Описторхоз - табиғи ошақтың инвазия
Қазақ ұлттық аграрлық университеті
Ветеринария факультеті
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы
Реферат
Тақырыбы:Треметодоздар-антропозооно здарописторхоз.
Орындаған:Жайнақова Сабина
Тексерген:Жантилеева Л.О.
Жоспар:
І.Кіріспе-------------------------- ----------------------------------- ----------------3-4
ІІ.Негізгі бөлім
А)Описторхоздың себептері-------------------------- ------------------5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ә)Патогенезі және клиникалық көріністері. Клиникалық және зертханалық диагноз қою.------------------------------- -----------------------6-7
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Б)Опистрхориозды емдеу, алдын алу шаралары.----------------8
ІІІ.Қорытынды---------------------- ----------------------------------- ------------9
ІV.Пайдаланған әдебиеттер тізімі
І.Кіріспе
Описторхоз - қоздырғышы трематодоздар класына жататын, ішектен тыс, нәжіс - ауыз механизмі арқылы берілетін, табиғи - ошақтық биогельминтоз, оған аурудың созылмалы өтуі, көпшілігінде бауыр - өт жүйесі мен ұйқы безінің зақымдануы тән. Описторхоз - гeльминт ауруы, клеткалардың классикалық паразиттік құрттарынан туындаған және гепатопанкреобилиялық жүйенің бұзылуына байланысты. Остистрохиоздың жүруі безгегімен сипатталады, іштің ауыруы, тәбет бұзылуы, тері бөртпесі, сарғаю, гепатоспленомегалия, диспепсия, Астматикалық бронхит, астеновегетативті синдром. Опистроркиоздың диагностикасы он екі елу ішектегі құрамында және нәжісте описторщицы жұмыртқаларын анықтауға негізделген, серологиялық нәтижелер, биохимиялық қан талдау деректері, аспаптық зерттеулер (Ультрадыбыстық, холецистохолангиография, CT). Опистрхориозды емдеу үшін антельмицит қолданылады (празиквантел, азинокс), холеретикалық және ферменттік препараттар.
Этиологиясы
Этиологиясы. Описторхоздың екі түрі кездеседі (гректің opisten - артқы жағы және orchis - ұрық безі, артқы ұрық безі): Opisthorchis felineus (мысық немесе сібір сорғыш құрты) және Opisthorchis viverrini (тропикалық елдерде тараған - Тайланд, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Малайзия, Индия және басқа).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Морфологиялық ерекшеліктері мен тіршілік циклі. Гельминттің
Морфологиялық ерекшеліктері мен тіршілік циклі. Гельминттің денесі ланцетке (жалпақ) ұқсайды, ұзындығы 13 мм және көлденеңі 1-3,5 мм. Алдыңғы жағында екі сорғышы бар. Артқы жағында - екі ұрық безі, көптеген жұмыртқасы бар, жатыры цепеннің орта бөлігінде орналасқан. O. felineus жұмыртқалары қоршаған ортада біраз төзімділік көрсетеді. Су қоймаларында жұмыртқалар тіршілік қабілеттілігін бір жылға дейін сақтайды. Жазда топырақта күн сәулесінің әсерінен және қыста салқындықтан 3-10 күн ішінде өледі. Метацеркарий төменгі теператураға өте төзімді: -8-12С теипературада тіршілік қабілетін 20 күнге дейін кейде, одан да ұзақ сақтайды, ал -25С - 72с, -30С-6с, -40С - 3 сағат бойы сақтайды. Балықты тұздағанда тұз концентрациясы 15 % болғанда метацеркарий 5-10 тәуліктен кейін өледі. Балықты 20 минут ыстап сүрлегенде, пісіргенде және де 3 аптадан кем емес түтіндеп кептіргенде, балықтың 1 кг салмағына 120-140г. тұз жұмсап 2-3 күн тұздағанда, метацеркарийлер тіршілік қабілеттілігін жоғалтады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Эпидемиялық процестің сипаттамасы
Описторхоз - табиғи ошақтың инвазия. O. felineus Обь және Ертіс
3
(Батыс Сібір, Қазақстан), Днепр, Еділ, Двина, Неман өзендерінде жиі кездеседі. O. viverrini тудыратын описторхоз тропикалық елдер (Тайланд, Лаос, Камбоджа, Малайзия, Индия және т.б.) тұрғындарының арасында кең тараған. Сонымен қатар бұл инвазияның таралуы біріңғай емес, ол қосымша ие түрі тұқы балықтардың таралуына да байланысты. Мысалы, Сібірде тұқыларға жататын шабақ көп жағдайда O. felineus - пен залалданған. Дунай суларында описторхозды таратуда шабақ пен линьнің маңызы үлкен, Голандияда - густера, шабақтар. Инвазия (метацеркарийдің) мөлшері тұқылар арасында 10-нан 95 % дейін ауытқиды және балық түрлерінің қабылдағыштығына байланысты (С.А. Беэр, 1985). Қазақстанда тұқылардың ең жоғарғы залалдануы Ертіс, Тобыл, Есіл өзендерінде байқалады. Бұл өзендердің алабы табиғи - ошақтық аймақ, ондағы тұрғындардың описторхозбен залалдануы 30-50 % жетеді. Ақмола, Павлодар, Қостанай, бұрынғы Жезқазған, Семей және бұрынғы Торғай облыстарының аумағы адамдардың осы инвазиямен сырқаттанушылығына бейім қолайсыз аймақ болып табылады. Описторхоздың эпидемиялық процесі паразитарлық жүйенің күрделілігімен анықталады. Даму циклі мына бағытта өтеді: көптеген ақырғы иелер - -- аралық иесі (моллюска) - -- қосымша (аралық) иелері (карптардың әр түрлері). Осы жүйенің әр бөлігі эпидемиялық процестің көріністеріне әсер ететін табиғи, шаруашылық және әлеуметтік факторлармен әрекеттеседі. Қазақстанның кейбір аймақтары жоғары эпидемиля болып есептеледі (инвазия айналымының мөлшері 85 % және одан да жоғары). Мысалы, республика бойынша осы аурумен сырқаттанушылықтың 49,4 пайызы Ақмола облысының, ал 36,8 пайызы Павлодар облысының үлесіне тиеді. Описторхоз инвазиясы эпидемиялық процесс көріністерінің пәрменді пайда болуының бастапқы шарты - табиғи және әлеуметтік факторлар: тұқы тұқымдас балықтарға бай өзендер мен көлдердің болуы және олардың су қоймаларының тұрмыстық, коммуналдық қоқыстармен, кемелермен тез ластануы.
4
ІІ.Негізгі бөлім
А)Описторхоздың себептері
Описторхиоз гельминттердің екі түрін тудырады: Opisthorchis felineus және Opisthorchis viverrini. Ресейде патогендіктің таралуы жиі кездеседі. felineus - сібір немесе мысық шырыны. Бұл тегіс гельминт ұзындығы 4 - 20 мм, ені 1 - 4 мм, ланцетат, ауызша және іш қуысы бар сорғыштармен жабдықталған. Описторхоз, O деп аталады. viverrini Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде кездеседі.
Опистористің дамуы иелердің үш есе өзгеруімен байланысты: ракушки -- бірінші аралық хост, екінші аралық -- тұзды отбасының тұщы балықтары (шірік, тұқы, тері, қарама-қарсы, иде, roach және басқалар.) және қорытынды -- сүтқоректілер (мысық, ит, түлкі, оттер, Арктикалық түлкі, әйгілі, адам), балықты жеу. Қорытынды хосттар жұмыртқаны сыртқы орта мен нәжіспен бірге личинкаларды шығарады. Бір уақытта тоғанда, жұмыртқа Codiella түрінің тұщы су асты суы арқылы алынады, өзгерістерге ұшырайтын денеде: алдымен жұмыртқа миражидианының сыртында, ол үнемі спороциттерге айналады, редия және церкария. Қою личинка (церарий) моллюскалық денеден және тұқы балықтың органына бекітілген тоғаннан, қоспа және бұлшықет тініне енгізілген, мистикалық қай жерде, метакерарийге айналады. Балық ағзасында болу, 6 аптадан кейін личинки инвазивті болады, т. е. түпкілікті иелерде описториозды тудыру мүмкіндігін алу.
Адамдарды және жануарларды инфекция инвазивті қолдану кезінде пайда болады, нашар емделді (шикізат, тұздалған) балық. Дуаденальді шырынның әсерінен личинкалардың капсуласы мен мембранасы еріп кетеді, метацералдың жалпы өт қабығына көшуіне себепші болады, ішек өтетін өт жолдары, сондай-ақ ұйқы безінің арналарында. Гепатопанкретик жүйесінде 3 - 4 аптада метакерарий ересек описторшиске айналады, жұмыртқа шығаруға қабілетті. Жұмыртқадан ересек адамдарға дейін гельминт дамуының толық циклі 4 - 4,5 ай. Адамның остисторщицы шапқыншылығы бірнеше адамнан он мыңға дейін өзгеруі мүмкін. Соңғы иесінің ағзасында мысық шырмауышы 20-25 жыл бойы паразиттерге ұшырауы мүмкі
5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ә)Патогенезі және клиникалық көріністері. Клиникалық және зертханалық диагноз қою.
Залалданған балықпен адамның ... жалғасы
Ветеринария факультеті
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы
Реферат
Тақырыбы:Треметодоздар-антропозооно здарописторхоз.
Орындаған:Жайнақова Сабина
Тексерген:Жантилеева Л.О.
Жоспар:
І.Кіріспе-------------------------- ----------------------------------- ----------------3-4
ІІ.Негізгі бөлім
А)Описторхоздың себептері-------------------------- ------------------5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ә)Патогенезі және клиникалық көріністері. Клиникалық және зертханалық диагноз қою.------------------------------- -----------------------6-7
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Б)Опистрхориозды емдеу, алдын алу шаралары.----------------8
ІІІ.Қорытынды---------------------- ----------------------------------- ------------9
ІV.Пайдаланған әдебиеттер тізімі
І.Кіріспе
Описторхоз - қоздырғышы трематодоздар класына жататын, ішектен тыс, нәжіс - ауыз механизмі арқылы берілетін, табиғи - ошақтық биогельминтоз, оған аурудың созылмалы өтуі, көпшілігінде бауыр - өт жүйесі мен ұйқы безінің зақымдануы тән. Описторхоз - гeльминт ауруы, клеткалардың классикалық паразиттік құрттарынан туындаған және гепатопанкреобилиялық жүйенің бұзылуына байланысты. Остистрохиоздың жүруі безгегімен сипатталады, іштің ауыруы, тәбет бұзылуы, тері бөртпесі, сарғаю, гепатоспленомегалия, диспепсия, Астматикалық бронхит, астеновегетативті синдром. Опистроркиоздың диагностикасы он екі елу ішектегі құрамында және нәжісте описторщицы жұмыртқаларын анықтауға негізделген, серологиялық нәтижелер, биохимиялық қан талдау деректері, аспаптық зерттеулер (Ультрадыбыстық, холецистохолангиография, CT). Опистрхориозды емдеу үшін антельмицит қолданылады (празиквантел, азинокс), холеретикалық және ферменттік препараттар.
Этиологиясы
Этиологиясы. Описторхоздың екі түрі кездеседі (гректің opisten - артқы жағы және orchis - ұрық безі, артқы ұрық безі): Opisthorchis felineus (мысық немесе сібір сорғыш құрты) және Opisthorchis viverrini (тропикалық елдерде тараған - Тайланд, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Малайзия, Индия және басқа).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Морфологиялық ерекшеліктері мен тіршілік циклі. Гельминттің
Морфологиялық ерекшеліктері мен тіршілік циклі. Гельминттің денесі ланцетке (жалпақ) ұқсайды, ұзындығы 13 мм және көлденеңі 1-3,5 мм. Алдыңғы жағында екі сорғышы бар. Артқы жағында - екі ұрық безі, көптеген жұмыртқасы бар, жатыры цепеннің орта бөлігінде орналасқан. O. felineus жұмыртқалары қоршаған ортада біраз төзімділік көрсетеді. Су қоймаларында жұмыртқалар тіршілік қабілеттілігін бір жылға дейін сақтайды. Жазда топырақта күн сәулесінің әсерінен және қыста салқындықтан 3-10 күн ішінде өледі. Метацеркарий төменгі теператураға өте төзімді: -8-12С теипературада тіршілік қабілетін 20 күнге дейін кейде, одан да ұзақ сақтайды, ал -25С - 72с, -30С-6с, -40С - 3 сағат бойы сақтайды. Балықты тұздағанда тұз концентрациясы 15 % болғанда метацеркарий 5-10 тәуліктен кейін өледі. Балықты 20 минут ыстап сүрлегенде, пісіргенде және де 3 аптадан кем емес түтіндеп кептіргенде, балықтың 1 кг салмағына 120-140г. тұз жұмсап 2-3 күн тұздағанда, метацеркарийлер тіршілік қабілеттілігін жоғалтады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Эпидемиялық процестің сипаттамасы
Описторхоз - табиғи ошақтың инвазия. O. felineus Обь және Ертіс
3
(Батыс Сібір, Қазақстан), Днепр, Еділ, Двина, Неман өзендерінде жиі кездеседі. O. viverrini тудыратын описторхоз тропикалық елдер (Тайланд, Лаос, Камбоджа, Малайзия, Индия және т.б.) тұрғындарының арасында кең тараған. Сонымен қатар бұл инвазияның таралуы біріңғай емес, ол қосымша ие түрі тұқы балықтардың таралуына да байланысты. Мысалы, Сібірде тұқыларға жататын шабақ көп жағдайда O. felineus - пен залалданған. Дунай суларында описторхозды таратуда шабақ пен линьнің маңызы үлкен, Голандияда - густера, шабақтар. Инвазия (метацеркарийдің) мөлшері тұқылар арасында 10-нан 95 % дейін ауытқиды және балық түрлерінің қабылдағыштығына байланысты (С.А. Беэр, 1985). Қазақстанда тұқылардың ең жоғарғы залалдануы Ертіс, Тобыл, Есіл өзендерінде байқалады. Бұл өзендердің алабы табиғи - ошақтық аймақ, ондағы тұрғындардың описторхозбен залалдануы 30-50 % жетеді. Ақмола, Павлодар, Қостанай, бұрынғы Жезқазған, Семей және бұрынғы Торғай облыстарының аумағы адамдардың осы инвазиямен сырқаттанушылығына бейім қолайсыз аймақ болып табылады. Описторхоздың эпидемиялық процесі паразитарлық жүйенің күрделілігімен анықталады. Даму циклі мына бағытта өтеді: көптеген ақырғы иелер - -- аралық иесі (моллюска) - -- қосымша (аралық) иелері (карптардың әр түрлері). Осы жүйенің әр бөлігі эпидемиялық процестің көріністеріне әсер ететін табиғи, шаруашылық және әлеуметтік факторлармен әрекеттеседі. Қазақстанның кейбір аймақтары жоғары эпидемиля болып есептеледі (инвазия айналымының мөлшері 85 % және одан да жоғары). Мысалы, республика бойынша осы аурумен сырқаттанушылықтың 49,4 пайызы Ақмола облысының, ал 36,8 пайызы Павлодар облысының үлесіне тиеді. Описторхоз инвазиясы эпидемиялық процесс көріністерінің пәрменді пайда болуының бастапқы шарты - табиғи және әлеуметтік факторлар: тұқы тұқымдас балықтарға бай өзендер мен көлдердің болуы және олардың су қоймаларының тұрмыстық, коммуналдық қоқыстармен, кемелермен тез ластануы.
4
ІІ.Негізгі бөлім
А)Описторхоздың себептері
Описторхиоз гельминттердің екі түрін тудырады: Opisthorchis felineus және Opisthorchis viverrini. Ресейде патогендіктің таралуы жиі кездеседі. felineus - сібір немесе мысық шырыны. Бұл тегіс гельминт ұзындығы 4 - 20 мм, ені 1 - 4 мм, ланцетат, ауызша және іш қуысы бар сорғыштармен жабдықталған. Описторхоз, O деп аталады. viverrini Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде кездеседі.
Опистористің дамуы иелердің үш есе өзгеруімен байланысты: ракушки -- бірінші аралық хост, екінші аралық -- тұзды отбасының тұщы балықтары (шірік, тұқы, тері, қарама-қарсы, иде, roach және басқалар.) және қорытынды -- сүтқоректілер (мысық, ит, түлкі, оттер, Арктикалық түлкі, әйгілі, адам), балықты жеу. Қорытынды хосттар жұмыртқаны сыртқы орта мен нәжіспен бірге личинкаларды шығарады. Бір уақытта тоғанда, жұмыртқа Codiella түрінің тұщы су асты суы арқылы алынады, өзгерістерге ұшырайтын денеде: алдымен жұмыртқа миражидианының сыртында, ол үнемі спороциттерге айналады, редия және церкария. Қою личинка (церарий) моллюскалық денеден және тұқы балықтың органына бекітілген тоғаннан, қоспа және бұлшықет тініне енгізілген, мистикалық қай жерде, метакерарийге айналады. Балық ағзасында болу, 6 аптадан кейін личинки инвазивті болады, т. е. түпкілікті иелерде описториозды тудыру мүмкіндігін алу.
Адамдарды және жануарларды инфекция инвазивті қолдану кезінде пайда болады, нашар емделді (шикізат, тұздалған) балық. Дуаденальді шырынның әсерінен личинкалардың капсуласы мен мембранасы еріп кетеді, метацералдың жалпы өт қабығына көшуіне себепші болады, ішек өтетін өт жолдары, сондай-ақ ұйқы безінің арналарында. Гепатопанкретик жүйесінде 3 - 4 аптада метакерарий ересек описторшиске айналады, жұмыртқа шығаруға қабілетті. Жұмыртқадан ересек адамдарға дейін гельминт дамуының толық циклі 4 - 4,5 ай. Адамның остисторщицы шапқыншылығы бірнеше адамнан он мыңға дейін өзгеруі мүмкін. Соңғы иесінің ағзасында мысық шырмауышы 20-25 жыл бойы паразиттерге ұшырауы мүмкі
5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ә)Патогенезі және клиникалық көріністері. Клиникалық және зертханалық диагноз қою.
Залалданған балықпен адамның ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz