Серозды домбығып қабыну

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Қазақ ұлттық аграрлық университеті
коммерциялық емес акционерлік қоғамы

Ветеринария факультеті

Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Серозды қабынудың этиопатогенезі,морфологиялық сипаттамасы,серозды қабынудың түрлерінің іркілулік домбығу мен асциттен айырмашылығы ,ақыры,организм үшін маңызы.

Орындаған:Жайнақова Сабина
Тексерген:Ибажанова А.С.

Жоспар:
І.Кіріспе-------------------------- ----------------------------------- -------------3-5
ІІ.Негізгі бөлім
А)Сарысулы (серозды), шіріктік, геморрагиялық қабыну-
себептері, түрлері , морфологиялық сипаттамасы, нәтижесі-------6-10
ә)Қабыну ошағындағы зат алмасуының бұзылу ерекшеліктері----11-13
б)Қабыну ошағының ағзаға әсері------------------------------ ------------14-15
ІІІ.Асцит-------------------------- ----------------------------------- ------------16-17
ІV.Қорытынды---------------------- ----------------------------------- --------18
V.Пайдаланған әдебиеттер тізімі

І.Кіріспе
Кабыну дегеніміз негізінде зақымдаушы фактор (флогогендік) әсер жатқан түрлік процесс. Қабыну кезінде зақымдалған ұлпада немесе ағзада клеткалар құрылымының бұзылуы, қан айналым өзгерістері, қан тамырларының өткізгіштігінің жоғарылауы, ұлпалар пролиферациясымен бірге байқалады.
Қабынудың пайда болуы мен дамуы ұлпаның жергілікті зақымдалуымен және организм реактивтілігі секілді екі фактормен сипатталады. Бұл
организмнің зақымдаушы факторға қарсы қорғаныстық бейімделі реакциясы.
Қабыну туралы түсінік өте ерте кезден белгілі (2000 жылдан астам). Қабынудың әр түрлі формалары жануарлар әлемінде де кездеседі. Барлық патологиялық процестер сияқты жануарлар эволюциясына байланысты, кабынуда эволюциялық өзгерістерге ұшыраған. Қан тамырлары жоқ жәндіктерде қабыну кезінде зақымдалған орында дәнекер ұлпа клеткаларының жиналуы байқалады. Жоғары сатыдағы омыртқасыз жануарларда зақымдалған жерде қан клеткалары - лимфогемотоциттердің жиналып қалуы анықталады. Омыртқалы жануарлар мен адамдарда қан айналым жүйесінің дамуы және оның нервтік жолмен ретгелуінің дамуынан қабыну реакциясы да күрделі өзгерістерге ұшырайды. Себебі, қан айналым жүйесі мен нерв жүйесі қабынудын дамуында маңызды орын алады.
ҚАБЫНУ ЭТИОЛОГИЯСЫ
Қабыну әр түрлі закымдаушы агенттер әсерінен пайда болуы мүмкін. Жергілікті зақымдаушы және қабыну дамуына себепкер болушы факторлар флогогендік факторлар деп аталады. Флогогендік факторлар экзогендік және эндогендік болып екі топқа бөлінеді. Экзогендік факторларға механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық әсерлер және сезімталдығы жоғары организмге аллергеннің әсерінен туындайтын иммунологиялық конфликт жатады.
Эндогендік флогогендерге жатады: буындарда тұз жиналуы, тромбоз, эмболия. Мысалы, микроциркуляцияның бұзылуына байланысты пайда болған инфаркт орнында қабыну процесі дамиды. Минерал алмасуының бұзылуы, ұлпалар гидрофильдігін, ортаның рН өзгертіп, қабыну ісігінің пайда болуына соқтырады.
Қабыну дамуына әсер етуші себептердің түрлеріне байланысты олар жұқпалы немесе жұқпалы емес деп бөлінеді.
ҚАБЫНУДЫҢ НЕГІЗГІ БЕЛГІЛЕРІ
Қабынудың дамуы кезінде, оның морфологиялық, физика-химиялық және клиникалық белгілерін бөліп көрсетуге болады. Қабынудың бес клиникалық
белгілері болады:
1. кызару (rubor)
2. домбығу (tumor)
3. қызу (саlог)
4. ауырсыну (dоlог)
3
Цельс осы төрт белгіні сипаттап, жазды. Ал, Гален қабынудың бесінші
белгісі - ағза кызметінің бұзылуын (Functio laesa) қосты.
Ішкі ағзалар қабынуы кезінде жоғарыда аталған белгілердің барлығы
бірдей көрініс бермеуі мүмкін.
Қабынудың физика-химиялық бес белгісін Шаде сипаттап, көрсетті.
1. Гиперкалиемия.
2. Н-гипериония (ацидоз, сутегі иондары мөлшерінің артуы).
З.Гиперосмия.
4.Гиперонкия.
5.Кабыну медиаторларының мөлшерінің артуы.
Қабынудың морфологиялық белгілері.
І.Альтерация (зақымдалу).
2.Экссудация (қанның сұйық бөлігінің сыртқа шығуы және лейкоциттер эмиграциясы). Эксудативті қабынудың: сарысулы, фибринді, іріңді, геморрагиялық, катаральдық және аралас түрлерін ажыратады.
3.ГІролиферация.
ҚАБЫНУДЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
Қабыну патогенезі нерв, гуморалдық, зат алмасу және басқа
механизмдердің қатысуымен өтетін күрделі процесс. Ағзаның функционалдық
элементінде (құрылымдық-функционалдық комплекс дегеніміз,
мамандандырылған клетка элементтері, микроциркуляторлық арна, рецепторлар, нервтік өткізгіштер) әр түрлі флогогендердің әсер етуінен оның құрылымдык және зат алмасу функцияларының бұзылуы байқалады. Ал, бұл
қабынудың сатылары альтерация, экссудация және лейкоциттер эмиграциясы, сондай-ақ
пролиферацияның негізі болып табылады.
Қабыну кезінде клиникалық белгілерінің дамуы.
Қызару (rubor) - артериялық гиперемия, жоғары мөлшерде оттегі бар қанның
көп ағуына және қызмет атқаратын капиллярлардың санының көбеюіне
байланысты.
Домбығу (tumor) - артериялық, веноздық гиперемия, экссудация және лейкоциттердің эмиграциясының нәтижесінде дамиды.
Қызу (саlог) - қабынудың ерте кезеңдеріндегі зат алмасу ұлғаюынан және
жоғары температурадағы қанның келуінен пайда болады.
Ауырсыну (dolог) - қабыну ошағында рецепторлардың қабыну медиаторларымен, рН, осмостық кысымның өзгерістерімен тітіркендірілгенінде
жүзеге асырылады.
Қабыну кезінде клеткалардың зақымдалуы, зат алмасудың бұзылуы, электролиттік баланстың өзгеруі, осмостық және онкотикалық қысымдарының өзгерістері анықталады. Осындай жағдайда ағзалардың
4
қызметінің іске асуы мүмкін емес.
Қабынудың биологиялық маңызы.
Қабыну реакция эволюция кезінде дамыған, сондықтан қорғаныс бейімделгіш болып табылады. Биологиялық қоздырғыштар қабыну ошағында жинақталады. Экссудаттың бактериоцидты әсерінен микроорганизмдер өлімге ұшырайды. Пролиферация нәтижесінде функционалды элемент қалпына келуі мүмкін. Сонымен қатар, альтерация қабыну ошағында мамандандырылған клеткаларды бұзады, олар калпына келуі мүмкін арнайы емес, нәтижесінде ағзалар мен ұлпалардың кызметі істен шығады.
Қабыну түріне байланысты арнайы және арнайы емес терапия қолданылады.
Арнайы - флогогендік әсерге тікелей бағытталады, арнайыемес - организмдегі өзгерістерге қарай әсер етеді.

5
ІІ.Негізгі бөлім
А)Сарысулы(серозды)морфологиялық сипаттамасы, нәтижесі.
Құрамында 3-5% нәруыз және аздаған торшалары бар эксудаттың пайда болуымен сипатталады. Процесс әдетте жіті өтеді. Көбінесе қабынудың бұл түріне ылғалды және кілегейлі қабықтар ми мен жұлын қабықтары, сирегірек ішкі мүшелермен тері ұшырайды
Себептері:Құрамында 3-5% нәруыз және аздаған торшалары бар эксудаттың пайда болуымен сипатталады. Процесс әдетте жіті өтеді. Көбінесе қабынудың бұл түріне ылғалды және кілегейлі қабықтар ми мен жұлын қабықтары, сирегірек ішкі мүшелермен тері ұшырайды.
Морфологиялық көрінісі.
Серозды эксудат су сияқты сұйық, сарғыштау не түссіз лайсаң келеді. Оның құрамында аздаған нейтрофиль лейкоциттер, іргеден сыдырылып түскен эпителий торшалары болады. Серозды қабынудың серозды қабынып домбығу, серозды қабынып шемендену, күлдіреп қабыну деген түрлері бар.
Серозды домбығып қабыну.
Мүшенің борпылдақ дәнекер өрмесінде, мысалы, тері шелісінде, бұлшық ет өрмесінде, мүше стромасында серозды эксудаттың жиналуымен сипатталады. Қабынған мүше ұлғаяды, қызарады, қамырға ұқсап жұмсарады. Оның тілік бетінде ақшыл сарғыш, кейде қызғылт, лайсаң сұйық, нүкте дақ қан талаулар болады. Микроскоппен қан толған тамырлар, олардың айналасында аздаған нейтрофиль лейкоциттермен жергілікті торшалар, дәнекер өрме талшықтарының арасында эозин мен солғын боялған гемогенді немесе нәзік түйірлі серозды эксудат байқалады
Серозды шемденіп қабыну.
Эксудаттың ылғалды қабықпен астарланған қуыстарда жиналуымен сипатталады. Қабынған ылғалды қабық ісініп, қызарады, көмескіленеді және оның әр жерінде нүкте жолақ қан талаулар болады. Қабыну ұзаққа созылса қуыс беттері бір біріне дәнекер өрме арқылы жабысуы, қуыс тіпті бітелуіде мүмкін.
6
Күлдіреп қабыну яғни буллезді қабыну мүше қабының астында серозды эксудат жиналып күлдіреуіктің пайда болуы. Сұйықпен толған ұсақ қуыс импетиго, одан үлкенірек қуыс визикула, аусыл күлдіреуігі авта деп аталады.
Ақыры, әдетте серозды қабыну сәтті аяқталады. Қабыну себебі дер кезінде жойылса эксудат бойға сіңіп кетеді де өрме бұрынғы қалпына келеді. Көптеген жағдайда серозды қабыну эксудативті қабынудың зілдірек түрлеріне фибринді, қан араласа, іріңдеп қабынуға ұласады. Ішкі мүшелерде ұзаққа созылған процесс кейде дәнекер өрменің өсуіне яғни, склерозға әкеледі.
Сарысулы (серозды) қабыну белоктарға бай (2%-тен көп) экссудат бөлініп шығуымен сипатталады, оның қүрамында аз мөлшерде полиморфтыядролы лейкоциттер, көшіп түскен жасушалар да бо-лады. Сарысулы қабыну, әрдайым жедел ағымда өтіп, сірі және шырышты қабықтарда, буындарда (сарысулы плеврит, перикар-дит, перитонит, артрит), кейбір ішкі ағзаларда байқалады. Сарысулы экссудат қабынудың бастапқы кезеңінде ғана жиі кездеседі, кейін қабынудың басқа түрлеріне өтеді. Мысалы: сары-сулы-фибринді, сарысулы-ірінді қабыну. Сарысулы қабынудың мысалы ретінде тері күйгенде пайда болатын күлбіреуіктерді келтіруге болады. Осы жерде сарысулы сүйықтық теріні көтеріп, эпидермис астына жиналып қалады. Сарысулы экссудат бүйрек шумағының капсуласында, бауырда (Диссе кеңістігшде), жүрек бүлшықеттерінің арасында да кездеседі, бірақта бүл өзгерістерді қан тамырларының өткізгіпггігіне, лимфа айналымының бүзылуына байланысты дамитын ісіну үрдістерінен ажырата білу керек. Қабыну үшін сүйықтық арасында лейкоцит, лимфоцит жасушаларының болуы төн . Сарысулы қабынудың нәтижесі жеңіл, экссудат әдетте толы-ғымен сорылып кетеді, кейде сол жерлерде склероз, тіпті цирроз (бауырда) дамуы ықтимал. Мысалы, тиреотоксикоздан кейін да-митын бауыр циррозы немесе кардиосклероз. Сарысулы қабынудың маңызы жиналып қалған сүйықтықтьщ мөлшеріне байланысты. Плевра қуысындағы экссудат, өкпе экс-курсиясын қиындатып, кейде оны ығыстырып басып тастайды. Экссудаттьщ перикард қуысында жиналуы жүрек қызметін бүзады.
Экссудаттың аралас түрлері-серозды-фибринозды, серозды-іріңді, серозды - геморрагиялық, іріңді-фибринозды және басқалары қайталама инфекцияның қосылуында, ағзаның қорғаныс күштерінің төмендеуімен
7
немесе қатерлі ісіктің өршуімен байланысты.
Шырышты қабықтардың қабынуы кезінде шырышты, лейкоциттерді, лимфоциттерді және эпителий жасушаларын көп мөлшерде ұстап тұратын экссудат пайда болады. Мұндай экссудат шырышты қабықтан ағып кететін сияқты, сондықтан көтерілу катаральды деп аталады (катаррео-төмен қарай ағу). Бұл катаральды ринит, гастрит, риносинусит, энтероколит. Экссудаттың табиғаты бойынша олар серозды, шырышты немесе іріңді катаральды аурулар туралы айтады. Әдетте шырышты қабыну серозды Катардан басталады, содан кейін ол шырышты және іріңді болады.Экссудация веноздық гиперемияның белгілерінің бірі болып табылады және сонымен бірге қабыну ошағындағы тіндік өзгерістердің сипатын анықтайды.Экссудацияның жетекші факторы қабыну аймағындағы бірлескен кемелердің өткізгіштігінің жоғарылауы болып табылады. Тамырлардың өткізгіштігінің жоғарылауы екі фазада өтеді. Бірінші кезең-ерте, дереу, өзгеретін агенттің әсерінен дамиды және бірнеше минут ішінде максимумға жетеді. Бұл фаза гистаминнің, Е4 лейкотриенінің, серото-ниннің, брадикининнің диаметрі 100 мкм-ден аспайтын венулаларға әсерінен болады. Капиллярлардың өткізгіштігі іс жүзінде өзгермейді. Венулалардың аумағында өткізгіштіктің жоғарылауы тамыр эндотелиоциттерінің азаюымен, жасушалардың дөңгелектенуімен, қан мен жасушалардың сұйық бөлігі шығатын эндотелий аралық жарықтардың пайда болуымен байланысты. Екінші кезең-кеш, баяу, біртіндеп бірнеше сағат, күн ішінде дамиды және 100 сағатқа дейін созылады. Бұл фаза тамырлы қабырғаға лизосомалық ферменттермен, белсенді қышқыл метаболиттерімен, простагландиндермен, лейкотриендер кешенімен (МРС), сутегі ионымен зақымданудан туындаған тамырлардың өткізгіштігінің тұрақты ұлғаюымен сипатталады (артериолалар, капиллярлар, венулалар).Экссудацияның даму механизмдерінде қан тамырларының өткізгіштігінің жоғарылауынан басқа, пиноцитоз белгілі бір рөл атқарады - қан плазмасының ең кішкентай тамшыларын эндотелий қабырғасы арқылы белсенді ұстау және жүргізу процесі. Осыған байланысты экссудацияны белсенді көлік механизмдерімен қамтамасыз етілген микросекреторлық процестің бір түрі ретінде қарастыруға болады. Қабыну ошағында микрото-кемелердің эндотелийіндегі пиноцитоздың активтенуі эндотелиоциттердің азаюы есебінен тамыр қабырғасының өткізгіштігінің артуына әкеледі.Экссудацияның дамуында осмотикалық және онкотикалық факторлардың маңызы зор.
8
Қабыну ошағының тіндерінде осмотикалық қысым жоғарылайды, ал осмотикалық қан қысымы іс жүзінде өзгермейді. Гипер-осмия олардың құрамындағы осмо-белсенді бөлшектер - иондар, тұздар, төмен молекулалық массасы бар органикалық қосылыстар концентрациясының жоғарылауымен байланысты. Гиперосмияны тудыратын факторларға тіндердің ацидозы (А типті лактатты ацидоз), калий жасушаларынан және онымен бірге жүретін макромолекулалық аниондардан шығу, күрделі органикалық қосылыстардың асқынуы, аз күрделі, ұсақ дисперсті, сондай-ақ қабыну ошағынан осмолдардың шығуына кедергі келтіретін лимфа тамырларының қысылуы мен тромбозы жатады.Осмотикалық қысымның жоғарылауымен қатар қабыну ошағының тіндерінде ұлғаю және онкотикалық қысым байқалады, ал қанда онкотикалық қысым төмендейді. Соңғысы қан тамырларынан тіндерге, ең алдымен, альбумин ақуыздарының, ал тамырдың өткізгіштігінің жоғарылауымен - глобулиндер мен фибриногтарға (Серов В.В., Пауков в. с., 1995) байланысты.Сонымен қатар, тіндердің өзінде лизосомалық протеазалардың әсерінен күрделі ақуыз макромолекулаларының ыдырауы байқалады, бұл қабыну ошағының тіндеріндегі онкотикалық қысымның жоғарылауына ықпал етеді.Экссудацияға ықпал ететін фактор микроциркуляторлық арнадағы гидростатикалық қысымның және қанның сұйық бөлігінің сүзу ауданының ұлғаюы болып табылады.
Экссудацияның қабынудың құрамдас бөлігі ретіндегі биологиялық мәні мынада: экссудатпен бірге имму-ноглобулиндер, комплементтің белсенді компоненттері, плазма ферменттері, ферменттер, белсендірілген қан жасушалары босататын биологиялық белсенді заттар альтернативті тінге енеді. Қабыну ошағына ене отырып, олар тіндердің медиаторларымен бірге патогендік агенттің опсонизациясын қамтамасыз етеді, фагоциттік жасушаларды ынталандырады, микроорганизмдердің килинг және лизис процестеріне қатысады, жараны тазартуды және тіндердің кейіннен қалпына келуін қамтамасыз етеді. Экссудатта метаболизм өнімдері, токсиндер, қан ағымынан шыққан патогенділіктің ағымдағы факторлары, яғни қабыну фокусының фокусы дренаж функциясын орындайды. Экссудаттың арқасында алдымен қабыну ошағында қан ағымының баяулауы, содан кейінкапиллярлардың, венулалардың және лимфа тамырларының қысылуымен қан ағымының толық тоқтауы жүреді. Соңғысы процестің локализациясына әкеледі және инфекцияның таралуына және септикалық жағдайдың дамуына жол бермейді.Сонымен қатар, экссудаттың жиналуы жүйке ұштары мен өткізгіштердің қысылуына байланысты қатты
9
ауырсынудың дамуына әкелуі мүмкін. Паренхималық жасушалардың қысылуы және олардағы микроциркуляцияның бұзылуы нәтижесінде әртүрлі органдар функциясының бұзылуы пайда болуы мүмкін. Экссудатты ұйымдастырған кезде адгезиялар пайда болуы мүмкін, бұл әртүрлі құрылымдардың функцияларының жылжуын, деформациясын және патологиясын тудырады. Кейбір жағдайларда қабыну процесі экс-судаттың альвеолаларға, дене қуысына енуімен қиындайды және өкпе ісінуінің, плеврит, перитонит, перикардиттің дамуына әкеледі.
10

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.