Жаңа Жібек Жолы туризм ретінде болашағы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКА, ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА УНИВЕРСИТЕТІ

«Әлеуметтік жұмыс және туризм» кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

« » 2020 ж.

5В090200 «Туризм»

«Қазақстан аумағындағы Ұлы жібек жолындағы туризмнің әлеуметтік-экономикалық әсерлері»

тақырыбына

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Орындаған

(қолы) Т. А. Ә.

Орындаған:

Ғылыми жетекшісі

Ғылыми атағы, ғылыми дәрежесі

(қолы) Т. А. Ә.: (қолы) Т. А. Ә.

Орындаған:

Нормалық бақылаушы

Ғылыми атағы, ғылыми дәрежесі

(қолы) Т. А. Ә.:

(қолы) Т. А. Ә.

Нұр-Сұлтан 2020

ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКА, ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА УНИВЕРСИТЕТІ

Бекітемін

Кафедра меңгерушісі

Абдугалина С. Е. п. ғ. к.

« » 20__

«Қолданбалы ғылымдар» факультеті

«Әлеуметтік жұмыс және туризм» кафедрасы

5В090200 - «Туризм» мамандығы

Cтудент Орымбаева Малика Бақбергенқызы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУҒА ТАПСЫРМА

Дипломдық жұмыстың тақырыбы «Қазақстан аумағындағы Ұлы жібек жолындағы туризмнің әлеуметтік-экономикалық әсерлері»

Университет бойынша 20__ жылғы «___» бұйрықпен бекітілген.

Біткен жұмысты тапсыру мерзімі « » 20__ ж.

Жұмысқа бастапқы деректер

Дипломдық жұмыста зерттелуге тиіс түсініктер тізімі немесе дипломдық жұмыстың қысқаша мазмұны:

а) Ұлы Жібек жолы - зерттеу объектісі ретінде: пайда болу тарихы мен дамуы

ә) Ұлы Жібек Жолының Қазақстан аумағындағы туризм дамуы мен экономикалық әсері

б) Жаңа Жібек Жолы туризм ретінде болашағы

Графикалық материалдар тізімі (міндетті түрде болуы керек сызбалары нақты көрсетілген)

Тапсырма берілген күн « » 20 ж.

Кафедра меңгерушісі Абдугалина С. Е.

(қолы) Т. А. Ә.

Жұмыстың жетекшісі Садыкова Р. К.

(қолы) Т. А. Ә.

Тапсырманы орындауға қабыл алдым

Студент Орымбаева М. Б.

(қолы) Т. А. Ә.

Мазмұны

Кіріспе4

1 Ұлы Жібек жолы - зерттеу объектісі ретінде: пайда болу тарихы мен дамуы 6

1. 1 Ұлы Жібек Жолы пайда болуы тарихы 6

1. 2 Ұлы Жібек жолындағы қазақ бөлігі 9

2 Ұлы Жібек Жолының Қазақстан аумағындағы туризм дамуы мен экономикалық әсері 20

2. 1 Қазақстан аумағында Ұлы Жібек Жолы туризм ретінде дамуы жолдары 20

2. 2 Қазақстан аумағындағы Ұлы жібек жолындағы туризмнің әлеуметтік-экономикалық әсері 24

2. 3 Ұлы Жібек жолы дамуының қазіргі шетелдік жобалары 28

3. Жаңа Жібек Жолы туризм ретінде болашағы 33

3. 1 Жаңа Жібек жолының Қазақстандық аумағында туристік қызметтер нарығының даму ерекшеліктері 33

3. 2 Қазақстандағы Жібек жолының туристік имиджін дамыту перспективалары 36

Қорытынды39

Пайдаланған әдебиеттер тізімі41

Қосымшалар . . .

Кіріспе

Қазіргі уақытта халықаралық туризм сыртқы экономикалық қызметтің қарқынды дамып келе жатқан салаларының бірі болып табылады. Туризмнің жалпы әлемдік экономикаға, сондай-ақ жекелеген елдер мен аймақтардың экономикасына әсерінің тұрақты өсуі әлемдік экономиканың қалыптасуы мен дамуымен бірге жүретін маңызды, тұрақты және ұзақ мерзімді тенденциялардың бірі болып табылады.

Әлемдік туризм индустриясы туристер мен экскурсиялардың үнемі өсіп келе жатқандығымен, аймақтар мен қабылдаушы елдер арасындағы бәсекелестіктің артуымен сипатталады. Туризмді кеңейту мен дамытудың маңыздылығы өнеркәсіптің басқа экспорттық секторларға қарағанда артықшылықтарымен және экономикалық, әлеуметтік, саяси, гуманитарлық және басқа да функцияларды орындай отырып әр түрлі ерекшеліктерге ие болуымен күшейтіледі.

Дүниежүзілік туристік ұйымның (ЮНВТО) болжамы бойынша туризмнің одан әрі өсуі барған аумақтардың тізбесін жаңарту мен кеңейтуге байланысты болуы керек, өйткені әлемдік туристік нарықтың дәстүрлі аудандары рекреациялық мүмкіндіктің шегіне жетті [1] . Осыған байланысты, Қазақстан Республикасының әлемдік туристік нарықта өз орнын табуға бірегей мүмкіндігі бар, өйткені біздің мемлекет табиғи ландшафттары, күрт қарама-қайшы климаттық аймақтардағы көркем аймақтарымен ерекшеленеді, сапар халықаралық туристердің кең сұранысын қанағаттандыра алады.

Тақырыпттың өзектілігі - Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы «Ұлы Жібек жолы» халықаралық туристік жобасының белсенді қатысушысы болып табылады. Ұлы Жібек жолы - Қытайдан Таяу Шығыс және Еуропа елдеріне апаратын керуен жолдарының жүйесі. Бұл сегменттің едәуір бөлігі Орта Азия мен Қазақстан аумағы арқылы өтті. Жібек жолы сауда жолы ретінде біздің эрамызға дейінгі III ғасырда пайда болып, біздің ғасырдың XVI ғасырына дейін созылды. Ежелгі керуен жолының солтүстік тармағы Қазақстан арқылы өтті. Антикалық дәуірдегі Қазақстан бөлігіндегі негізгі қалалар Отырар, Түркістан, Тараз, Испиджаб болды [2] . Қазіргі Қазақстанда Жібек жолымен байланысты негізгі аймақтар - Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Алматы, Маңғыстау және Қызылорда облыстары.

Зерттеу құралы - Қазақстан аумағындағы Ұлы жібек жолындағы туризмнің әлеуметтік-экономикалық әсерлері.

Жұмыстың негізге мақсаты - туризм саласындағы материалдарды талдау және қорытындылау неізінде дайындалған, Қазақстанда Жібек Жолын зерттеу мен дамуы жөніндеі ұсыныстарды әзірлеу.

Қойылған мақсаттарға сәйкес аталған жұмыста мынадай міндеттер шешіледі:

- Ұлы Жібек Жолы пайда болуы тарихын зерттеу;

- Қазақ бөлігінде Ұлы Жібек жолдарын және тарихын зерттеу;

- Қазақстан аумағында Ұлы Жібек Жолынның туризм ретінде маңызын анықтау;

- Ұлы жібек жолындағы туризмнің әлеуметтік-экономикалық әсеріне анализ беру;

- Ұлы Жібек жолы дамуының қазіргі шетелдік кезеңдерін зерттеу;

- Ұлы Жібек жолының Қазақстандық аумағында туристік қызметтер нарығының дамуы қарастыру;

- Жаңа Жібек Жолын туристік имиджін құрастыруға талаптарды жазу.

Зерттеудің әдіснамалық негізінде жүйелі талдау, салыстыру, жалпылау және үйлестіру әдістері, статистикалық мәліметтер мен ғылыми басылымдар талдауы жатқызылды.

Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Ұлы Жібек жолы - зерттеу объектісі ретінде: пайда болу тарихы мен дамуы

1. 1 Ұлы Жібек Жолы пайда болуы тарихы

Ұлы Жібек жолы - өркениеттің ең маңызды және ең үлкен жетістіктерінің бірі, оны бүкіл тіршілік ету кезеңінде басты сауда-трансазиялық артерия рөліне қоюға болады. Бұл адамзат тарихындағы Жерорта теңізінен Тынық мұхитына дейінгі елдер мен халықтарды байланыстыратын алғашқы жол, ол арқылы көптеген ғасырлар бойы тауарлар, идеялар, технологиялар мен қолөнер алмасу өткізіледі. Саяхатшылар мұндай ұзақ және қиын сапарды еңсеріп, күрделі қиындықтардан қорықпады. Олар көшпелілердің шабуылдарынан да, сусыз азиялық шөлдерден де қорықпады, кейде жол бағытында «адамдар мен жануарлардың сүйектерінен» табуға болатын [1] .

Бірнеше ғасырлар бойы өмір сүріп келе жатқан Ұлы Жібек жолы өзін өзі -өткен аймақтарда, экономикалық, политехнологиялық және мәдени прогрестің маңызды факторы ретінде көрсетті. Оның жалғасып жатқан пікірталастар, Ұлы Жібек Жолынның өзектілігін көрсетеді. Алайда тарихи Ұлы Жібек жолы тиісті аймақтардың экономикалық қажеттіліктеріне сәйкес өздігінен қалыптасқанын атап өтеміз, бүгінде оның аналогын жасау үшін барлық қосымша саяси және экономикалық шаралар ұймдастыру қажет болады.

Түрлі дереккөздерді талдай отырып, Ұлы Жібек жолы (Graf silk road) - Батыс Еуропа мен Қытайды біріктіретін керуен сауда жолдарының біртұтас трансконтинентальды жүйесі деп айтуға болады. Оның пайда болуы б. з. дейінгі 2 ғасырдан басталды. [2] (б. з. д. III ғасырдан басқа деректерге сүйенсек[3] ) және XV ғасырға дейін жұмысын жалғастырды.

«Жібек жолы» терминін 1877 жылы неміс географы Ф. Фрихтхофен Шығыс пен Еуразияның батыс бөлігінің байланысын белгілеу үшін ұсынған [4] . Еуразия тарихындағы маңыздылығы және 7 мың шақырымнан асатын бүкіл капитализмге дейінгі дәуірдегі ең ұзын жол үшін «Ұлы» сын есімі енгізілді. Сонымен қатар, мұндай ұлы жолдың атауы сингулярды білдірсе де, іс жүзінде бәрі басқаша болды. Ұлы Жібек жолы жалғыз тас жол емес, бірнеше бөлікке бөлінді: Орталық Азия мен Таяу Шығысты Жерорта теңізі мен Үндістан арқылы жалғайтын Лапис лазулы бағыты. Қара теңізден Дон жағалауларына дейін созылған шығыс Түркесатаннан Қытайға және Дала трассасына дейінгі Джейд бағыты, ал сол жерден оңтүстік Оралдағы сарматтар мен ермексаздар - Ертіс пен Зайсан көлінде. Алайда, II ғасырда бұл жолдар біріктіріле бастады және соңында Шығыс пен Батысты байланыстыратын екі негізгі жол қалды [5] .

Оңтүстік жол - Қытайдың солтүстігінен Орта Азия арқылы Орта Шығыс пен Солтүстік Үндістанға дейін;

- Солтүстік жол - Қытайдың солтүстігінен Памир мен Арал теңізі арқылы Төменгі Еділге және Қара теңіз бассейніне дейін.

Осы екі маршруттың арасында оларды бір-бірімен байланыстыратын ұсақ жолдар болды. Керуендердің негізгі бағыттары солтүстік жолға, содан кейін оңтүстікке ауысты.

Тарихшылар Ұлы Жібек жолының пайда болуы Қытай, Орта Азия, Үндістан, Таяу Шығыс және Жерорта теңізі сияқты ірі мемлекеттік құрылымдардың өмір сүру жағдайында мүмкін болды деп санайды. Бұл келу аудандарына созылған орталықтандырылған органның болуы керуен жолдарында қауіпсіздікті қамтамасыз ете алатындығына байланысты.

Ұлы Жібек жолының жұмыс істеуі көліктік коммуникациялардың инфрақұрылымын қамтамасыз ету үшін өндірістегі халықаралық еңбек бөлінісінің жүйесін құруды қажет етті. Сауда үлкен қашықтықты жеңуді білдіретіндіктен, қажетті нарықтық инфрақұрылым өткізу пункттерінің, мамандандырылған базарлардың, қолма-қол ақшаны есеп айырысудың тұрақты режимінің және т. б. болуы қажет етті.

Ұлы Жібек жолы өз арқасында пайда болған көптеген қалалардан өтті. Бір-бірінен екіншісіне бір күнде жетуге болатын еді, бірақ қазір жолдар шөлді құммен жабылған. Бір кездері мұнда бірнеше адам саны жиналды, өйткені әртүрлі сауда нүктелері болды: саудагерлер мен олардың серіктеріне түнеу, тамақ пен сусын табылған. Ұлы Жібек жолы Орталық Азия өркениетін құрды.

Ұлы Жібек жолының бойындағы көптеген қалалар біркелкі дамымаған: олардың кейбіреулері үлкен, ал кейбіреулері шағын өткізу пункттері ретінде қызмет еткен (түнеу) . Ұлы Жібек жолының әртүрлі аймақтарында әртүрлі діндер мен идеологиялар болған.

Жібек жолының дамуы көбінесе экономикалық факторларға байланысты болды. тауарлармен алмасу процесі, әдетте, тауарлардың шығыстан батысқа қарай жылжуын көздеді, бірақ жолдың ұзақтығы көбіне еуропалықтардың сатып алу қабілетімен анықталды, ол тұрақты емес еді. Ежелгі қоғамның құлдырауына және экономиканың натурализациясына байланысты Батыс Еуропа тек 11 ғасырдан бастап, жетілген феодализм кезеңінде қалпына келтірілді. Еуропадан басқа, Таяу Шығыс және Үнді елдері шығыс тауарларын тұтынушылар болды. Осының арқасында Еуропа оған деген қажеттілікті уақытша тоқтата бастаған алғашқы орта ғасырларда да жол тоқтатылған жоқ. Арабтар жаулап алғаннан кейін тауарлар Испанияға дейінгі жерорта теңізінің оңтүстігінде тұтыныла бастады.

Ұлы Жібек жолы бойымен көптеген тауарлар тасымалданды: жібек, зергерлік бұйымдар, әскери техника, тері, жүн, кілемдер және басқалар. Алайда бұл жол неге Ұлы Жібек жолы деп аталады?

Бұған бірнеше себептер бар:

Жібек өте маңызды қасиетке ие - зарарсыздандыру. Бұл бит, бөшкелер мен төсек жапқыштары жібек киімде жоқ дегенді білдіреді. Осыған байланысты «асыл адамдар мен олардың қызметшілері ғана емес, қарапайым адамдар мұндай матаны алуға ұмтылды» [6] .
Жібекті тасымалдаудың қарапайымдылығы және мұндай тауардың бағасы.
Жібек Шығыстан Батысқа тасымалданған алғашқы және негізгі тауар болды.

Жігерліліктің отаны Қытай болды. Онда V-VI ғасырларға дейін оның монологы болды, бірақ содан кейін барлығы Орта Азиямен қатар ең ірі өндіріс ошақтарының бірі болып қала берді. Орта ғасырларда Қытай фарфор мен шай экспорттайды. Таяу Шығыс және Орта Азия елдерінің мамандануы жібек жолымен шығысқа, яғни Қытайға жіберілетін жүн және мақта маталарын өндіруді қамтиды. Тамақты және дәрі-дәрмектерді сақтауға арналған дәмдеуіштер Еуропаға Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінен әкелінді.

Сауда операцияларын жүргізу кезінде еуропалықтар шығыс тауарларын қымбат сатып алды, бірақ олардың орнына жоғары сапалы тауарларды ұсына алмады, сондықтан алтын немесе күміспен төленді, бұл Батыс Еуропа мен Шығыстың арасындағы пассивті сауда балансын көрсетті.

Жібек жолы өзінің бүкіл өмір сүру кезеңінде Еуропадан шығысқа қымбат металдарды «айдауға» арналған арна ретінде қызмет етті. Бұл экономикаға кері әсерін тигізді, өйткені мұндай айдау ақша жүйесіне кері әсерін тигізді. Осы себепті еуропалық билеушілер шығыс өндірісі тауарларын тұтынуға және шығысқа алтын мен күміс түріндегі қымбат металдарды экспорттауға шектеулер қойды. Алайда, қабылданған шаралар аз ғана нәтиже берді. Еуропалық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігі шығыстық индустриялық төңкеріс өрісімен аз немесе аз салыстырылды.

«Жібек жолы» тек тауарлардың ғана емес, сонымен бірге олардың болуы мен өндіріс технологиялары туралы ақпараттың берілуіне де ықпал етті. Мысал ретінде кең таралған жібек өндірісі, ол алдымен Қытайда жасалып, содан кейін шығыс Түркіменстанда, Иран мен Грецияда шығарыла бастады. Жағдай қағаз жүзінде бірдей, оны еуропалықтар сатып алды, ал 13 ғасырдан бастап олар өздері шығара бастады. Өз кезегінде қытайлар Ұлы Жібек жолының арқасында бұршақ, пияз, қияр, сәбіз және т. б. сияқты ауылшаруашылық дақылдарын игерді. Осылайша, керуен саудасы кезінде Батыс индустриялық инновацияларды, ал шығыс - ауылшаруашылық өнімдерін алды, бұл бұрын-соңды болғанды растайды. XVIII-XIX ғасырларға дейін жартылай сақталған шығыстың орта ғасырлық технологиялық артықшылығы. Алайда, Ұлы Жібек жолының белсенді қызмет ету дәуіріндегі еуропалықтар фарфордан жасалған ыдыс пен қару-жарақ өндірісі сияқты технологиялық өндірістің кейбір құпияларын білігу мүмкін болған жоқ.

Ұлы Жібек жолы бойымен өткен тауарларға деген үлкен сұранысқа, сондай-ақ оның қарқынды дамуы мен өркендеуіне қарамастан, Ұлы Жібек жолы уақыт өте келе бұзыла бастады және 15 ғасырдың аяғында мүлдем тоқтап қалды. Сонымен қатар, Орталық Азия өркениеті, сонымен қатар керуен жолында болған көптеген қалалар «жойылды».

Бұл оқиғаның шығуының себебі еуропалықтардың Үндістан мен Қытайға теңіз бағытын ашуы болды. Бұл кеме мың түйе сияқты көптеген өнімді өткізетіндіктен, басты себеп. Оның үстіне, кемелер жүктерді жердегіден гөрі тезірек тасымалдайды, нәтижесінде жүктерді тасымалдау құны азаяды.

Қорытындылай келе, Ұлы Жібек жолы Азия мен Еуро халықтарының өмірінде маңызды экономикалық және саяси маңызға.

1. 2 Ұлы Жібек жолындағы қазақ бөлігі

Ұлы Жібек жолы - Қытайдан Таяу Шығыс және Еуропа елдеріне апаратын керуен жолдарының жүйесі. Бұл сегменттің едәуір бөлігі Орта Азия мен Қазақстан аумағы арқылы өтті.

Жібек жолы сауда жолы ретінде біздің эрамызға дейінгі III ғасырда пайда болып, біздің ғасырдың XVI ғасырына дейін созылды. Жібек жолының бойында орналасқан ежелгі сауда қалалары көптеген жойқын соғыстарды, жойылуды, жанжалды, ашаршылық пен індетті көрді. Олардың кейбіреулері мәңгіге еніп, тек ұрпақтарына атсыз қирандылар қалдырды, ал басқалары отқа оранып, бірнеше рет құрып кетті, бірақ әлемді байлықпен, көк күмбездермен және кесене мен мешіттердің теракоталық лигатурасымен таңқалдырды [7] .

Ғасырлар бойы көп тілді базарлар шулы болды, жүздеген жылдар бойы шаңды керуен жолдарда еуропалықтар үшін асыл тастар мен жібек, дәмдеуіштер мен бояғыштар, алтын мен күміс, оңтүстік экзотикалық құстар мен жануарлар сатылды. Жібек жолы қымбат сауданы ғана емес, мұнда екі түрлі өркениетті - ерекше мәдени дәстүрлері, діни сенімдері, ғылыми және техникалық жетістіктері бар Шығыс пен Батысты кездестірді.

Шығысында Қытай мен Үндістанның, батыста еуропалық әлемнің, солтүстігінде Еділ мен Сібірдің, оңтүстігінде Персия мен Арабияның арасында орналасқан Орталық Азия екі мың жылға жуық уақыт бойы үлкен сауда жолдарының, әлемдік өркениеттер мен мәдениеттердің тоғысында тұрды. Тарих біз үшін көп нәрсені сақтаған жоқ. Ғасырлар шаңы ежелгі қалаларға кірді, бірақ археологтар мен қалпына келтірушілердің абайлап қолдары біз үшін ежелгі мәдениеттің сирек кездесетін қазыналарын - жеті өзен мен Орталық Азияны тауып, қалпына келтіре алды.

Жібек жолы бағыты ештеңеге байланысты болған жоқ, ғасырлар бойы әртүрлі себептерге байланысты өзгеріп отырды, оның әртүрлі бөлімдері мен филиалдары үлкен мәнге ие болды, ал басқалары, керісінше, қурап қалды, ал қалалар мен сауда орындары ескірді. 6-7 ғасырларда Қытайдан батысқа қарай Жетісу мен Қазақстанның оңтүстігі арқылы өтетін ең қызықты жол болды(сурет 1) . Ал Орталық Азия мен Қазақстан аумағы арқылы өтетін Ұлы Жібек жолы VIII-XII ғасырларда ерекше шыңға жетті [8] .

1 - сурет - Ұлы Жібек Жолы

Ескерту - Ақпарат интернет көзінен алынған

Кең аумақ әлі күнге дейін осы бөлімде ғасырлар бойы жүріп келе жатқан түйе керуендерінің қадамдарын еске түсіреді. Жолдың бұл бөлігі сәулет, қала құрылысы және өнердің тарихи ескерткіштерінің ерекше кешенімен ұсынылған.

Қалалар: Отырар, Тараз, Сайрам (Испиджаб), Түркістан (Иаси), Суяб, Баласағұн және басқалары тек сауда орталықтары ғана емес, сонымен бірге ғылым мен мәдениеттің орталығы болды. Ежелгі уақытта Тараз көпестер қаласы деп аталды. Тар көшелер, ағындар тәрізді, орталыққа - полифоникалық базар [8] .

Тараздағы базар бүкіл өмірдің орталығы болды(Қосымша А) . Базарға және базардың айналасына асфальтельдер, керуен-сарайлар, үйшіктер, саңырау аулалар, қолөнер шеберханалары бар қала пайда болды. Әлемнің түкпір-түкпірінен адамдар бірдеңе сату, сатып алу немесе айырбастау үшін базар алаңына жиналғанға ұқсайды. Базарда сіз бәрін сатып, сата аласыз. Ежелгі адамдар шынымен: «Тараз базары - әлемнің айнасы» деп шынымен айтқан. Көптеген ғасырлар бойы Тараз түсті металлургияның маңызды орталықтарының бірі болып қала берді. Тараз шеберханаларының мыс бұйымдары - құмыралар, қобдишалар, шамдар, қару-жараққа арналған бұйымдар, киім және ат әбзелдері, бүкіл әлемге таралды.

Құю өнерінің мысалы ретінде Түркістандағы Ахмет Яссауи кесенесінің өлшемі бойынша теңдесі жоқ салт-дәстүрлі қазандық табылады. Оның диаметрі 2, 2 метр, салмағы екі тонна. 1896 жылы Нижний Новгородта өткен бүкілресейлік көрмеде қара түсті күмістен жасалған қазақ білезіктері сенсация жасап, алтын медальдармен марапатталды. Мың жарым жыл бұрынғыдай, заманауи жасыл базар бір жерде шулы. Осы күндері сіз сауда арадаларын аралап жүргенде, мыңдаған жылдар бойы шаңды аяғыңыздың астында сезесіз.

Отырар. «Саяхатшы! Міне, бекіністі қаланың қирандылары. Шыңғысханның қабырғалары жанында жарты жыл бойы Орталық Азия мен Кавказға, Ұлы Ресей мен Шығыс Еуропа елдеріне жасалған шабуылдан ұстап, кейінгі ғасырларда шетелдік басқыншыларға қаһармандықпен қарсы тұрды», - делінген осындай жазба. Отырар археологиялық мұражай-қорығының аумағына кіре берісте шойын плитасы орнатылды. Отырар оазисіне Ұлы Жібек жолының керуен-сарайларымен байланысқан 150-ден астам шағын қалалар, бекіністер, қамалдар және бекіністі қоныстар кірді [8] .

Оның төрттен бір миллионға жуығы өмір сүрді. Отырар орнындағы алғашқы қала қонысы біздің дәуірімізге дейінгі 2 ғасырдан басталады. Оның негізін қалаушылар - қаңлылар - сақтардың ұрпақтары. Отырар - орта ғасырдағы ұлы ғалым және философ Абу Наср ибн Мұхаммедтің туған жері, ол тарихқа әл-Фараби деген атпен енген. Бұл ойшыл 870 жылы туып, 950 жылы қайтыс болды. Философиялық тереңдігі мен энциклопедиялық білімі үшін Әл-Фараби тірі кезінде Аристотельден кейінгі адамзаттың екінші ұстазы деп аталды.

Түркістан (Яссы) . Қала біздің заманымызға дейінгі 490 жылы пайда болған. Қала өзінің ең үлкен өркендеуіне VII ғасырда қол жеткізді. Ол кезде ол көп қозғалатын, базарлары көп, керуендер пойызы шексіз болатын. Қаланың даңқы бүкіл мұсылман әлеміне тарады. Бұған көбінесе держава, сопылықтың уағыздаушысы, Ясавия аскетикалық бауырластықтың негізін қалаушы, қарапайым халықтың тілінде жұмыс істеген ақын Қожа Ахмет ибн Ибрахим әл-Яссауидің есімі ықпал етті. Оның өлеңдері рифамен танысуға уақыттары жетпей, танымал болды, оның отты уағыздары қажылардың көпшілігін қызықтырды. Дәл сол кезде олар Яссы туралы «екінші Мекке» деп айта бастады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.