ағуына жол бермейді. Мұндай құрылғы қозғалтқышты жылдам қыздыруға және қажетті температура режиміне жетуге мүмкіндік береді. Сұйықтық дұрыс қызған кезде, клапан ашылып, ішкі жану қозғалтқышының салқындатылуы жұмыс істей бастайды.
Сұйықтық келесі бағытта қозғалады. Қозғалтқыш қызған кезде: сорғыдан салқындатқыш куртка, содан кейін термостатқа, шеңбердің соңында сорғыға дейін. Клапан ашыла салысымен айналым үлкен қолмен өтеді. Бұл жағдайда сұйықтық курткаға беріледі, содан кейін термостат және резеңке шланг (құбыр) арқылы радиаторға және сорғыға оралады. Егер пештің клапаны ашылса, онда үлкен шеңбермен қатар, антифриз термостаттан (бірақ ол арқылы емес) пештің радиаторына және қайтадан сорғыға ауысады.
Сұйықтық кеңейе бастаған кезде оның бір бөлігі шланг арқылы кеңейту багына шығарылады. Әдетте бұл элемент антифриз айналымына қатыспайды.
Бұл анимация заманауи автомобильдің СО қалай жұмыс істейтінін анық көрсетеді:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІН сұйықтықтармен толтыру тәртібі
Кәдімгі суды жүйеге құймаңыз (бірақ жүргізушілер бұл сұйықтықты ескі машиналарда қолдана алады), өйткені оны құрайтын минералдар контурдың ішкі беттерінде жоғары температурада қалады. Егер үлкен диаметрлі құбырларда бұл ұзақ уақыт бойы каналдың бітелуіне әкелмесе, онда радиатор тез бітеліп, жылу алмасуды қиындатады немесе тіпті мүлдем тоқтайды.
Сондай-ақ, су 100 градус температурада қайнайды. Сонымен қатар, төмен температурада сұйықтық кристалдана бастайды. Бұл жағдайда, ең жақсы жағдайда, ол радиатор арналарын жауып тастайды, бірақ егер жүргізуші машинаны тұраққа қалдырмас бұрын суды ағызып алмаса, жылу алмастырғыштың жұқа түтікшелері жай кристалданудың кеңеюінен жарылып кетеді. су.
Осы себептер бойынша СО-да келесі қасиеттерге ие арнайы сұйықтықтар (антифриз немесе антифриз) қолданылады:
-40 аязда және кейбір жағдайларда төменде тоңбаңыз;
Қайнау температурасы - кемінде 115 градус;
Көбік жасамаңыз;
Тотығу реакцияларына төзімді (су сияқты бос жүйеде коррозия түзілуіне ықпал етпейді);
Ұзақ қолданған кезде тұнбаға түспейді;
Металл бөлшектерінде жоғары температурада шкала түзбейді;
СО механизмдерінің қозғалатын бөліктерін майлаңыз.
Төтенше жағдайларда антифриздің немесе антифриздің орнына суды (жақсырақ дистилденген) пайдалануға болатындығын айта кеткен жөн. Мұндай жағдайлардың мысалы - радиатордың жылдамдығы. Жақын жерде орналасқан техникалық қызмет көрсету станциясына немесе гаражға жету үшін жүргізуші жолда мезгіл-мезгіл тоқтап, судың көлемін кеңейту цистернасы арқылы толтырады. Бұл суды қолдануға болатын жалғыз жағдай.
Нарықта автомобильдерге арналған техникалық сұйықтықтар көп болғанымен, ең арзан өнімді сатып алудың қажеті жоқ. Ол көбінесе сапасы төмен және қысқа мерзімді болады. СО үшін сұйықтықтардың қалай ерекшеленетіні туралы қосымша ақпаратты мына жерден қараңыз бөлек... Сондай-ақ, сіз әртүрлі брендтерді араластыра алмайсыз, өйткені олардың әрқайсысының өзіндік химиялық құрамы бар, бұл жоғары температурада теріс химиялық реакцияға әкелуі мүмкін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ТҮРЛЕРІ
Қазіргі заманғы автомобильдерде сумен салқындатылатын қозғалтқыш қолданылады, бірақ кейде ауа жүйесі бар модельдер бар. Осы модификациялардың әрқайсысы қандай элементтерден тұратындығын, сондай-ақ олар қандай принцип бойынша жұмыс істейтінін қарастырайық.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
СҰЙЫҚтықпен САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІ
Сұйық түрін қолданудың себебі - салқындатқыш салқындатуды қажет ететін бөліктерден артық жылуды тезірек және тиімдірек алып тастайды. Сәл жоғарыда мұндай жүйенің құрылғысы және оның жұмыс істеу принципі сипатталған.
Салқындатқыш сұйықтық қозғалтқыш жұмыс істеп тұрғанша айналады. Ең маңызды жылу алмастырғыш - негізгі радиатор. Бөліктің ортаңғы түтігіне ілінген әр пластина салқындату аймағын арттырады.
Автокөлік ішкі жану қозғалтқышы тұрған кезде, радиатор қанаттары ауа ағынымен нашар үрленеді. Бұл бүкіл жүйенің жылдам қызуына әкеледі. Егер бұл жағдайда ештеңе жасалмаса, желідегі салқындатқыш қайнайды. Бұл мәселені шешу үшін инженерлер жүйені мәжбүрлі ауа үрлегішімен жабдықтады. Олардың бірнеше модификациясы бар.
Біреуі жылу клапанымен жабдықталған, жүйедегі температураға әсер ететін ілінісу арқылы іске қосылады. Бұл элемент иінді біліктің айналуымен қозғалады. Қарапайым модификация электрмен басқарылады. Оны желі ішінде орналасқан температура сенсоры немесе ECU арқылы іске қосуға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
АУАмен САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІ
Ауаны салқындату қарапайым құрылымға ие. Сонымен, мұндай жүйемен қозғалтқыштың сыртқы қабырғалары болады. Қыздырылатын бөліктің жылу беруін жақсарту үшін олар жоғарғы жағына қарай үлкейтілген.
Мұндай CO модификациясының құрылғысы келесі элементтерден тұрады:
Басындағы және цилиндрлер блогындағы қабырға;
Ауа беру құбырлары;
Салқындатқыш желдеткіш (бұл жағдайда ол мотормен тұрақты жұмыс істейді);
Құрылғының майлау жүйесіне қосылған радиатор.
Бұл модификация келесі принцип бойынша жұмыс істейді. Желдеткіш ауа өткізгіштер арқылы цилиндр басының қанаттарына ауаны жібереді. Ішкі жану қозғалтқышы салқындатпауы үшін ... жалғасы
І БӨЛІМ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Салқындату жүйесінің құрылсы мен қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
Салқындату жүйесінің жұмыс принципі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
Салқындату жүйесін сұйықтықтармен толтыру ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
Салқындату жүйесінің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 3
Сұйықтық пен салқындату жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...13
Ауамен салқындату жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
Салқындату жүйесіндегі әдеттегі бұзылулар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .16
Салқындату жүесінің күтімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
Қозғалтқышты салқындату жүйесін тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Салқындату жүйесін жуу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
ІІІ БӨЛІМ
Автомобиль және экология ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .26
КІРІСПЕ
Адам өміріне қажетті машиналардың тұрлаулы құрылымын ойлап шығару, оларды кеңінен қолдану белгілі бір ғылым саласының дамуының негізінде ғана мүмкін болады. Оны машина жасау технологиясы деп атайтыны бәрімізг белгілі.
Машина жасау техналогиясы деп машина шығару барасында туатын заңдылықтарды зерттеп,сол заңдылықтарды неғұрлым керегінше сапалы,арзан,өнімді және пайдалануда қауіпсіз машиналар жасауға бағыттайтын ғылымның бір саласын айтады.
Бір-бірімен байналысты көптеген механизмдерден тұратын күрделі машиналар,жобалау,және ғылыми негізделген ұсыныстарды талап етеді.
Машина жасау саласы бойынша ғылым екі бағытта дамиды:біріншісі - машинаны теориялықт тұрғыда жобалу,екіншісі - машинаны жасаудағы туатын мәселелерді шешу.
Еліміздің техникалығқуниверситеттерінде машина құрастырушы мамандар ірілендірілген 050712-Машина жасау деген атпен шығарылады.
Оған машина жасау технологиясы, машиналардың динамикасы мен біріктігі , көтеру,тасымалдау машинасы,автамабиль және трактор,металды қысыммен өңдеу, материалтану жане материалдар техналогиясы мамандықтары кіреді.
Жаңа машинаны жасауда жобалаушы машинаның өзіне тән қызметтерін түгел орындап, қажетті дәлдікті және өнімділікті қамтамасыз ететіне толық сенімді болу керек.
Бұл мәселелерді тыңғылықтв шешу үшін машинаның құрылымына,оның жекелей бөлшектеріне және сынау жағдайларына қатысты арнайы ғылыми-техникалық зерттеулер жүргізу қажет.
Осы зерттеулерді тұжырымдау арқылы алуан түрлі машиналардың жобалауын және пайданалу жайларын ғылыми тұрғыда негіздеу жолы ашылады.
Жобалау бағыты оқу процесінде төмендегі пәндермен қамтылады: Теориялық механика,Материалдар кедергісі,Машина құрылымын жобалау,Машиналар мен механизмдер теориясы,т.с.с. Бұлардың барлығы жалпы техникалық пәндер қатарына жатады.
Машина жасалу ғылымының екінші бағыты металдарды өңдеудің әр турі технологиялық әдістерін талдау негізінде қарастырылады.
Машина жасау практикасында қолданылатын көптеген тәсілдерде орай, Құю өндірісінің теориялық негіздері, Металдарды қысыммен өңдеу ториялары, Пісіру негіздері, Аспаптарды жобалау және жасау теориялары, Кесіп өңдеу теориясы, Роботтар мен металкескіш станоктарды жобалау, Машина жасау техналогиясы деген пәндер қалыптасты.
Бұлар мамандық даярлаудағы арнайы пәндер тізіміне кіреді. Ұсынылып отырған оқулық осы аталған пәндерден құралған.
Жоғарыда аталған мәселелерге сай,оқырмандардың назарына ұсынылып отырған оқулық сегіз тараудан тұрады.
Кіріспеде ғылыми - техникалық прогресті жеделдетугі мшин жасау саласыны орны сипатталса,бірінші тарауда машина жасау технологиясының тарихи даму жолына шол жасалып, металдарды кесу мен дайындамаларды әзірлеу, оларды алу әдістері жан - жақты сараланады.
Екінші тарауда өндіріс бұйымдардысапасының маңыздылығы және оны қамтамазыз ету менбағалау тәсілдерінің бірнеше аспектісі баяндалады.
Үшінші тарауда бұйым және машина жасаудың техналогиялық процестері туралы,машина жасау өндірісінің түрлері мен тектері және ұысқаша ақпарат ретінде машина жасау зауытының құрылымы берілелі.
Төртінші тарауда бөлшектердің (деталь) өңделген беттерінің сапасы,оның бөлшектің пайданалуы қасиетине тигізетін әсері,зерттеу,бағалау тәсілдерін көңіл бөлінген.
Бесінші тарау машина жасаудағы техналогиялық бұйым,оның құрылымы мен техналогиялық процестерді жобалаудағы маңызы сөз болады.
Алтыншы тарау бөлшектер шығарудағы туатын ауытқуларға,оның заңдылықтары мен есептеу жолдарына арналған.
Жетінші тарау машина жасаудағы техналогиялық процестерді жобалау мәселелерін баяндайды. Мұнда жобалау жұмысын орындаудың бірізділігі, оның мөлшері мен мазмұны,негізгі бөлімдері талқыланып, тереңірек зерттеу мәселесі айқындалады.
Сегізінші тарау бөлшектерді жасауда туатын техналогиялық өлшемдерді (размер) графтар теориясын қолданып есептеу мәселелеріне арналған.
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІнің құрылыс мен қызметі
Жұмыс кезінде қозғалтқыш бөлшектері механикалық ғана емес, сонымен қатар елеулі термиялық стресске ұшырайды. Кейбір компоненттердің қызуына әкелетін үйкеліс күшінен басқа, қозғалтқыш ауаны отын қоспасын жағады. Қазіргі уақытта жылу энергиясы өте үлкен мөлшерде шығарылады. Температура, оның кейбір бөлімдеріндегі қозғалтқыштың өзгеруіне байланысты, 1000 градустан асып кетуі мүмкін.
Металл элементтері қыздырылған кезде кеңейеді. Перекаль олардың сынғыштығын арттырады. Өте ыстық ортада ауа отын қоспасы бақылаусыз тұтанып, құрылғыда детонация пайда болады. Қозғалтқыштың қызып кетуіне байланысты проблемаларды жою және қондырғының оңтайлы температурасын сақтау үшін автомобиль салқындату жүйесімен жабдықталған.
Осы жүйенің құрылымын қарастырыңыз, онда қандай бұзылулар пайда болады, оны қалай күту керек және қандай сорттар бар.
Автокөліктегі салқындату жүйесінің мақсаты - жұмыс істеп тұрған қозғалтқыштан артық жылуды кетіру. Ішкі жану қозғалтқышының түріне (дизель немесе бензин) қарамастан, ол міндетті түрде осы жүйеге ие болады. Бұл қуат блогының жұмыс температурасын ұстап тұруға мүмкіндік береді (бұл параметр қандай болуы керек, оқыңыз) басқа шолуда).
Негізгі функциядан басқа, бұл автомобиль моделіне байланысты:
Берілістерді, турбиналарды салқындату;
Қыста ішкі жылыту;
Қозғалтқышты майлауды салқындату;
Шығарылатын газдың рециркуляциясын салқындату.
Бұл жүйенің келесі талаптары бар:
Ол әр түрлі жұмыс жағдайында ішкі жану қозғалтқышының жұмыс температурасын ұстап тұруы керек;
Ол қозғалтқышты қатты салқындатпауы керек, бұл оның тиімділігін төмендетеді, әсіресе дизельді қондырғы болса (қозғалтқыштың осы түрінің жұмыс істеу принципі сипатталған) осында);
Қозғалтқышты тез жылытуға мүмкіндік беруі керек (қозғалтқыш майының төмен температурасы қондырғы бөлшектерінің тозуын арттырады, өйткені ол қалың және сорғы оны әр қондырғыға жақсы сормайды);
Минималды энергия ресурстарын тұтынуы керек;
Қозғалтқыштың температурасын оны тоқтатқаннан кейін ұзақ уақыт ұстаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІНІҢ ЖҰМЫС ПРИНЦИПІ
Автокөліктің жеке модельдерінің құрылымдық жағынан әр түрлі болуы мүмкін болғанымен, олардың принциптері өзгеріссіз қалады. Жүйелік құрылғыға келесі элементтер кіреді:
Салқындатқыш күрте. Бұл мотордың бөлігі. Цилиндрлер блогында және цилиндрлердің бас бөлігінде жұмыс жасайтын сұйықтық қазіргі қозғалтқыштарда айналатын ішкі жану қозғалтқышындағы арналар жүйесін құрайтын қуыстар жасалады. Бұл температураның жоғарылауын сезінетін цилиндрлер блогынан жылуды кетірудің ең тиімді әдісі. Инженерлер бұл элементті салқындатқыш блок қабырғасының ең көп салқындату қажет болатын бөліктерімен байланысатын етіп жасайды.
Салқындатқыш радиатор. Бұл тегіс тікбұрышты бөлік, оларға алюминий фольга қабырғалары салынған жұқа металл түтіктерден тұрады. Сонымен қатар, осы элементтің құрылғысы сипатталған басқа мақалада... Қозғалтқыштан шыққан ыстық сұйықтық оның қуысына енеді. Радиатордағы қабырғалар өте жұқа болғандықтан, оларда түтіктер мен жүзгіштер көп болғандықтан, олар арқылы өтетін ауа жұмыс ортасын тез салқындатады.
Жылыту жүйесінің радиаторы. Бұл элементтің дизайны негізгі радиаторға ұқсас, тек оның мөлшері бірнеше есе аз. Ол пеш модуліне орнатылған. Драйвер жылыту қақпағын ашқанда, жылытқыштың желдеткіші жылу алмастырғышқа ауаны жібереді. Жолаушылар салонын жылытуға қосымша, бұл бөлік қозғалтқышты салқындатуға арналған қосымша элемент ретінде жұмыс істейді. Мысалы, көлік кептелісте болған кезде, жүйеде салқындатқыш қайнап кетуі мүмкін. Кейбір жүргізушілер ішкі жылуды қосып, терезелерді ашады.
Салқындатқыш. Бұл элемент радиатордың жанында орнатылған. Оның дизайны желдеткіштердің кез-келген модификациясымен бірдей. Ескі машиналарда бұл элементтің жұмысы қозғалтқышқа тәуелді болды - иінді білік айналған кезде пышақтар да айналды. Заманауи дизайнда бұл мөлшері радиатор аймағына байланысты болатын жүздері бар электр қозғалтқышы. Ол контурдағы сұйықтық өте ыстық болған кезде іске қосылады, ал жылу алмастырғыштың табиғи үрленуі кезінде пайда болатын жылу беру жеткіліксіз. Әдетте бұл жазда, автомобиль тұрған кезде немесе баяу қозғалғанда, мысалы, кептелісте болады.
Сорғы. Бұл қозғалтқыш жұмыс істегенше үздіксіз жұмыс істейтін су сорғысы. Бұл бөлік салқындату жүйесі сұйық типтегі қуат блоктарында қолданылады. Көп жағдайда сорғы белдікті немесе тізбекті жетекті басқарады (шкивке уақыт белдеуі немесе тізбек салынады). Турбо зарядталған қозғалтқышы бар және тікелей инжекциясы бар көлік құралдарында қосымша центрифугалық сорғыны пайдалануға болады.
Термостат. Бұл салқындатқыш ағынын реттейтін кішігірім қалдықтар. Көбінесе бұл бөлік салқындатқыш күрте шығатын жерде орналасқан. Құрылғы туралы толық ақпарат және элементтің жұмыс істеу принципі сипатталған мұнда. Автокөлік моделіне байланысты ол биметалды немесе электронды жетекте болуы мүмкін. Кез-келген сұйықтықпен салқындатылатын көлік құралы шағын және үлкен айналым шеңбері бар жүйемен жабдықталған. ICE басталған кезде ол жылыту керек. Бұл көйлектің тез салқындауын қажет етпейді. Осы себепті салқындатқыш шағын шеңберде айналады. Қондырғы жеткілікті түрде жылығаннан кейін клапан ашылады. Осы сәтте ол кішкене шеңберге кіруді блоктайды, ал сұйықтық радиатор қуысына еніп, тез суытады. Бұл элемент, егер жүйеде сорғы әрекеті бар болса, қолданылады.
Кеңейту ыдысы. Бұл жүйенің ең жоғарғы элементі - пластикалық контейнер. Бұл оның қызуына байланысты контурдағы салқындатқыш сұйықтық көлемінің ұлғаюын өтейді. Антифризді кеңейтуге арналған орын болуы үшін автокөлік иесі цистернаны максималды белгіден жоғары толтырмауы керек. Сонымен бірге, егер сұйықтық тым аз болса, онда салқындату кезінде тізбекте ауа құлпы пайда болуы мүмкін, сондықтан ең төменгі деңгейді бақылау қажет.
Цистерна қақпағы. Бұл жүйенің тығыздығын қамтамасыз етеді. Алайда, бұл тек бактың немесе радиатордың мойнына бұралған қақпақ емес (бұл бөлшектер туралы толығырақ сипатталған) бөлек). Ол көліктің салқындату жүйесінің параметрлеріне сәйкес келуі керек. Оның құрылғысына тізбектегі қысымға жауап беретін клапан кіреді. Бұл бөлік сызықтағы артық қысымды өтей алатындығына қосымша, салқындатқыштың қайнау температурасын арттыруға мүмкіндік береді. Физика сабағынан білетіндей, қысым жоғарылаған сайын сұйықтықты қайнататындай етіп қыздыру керек, мысалы тауда су 60 градус немесе одан төмен индикаторда қайнай бастайды.
Салқындатқыш. Бұл жай су ғана емес, теріс температурада қатпайтын және қайнау температурасы жоғары болатын арнайы сұйықтық.
Тармақ құбыры. Жүйенің барлық қондырғылары үлкен секциялы резеңке құбырларды қолдана отырып жалпы желіге қосылған. Олар контурдағы резеңке бөлшектердің жоғары қысымда үзілуіне жол бермейтін металл қысқыштармен бекітілген.
Салқындату жүйесінің әрекеті келесідей. Драйвер қозғалтқышты іске қосқанда, иінді біліктің шкиві айналу моментін уақыт жетегіне және басқа тіркемелерге жібереді, мысалы, көптеген автомобильдерде су сорғысы жетегі де осы тізбекке қосылады. Сорғының жұмыс дөңгелегі центрифугалық күш тудырады, соның арқасында антифриз жүйенің құбырлары мен қондырғылары арқылы айнала бастайды.
Қозғалтқыш суық болған кезде, термостат жабық. Бұл күйде ол салқындатқыштың үлкен шеңберге ағуына жол бермейді. Мұндай құрылғы қозғалтқышты жылдам қыздыруға және қажетті температура режиміне жетуге мүмкіндік береді. Сұйықтық дұрыс қызған кезде, клапан ашылып, ішкі жану қозғалтқышының салқындатылуы жұмыс істей бастайды.
Сұйықтық келесі бағытта қозғалады. Қозғалтқыш қызған кезде: сорғыдан салқындатқыш куртка, содан кейін термостатқа, шеңбердің соңында сорғыға дейін. Клапан ашыла салысымен айналым үлкен қолмен өтеді. Бұл жағдайда сұйықтық курткаға беріледі, содан кейін термостат және резеңке шланг (құбыр) арқылы радиаторға және сорғыға оралады. Егер пештің клапаны ашылса, онда үлкен шеңбермен қатар, антифриз термостаттан (бірақ ол арқылы емес) пештің радиаторына және қайтадан сорғыға ауысады.
Сұйықтық кеңейе бастаған кезде оның бір бөлігі шланг арқылы кеңейту багына шығарылады. Әдетте бұл элемент антифриз айналымына қатыспайды.
Бұл анимация заманауи автомобильдің СО қалай жұмыс істейтінін анық көрсетеді:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІН сұйықтықтармен толтыру тәртібі
Кәдімгі суды жүйеге құймаңыз (бірақ жүргізушілер бұл сұйықтықты ескі машиналарда қолдана алады), өйткені оны құрайтын минералдар контурдың ішкі беттерінде жоғары температурада қалады. Егер үлкен диаметрлі құбырларда бұл ұзақ уақыт бойы каналдың бітелуіне әкелмесе, онда радиатор тез бітеліп, жылу алмасуды қиындатады немесе тіпті мүлдем тоқтайды.
Сондай-ақ, су 100 градус температурада қайнайды. Сонымен қатар, төмен температурада сұйықтық кристалдана бастайды. Бұл жағдайда, ең жақсы жағдайда, ол радиатор арналарын жауып тастайды, бірақ егер жүргізуші машинаны тұраққа қалдырмас бұрын суды ағызып алмаса, жылу алмастырғыштың жұқа түтікшелері жай кристалданудың кеңеюінен жарылып кетеді. су.
Осы себептер бойынша СО-да келесі қасиеттерге ие арнайы сұйықтықтар (антифриз немесе антифриз) қолданылады:
-40 аязда және кейбір жағдайларда төменде тоңбаңыз;
Қайнау температурасы - кемінде 115 градус;
Көбік жасамаңыз;
Тотығу реакцияларына төзімді (су сияқты бос жүйеде коррозия түзілуіне ықпал етпейді);
Ұзақ қолданған кезде тұнбаға түспейді;
Металл бөлшектерінде жоғары температурада шкала түзбейді;
СО механизмдерінің қозғалатын бөліктерін майлаңыз.
Төтенше жағдайларда антифриздің немесе антифриздің орнына суды (жақсырақ дистилденген) пайдалануға болатындығын айта кеткен жөн. Мұндай жағдайлардың мысалы - радиатордың жылдамдығы. Жақын жерде орналасқан техникалық қызмет көрсету станциясына немесе гаражға жету үшін жүргізуші жолда мезгіл-мезгіл тоқтап, судың көлемін кеңейту цистернасы арқылы толтырады. Бұл суды қолдануға болатын жалғыз жағдай.
Нарықта автомобильдерге арналған техникалық сұйықтықтар көп болғанымен, ең арзан өнімді сатып алудың қажеті жоқ. Ол көбінесе сапасы төмен және қысқа мерзімді болады. СО үшін сұйықтықтардың қалай ерекшеленетіні туралы қосымша ақпаратты мына жерден қараңыз бөлек... Сондай-ақ, сіз әртүрлі брендтерді араластыра алмайсыз, өйткені олардың әрқайсысының өзіндік химиялық құрамы бар, бұл жоғары температурада теріс химиялық реакцияға әкелуі мүмкін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ТҮРЛЕРІ
Қазіргі заманғы автомобильдерде сумен салқындатылатын қозғалтқыш қолданылады, бірақ кейде ауа жүйесі бар модельдер бар. Осы модификациялардың әрқайсысы қандай элементтерден тұратындығын, сондай-ақ олар қандай принцип бойынша жұмыс істейтінін қарастырайық.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
СҰЙЫҚтықпен САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІ
Сұйық түрін қолданудың себебі - салқындатқыш салқындатуды қажет ететін бөліктерден артық жылуды тезірек және тиімдірек алып тастайды. Сәл жоғарыда мұндай жүйенің құрылғысы және оның жұмыс істеу принципі сипатталған.
Салқындатқыш сұйықтық қозғалтқыш жұмыс істеп тұрғанша айналады. Ең маңызды жылу алмастырғыш - негізгі радиатор. Бөліктің ортаңғы түтігіне ілінген әр пластина салқындату аймағын арттырады.
Автокөлік ішкі жану қозғалтқышы тұрған кезде, радиатор қанаттары ауа ағынымен нашар үрленеді. Бұл бүкіл жүйенің жылдам қызуына әкеледі. Егер бұл жағдайда ештеңе жасалмаса, желідегі салқындатқыш қайнайды. Бұл мәселені шешу үшін инженерлер жүйені мәжбүрлі ауа үрлегішімен жабдықтады. Олардың бірнеше модификациясы бар.
Біреуі жылу клапанымен жабдықталған, жүйедегі температураға әсер ететін ілінісу арқылы іске қосылады. Бұл элемент иінді біліктің айналуымен қозғалады. Қарапайым модификация электрмен басқарылады. Оны желі ішінде орналасқан температура сенсоры немесе ECU арқылы іске қосуға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
АУАмен САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІ
Ауаны салқындату қарапайым құрылымға ие. Сонымен, мұндай жүйемен қозғалтқыштың сыртқы қабырғалары болады. Қыздырылатын бөліктің жылу беруін жақсарту үшін олар жоғарғы жағына қарай үлкейтілген.
Мұндай CO модификациясының құрылғысы келесі элементтерден тұрады:
Басындағы және цилиндрлер блогындағы қабырға;
Ауа беру құбырлары;
Салқындатқыш желдеткіш (бұл жағдайда ол мотормен тұрақты жұмыс істейді);
Құрылғының майлау жүйесіне қосылған радиатор.
Бұл модификация келесі принцип бойынша жұмыс істейді. Желдеткіш ауа өткізгіштер арқылы цилиндр басының қанаттарына ауаны жібереді. Ішкі жану қозғалтқышы салқындатпауы үшін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz