Балаларының психологиялық қабілетін айқындау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

Кіріспе

Негізгі бөлім

Бала - біздің болашағымыз
Ата - ана қамқорлығынан айырылған балалармен әлеуметтік жұмыс жүргізу
Ата - ананың бала тәрбиесіндегі қателіктер
Ата - ана қамқоршылығынан айырылған балаларға психологиялық көмек
Ата-аналардың қамқорлығынсыз қалған балаларды тәрбиелеудің өзекті мәселелері
Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланың құқықтары
Ата-ана қамқорлығынан айырылған жасөспірімдермен психологиялық жұмыстың бағыттары
Қазіргі жасөспірімдердің психологиялық психикалық дамуының жас ерекшеліктеріАта-ана қамқорлығынан айырылған балалардың психологиялық даму ерекшеліктері

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланың өмірінің басты ерекшелігі - жалпы айыру жағдайында өмір сүру. Бұл термин баланың өмірлік қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігінен айыруды немесе шектеуді білдіреді. Басқаша айтқанда, баланың аналық махаббатқа, эмоционалды жылуға, физикалық белсенділікке, әртүрлі әлеуметтік байланыстарға және т. б. қажеттіліктері қанағаттандырылмайды.

Бала үшін ең маңызды байланыс - бұл анамен байланыс. Баланың өмірінде ананың болуы оның әртүрлі өмірлік қиындықтарды жеңе білу қабілетін қалыптастыру үшін қажет, онымен байланыс оған қиын немесе қауіпті жағдайларда белсенді болуға көмектеседі. Ана қамқорлығының тұрақтылығы мен қарқындылығы кішкентай баланың әлемге деген негізгі сенімін көрсету үшін қажетті жағдайлар болып табылады. Аналық депрессияның ең ауыр салдары қорқыныш, агрессивтілік, басқа адамдарға және өзіне деген сенімсіздік тудыратын мұндай сенімнің болмауы болады.

Жеке тұлғаның және қарым-қатынастың елеулі бұзылуы әлеуметтік айыру жағдайында (басқалармен толық байланыстың болмауы немесе болмауы) туындайды. Жабық мекеме жағдайында тәрбиеленетін балалар эмоциялардың жарылыстарымен сипатталады - қатты қуаныш, ашу-терең, тұрақты сезімдердің болмауы аясында. Мұндай балалардың қарым-қатынасы интрузивтілікпен, махаббат пен назар аударудың қажымас қажеттілігімен сипатталады. Сонымен қатар, уақыт өте келе жетім балалар ересектер мен құрдастарына деген қарым-қатынасты бала үшін практикалық пайдалылығына, сүйіспеншілікке терең бойламау қабілетіне негізделген.

Негізгі қажеттіліктерді тұрақты емес немесе дұрыс емес қанағаттандыру тіркеменің қалыптасуындағы қиындыққа немесе бұрмалануға әкеледі. Балалар үйі жағдайында тіркеменің бұзылуы көбінесе эмоционалды байланыстардың тым тұрақсыздығы мен қысқа мерзімділігіне, сондай-ақ баланы әртүрлі патронаттық отбасыларға бірнеше рет және қысқа уақытқа орналастырудан туындайды. Тіркеменің бұзылуының негізгі көріністері баланың ересектермен байланыс орнатқысы немесе қарым-қатынасты сақтағысы келмеуінен көрінеді.

Әлем жетім күрделі, противоречив және непредсказуем. Ата-аналар тірі, сонымен бірге олар жоқ. Бір жерде үй бар, бірақ олар баланы оған жібермейді, өйткені енді өздерін «ата-ана» деп атауға құқығы жоқ адамдар қалды. Баланың өткенінде-ауырсыну және жоғалту, қазіргі кезде-шексіз күту, болашақта - жалғыздықтан қорқу, шатасу және белгісіздік.

Әрбір болашақ әлеуметтік жетім дисфункционалды отбасының кішкентай әлемінде өмір бастайды. Әлемде отбасылық жанжалдар мен қатты дау-дамайлар, ата-аналардың үмітсіздігі, мас үмітсіздік. Балабақшадағы, ауладағы, мектептегі гүлденген ересектер мен балаларды аяушылық, қабылдамау және қорлау әлемінде.

Көп ұзамай, әдетте, әкесі баланың әлемінен жоғалып, өгей әкелері немесе пәтерде ұзақ немесе қысқа түнейтін «ағасы» басталады. Анам ауыр өмірге шағымданады, әкесін қорлайды, жиі ішеді.

Осы заманғы әлемдік қауымдастықтың дамуы мемлекеттер арасында шекараның ашықтығын, әр түрлі елдердегі адамдардың, ұлт ӛкілдерінің, этникалық топтардың бірбірімен еркін қарым-қатынасын қамтамасыз етеді, соның арқасында біздің елімізге деген қызығушылық артуда, соның бірі - халықаралық бала асырап алу мәселесі. Дегенмен, бүгінде республикада жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған 205 мекемеде 17486 бала тәрбиеленуде.

Зерттеу жұмысының объектісі: ата-ана қамқоршылығынан айырылған балаларға психологиялық көмек беру мүмкіндігі.

Зерттеу пәні: балалардың бойында еңбек ету ынтасын, еңбек ету қажеттілігін ояту, кез келген жұмыстан қоғамдық ойды көре білуге үйрету, оны жігермен, ынтамен орындату.

Зерттеу мақсаты: ата-ана қамқоршылығынан айырылған балаларға психологиялық көмек беру жолдарын қарастыру.

Зерттеу міндеттері:

1. Ата-ана қамқоршылығынан айырылған балаларға психологиялық көмек беру теориясын қарастыру.

2. Балаларының психологиялық қабілетін айқындау.

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Негізгі бөлім

Бала - біздің болашағымыз

Бала - біздің болашағымыз. Бұл терең мағыналы, астарлы ойларға толы, жаныңды сезімге жетелейтін, қасиетті сөз. Ата - ана, ересектер қауымдастығының барлық іс - әрекеттері балаларға тәрбие беріп, ана мейірімділігі пен шапағат нұрын сыйлауға; жетелеуге; жағдайын жасауға; білім беруге; асырап алып, мәпелеуге; аялап, қамқорлыққа алуға бағытталатыны шындық. Жиырма бірінші ғасыр таңында бала құқығы мен оның әлеуметтік - психологиялық жағдайы, денсаулығы, өміріндегі белсенділік пен қоғамдағы алатын рөлі жайлы аса көкейкесті мәселелер республикалық, дүниежүзілік деңгейде қарастырылуда. Елбасы Н. Ә. Назарбаев «Қазақстан - 2050» Стратегиясында жетім балаларды отбасылық орналастыру түрлерін дамыту, бала асырап алушыларды қолдау, жетім балалардың өсуінің жалпы әлемдік үрдісіне қарсы әрекет ету қажеттігін атап өткен болатын. Қазақстан баланы отбасында тәрбиелеп дамыту үшін барлық жағдайлар жасауға әрекеттенуде.

Әр баланың отбасылық тәрбие алып, ата - ананың аялы алақанында болуы табиғи заңдылық. Ал қазіргі таңда, жетім балалар санының өсуі қоғамға, жалпы адамзатқа кері үрдіс болып отыр. Шынымен де жетім, тастанды, ата - ана құқығынан айырылған балалар саны өсе беретін болса, болашағымыз не болмақ? Қазақ жерінде ата - ана қамқорынсыз өскен балалар тағдырына кім жауап береді? Әрбір бала өзін отбасының бір мүшесі ретінде сезіну үшін мемлекет қандай іс - шаралар қолдануда?- деген сұрақтар жалғыз бізді емес, бүкіл адамзатты алаңдатуда. Бүкіл адамзат деп атауым да бекер емес, себебі қазіргі таңда шетел елдері де қазақ балаларына аса қызығушылық таныта отырып, өз отбасының бір мүшесі ретінде қабылдап, әке мен ана бақытын сыйлауға, асырап алуға деген мүмкіндіктерін арттыруға тырысуда. Бүкіл әлем бала құқығы мен өмірі үшін жан салып, аса ірі іс - шаралар атқарып жатыр. Алайда, олардың дамуы мен өмірлік бала бақыты үшін қаншалықты деңгейде халқымыз үлес қоса алады? Олардың тұлғалық дамуы мен бойларында отбасылық негіздерін қалыптастыру үшін қандай жұмыстар атқаруымыз қажет?- деген сұрақтар осы зерттеу жұмысында қарастырылады.

Әрбір тұлғаның қоғам алдында өзіндік міндеттері мен борыштары болады. Бүгінгі тату, бейбіт қоғамның өмір сүру ережелері көмек көрсету мен қолдау сынды ұғымдармен тең болғандай. Осы қағиданы ұстана отырып, өзекті сұраққа айналған, бала тағдыры сынды мәселелер біртіндеп өз шешімдерін таба бастады. Мәселен балалар үйінен отбасымызға бір ұл баланы патронаттық тәрбиеге алдық. Бұл зерттеу жұмысы 2012 жылдан бері жалғасып келеді. Дәл осы кезең аралығы нағыз танымдық зерттеу жылдарына айналды. Қазақстан азаматы атанып, бір үлкен отбасы болып отырғандықтан, осындай үлкен жауапкершілік алуды борыш деп таныдық. Ең алғаш санамыздағы ой, жетім балалар санын азайту болатын, ал қазір бұл үрдісті тоқтату оңайға түспейтінін біліп, ата - анасыз қалған балаларға үлгілі тәрбие беру мен отбасылық тәрбие алу мүмкіндіктерін жетілдіруді басты мақсатымыз деп таныдық.

Баланы отбасына тәрбиелеуге берудің ең көп таралған түрлері, қамқоршылық пен қорғаншылық. Қамқоршылық отбасына алу кезінде баланың қамқоршысымен туыстық байланыстарын қарастырады. Қорғаншылық ұғымы қамқоршылыққа жақын келеді. Олардың айырмашылығы: қамқоршылық 14 жасқа дейінгі балалар үшін, ал қорғаншылық 14 - 18 жас аралығындағы балалар үшін белгіленген. Балалардың көп бөлігі қамқоршылыққа қарағанда, қорғаншылыққа алынады. Статистикалық деректерге сүйенетін болсақ 2006 жылы 31 305 бала қамқоршылық пен қорғаншылыққа алынған болса, 2012 жылы бұл балалар саны 21 736 - ға дейін азайған екен. Бұл қорғаншылық пен қамқоршылыққа алу, отбасына алынатын балалардың үлесінің ішінде өзгелерге қарағанда бірнеше есе көп бөлігін құрайды.

Ата - ана қамқорлығынан айырылған балалармен әлеуметтік жұмыс жүргізу

Балалық шақ - бұл психологиялық тұрақтылықты, адамдарға жағымды моральдық бағдарлауды, өміршеңдік пен мақсаттылықты қамтамасыз ететін тұлғаның іргелі қасиеттері қалыптасқан кезең. Жеке тұлғаның бұл рухани қасиеттері өздігінен дамымайды, бірақ ата-ананың сүйіспеншілігі жағдайында қалыптасады, отбасы баланың танылу қажеттілігін, басқа адамдарға жанашырлық пен қуануды, өздері үшін және басқалар үшін жауапкершілікті сезінуді, көп нәрсені үйренуге деген ұмтылысын тудырады. Бірақ елде жыл сайын шамамен 100 мың адам анықталады. қамқорлыққа мұқтаж балалар, олардың отбасын алмастыра алатын ересектер.

Баланың эмоционалды түрде өзін жайлы сезінуі үшін оның өмірін, физикалық денсаулығын, айналасындағы адамдармен қарым-қатынас сипатын, жеке жетістіктерін анықтайтын арнайы жағдайлар қажет. Өкінішке орай, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар тәрбиеленетін мекемелердің барлық түрлерінде тіршілік ету ортасы әдетте жетім, баспана, казарма болып табылады. 1986 жылы зерттелген 150 балалар мекемесінің бестен бір бөлігі ғана жақсы және көрнекі.

Жетімдік мәселесін талдау бұл балалардың өмір сүру жағдайлары олардың психикалық дамуына кедергі келтіретінін және жеке тұлғаның дамуын бұрмалайтынын түсінуге әкелді.

Балалар үйлеріне, балалар үйлері мен мектеп-интернаттарға түсетін балалар, әдетте, өз анамнезінде күрделі көрсеткіштерге ие болады. Олардың физикалық және психикалық дамуында ауытқулар болуы мүмкін. Көбінесе, ақыл-ой дамуының кешігуі, жеке дамудың бұрмалануы (эмоционалдық саладан өмірлік перспективаға дейін), жыныстық сәйкестендірудің бұзылуы және т. б. көбінесе бұл балалар Есірткіге және криминогендікке бейім.

Бүгінгі таңда күнделікті қолданып жүрген және теориялық зерттеулерде кең тараған екі ұғым қалыптасқан, олар: жетімдік және әлеуметтік жетімдік ұғымдары. Жетімдік - әлеуметтік құбылыс ретінде адамзат қоғамы пайда болғаннан бар. Сан жылдық соғыстар, эпидемиялар, уайым-қайғы және т. б. бірнеше себептердің нәтижелері, балаларды ата-аналарынан айырып, жетімдер қатарына әкеп қосып отырған.

Қазіргі кездегі негізгі себебі болып біріншіден, ата-аналардың баласынан бас тартуы, екіншіден ата-аналық құқығынан шектелуі, үшіншіден әлеуметтік соққылардың нәтижесінде балалардың ата-ана қамқорынсыз қалуы, төртіншіден, атаананың тілеуінсіз туған нәрестелердің тууы саналады.

Отандық заңда-жетім балаларды екі категорияға бөліп қарастырады:

1. Жетім балалар

2. Қамқорсыз қалған балалар.

Жетім балалар қатарына бір не екі бірдей ата-анасынан айрылған балалар

жатады. Қамқорсыз қалған балалар қатарына-ата-анасы бар, бірақ, олармен әртүрлі жағдайдың нәтижесінде байланыстары үзілген балалар жатады.

Әлеуметтік жетімдік - бұл әлеуметтік құбылыс қоғамдағы балалар санынан көрінеді.

Оған:

-ата-аналарынан айрылған

-ата-аналары ата-ана құқығынан айрылған;

-ата-ана қарауынсыз қалған;

-ата-анасы белгісіз кеткен балалар жатады.

Әлеуметтік жетімдік-отбасындағы кризистік жағдайдан пайда болатын құбылыс болып табылады.

Әлеуметтік жетімдіктің көбеюінің себебі болып:

-ата-ана құқығынан айрылу;

-тұрғындардың тұрмыс жағдайларының нашарлауы;

-нашақорлық пен алкогольге құмарлық;

-ата-аналардың денсаулық жағдайына, физикалық немесе психикалық жағдайына байланысты балаларын тәрбиелеуге мүмкіндігі жоқ отбасылар санының өсуі;

-қалыпты өмір сүру мүмкіндігі жоқ отбасыларының көбеюі;

-кәмелет жасқа толмаған ата-аналардың балаларды тастап кетуі табылады.

Жетім балалар бұл жасы 18-ге толмаған немесе ата-аналары жоқ қайтыс болған. Яғни белгілі бір себептермен бала тәрбиесімен айналыспайды, бала жағдайын ойламайды. Осындай жағдайларда мемлекет пен қоғам бала қамқорлығын өзіне алады. Сонымен ата-ананың қамқорынсыз қалған бала санатына ата-анасы:

- қайтыс болған;

- ата-ана құқығынан айлылғандар;

-ата-ана құқығына шектелгендер;

-бас бостандығынан айрылғандар;

-бала тәрбиесінен бас тартқандар;

Балалардың, оның ішінде жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мемлекетіміз ұстанған саясаттың басым бағыттарының бірі болып табылады. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында осы санаттағы балалардың құқықтарын қорғау саласына қажетті нормативтік-құқықтық база

жасалынды. Қолданыстағы заңнамаға сәйкес әрбір бала отбасында ӛмір сүруге және тәрбиеленуге құқылы.

Жетімдіктің алдын алудың негізгі деңгей құқықтық база болып табылады.

Сонымен бірге, балалықты қорғау нақты қаржыны талап етеді. Қазіргі таңдағы балалықты қорғау қаржы экономикалық базасы кӛтеріле бастады. Жетім балаларды қамқорлыққа алудың мемлекеттік формалары жүзеге асады. Олар: уақытша қабылдау отбасылары, сәбилер үйі, балалар үйі, паналау үйі, мектеп-интернаттары, отбасылық үрдегі балалар үй.

Адамдардың ерекше категорияларымен жұмыс істейтін, олардың бойындағы достық пен сүйіспеншілік, бір-біріне деген түсіністік сезімдерін оята білетін әлеуметтік қызметкер және психологтар қажет.

Тәрбиеде әр балаға жеке қарау - бұл оқушыны басқалардан айырып тұрған жеке бас ерекшелігін есепке алу ғана емес. Бұл, бәрінен де бұрын, оқушыға әр уақытта және барлық қарым-қатынастарда жеке тұлға ретінде, іс-әрекеттің жауапты да өзін-өзі тани алатын субьектісі ретінде қарау. Жастық шақ-жеке тұлғаның қалыптасқан кезеңі. Бірақ жоғары сыныптағылардың бірден кӛзге түсетін ерекше тұлға екендігін ұмытпауымыз керек.

Жалпы алғанда, жыныстық дамуға байланысты мәселелер жасөспірімдерге тән нәрсе. Осы кезеңде деп жазады Л. И. Божович, «алғашқы рет қуатты биологиялық қажеттілікжыныстық елігу күйзелісімен санасы пайда болады және қалыптасады» деген пікірін білдіреді. Әрине, осы елігу депривациясы жасӛспірімді еліктіріп және оның көңіл-күйімен мінез-құлқының кейбір ерекшеліктерін түсіндіруі мүмкін. Сексуалды сәйкестіктің

қалыптасу мәселелері жетім балалар үйінің балаларында жыныстық жетілу кезеңінде де олардың мінез-құлқында көрінеді. Бүгін де педагог-практиктердің айтуы бойынша, сондайи мекемелеріндегі тәрбие жұмыстарына едәуір қиындық туғызатын әсіресе, жасөспірімдердің сексуалды бетімен кетушілігі, тәрбиеленушілер жыныстық өмірді ерте бастайды, қылмыстарға барады немесе жағымсыз іс-әрекеттің құрбаны болады. А. М. Прихожан, Н. Н. Толстых, М. И. Лисина жүргізген зерттеулер қорытындысы бойынша, егер отбасында тәрбиеленген жасөспірім өз әдеміліг туралы қарсы жыныс өкіліне айту ӛте сирек кездессе, балалар үйінде мұндай фактілер жеткілікті. Сондықтан да, олар жыныстық кезеңді ерте бастап, одан ұялмайды, қайта мақтан етеді. Жетім балалардың мінез-құлқындағы ауытқушылықтың негізгі себептері «сүйіспеншілікке қажеттіліктің» орындалмауы, бұл баланың жеке тұлғасының деформациялануына әкеледі.

Ата-ананың сүйіспеншілігіне қанықпаған бала тәрбиеге көнбейтін даму барысындағы тұлғалық, қиындықтарға, эмоциялық қысымға әкеледі, ол өтірік айтумен көреалмаушылық сезімдерінің дамуына әсер етеді.

Отбасы - жетім балалар үйінде тәрбиеленушілердің жанды тақырыбы, өйткені кейбіреулердің жан ұясы болмаған болса, екіншілерінің отбасы қарым - қатынасы жағынан тәжірибелері жеткіліксіз.

Сондықтан да балалар үйінде тәрбиеленген бала уақытында әлеуметтік рөлдерді және адамгершілік қасиеттерді қазіргі заманда өмір сүру жағдайларын меңгеріп алуы қажет. Ол арнайы даярлықты қажетсінеді, сонымен өз бетімен өмір сүруге дайындау дегеніміз - ол тәрбие шараларының кең ауқымы, біздің міндетіміз - тәрбиеленушілерімізге өз бетімен өмір сүру барысында бақытты табысты болуға көмектесу.

Ол үшін:

Салауатты өмір сүруге қажеттілікті қалыптастыру, жан саулығы, рухани саулық - мықты жанұяның негізі.
Отбасындағы ахуал, жақын адамдармен қарым - қатынас сауықтыру жүйесінің маңызды элементі болғандықтан, салауатты өмір салтын ұстану.
Адамның жыныстық сәйкестендіру, жыныстық қарым - қатынас мәселелерінде проблемаларды болырмау үшін, дер кезінде ағзада болатын барлық процестер туралы аппараттар беріп, ол процестерге жағымды қарым - қатына тәрбиелеу.
Балаларды өзіндік өмірге тәрбиелеудегі өзін - өзі тану сабақтарының рөлі өте үлкен.

Сондықтан да өзін - өзі тандауға арналған арнайы сауалнамалар, тренингтер мен тесттер жүргізу. Жасөспірімдік кезең адамның өз болашағына айырықша үңіліп қарайтын кезең, яғни өзіңмен - өзі ақылдасып, «Жан дүниесіне үңілуге құштар шағы» деуге болады. Сондақтан да, әсіресе жетім балалар үйі жағдайындағы балалардың өмірге бейімделуін, сонымен қатар олардың өзін - өзі құрметтей білуге үйрететін бірден - бір жол, осы білім беру саласындағы «өзін -өзі тану» бағдарламалары болып келеді. Олардың адамгершілік - рухани қасиеттері арқылы өзін -өзі реттеуі олардың өзін - өзі тәрбиелеуі арқылы жүзеге асырылады. Тұлғаның өзін - өзі реттеуі кезінде сыртқы ортаға, өз міндеттеріне саналы қатынасы және өз болашағына көз жүгіртіп, талаптанушылардың негізінде пайда болған қажеттілік - бұл өзін - өзі тәрбиелеу факторы. Адамның бойындағы қажеттілік, жауапкершілік, қызығушылық, абырой сияқты рухани сезімдердің дұрыс қалыптасуы тқлғаның ӛзін - ӛзі реттеуге толық мүмкіндіктер береді.

Педагогикалық - психологиялық процесте оқуға зорлау, тәрбиеге күштеу, бағындыру сияқты әрекеттер жасӛспірімдерді ынтасыз, жігерсіз, жігерсіз, яғни өзін - өзі реттеуден безіндіреді. Оқыту әдістемелері көбірек өзін - өзі реттеу жұмысына бағытталуы тиіс, деп санайды бір топ ғалымдар.

Жетім балаларға өзіндік жоспар құруға үйрету яғни, ол жоспар арқылы өзін - өзі есеп беру арқылы іс - әрекетін реттеуге, болашағын жоспарлауға, мақсатқа талпынушылығын арттыра алады, өз бетінше іс - әрекетін орындауға дайын болып, мүмкіндіктерді игереді.

Жеке адамның өзін - өзі сыйлауы неғұрлым төмен болса, оның бөлектенуі, жалғызсырап қиналуы соғұрлым көбірек болады. Өзін - өзі сыйлаудың төмендегінен барып адамдардың әлеуметтік талаптарының деңгейі барынша төмен болады, оны жасыру - адамды іс - әрекет атаулысынан тартыншақ етеді. Мұндай адамдар көбіне өз күштеріне сенбегендіктен алға қойған мақсаттарына жетуден бас тартады.

Ата - ананың бала тәрбиесіндегі қателіктер

Кеңес заманында ата-аналар мүлдем бөлек әлемде өскендей. Әңгіме бағзы замандағы ата-бабамыздың емес, Кеңестер одағында қалыптасқан әдеттері сөз болмақ. Ол кезде ата-аналар баласының психологиясына үңілуге мүмкіндігі де, мұршасы да болмаған - кінәлай алмайсың. Қазір бізде бар дүние ол кезде жоқ болды. Уақыт өзгерді. Баланың психологиялық денсаулығына көңіл бөлу өте маңызды. Сонымен, балаңыздың бақытты болып өсуі үшін не істеу керек? Бала тәрбиесіндегі жақсы мен жаманның ара-жігін ажыратып, кейбір ойланбай айтылған сөздердің бала психикасына маңыздылығын байқайық.

«Төсегіңе барып ұйықта» Кеңес заманында кішкентай баланың өз манежі болуы керек деген ереже болды. «Сен енді үлкенсің, жалғыз жатып ұйықтап үйрен» - дейтін еді бізге әке-шешеміз. Қазіргі педиатрлар мен психологтар кішкентай баланың қайда жатып ұйықтауын тек ата-анасы шешпейді деп санайды. Егер кішкентай балаңыз анасының жанында жатып ұйықтағысы келсе, бетін қайтармаңыз. Бұл жерде, әрине, бірқатар ыңғайсыз тұстары бар екені рас. Дегенмен анасының қойнында жатқан баланың ұйқысы тыныш та, тәтті болады. Кішкентай баланың қаперсіз ұйқысы - бірінші кезекте.

«Тамақ беретін уақыт болды» Бұрындары жаңа туған нәрестелерді қатаң тәртіппен емізетін. Бала қыңқылдап тамақ сұрап жыласа да, емізетін уақыттың арасы 3 сағат болуы тиіс, уақыт тәртібін сақтау керек деген ережемен тамақтандыратын. Қазір педиатрлар пікірін өзгерткен. Бала қай кезде тамақ сұраса, сол уақытта беру керек. Өзіңіз де тыныш, балаңыз да тыныш. Сондай-ақ, далада ойнап жүрген баланы желкелеп әкеліп мәжбүрлеп тамақ берген де дұрыс емес. Қарны ашқан бала өзі-ақ тамақ сұрап, рахаттанып жейді.

«Онда мен сені жақсы көрмеймін» Бұрындары бала бір нәрсені істемей қойса: «онда сені жақсы көрмеймін» деп қорқытатын. Ата-ана баланың ананаға деген махаббатын осылайша саудаға салды. Бұл барып тұрған бопсалау! Кішкентай бала ештеңкеге қарамастан ата-анасын шексіз сүйеді. Оны ересек адам түсіне тұра, баланың бойына қорқыныш, күмән, күдік ұялатып, мазасын кетіреді. Ондай сөз баланың титтей жүрегіне қаяу салады. «Не істесең де, мен сені өмір бойы жақсы көремін» - деп айтудан жалықпаңыз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.