Қоректік ортаның құрамы
ҚР Білім және Ғылым министрлігі
Еуразия ұлттық университеті
Жаратылыстану ғылымдар факультеті
Биотехнология және микробиология кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: Биотехнологиялық өндіріске арналған қоректік ортаның құрамы және шикізат
Орындаған: Жеткіншек Ә.М
Тобы: Бт-393
Тексерген: Мухтаров А.К
Нұр-Сұлтан қаласы,2020ж.
Жоспар:
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
II.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
2.1 Биотехнологиялық өндірістің азықтық өнімдеріне қолданылатын шикізат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.2 Қоректік ортаның құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
III.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
IV.Пайдаланған ақпарат көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
Кіріспе
Пайдалану мақсатына қарай қоректік орталардың топтары негізгі 3 топқа бөлінеді:
1) Әмбебап қоректік орта. Бұл ортада хемогетеротрофты, арнайы органикалық заттарды қажет етпейтін микроағзалардың көптеген түрлері өседі. Бұл орталарға бактериялар жақсы өсетін ет-пептонды сорпасы және ашытқы саңырауқұлақтарға лайықты сусло жатады.
2) Арнайы орта. Ерекше органикалық заттарды қажет ететін және әмбебап ортада өспейтін хемоорганотрофты микроағзаларды өсіретін орта. Мысалы,спирохеталарға көміртегі мен аминқышқылдардан басқа, ұзын тізбекті майлы қышқылдар қажет. Олар қан сарысуы құрамына кіреді. Сондықтан спирохеталарға арналған қоректік ортаға қан не қан сарысуын қосады. Ал кейбір теңіздерде тіршілік ететін бактериялар, мысалы, Marinomonas туысына жататындар, теңіз суына қажетті болады.
3) Элективті немесе таңдамалы орта. Бұл орта табиғи субстраттардан (топырақ, су, тағамдардан, өсімдік пен жануарлардан) микроағзалардың жеке топтарын бөліп алуға арналған. Оларды микробиологияға С.И.Виноградский енгізді. Элективті деп микроорганизмдердің белгілі бір тобының немесе түрінің өсуіне қажетті құрамы ерекше қоректік орталарды атайды. Элективті ортаны жасау барысында микроағзалардың физиологиясын және зат алмасуын, олардың қоректік зат көзіне талғамын, ортаның қышқылдығын, оттектік мөлшерін, температураны және т.б. жағдайларды ескеру қажет.
Микроағзаларды лабораториялық және өндірістік жағдайда өсіру үшін жасанды қоректік орталар дайындалады. Микроағзаларды зерттеу барысында ,көбінесе, синтетикалық (құрамы жағынан қарапайым) орталар пайдаланылады. Синтетикалық орта деп - белгілі бір химиялық қоспалардан тұратын орталарды атайды. Бұл орталардың негізін минералды заттар құрайды. Минералдардың негіздеріне энергия, көміртегі, азот көздерін қосып, күрделілігі әр түрлі қоректік орталарды дайындауға болады.
Құрамында күрделі заттар, ашытқы экстрактісі, ашытқы автолизаты, пептон немесе ет экстрактісі қосылған орталарды күрделі орта деп атайды.
Қоректік орта өмір сүруге қабілеттілікті, өсуді, биообъекттің дамуын және мақсатты өнімнің синтезін қамтамасыз етеді.Қоректік ортаның ажырамас бөлігі - су , шынайы ерітінділер(минералды тұздар,аминқышқылдары,карбон қышқылдары,спирттер,альдегидтер және т.б) түзетін қоректік заттар және коллоидтық ерітінділер(ақуыз,липид,органикалық емес байланыстар- темір гирооксиді). Жеке компоненттер қатты және агрегаттық күйде бола алады,қалқиды, жүзінділер түрінде көлемі бойынша біркелкі бөлініп орналасады да түпте өсетін қабат түзеді.
Негізгі бөлім
2.1 Биотехнологиялық өндірістің азықтық өнімдеріне қолданылатын шикізат
Жалпы өнімді алу мақсатында қолданылатын шикізатоңай қолжетімді және қымбат болмауы қажет:
Меласса-қант өндірісіндегі қалдық зат, табиғи газ бен мұнайдың компоненттері,ауылшаруашылық өнімнің қалдықтары, ағаш өндірісінің және қағаз өнеркәсібінің т.с.с сондай сияқты көп жағдайда азықтық өндірісте тамақ өнеркәсібінің қалдықтары қолднылады. Мелассаны центрифугада сахароза кристалдарын бөлу кезінде алады. Мелассаның құрамында химиялық тазалауда жойылмайтын қызылша немесе қант құрағының шырынының қант еместері және кристалиязацияның классикалық әдістерінен баяу экономикалық тиімді емес сахароза кіреді. Қант қызылшасынан қантты өндіргенде сусызына есептегенде меласса шығыны оның мелассасынан 3,5-5%-ке дейін өзгереді. Мелассамен бірге өңделетін қызылшада болатын барлық қанттың 10-15% бөлінеді. Бастапқы шикізаттың түріне байланысты қант өндірісі үшін қызылшаны және қамысты мелассаны қолданылады. Елімізде қант құрағы өспейді, бірақ қант зауыттарында қызылшадан кейін-ақ қантта шетелден алынатын қант шикізаты өңделеді. Осыдан алынатын мелассаны шикізат деп атайды. Меласса карамельдің иісіне, қоңыр түсті қоймалжың сұйық, қызылшалы мелассаның беотинның ыдырауы кезінде түзілетін триметиламин және басқа да ұшқыш аминдердің иісі болады. Меласса ең жақсы шикізат болып табылады. Оның құндылығы мынада: оның құрамында қантпен бірге ашытқылардың тіршілік етуі үшін қажет барлық заттар бар. Мелассаны қайта өңдегенде технологиялық сызба жеңілдейді.
Қызылшалық меласса - микроорганизмдердің дамуына қажетті организмдерді және минералды заттарға бай қант пен қызылша өнімінің қалдықтары.Ол 45-60% сахарозадан, 0,25-2,0 % инверттік қанттан, 0,2-3,0% рафинозадан тұрады. Сонымен қатар мелассаның құрамында аминқышқылы,органикалық қышқылдар және тұз,бетаин,минералды заттар жәневитаминдер бар. Ол лимон қышұылынын өндіруде және өзге де өнімдерді алуда қолданылады.
Мелассалық барда-спирттік өндірістің қалдығы болып табылады.Барданың химиялық құрамы берілген меласса құрамына тәуелді және кең көлемде ауытқиды.Өзінің химиялық құрамына қарай мелассалық бардаазықтық ашытқы өндірісінде қосымша өсу заттарын талап етпейтін, құндылығы жоғары шикізат болып табылады.Себебі,құрамында витамин жеткілікті мөлшерде. Табиғи бардадағы құрғақ заттардың мөлшері 8-12%, буланған бардада 53%
Бидай-картоптық барда-спирт өндірісінің қалдығы.Еритін құрғақ заттардың 2,5-3%, соның ішінде 0,2-0,5% редукциялайтын заттар, азот және шағын элемент көздері бар.Микробтық ақуызды алу үшін қолданылады.
Қайнаған сыраның қалдығы(сыра бытырасы және уыт өркендер),көктеген уыт өркендер және ұшыраған емшеннің қалдығы нағыз жарамды әрі сіңірімді көмірсутегінің кішкене бастамасы болып табылады.Микробты ақуызды алу үшін және асқа қолданылатын ашытқыны өндіруде - бұл шикізатты қолайлы түрде гидролиздеп, тамақтану(сіңіретін) ортасына жібереді, мынандай қатынаста ... жалғасы
Еуразия ұлттық университеті
Жаратылыстану ғылымдар факультеті
Биотехнология және микробиология кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: Биотехнологиялық өндіріске арналған қоректік ортаның құрамы және шикізат
Орындаған: Жеткіншек Ә.М
Тобы: Бт-393
Тексерген: Мухтаров А.К
Нұр-Сұлтан қаласы,2020ж.
Жоспар:
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
II.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
2.1 Биотехнологиялық өндірістің азықтық өнімдеріне қолданылатын шикізат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.2 Қоректік ортаның құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
III.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
IV.Пайдаланған ақпарат көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
Кіріспе
Пайдалану мақсатына қарай қоректік орталардың топтары негізгі 3 топқа бөлінеді:
1) Әмбебап қоректік орта. Бұл ортада хемогетеротрофты, арнайы органикалық заттарды қажет етпейтін микроағзалардың көптеген түрлері өседі. Бұл орталарға бактериялар жақсы өсетін ет-пептонды сорпасы және ашытқы саңырауқұлақтарға лайықты сусло жатады.
2) Арнайы орта. Ерекше органикалық заттарды қажет ететін және әмбебап ортада өспейтін хемоорганотрофты микроағзаларды өсіретін орта. Мысалы,спирохеталарға көміртегі мен аминқышқылдардан басқа, ұзын тізбекті майлы қышқылдар қажет. Олар қан сарысуы құрамына кіреді. Сондықтан спирохеталарға арналған қоректік ортаға қан не қан сарысуын қосады. Ал кейбір теңіздерде тіршілік ететін бактериялар, мысалы, Marinomonas туысына жататындар, теңіз суына қажетті болады.
3) Элективті немесе таңдамалы орта. Бұл орта табиғи субстраттардан (топырақ, су, тағамдардан, өсімдік пен жануарлардан) микроағзалардың жеке топтарын бөліп алуға арналған. Оларды микробиологияға С.И.Виноградский енгізді. Элективті деп микроорганизмдердің белгілі бір тобының немесе түрінің өсуіне қажетті құрамы ерекше қоректік орталарды атайды. Элективті ортаны жасау барысында микроағзалардың физиологиясын және зат алмасуын, олардың қоректік зат көзіне талғамын, ортаның қышқылдығын, оттектік мөлшерін, температураны және т.б. жағдайларды ескеру қажет.
Микроағзаларды лабораториялық және өндірістік жағдайда өсіру үшін жасанды қоректік орталар дайындалады. Микроағзаларды зерттеу барысында ,көбінесе, синтетикалық (құрамы жағынан қарапайым) орталар пайдаланылады. Синтетикалық орта деп - белгілі бір химиялық қоспалардан тұратын орталарды атайды. Бұл орталардың негізін минералды заттар құрайды. Минералдардың негіздеріне энергия, көміртегі, азот көздерін қосып, күрделілігі әр түрлі қоректік орталарды дайындауға болады.
Құрамында күрделі заттар, ашытқы экстрактісі, ашытқы автолизаты, пептон немесе ет экстрактісі қосылған орталарды күрделі орта деп атайды.
Қоректік орта өмір сүруге қабілеттілікті, өсуді, биообъекттің дамуын және мақсатты өнімнің синтезін қамтамасыз етеді.Қоректік ортаның ажырамас бөлігі - су , шынайы ерітінділер(минералды тұздар,аминқышқылдары,карбон қышқылдары,спирттер,альдегидтер және т.б) түзетін қоректік заттар және коллоидтық ерітінділер(ақуыз,липид,органикалық емес байланыстар- темір гирооксиді). Жеке компоненттер қатты және агрегаттық күйде бола алады,қалқиды, жүзінділер түрінде көлемі бойынша біркелкі бөлініп орналасады да түпте өсетін қабат түзеді.
Негізгі бөлім
2.1 Биотехнологиялық өндірістің азықтық өнімдеріне қолданылатын шикізат
Жалпы өнімді алу мақсатында қолданылатын шикізатоңай қолжетімді және қымбат болмауы қажет:
Меласса-қант өндірісіндегі қалдық зат, табиғи газ бен мұнайдың компоненттері,ауылшаруашылық өнімнің қалдықтары, ағаш өндірісінің және қағаз өнеркәсібінің т.с.с сондай сияқты көп жағдайда азықтық өндірісте тамақ өнеркәсібінің қалдықтары қолднылады. Мелассаны центрифугада сахароза кристалдарын бөлу кезінде алады. Мелассаның құрамында химиялық тазалауда жойылмайтын қызылша немесе қант құрағының шырынының қант еместері және кристалиязацияның классикалық әдістерінен баяу экономикалық тиімді емес сахароза кіреді. Қант қызылшасынан қантты өндіргенде сусызына есептегенде меласса шығыны оның мелассасынан 3,5-5%-ке дейін өзгереді. Мелассамен бірге өңделетін қызылшада болатын барлық қанттың 10-15% бөлінеді. Бастапқы шикізаттың түріне байланысты қант өндірісі үшін қызылшаны және қамысты мелассаны қолданылады. Елімізде қант құрағы өспейді, бірақ қант зауыттарында қызылшадан кейін-ақ қантта шетелден алынатын қант шикізаты өңделеді. Осыдан алынатын мелассаны шикізат деп атайды. Меласса карамельдің иісіне, қоңыр түсті қоймалжың сұйық, қызылшалы мелассаның беотинның ыдырауы кезінде түзілетін триметиламин және басқа да ұшқыш аминдердің иісі болады. Меласса ең жақсы шикізат болып табылады. Оның құндылығы мынада: оның құрамында қантпен бірге ашытқылардың тіршілік етуі үшін қажет барлық заттар бар. Мелассаны қайта өңдегенде технологиялық сызба жеңілдейді.
Қызылшалық меласса - микроорганизмдердің дамуына қажетті организмдерді және минералды заттарға бай қант пен қызылша өнімінің қалдықтары.Ол 45-60% сахарозадан, 0,25-2,0 % инверттік қанттан, 0,2-3,0% рафинозадан тұрады. Сонымен қатар мелассаның құрамында аминқышқылы,органикалық қышқылдар және тұз,бетаин,минералды заттар жәневитаминдер бар. Ол лимон қышұылынын өндіруде және өзге де өнімдерді алуда қолданылады.
Мелассалық барда-спирттік өндірістің қалдығы болып табылады.Барданың химиялық құрамы берілген меласса құрамына тәуелді және кең көлемде ауытқиды.Өзінің химиялық құрамына қарай мелассалық бардаазықтық ашытқы өндірісінде қосымша өсу заттарын талап етпейтін, құндылығы жоғары шикізат болып табылады.Себебі,құрамында витамин жеткілікті мөлшерде. Табиғи бардадағы құрғақ заттардың мөлшері 8-12%, буланған бардада 53%
Бидай-картоптық барда-спирт өндірісінің қалдығы.Еритін құрғақ заттардың 2,5-3%, соның ішінде 0,2-0,5% редукциялайтын заттар, азот және шағын элемент көздері бар.Микробтық ақуызды алу үшін қолданылады.
Қайнаған сыраның қалдығы(сыра бытырасы және уыт өркендер),көктеген уыт өркендер және ұшыраған емшеннің қалдығы нағыз жарамды әрі сіңірімді көмірсутегінің кішкене бастамасы болып табылады.Микробты ақуызды алу үшін және асқа қолданылатын ашытқыны өндіруде - бұл шикізатты қолайлы түрде гидролиздеп, тамақтану(сіңіретін) ортасына жібереді, мынандай қатынаста ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz