Жаңа жүйедегі өтудің мәселері мен шарттары
Жоспар
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлімі
Жаңа жүйедегі өтудің мәселері мен шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
Ұрпақ тәрбиесі . ұлы борыш ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
IV. Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлімі
Жаңа жүйедегі өтудің мәселері мен шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
Ұрпақ тәрбиесі . ұлы борыш ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
IV. Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
Кіріспе
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізді жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтым қоймай, сонымен бірге әлеуметтік – гуманитарлық салада да зор өзгерістер жасалуда. Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау – соның айқын айғағы. Соған орай жалпы білім беретін мектептерде оқу – тәрбие жұмысын нәтижелі іске асыру педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас мамандардың білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне байланысты болатындығы бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті шешуде “Педагогика” курсының атқаратын қызметі айрықша.
“Педагогика” курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мұғалім мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып, тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық білім, білік және дағды қалыптастыру.
Тәрбие – педагогикалық процесте өте маңызды, әрі күрделі де ұзақ мерзімді қажет ететін құрамдас бөлігі екендігі мәлім. Олай болса, оқушылардың сабақтан тыс уақытын тиімді ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың нәтижесін арттыру одан да күрделі мәселе. Мектеп жайында бұл жауапты мәселені жүзеге асыру сынып жетекшілеріне жіктеледі.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізді жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтым қоймай, сонымен бірге әлеуметтік – гуманитарлық салада да зор өзгерістер жасалуда. Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау – соның айқын айғағы. Соған орай жалпы білім беретін мектептерде оқу – тәрбие жұмысын нәтижелі іске асыру педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас мамандардың білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне байланысты болатындығы бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті шешуде “Педагогика” курсының атқаратын қызметі айрықша.
“Педагогика” курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мұғалім мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып, тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық білім, білік және дағды қалыптастыру.
Тәрбие – педагогикалық процесте өте маңызды, әрі күрделі де ұзақ мерзімді қажет ететін құрамдас бөлігі екендігі мәлім. Олай болса, оқушылардың сабақтан тыс уақытын тиімді ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың нәтижесін арттыру одан да күрделі мәселе. Мектеп жайында бұл жауапты мәселені жүзеге асыру сынып жетекшілеріне жіктеледі.
Қолданылған әдебиеттер:
1. С. Әбенбаев “Мектептегі тәрбие жұмысының тәрбиесі” Алматы 1999 ж.
2. Т. Ильина “Педагогика” Москва 1984 ж.
3. Н. Көшекбаев “Оқыту теориясы”, Алматы, мектеп 1978 ж.
4. «Егеменді Қазақстан» - газеті, Алматы 2006 ж.
1. С. Әбенбаев “Мектептегі тәрбие жұмысының тәрбиесі” Алматы 1999 ж.
2. Т. Ильина “Педагогика” Москва 1984 ж.
3. Н. Көшекбаев “Оқыту теориясы”, Алматы, мектеп 1978 ж.
4. «Егеменді Қазақстан» - газеті, Алматы 2006 ж.
Жоспар
I.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлімі
Жаңа жүйедегі өтудің мәселері мен
шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
Ұрпақ тәрбиесі – ұлы
борыш ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .7
III.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..14
IV. Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .
... ..15
Кіріспе
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізді жүріп жатқан
реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтым қоймай,
сонымен бірге әлеуметтік – гуманитарлық салада да зор өзгерістер жасалуда.
Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау – соның айқын айғағы. Соған орай
жалпы білім беретін мектептерде оқу – тәрбие жұмысын нәтижелі іске асыру
педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас мамандардың
білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне байланысты
болатындығы бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті шешуде
“Педагогика” курсының атқаратын қызметі айрықша.
“Педагогика” курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мұғалім
мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ
мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып,
тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық
білім, білік және дағды қалыптастыру.
Тәрбие – педагогикалық процесте өте маңызды, әрі күрделі де ұзақ
мерзімді қажет ететін құрамдас бөлігі екендігі мәлім. Олай болса,
оқушылардың сабақтан тыс уақытын тиімді ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың
нәтижесін арттыру одан да күрделі мәселе. Мектеп жайында бұл жауапты
мәселені жүзеге асыру сынып жетекшілеріне жіктеледі.
Жаңа жүйедегі отудың мәселелері мен шарттары
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың соңғы екі жылдан бері
республика мектептеріндегі білім беру мен тәрбие жұмысын жақсартудан қатаң
талабы бүкіл республика мұғалімдері мен білім саласын басқарушыларға істі
жаңаша ұйымдастыру міндетін қойды. Республиканың басқа облыстары сияқты
Алматы облыстық білім беру департаменті облыстық мамандар кәсіби дамыту
институты мұғалімдердің дәстүрлі тамыз маслихатын жаңа талаптар негізінде
өткізуге кең көлемді ұйымдастыру шараларын белгілеген еді. Соның
қорытындысы бүгінгі кеңесте жан – жақты сарапталады.
Бұрын ( әсіресе соңғы ) 10 – 15 жылда облыстық әкімдер білім беру жүйесіне
мән бермейтін. Елбасының қатаң тапсырмасы облыс әкімдерінің міндеттіне
білім мен тәрбие ерекше назар аудара бастады. Тамыз конференциясында сөз
сөйлеген Серік Үмбетов:
- Облыстық бюджеттің ең көп бөлігі немесе 37,7 пайызы, яғни 23 млрд, 865
млн. Теңге үстіміздегі жылы білім беру саласына жұмсалуда.
Соңғы үш жылда 35 мектеп салынып, 51 мектеп түгелден күрделі жөндеуден
өткізіліп, 177 мектептің инженерлік жылу жүйесі мен шатырлары қайта
жасалды. Биылғы жылы осы бағытта 21,6 млрд. Теңге қаржы жұмсалды, - деді.
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев Қазақстан халқына арнаған
жолдауында да “Біз мұғалім мамандығының абыройы мен беделін қайтаруға
тиізпіз деп атап көрсеткіндей, әрбір мұғалім өз сабағын жаңа ғылыми
жаңалықтар мен жаңа әдістемелік әдісті кеңінен қолданып, жаңаша сабақ
өткізгенде ғана, балалардың қабілет – қарымы дамып, кәсіптік білім
деңгейлері арта түседі ”. Олардың дарындары ашылып, шығармашылық жобалары
жетіледі. Ол үшін қазіргі қоғам талабына лайық жаңа буын оқулықтарын, оқу -
әдістемелік құралдары, қосымша дидактикалық материалдарды көптеп шығарудың
маңызы зор. Конференциядатағы да ерекше назар аударылғаны осыдан ұзақ
жылдары бойы “ оңтайландыру ” сияқты теріс әрекеттің нәтижесінде алынып
тасталған ауылдық жерлерде тұратын мұғалімдердің коммуналдық төлемдерінің
өтемақысы үшін 197 мың теңге бөлінсе, қала үлгісіндегі кенттерде тұратын
мұғалімдерге де жалақыларына 25 пайыз үстеме қосылатын болады – деп зор
сеніммен сөзін жалғастырған облыстық білім департаментінің директоры
Тоққожа Естенов - 2006 жылы 125 білім мекемесіне 52 млн, 414 мың теңгеге
470 жаңа компьютерлер жеткізіліп, ескілері жаңаға алмастырылды. Ғаламдық
интернет желісіне облыстық білім мекемелерінің 92,3 пайызы қосылды. Осы
мақсатқа 54 млн. 882 мың теңге бөлінді. Білім беру жүйесін ақпараттандыру
Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру бойынша 2005 жылы 281 млн. 636 мың
теңгеге 51 мектепке мультимедиялық лингрофондық қондырғылар орнатылды. Егер
республика облыстарының басқа аудандарымен салыстырсақ, бала санына
шаққанда компьютер саны Еңбекшіқазақ ауданында – 53,5, Іледе – 66,4,
Панфилов ауданында – 56,7, Қарасай ауданында – 60,6, Талғар ауданында 56,4,
Ұйғыр ауданында – 53,9 және Талдықорған қаласында – 49,3 баладан ғана
келеді. Омы уақытқа дейін компьютерді жеткізу облыстық бюджет есебінен
жүргізіліп келсе, алдағы уақытта аудандық және қалалық әкімдер бұл жұмысқа
ерекше назар аударулары керектігін де сөзге тиек етті. Конференцияда ерекше
назар аударылған мәселенің бірі мектепке дейінгі білім беру. Қазіргі
мерзімде облыста мектепке дейінгі 51 білім мен тәрбие ұйымы бар. Балалар
бақшасының саны өткен жылғыдан 4 бірлікке, ондағы балалар саны 1234
бүлдіршінге дейін өскен. Облыс бойынша мектепке дейінгі білім беру
көрсеткіші 62,2 паайыз болса, республикамызда ол көрсеткіш 23,2 пайызды
құрайды. Оның басты себебі соңғы уақыттарда бұл ғимараттарды жеке адамдар
пайдаланып өздеріне жеке меншікке айналдырып алған. Сол ғимараттарды Елбасы
барлық облыстарда барлық мекемелерден қайтару жөніндегі тапсырмасына
ризашылық білдіріп, болашақта бұл мекеме мектепке дейінгі білім мен тәрбие
орны болса сол орынды қазір 44 балалар бақшасын қайтару жұмыстары
ұйымдастырылды. Қазіргі оның 19 ғимараты қайтарылды. Үстіміздегі жылы
Талдықорған, Қапшағай, қалалары мен Талғар, Райымбек, Сарқанд, Ескелді,
Ақсу; Алакөл аудандарынан жалпы білім беретін мектептер жанынан мектепке
дейінгі саланы дамытуға арнайы қаржы бөлінді. Мектепке дейінгі тәрбие
жүйесіне қазіргі кезде 11 мың бүлдіршін кезекте тұр. Бұл елімізде болашақ
ұрпақтың көбейіп, өсіп келе жатқандығын және уақыт талабы оларға білім мен
тәрбие берудің қажеттілігін меңзейді. Соңғы жылдары оқушылардың орта және
кәсіптік білім беретін мектептерді бітіру көрсеткіштері ұлттық бірыңғай
тест қорытындысынан көруге болатыны да баяндамада атап өтілді. Биылғы жылы
ұлттық бірыңғай тестке 21994 мектеп бітірушінің 18328 – і қатынасқан. Бұл
мектеп бітірушілердің 88,6 пайызы. Білім сынағына түскен 378 түлек жеке
пәндерден дұрыс жауап бере алмай 0 мен 3 аралығында ғана балл алған. Ол
қатардаЕңбекшіқазақ ауданының 89, Іле ауданының 60, Талғардың 60, Панфилов
ауданының 21, Талдықорған қаласының 20, Қапшағайдың 13, Балқаш ауданының 12
оқушысы бар. Мұның басты себебі біздің барлық республика мектептеріндегі
оқушылардың әлде де емтихан түрін жете меңгере қоймағандығын дәлелдеді.
Соның салдарынан Елбасы айтқандай орта мектепті бітірушілер жоғары
техникалық білім алуға түсе алмайды. Болашақта бұл әдісті ойлану керек
деген пікірі өте орынды. Сондықтан әрбір облыстың білім беру департаменті
қазіргі кезде радио, теледидар арқылы көптің талқысына көп түсіп жүрген бұл
әдістен гөрі өткенде Білім және ғылым министрі Б. Әйтімов айтқанында
болашақта ойлануды талап етеді. Соңғы кезде мектепшілік маңызы бар
мәселенің бірі 12 жылдық білім беру жүйесіне көшуге даярлық жөнінде де
конференцияда ерекше сөз болды. Конференцияға қатысқан “республикалық
ғылыми – практикалық оқулық”
Орталығының директоры Алма Әбілқасымова бұл сала бойынша атқарылып жатқан
жұмыстар жөнінде жан – жақты түсінік берді. Болашақта жаңа ғасыр
мұғалімдерінің алдындағы аса жауапты міндеттерді атқаруда айқын
мақсаттардың барлығын баяндады.
Білім мазмұны әрбір тарихи кезеңдеріндегі мектеп реформасының негізінде
жатады. Білім беру саласына қатысты реформаларды заман талаптарына сай
білім мазмұны өзгеріске ұшырайды, біркелкі жүйеге келтіреді. Қазақстан
Республикасының “Білім туралы” Заңында, “Қазақстан Республикасы жалпы білім
мазмұнының тұжырымдамасы”, “Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі
білім беруді дамыту тұжырымдамасында”, “Қазақстан Республикасында білім
беруді дамытудың 2005 – 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы”,
т.б. құжаттарда бүгінгі білім берудің алдында қойылатын талаптар, іске
асыру шаралары анықталған.
Ұрпақ тәрбие – ұлы борыш
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005 – 2010 жылдарға
арналған білім беру бағдарламасы бойынша білім беру жүйесінде жалпы орта
білім беру, білім берудің сапасын бағалау, орта білімнен кейінгі кәсіптік
білім беруді дамыту, жоғары білім беру, білім беруді ақпараттандыру, білім
берудің ұлттық жүйесін құру. Педагог кадрлары даярлау, қайта даярлау және
олардың біліктілігін арттыру мәселесіне мемлекеттік бағдарлама құрылған.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін алғалы қоғамда, елдің сана
сезімінде де түбегейлі өзгерістер болып жатыр. Білім беру ісінде жеке
тұлғаны дамытуға көп көңіл бөлінуде. Қазақстан Республикасында әлеуметтік –
экономикалық жағдайдың өзгеруінен жоғары динамикалы жаһандану дәуірінде
ойлау мен қарым – қатынастың қарқынды дамуы, сондай – ақ адамның
интелектісі мен әл – ауқатының өзгеруіне байланысты 12 жылдық оқуға өту
мәселесі туындаған. Қазақстан Ресспубликасында он екі жылдық білім беру
тұжырымдамасы жалпы орта білім берудің мақсатын, міндеттерін, ұйымдастыру
ұстанымдарын және бағыттарын бейнелейтін негізгі құжат болып табылады.
Тұжырымдаманың мақсаты – он екі жылдық мектеп жағдайында Қазақстан
Республикасының жалпы орта білім беру жүйесін жаңарту және даму
стратегиясын айқындау.
Міндеттері:
1. Он екі жылдық мектептегі білім беру мақсатын, міндеттерін,
құрылымын, мазмұнын және оқу – тәрбие процесін ұйымдастыру
ерекшеліктерін ашып көрсету.
2. Қаржылық экономика негіздерін дайындау.
3. Осы тұжырымдаманың нәтижелерін анықтау.
Қазіргі кезде 12 жылдық мектепке есептелінген белгілі бір халықтардың білім
беру стандарты қалыптасты. Соған байланысты және де Европалық кеңестің 1992
жылғы деклорациясына сәйкес 12 жылдық білім беру кеңестігінде 136 елде
жүзеге асырылады. Олардың ішінде дамыған елдерден АҚШ, Жапония, Германия,
Франция, Англия т.б. ТМД елдерінен Белоруссия, Украина, Өзбекстан және
Балтық елдері.
1997 жылы 216 мемлекет қолдаған Европа аймағындағы жоғарғы білімге
байланысты жоғары білікті Лиссабон конвенциясына сәйкес Қазақстан
Республикасына жалпы білім беретін мектептердің 1997 жылы және 2000 жылы
тұжырымдама жасалынды. 2003 жылы желтоқсан айындағы Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы нақты
іске көшуді бастады. Қазақстанда 78 мектеп жаңа буында, 48 мектеп
эксперимент түрінде 12 жылдық білім беруді бастады.
Қазақстан Республикасының 12 жылдық білім беру бағдарламасы 3
сатыдан тұрады:
1. Бірінші саты – жалпы орта білім беру 1 – 4 сынып аралығы.
Оқу бастау жасы 6 жас, оқыту ұзақтығы 4 жыл. Негізгі
бағдар – оқушыны өзін - өзі тану мүмкіндігі, қоршаған
ортаны тану, баланың тұлғалық қалыптасуы, бастауыш
мектепке қажетті біліктер мен дағдыларды игеру, яғни оқу,
жазу, санау, шығармашылықпен ойлау элементтері және жеке
гигиенасы мен денсаулығын сақтау негізінде оқу.
2. Екінші саты – жалпы орта білім беру 5 – 10 сынып аралығы.
Оқу ұзақтылығы 6 жыл. Негізгі бағыттары – негізгі жалпы
білім алуға жағдай жасау. Адамдар арасындағы және этнос
аралық қатынастар мәдениетін, тұлғаның біртұтас көзқарасын
қалыптастыру. Негізгі мектеп оқытуда бейімдік мектепте
білімін жалғастырудың базасы болып есептеледі.
3. Үшінші саты – жалпы орта білім беру 11 – 12 сыныптар.
Ұзақтығы 2 жыл. Негізгі бағдары – оқытудың саралануы және
даралануы, оқушылардың білімін жалғастыруға қатысты жеке
және өмірлік өзін - өзі танытунына ықпал ететін,
әлеуметтендіруге бағдарланған бейімдік оқытуды іске асыру,
Бейімдік, жаратылыстану технологиялық бағыттар жүзеге
асырылады.
Отандық және халықаралық мектептердің орта білім беру мазмұнын, тәжірибесін
ескере отырып Қазақстан Республикасының білім беру мазмұнының құрамына
сегіз білім саласы негізілді. Олар: тіл және әдебиет, математика,
жаратылыстану, қоғамтану, технология, өнер, денешынықтыру және адамтану.
Осы білім беру саласының мазмұны – мемлекеттік, базистік оқу жоспарында
қарастырылған пәндер арқылы іске асады.
12 жылдық білім беруді жоспарлаудың тұжырымдамалық тәсілдері:
1. Он екі жылдық жалпы білім беретін мектепке көшудің
болашағы.
2. Он екі жылдық мектептің құрылымы.
Он екі жылдық білім беруге көшу не үшін қажет? Оқу мерзімін бір жылға
ұзарту: 1. Мектеп оқушыларын міндетті, шекті оқу түсініктемесін
төмендетудің есебінен балалар денсаулығының нашарлау үдісін тоқтатуға
мүмкіндік береді. 2. Қабілет пен біліктілікпен және жоғары оқу орындарында
оқуға барынша сапалы даярлауға сәйкес кәсіп таңдаудың құнды мотивациясына
ықпал ететін болады. 3. Белгілі бір дәрежеде туудың төмендеуінің артуына
байланысты республикамызда демографиялық ахуалдың өзгеруіне ықпал етеді. Он
екі жылдық білім беруге көшу мектеп бітірушілерге бәсекелес етіп даярлауды
қамтамасыз етуге жалпы орта білім туралы біздің аттестацмямыздың шетелде
танылуын және жоғары білімге қол жеткізуді қамтамасыз етуді. Он екі жылдық
білім берудің тағы бір құрылымы – 2 – сыныпта информатика, ағылшын тілі.
Оқушылар осы 2 – ші ... жалғасы
I.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлімі
Жаңа жүйедегі өтудің мәселері мен
шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
Ұрпақ тәрбиесі – ұлы
борыш ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .7
III.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..14
IV. Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .
... ..15
Кіріспе
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізді жүріп жатқан
реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтым қоймай,
сонымен бірге әлеуметтік – гуманитарлық салада да зор өзгерістер жасалуда.
Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау – соның айқын айғағы. Соған орай
жалпы білім беретін мектептерде оқу – тәрбие жұмысын нәтижелі іске асыру
педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас мамандардың
білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне байланысты
болатындығы бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті шешуде
“Педагогика” курсының атқаратын қызметі айрықша.
“Педагогика” курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мұғалім
мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ
мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып,
тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық
білім, білік және дағды қалыптастыру.
Тәрбие – педагогикалық процесте өте маңызды, әрі күрделі де ұзақ
мерзімді қажет ететін құрамдас бөлігі екендігі мәлім. Олай болса,
оқушылардың сабақтан тыс уақытын тиімді ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың
нәтижесін арттыру одан да күрделі мәселе. Мектеп жайында бұл жауапты
мәселені жүзеге асыру сынып жетекшілеріне жіктеледі.
Жаңа жүйедегі отудың мәселелері мен шарттары
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың соңғы екі жылдан бері
республика мектептеріндегі білім беру мен тәрбие жұмысын жақсартудан қатаң
талабы бүкіл республика мұғалімдері мен білім саласын басқарушыларға істі
жаңаша ұйымдастыру міндетін қойды. Республиканың басқа облыстары сияқты
Алматы облыстық білім беру департаменті облыстық мамандар кәсіби дамыту
институты мұғалімдердің дәстүрлі тамыз маслихатын жаңа талаптар негізінде
өткізуге кең көлемді ұйымдастыру шараларын белгілеген еді. Соның
қорытындысы бүгінгі кеңесте жан – жақты сарапталады.
Бұрын ( әсіресе соңғы ) 10 – 15 жылда облыстық әкімдер білім беру жүйесіне
мән бермейтін. Елбасының қатаң тапсырмасы облыс әкімдерінің міндеттіне
білім мен тәрбие ерекше назар аудара бастады. Тамыз конференциясында сөз
сөйлеген Серік Үмбетов:
- Облыстық бюджеттің ең көп бөлігі немесе 37,7 пайызы, яғни 23 млрд, 865
млн. Теңге үстіміздегі жылы білім беру саласына жұмсалуда.
Соңғы үш жылда 35 мектеп салынып, 51 мектеп түгелден күрделі жөндеуден
өткізіліп, 177 мектептің инженерлік жылу жүйесі мен шатырлары қайта
жасалды. Биылғы жылы осы бағытта 21,6 млрд. Теңге қаржы жұмсалды, - деді.
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев Қазақстан халқына арнаған
жолдауында да “Біз мұғалім мамандығының абыройы мен беделін қайтаруға
тиізпіз деп атап көрсеткіндей, әрбір мұғалім өз сабағын жаңа ғылыми
жаңалықтар мен жаңа әдістемелік әдісті кеңінен қолданып, жаңаша сабақ
өткізгенде ғана, балалардың қабілет – қарымы дамып, кәсіптік білім
деңгейлері арта түседі ”. Олардың дарындары ашылып, шығармашылық жобалары
жетіледі. Ол үшін қазіргі қоғам талабына лайық жаңа буын оқулықтарын, оқу -
әдістемелік құралдары, қосымша дидактикалық материалдарды көптеп шығарудың
маңызы зор. Конференциядатағы да ерекше назар аударылғаны осыдан ұзақ
жылдары бойы “ оңтайландыру ” сияқты теріс әрекеттің нәтижесінде алынып
тасталған ауылдық жерлерде тұратын мұғалімдердің коммуналдық төлемдерінің
өтемақысы үшін 197 мың теңге бөлінсе, қала үлгісіндегі кенттерде тұратын
мұғалімдерге де жалақыларына 25 пайыз үстеме қосылатын болады – деп зор
сеніммен сөзін жалғастырған облыстық білім департаментінің директоры
Тоққожа Естенов - 2006 жылы 125 білім мекемесіне 52 млн, 414 мың теңгеге
470 жаңа компьютерлер жеткізіліп, ескілері жаңаға алмастырылды. Ғаламдық
интернет желісіне облыстық білім мекемелерінің 92,3 пайызы қосылды. Осы
мақсатқа 54 млн. 882 мың теңге бөлінді. Білім беру жүйесін ақпараттандыру
Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру бойынша 2005 жылы 281 млн. 636 мың
теңгеге 51 мектепке мультимедиялық лингрофондық қондырғылар орнатылды. Егер
республика облыстарының басқа аудандарымен салыстырсақ, бала санына
шаққанда компьютер саны Еңбекшіқазақ ауданында – 53,5, Іледе – 66,4,
Панфилов ауданында – 56,7, Қарасай ауданында – 60,6, Талғар ауданында 56,4,
Ұйғыр ауданында – 53,9 және Талдықорған қаласында – 49,3 баладан ғана
келеді. Омы уақытқа дейін компьютерді жеткізу облыстық бюджет есебінен
жүргізіліп келсе, алдағы уақытта аудандық және қалалық әкімдер бұл жұмысқа
ерекше назар аударулары керектігін де сөзге тиек етті. Конференцияда ерекше
назар аударылған мәселенің бірі мектепке дейінгі білім беру. Қазіргі
мерзімде облыста мектепке дейінгі 51 білім мен тәрбие ұйымы бар. Балалар
бақшасының саны өткен жылғыдан 4 бірлікке, ондағы балалар саны 1234
бүлдіршінге дейін өскен. Облыс бойынша мектепке дейінгі білім беру
көрсеткіші 62,2 паайыз болса, республикамызда ол көрсеткіш 23,2 пайызды
құрайды. Оның басты себебі соңғы уақыттарда бұл ғимараттарды жеке адамдар
пайдаланып өздеріне жеке меншікке айналдырып алған. Сол ғимараттарды Елбасы
барлық облыстарда барлық мекемелерден қайтару жөніндегі тапсырмасына
ризашылық білдіріп, болашақта бұл мекеме мектепке дейінгі білім мен тәрбие
орны болса сол орынды қазір 44 балалар бақшасын қайтару жұмыстары
ұйымдастырылды. Қазіргі оның 19 ғимараты қайтарылды. Үстіміздегі жылы
Талдықорған, Қапшағай, қалалары мен Талғар, Райымбек, Сарқанд, Ескелді,
Ақсу; Алакөл аудандарынан жалпы білім беретін мектептер жанынан мектепке
дейінгі саланы дамытуға арнайы қаржы бөлінді. Мектепке дейінгі тәрбие
жүйесіне қазіргі кезде 11 мың бүлдіршін кезекте тұр. Бұл елімізде болашақ
ұрпақтың көбейіп, өсіп келе жатқандығын және уақыт талабы оларға білім мен
тәрбие берудің қажеттілігін меңзейді. Соңғы жылдары оқушылардың орта және
кәсіптік білім беретін мектептерді бітіру көрсеткіштері ұлттық бірыңғай
тест қорытындысынан көруге болатыны да баяндамада атап өтілді. Биылғы жылы
ұлттық бірыңғай тестке 21994 мектеп бітірушінің 18328 – і қатынасқан. Бұл
мектеп бітірушілердің 88,6 пайызы. Білім сынағына түскен 378 түлек жеке
пәндерден дұрыс жауап бере алмай 0 мен 3 аралығында ғана балл алған. Ол
қатардаЕңбекшіқазақ ауданының 89, Іле ауданының 60, Талғардың 60, Панфилов
ауданының 21, Талдықорған қаласының 20, Қапшағайдың 13, Балқаш ауданының 12
оқушысы бар. Мұның басты себебі біздің барлық республика мектептеріндегі
оқушылардың әлде де емтихан түрін жете меңгере қоймағандығын дәлелдеді.
Соның салдарынан Елбасы айтқандай орта мектепті бітірушілер жоғары
техникалық білім алуға түсе алмайды. Болашақта бұл әдісті ойлану керек
деген пікірі өте орынды. Сондықтан әрбір облыстың білім беру департаменті
қазіргі кезде радио, теледидар арқылы көптің талқысына көп түсіп жүрген бұл
әдістен гөрі өткенде Білім және ғылым министрі Б. Әйтімов айтқанында
болашақта ойлануды талап етеді. Соңғы кезде мектепшілік маңызы бар
мәселенің бірі 12 жылдық білім беру жүйесіне көшуге даярлық жөнінде де
конференцияда ерекше сөз болды. Конференцияға қатысқан “республикалық
ғылыми – практикалық оқулық”
Орталығының директоры Алма Әбілқасымова бұл сала бойынша атқарылып жатқан
жұмыстар жөнінде жан – жақты түсінік берді. Болашақта жаңа ғасыр
мұғалімдерінің алдындағы аса жауапты міндеттерді атқаруда айқын
мақсаттардың барлығын баяндады.
Білім мазмұны әрбір тарихи кезеңдеріндегі мектеп реформасының негізінде
жатады. Білім беру саласына қатысты реформаларды заман талаптарына сай
білім мазмұны өзгеріске ұшырайды, біркелкі жүйеге келтіреді. Қазақстан
Республикасының “Білім туралы” Заңында, “Қазақстан Республикасы жалпы білім
мазмұнының тұжырымдамасы”, “Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі
білім беруді дамыту тұжырымдамасында”, “Қазақстан Республикасында білім
беруді дамытудың 2005 – 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы”,
т.б. құжаттарда бүгінгі білім берудің алдында қойылатын талаптар, іске
асыру шаралары анықталған.
Ұрпақ тәрбие – ұлы борыш
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005 – 2010 жылдарға
арналған білім беру бағдарламасы бойынша білім беру жүйесінде жалпы орта
білім беру, білім берудің сапасын бағалау, орта білімнен кейінгі кәсіптік
білім беруді дамыту, жоғары білім беру, білім беруді ақпараттандыру, білім
берудің ұлттық жүйесін құру. Педагог кадрлары даярлау, қайта даярлау және
олардың біліктілігін арттыру мәселесіне мемлекеттік бағдарлама құрылған.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін алғалы қоғамда, елдің сана
сезімінде де түбегейлі өзгерістер болып жатыр. Білім беру ісінде жеке
тұлғаны дамытуға көп көңіл бөлінуде. Қазақстан Республикасында әлеуметтік –
экономикалық жағдайдың өзгеруінен жоғары динамикалы жаһандану дәуірінде
ойлау мен қарым – қатынастың қарқынды дамуы, сондай – ақ адамның
интелектісі мен әл – ауқатының өзгеруіне байланысты 12 жылдық оқуға өту
мәселесі туындаған. Қазақстан Ресспубликасында он екі жылдық білім беру
тұжырымдамасы жалпы орта білім берудің мақсатын, міндеттерін, ұйымдастыру
ұстанымдарын және бағыттарын бейнелейтін негізгі құжат болып табылады.
Тұжырымдаманың мақсаты – он екі жылдық мектеп жағдайында Қазақстан
Республикасының жалпы орта білім беру жүйесін жаңарту және даму
стратегиясын айқындау.
Міндеттері:
1. Он екі жылдық мектептегі білім беру мақсатын, міндеттерін,
құрылымын, мазмұнын және оқу – тәрбие процесін ұйымдастыру
ерекшеліктерін ашып көрсету.
2. Қаржылық экономика негіздерін дайындау.
3. Осы тұжырымдаманың нәтижелерін анықтау.
Қазіргі кезде 12 жылдық мектепке есептелінген белгілі бір халықтардың білім
беру стандарты қалыптасты. Соған байланысты және де Европалық кеңестің 1992
жылғы деклорациясына сәйкес 12 жылдық білім беру кеңестігінде 136 елде
жүзеге асырылады. Олардың ішінде дамыған елдерден АҚШ, Жапония, Германия,
Франция, Англия т.б. ТМД елдерінен Белоруссия, Украина, Өзбекстан және
Балтық елдері.
1997 жылы 216 мемлекет қолдаған Европа аймағындағы жоғарғы білімге
байланысты жоғары білікті Лиссабон конвенциясына сәйкес Қазақстан
Республикасына жалпы білім беретін мектептердің 1997 жылы және 2000 жылы
тұжырымдама жасалынды. 2003 жылы желтоқсан айындағы Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы нақты
іске көшуді бастады. Қазақстанда 78 мектеп жаңа буында, 48 мектеп
эксперимент түрінде 12 жылдық білім беруді бастады.
Қазақстан Республикасының 12 жылдық білім беру бағдарламасы 3
сатыдан тұрады:
1. Бірінші саты – жалпы орта білім беру 1 – 4 сынып аралығы.
Оқу бастау жасы 6 жас, оқыту ұзақтығы 4 жыл. Негізгі
бағдар – оқушыны өзін - өзі тану мүмкіндігі, қоршаған
ортаны тану, баланың тұлғалық қалыптасуы, бастауыш
мектепке қажетті біліктер мен дағдыларды игеру, яғни оқу,
жазу, санау, шығармашылықпен ойлау элементтері және жеке
гигиенасы мен денсаулығын сақтау негізінде оқу.
2. Екінші саты – жалпы орта білім беру 5 – 10 сынып аралығы.
Оқу ұзақтылығы 6 жыл. Негізгі бағыттары – негізгі жалпы
білім алуға жағдай жасау. Адамдар арасындағы және этнос
аралық қатынастар мәдениетін, тұлғаның біртұтас көзқарасын
қалыптастыру. Негізгі мектеп оқытуда бейімдік мектепте
білімін жалғастырудың базасы болып есептеледі.
3. Үшінші саты – жалпы орта білім беру 11 – 12 сыныптар.
Ұзақтығы 2 жыл. Негізгі бағдары – оқытудың саралануы және
даралануы, оқушылардың білімін жалғастыруға қатысты жеке
және өмірлік өзін - өзі танытунына ықпал ететін,
әлеуметтендіруге бағдарланған бейімдік оқытуды іске асыру,
Бейімдік, жаратылыстану технологиялық бағыттар жүзеге
асырылады.
Отандық және халықаралық мектептердің орта білім беру мазмұнын, тәжірибесін
ескере отырып Қазақстан Республикасының білім беру мазмұнының құрамына
сегіз білім саласы негізілді. Олар: тіл және әдебиет, математика,
жаратылыстану, қоғамтану, технология, өнер, денешынықтыру және адамтану.
Осы білім беру саласының мазмұны – мемлекеттік, базистік оқу жоспарында
қарастырылған пәндер арқылы іске асады.
12 жылдық білім беруді жоспарлаудың тұжырымдамалық тәсілдері:
1. Он екі жылдық жалпы білім беретін мектепке көшудің
болашағы.
2. Он екі жылдық мектептің құрылымы.
Он екі жылдық білім беруге көшу не үшін қажет? Оқу мерзімін бір жылға
ұзарту: 1. Мектеп оқушыларын міндетті, шекті оқу түсініктемесін
төмендетудің есебінен балалар денсаулығының нашарлау үдісін тоқтатуға
мүмкіндік береді. 2. Қабілет пен біліктілікпен және жоғары оқу орындарында
оқуға барынша сапалы даярлауға сәйкес кәсіп таңдаудың құнды мотивациясына
ықпал ететін болады. 3. Белгілі бір дәрежеде туудың төмендеуінің артуына
байланысты республикамызда демографиялық ахуалдың өзгеруіне ықпал етеді. Он
екі жылдық білім беруге көшу мектеп бітірушілерге бәсекелес етіп даярлауды
қамтамасыз етуге жалпы орта білім туралы біздің аттестацмямыздың шетелде
танылуын және жоғары білімге қол жеткізуді қамтамасыз етуді. Он екі жылдық
білім берудің тағы бір құрылымы – 2 – сыныпта информатика, ағылшын тілі.
Оқушылар осы 2 – ші ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz