Сүйектің құрылысына спорттың әсері
БӨЖ №4
Орындаған: Аманбай Аида
Факультет: Жалпымедицина, 101-Б
Қабылдаған: Какетаева И.З.
Алматы, 2021
ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІМЕББМ
Жоспары
І.Кіріспе: Сүйектер туралы жалпы мәліметтер
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Сүйектің өсуі
2.2Сүйектерді рентгенмен тексеру
2.3 Сүйектердің қартаюы
2.4 Сүйектің дамуына спорттың әсері
2.5Сүйектің құрылысына еңбектің әсері
2.6Қаңқаның құрылысына мен дамуына әлеуметтік
жағдайлардың әсері
ІІІ.Қорытынды
IV.Пайдалынылғын әдебиеттер
І.Кіріспе
Сүйектер туралы жалпы мәліметтер
Сүйектер туралы ілім остеология деп аталады. Қаңқа (skeletion, грекше - кептірілген скелет), - механикалық маңызы бар, мезенхимадан дамитын тығыз түзілістердің жиынтығы болып табылады. Ол өзара дәнекер, шеміршек немесе сүйек тканьдердің көмегімен байланысқан жеке сүйектерден тұрады; солармен бірге қимыл аппаратының пассивті бөлімін құрайды. Сүйек жүйесі негізінен механикалық маңызы бар бірқатар қызмет атқарады. Неігзінен механикалық маңызы бар функцияларды қарастырайық.Қанқаның механикалық функциясы тірек, қорғаныш және қозғалысты іске асыру қабілетінен көрінеді. Сүйек - мүше. Сүйек, os, ossis (кость), тірі организмнің мүшесі ретінде бірнеше тканьдерден тұрады, олардың ең бастысы - сүйек ткані. Сүйектің химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері. Сүйек заты химиялық заттардың екі түрінен тұрады: органикалық заттардан (13), негізінен оссеиннен, және бейорганикалық заттардан (23), негізінен кальций тұздарынан, әсіресе фосфорқышықл ізбестен (51,04%). Сүйек ұяшықтарында жілік майы - қанжасау және организмді биологиялық қорғау мүшесі болады. Ол сүйектің қоректенуі, дамуы мен өсуіне қатысады. Жілік сүйектерде жілік майы осы сүйектердің каналында да болады, сондықтан ол каналды жілік - май қуысы, cavitas medullaris, деп атайды. Сонымен сүйектің бүкіл ішкі кеңістігі мүше ретіндегі сүйектің ажырамас бөлігін құрайтын жілік майымен толтырылған. Жілік майы екі түрлі болады: қызыл және сары. Сүйек сырт жағынан, буын беттерін қоспағанда, сүйек қабымен, periosteum жабылған.
3
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Сүйектің өсуі
Сүйек қабы - сүйекті сырт жағынан қоршаған және оған дәнекер тканьді шоғырлардың - сүйекке ерекше өзекшелер арқылы тесіп өтетін талшықтардың көмегімен бекіген өте жұқа, берік солғын - қызғылт түсті дәнекер тканьді қабыршақ. Ол екі қабаттан: сыртқы жіне ішкі сүйек түзуші қабаттардан тұрады. Сүйек қабы нервтер мен қалындап өсуіне қатысады. Сүйектің сипаты мен реті де организмнің қоршаған ортаға бейімделуіне
байланысты. Балаларда, жасөспірімдерде және тіпті ересектерде қосымша сүйектену аралшықтары пайда болып, олардан бұлшықеттер мен байланыстырғыштардың бекуінен ауырлық түсетін сүйектің бөліктері сүйектенеді, олар апофиздер деп аталады: мысалы, ортан жіліктің ұршығы немесе тек ересектерде ғана сүйектенетін бел омыртқалар өсінділеріндегі қосымша нүктелер.
Организмнің ұзақ уақыт өсуі және ұрықтағы мен ақырғы қалыптасқан сүйектің көлемі және пішіні арасындағы айырмашылық соншалық, бүкіл өсу бойында оны қайта құрылуға мәжбүр етеді, қайта құрылу процесінде жаңа остеондар түзілуімен қатар ескі остеондардың арасынан көруге болады. Таралып - жойылу сүйектегі ерекше клеткалардың - остеокластардың әрекетінің нәтижесі болып табылады.
4
2.2 Сүйектерді рентгенмен тексеру
Мацерацияланған сүйектерді қарағанда олардың тек сыртқы түрі жөнінде ғана түсінік беріледі; оның ішкі құрылысын зерттеу үшін аралап кесу керек. Рентгенмен қанқаны зерттегенде тікелей тірі адамның табиғи анатомиялық қатынастарын бұзбай-ақ ішкі де, сыртқы да құрылыстарын аңықтауға болады. Ренгенограммаларда тығыз жіне кемік заттар айқын көрінеді. Біріншісі тығыз қабаттың жазықтығына сәйкес қарама-қарсы қолеңке береді, ал кемік зат аймағында көлеңке тор тәрізді болады. Жілік сүйектердің эпифиздерінің тығыз заты мен негізінен кемік затты жіктей жатқан жұқа қабат тәрізді. Бұл жұқа буын ойыстарында буын бастарына қарағанда қалындау келеді.
2.3 Сүйектердің қартаюы
Қартайғанда сүйек жүйесі едәуір өзгеріске ұшырайды. Бір жағынан, сүйек пластинкалары санының азайып, сүйектің босауы (остеопороз) байқалады, екінші жағынан, сүйек өсіндісі (остеофиттер) түрінде сүйектің артық пайда болуы және буын және буын шеміршегі, жалғамасы және сіңірлерінің сүйекке бекитін жерінде ізбестенуі жүреді. Осыған сәйкес сүйек-буын аппаратының қартаюының рентгендік картинасы мынадай өзгерістерден құралады, оларды патологиялық белгілер деп түсінбеу керек.
Сүйек заты солуына байланысты өзгерістер:
1)остеопороз;
2) буын бастарының деформациясы (дөңгелек пішінінің жоғалуы жиектерінің "мүжілуі", "бұрыштары" пайда болуы.
5
Сүйекке жанасқан дәнекер тканьді және шеміршекті түзілістерде ізбестің артық мөлшерде жиналуы;
1)сіңірлердің бекіген жерлерінде ізбестену әсерінен кедір-бұдырдың көбеюі;
2) сүйек өсінділері жалғамалардың сүйекке бекитін жерлерінде ізбестенуі салдарынан түзілетін остеофиттер.
2.4 Сүйектің құрылысына спорттың әсері
Дене шынықтырумен айналысатындардың қанқасы ... жалғасы
Орындаған: Аманбай Аида
Факультет: Жалпымедицина, 101-Б
Қабылдаған: Какетаева И.З.
Алматы, 2021
ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІМЕББМ
Жоспары
І.Кіріспе: Сүйектер туралы жалпы мәліметтер
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Сүйектің өсуі
2.2Сүйектерді рентгенмен тексеру
2.3 Сүйектердің қартаюы
2.4 Сүйектің дамуына спорттың әсері
2.5Сүйектің құрылысына еңбектің әсері
2.6Қаңқаның құрылысына мен дамуына әлеуметтік
жағдайлардың әсері
ІІІ.Қорытынды
IV.Пайдалынылғын әдебиеттер
І.Кіріспе
Сүйектер туралы жалпы мәліметтер
Сүйектер туралы ілім остеология деп аталады. Қаңқа (skeletion, грекше - кептірілген скелет), - механикалық маңызы бар, мезенхимадан дамитын тығыз түзілістердің жиынтығы болып табылады. Ол өзара дәнекер, шеміршек немесе сүйек тканьдердің көмегімен байланысқан жеке сүйектерден тұрады; солармен бірге қимыл аппаратының пассивті бөлімін құрайды. Сүйек жүйесі негізінен механикалық маңызы бар бірқатар қызмет атқарады. Неігзінен механикалық маңызы бар функцияларды қарастырайық.Қанқаның механикалық функциясы тірек, қорғаныш және қозғалысты іске асыру қабілетінен көрінеді. Сүйек - мүше. Сүйек, os, ossis (кость), тірі организмнің мүшесі ретінде бірнеше тканьдерден тұрады, олардың ең бастысы - сүйек ткані. Сүйектің химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері. Сүйек заты химиялық заттардың екі түрінен тұрады: органикалық заттардан (13), негізінен оссеиннен, және бейорганикалық заттардан (23), негізінен кальций тұздарынан, әсіресе фосфорқышықл ізбестен (51,04%). Сүйек ұяшықтарында жілік майы - қанжасау және организмді биологиялық қорғау мүшесі болады. Ол сүйектің қоректенуі, дамуы мен өсуіне қатысады. Жілік сүйектерде жілік майы осы сүйектердің каналында да болады, сондықтан ол каналды жілік - май қуысы, cavitas medullaris, деп атайды. Сонымен сүйектің бүкіл ішкі кеңістігі мүше ретіндегі сүйектің ажырамас бөлігін құрайтын жілік майымен толтырылған. Жілік майы екі түрлі болады: қызыл және сары. Сүйек сырт жағынан, буын беттерін қоспағанда, сүйек қабымен, periosteum жабылған.
3
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Сүйектің өсуі
Сүйек қабы - сүйекті сырт жағынан қоршаған және оған дәнекер тканьді шоғырлардың - сүйекке ерекше өзекшелер арқылы тесіп өтетін талшықтардың көмегімен бекіген өте жұқа, берік солғын - қызғылт түсті дәнекер тканьді қабыршақ. Ол екі қабаттан: сыртқы жіне ішкі сүйек түзуші қабаттардан тұрады. Сүйек қабы нервтер мен қалындап өсуіне қатысады. Сүйектің сипаты мен реті де организмнің қоршаған ортаға бейімделуіне
байланысты. Балаларда, жасөспірімдерде және тіпті ересектерде қосымша сүйектену аралшықтары пайда болып, олардан бұлшықеттер мен байланыстырғыштардың бекуінен ауырлық түсетін сүйектің бөліктері сүйектенеді, олар апофиздер деп аталады: мысалы, ортан жіліктің ұршығы немесе тек ересектерде ғана сүйектенетін бел омыртқалар өсінділеріндегі қосымша нүктелер.
Организмнің ұзақ уақыт өсуі және ұрықтағы мен ақырғы қалыптасқан сүйектің көлемі және пішіні арасындағы айырмашылық соншалық, бүкіл өсу бойында оны қайта құрылуға мәжбүр етеді, қайта құрылу процесінде жаңа остеондар түзілуімен қатар ескі остеондардың арасынан көруге болады. Таралып - жойылу сүйектегі ерекше клеткалардың - остеокластардың әрекетінің нәтижесі болып табылады.
4
2.2 Сүйектерді рентгенмен тексеру
Мацерацияланған сүйектерді қарағанда олардың тек сыртқы түрі жөнінде ғана түсінік беріледі; оның ішкі құрылысын зерттеу үшін аралап кесу керек. Рентгенмен қанқаны зерттегенде тікелей тірі адамның табиғи анатомиялық қатынастарын бұзбай-ақ ішкі де, сыртқы да құрылыстарын аңықтауға болады. Ренгенограммаларда тығыз жіне кемік заттар айқын көрінеді. Біріншісі тығыз қабаттың жазықтығына сәйкес қарама-қарсы қолеңке береді, ал кемік зат аймағында көлеңке тор тәрізді болады. Жілік сүйектердің эпифиздерінің тығыз заты мен негізінен кемік затты жіктей жатқан жұқа қабат тәрізді. Бұл жұқа буын ойыстарында буын бастарына қарағанда қалындау келеді.
2.3 Сүйектердің қартаюы
Қартайғанда сүйек жүйесі едәуір өзгеріске ұшырайды. Бір жағынан, сүйек пластинкалары санының азайып, сүйектің босауы (остеопороз) байқалады, екінші жағынан, сүйек өсіндісі (остеофиттер) түрінде сүйектің артық пайда болуы және буын және буын шеміршегі, жалғамасы және сіңірлерінің сүйекке бекитін жерінде ізбестенуі жүреді. Осыған сәйкес сүйек-буын аппаратының қартаюының рентгендік картинасы мынадай өзгерістерден құралады, оларды патологиялық белгілер деп түсінбеу керек.
Сүйек заты солуына байланысты өзгерістер:
1)остеопороз;
2) буын бастарының деформациясы (дөңгелек пішінінің жоғалуы жиектерінің "мүжілуі", "бұрыштары" пайда болуы.
5
Сүйекке жанасқан дәнекер тканьді және шеміршекті түзілістерде ізбестің артық мөлшерде жиналуы;
1)сіңірлердің бекіген жерлерінде ізбестену әсерінен кедір-бұдырдың көбеюі;
2) сүйек өсінділері жалғамалардың сүйекке бекитін жерлерінде ізбестенуі салдарынан түзілетін остеофиттер.
2.4 Сүйектің құрылысына спорттың әсері
Дене шынықтырумен айналысатындардың қанқасы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz