Алиментарлы аурулар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ»

«Ветеринария» факультеті

«Ветеринариялық санитариялық сараптау және гигиена» кафедрасы

КазНАИУ - Казахский национальный аграрный исследовательский университет

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: «Жұқпалы емес аурулардың себеп - салдарына қарай және улануларына байланысты балықтарды ветеринариялық сараптау және санитариялық бағалау. »

Тобы : ВС-415

Орындаған: Сайлау Тоқжан

Тексерген: Толымбекова Айжамал

Алматы 2021ж.

Жоспары

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

2. 1. Алиментарлы аурулар. Бахтахтың бауырының циррозды дегенерациясы.

2. 3. Ақ амурдың зат алмасуының бұзылуы.

2. 4. Авитаминоздар. Салқын тию. Жарақаттар. Асфиксия. Газдық эмболия.

III. Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

I. Кіріспе

Алиментарлы деп жұқпалы емес ауруларды атайды. Олар зат алмасу процесінің бұзылуымен сипатталады. Сапасыз және негізгі қоректі заттардың және витаминдер кетіспеу себебінен туындайды.

Бахтахтың бауырының циррозды дегенерациясы жасанды азықты қолданғанда бахтах өсіретін шаруашылықтарда кеңінен кездеседі. Этиология (аурудың себебі) . Ауру бахтах тарды сапасыз, немесе рацио нда майлы азық немесе арт ық тамақтандырғанда байқалады. Табиғи азық беріп немесе д ұрыс және сапалы жасанды азы қпен өсірген б ахтахтарда бауы рдың цирфоидтыдеге нер ациясы болмайды. ауру кө бінесе құбылмалы бах тахта (радужна я форель) кездеседі. Албырттық бас қа түрлері (жылға бахтахы, палия) құбылмалы бахтах пен бі рге өсіргенде ауырмай ды.

Клиникалы қбелгілер. ауру жітіж әне созы лмалытү рдекез десе діж іті түрде балықтарқ араяды, қоректенбейді, таяз суда бір-бірлеп кездеседі, сыртқы тітіркен діргіштерге назара ударма йды. Балықтар өлер алдында тепе-теңдіктенайырыл адыжәне бұранда тәрізді қимылдайды, кейде құрысу байқалады. Желбезектері бозарады, көздері бадырақ болады (экзофтальмия) .

II. Негізгі бөлім

2. 1. Алиментарлы аурулар

Алиментарлы аурулара лиментарл ыдепжұқпа лыемесауру лардыатайды. Олар заталмасу процесінің бұзы луым енсип атталады. Сапасыз жән енегізгіқ оректізат тардыңжән евита миндеркетіспеу себебі нен туындайды.

Бахтахты ңбауырыныңци ррозд ы дегенерациясы жасанды азықты қолданғанда б ахтах өсіретін шаруашылықтарда кеңінен кездеседі. этиология (аурудыңсебебі) . ауру бахтахтарды сапасыз, немесе рационда майлы азықне месе артықтам ақтандырғанда байқалады. Табиғи азық беріп немесе дұрыс және сапалы жасанды азықпен өсірген бахтахтарда бауырдың цирфоидты дегенерациясы болмайды. Ауру көбінесе құбылмалы бахтахта (радужная форель) кездеседі. Албырттық басқа түрлері (жылға бахтахы, палия) құбылмалы бахтахпен бірге өсіргенде ауырмайды.

Клиникалық белгілер. Ауру жіті және созылмалы түрде кездеседі жіті түрде балықтар қараяды, қоректенбейді, таяз суда бір-бірлеп кездеседі, сыртқы тітіркендіргіштер геназар аудармайды. Балықтар өлер алдында тепе-теңдіктен айырылады және бұранда тәрізді қимылдайды, кейде құрысу байқалады. Желбезектері бозарады, көздері бадырақ болады (экзофтальмия) . Көшпілік балықтар өлімге шалдығады ең алдымен ірі балықтар өледі. Созылмалы ауру түрінде балықтардың жалын денесінің тұсы және тәртібі өзгермейді. Балықтар қоректеніп, біршама жылжымалы болады. Аурур балықтардың желбезектері анемияға шалдығып ағарады. Балықтар арасында өлім ұзақ уақытқа созылып көпшілікте байқалмайды.

Патологоанатомиялық зерттеу барысында балықтардың жіті түрінде бауырда қатты өзгерістер байқалады. Ол қызыз түстен сары- құм тәріздес немесе мәрмәр түсті болады. Ішкі ағзалар да көп мөлшерде май кездеседі. Ішек қабырғалары солып жұқарады. Қарын бос немесе ішінде ақ, не мөлдір сұйық, кейде кілегей зат болады және қабынады. Аурудың өте ауыр түрінде ішек іріңді кілегейге, ал дене куыстары қызыл түсті сұйыққа толады (30-сурет) . Созылмалы түрде ішкі ағзаларда майлар шамалап жиналады немесе болмайды. Өлімге таяу балықтардың өзінде қарын және ішегіндегі аз мөлшерде тамақ кездеседі. Дене қуысында осы ауруға тән транссудат болады.

Алдын алу шаралары . Ауру анықталғанда азықтандыру кезеңінде үзіліс жасайды. Рационнан сапасыз азықтарды алып тастап, оларды жаңа ауланған семіз емес балықпен, немесе ірі қара малдың көкбауырымен, витаминдер қосыпауыстырады. Бахтахтардың бауырында регенерация қабілеті жоғары болады. Егер барлық алдын алу шаралары өз уақытында жүргізілсе, балықтар тез айығады.

30-сурет.

2. 2. Ақ амурдың зат алмасуының бұзылуы

Этиология (ауру себебі) . Аурудың табиғи азықтың жетіспеу салдарынан, балықтарға тән емес жасанды азықпен азықтандыру болып саналады.

Ауру белгілері. Ересек балықтар ауырады. Клиникалық белгілері айқын көрінбейді кейбір балықтар да сулыдомбығу байқалады, қабыршағы үрпиеді, көздері бадыраяды. Аурур балықтар анық байқалады белгісіз өледі. Өлген балықтарды сойып жарған кезде ішкі ағзаларда майдың жиналғаны байқалады. Ауру балықтардың бауыры ақшыл-бозғылт кейде сайғыш дақтар көрінеді. Көкбауыры күр тұлғаяды және қанғадалада. Кесіндіде сары жолақтар байқалады.

Патологоанатомиялық зерттеу ауыр түрде науқастанған ақ амурлардың ішкі ағзаларын гистологиялық зерттеуден өткізгенде, бауыр паренхимасының жасушаларының ыдырауы және некроз ошақтары табылады, бүйректің интерстициалды ұлпасында және көкбауыр дацирроидты гранулалардың кинақталуы, сонымен қатар бүйрек түтікшелерінің цирроидты дистрофиясы байқалады. Ауруды анықтау балықты сойған кезде, осы ауруға тән майлы жинақтардың байқалуына және азықтың анализіне негізделе отыра алдын алу шаралары. Тоғанға ақ амурларды салудың қалыпты мөлшерін қадағалау, тағы да ақ амурларға керек табиғи азықтың (жоғары су өсімдіктер өкілі) болуына байланысты, балықтардың тығыздығын реттеу қажет. Табиғи азық жетіспеген жағдайда, әсіресе әр түрлі балықтар жіберілген кезде, тоғанға жаңа шабындық шөбіне нгізеді.

2. 4. Авитаминоздар. Салқын тию. Жарақаттар. Асфиксия. Газдық эмболия.

Салқын тию - ол су температурасының едәуір және тез төмендеуінің нәтижесінде пайда болатын балықтардың патологиялық күйі. Егер балықты ол болған судан, 10° с төмен суға ауыстырса онда салқын тию салдарынан өзгерістер болады. ал егер температура айырмашылығы12-15°с немесе одан да жоғары болған кезде, бірінші сеголеткаларда, содан кейін ересек балықтар даестентану байқалады. Салқын тию салдарынан пайда болатын өзгерістер, әсіресе балықтарда қыстақ кезінде, судың температурасы ұзақ уақыт 0, 1- 0, 2°c болғанда байқалады.

Ауру белгілері. Тері қара түск еніп, қалыпты жылтырау қасиетін жоғалтады, бұлшықеттер жиырылу қасиетінен айрылады. Төменгі температура ұзақ уақыт әсер еткен кезде, балықтардың желбезек аппаратының қызметі өзгереді. Осы кезде кейбір желбезек жапырақшалары ісініп, колба тәрізді пішінге еніп, ақшыл-қызыл түске боялады.

Алдын алу шаралары. Балықтар бар су қоймасында, шаруашылық тоғандарында кенеттен су температурасының төмендеуін болдырмау. Егер көліктік пакеттерде және балықты өсіретін су қоймасында температура едәуір өзгеше болса, температураны теңестіру үшін балықтарды пакетпен су қоймасына салады, содан кейін суға жібереді. Ересек тұқылар үшін температуралық өзгеріс 8°с-ға дейін, ал сеголеткаларга 5-6°с болуы мүмкін. Қыстайтын тоғандарда судың температурасы +1, 5°c - дан төмен болмауын қадағалау қажет. Осы мақсатпен су келетін құбырларды қалыңдап жабада, аэрацияны аязды ауада шашу арқылы жүргізбейді. Сонымен қатар тірі балықты тасымалдайтын көліктердегі судың күрт салқындауын болдырмау керек.

. Жарақаттар

Жарақаттар балықтарды көлікпен тасымалдағанда, жыртқыш балықтар, насекомдардың личинкалары, құстар, сүтқоректілер жәнет. б. шабуыл жасағанда, тағы да су қоймасында қатты өсімдіктердің көп болуында, су құрылыстарынан өткенде, су қоймаларында жарылыс жұмыстары жүргізілген кезде пайда болады. Табиғи су қоймаларында балықтар, жасанды жолмен көбейту мен салыстырғанда сирек жарақаталады.

Ауру белгілері. Жарақат түрі оны тигізу типіне байланысты. Балықтарды дұрыс жинақтамаған, аулаған және көлікпен тасымалдаған кезде, олардың қабыршақтары түсіп, жүзу қанаттарының ұштарысынып, дене үстінде жаралар, соғылған жерлер және бұлшық еттердің терең қабаттарында жарақаттар пайда болады. Егер балықтарды тығыз салған болса, олар бір-бір мен және қабырғамен егесіп тері қабаты жарақаттанады, шырышты жоғалтып қанталау байқалады. Егер ұзақ уақыт балықтың денесінің кейбір жерлері қысылса, осы жерлерде атрофия және өлі еттену байқалады. Мұндай жарақаттар қыстау кезінде, әсіресе аналық және жүдеу балықтардың табындарында жиі кездеседі. Балық қанының жылдам ұю қасиетіне, ұлпаларда белсенді түрде жүретін регенерациялық процестерге және сапрофитті бактерияларға жоғары төзімді болуына байланысты жарақаттар жылдам жазылады. Бірақ, кейбір жағдайларда зақымданған тері қабаты арқылы патогенді агенттер еніп, қабыну процесіне және балықтың әлімін тудырады. Мысалы қыстау кезінде дене жарақаттарында сапролегния дамып, жиі балықтардың өлімін тудырады.

Ауруды анықтау. Клиникалық белгілерге және табылған жарақаттарға (жара, ойық жара, жүзу қанаттарының, желбезек қақпақшаларының сынуы) негізделіп қойылады. Алдын алу шаралары механикалық зақымдалуды болдырмау болып саналады, сондықтан сапалы балық жабдықтарын және сауыттарды қолдану, торларда тірі балықтарды қалыптысаннан асырмай, бір тоғаннан екінші тоғанға ауыстыру реттілігін қысқарту қарастырылады. Балықтар мен бонитировка, аулау, көшіру жұмыстарын жүргізген кезде аса сақтық жасау қажет. Қыстақ тоғандарда, әсіресе аналық қыстақтарда тоған түбінде қиыршық тастар болмау керек.

Асфиксия

Асфиксия (тұншығу) - оттегінің жетіспеушілігі, әсіресе ерітілген оттегінің мөлшерінің суда азаюы нәтижесінде балықтардад пайда болатын күй. Оттегінің қажеттілігі балықтың түріне байланысты, қыста және жазда әртүрлі болады, сондықтан мұз астында балықтың тұншығуы да оттегінің әртүрлі минимальді деңгейінде байқалады. Мысалы, оттегінің жетіспеушілігінен бахтах, оның 1 л суда 3 мл дейін төмендеген кезде сезінеді. Әрі қарай 1, 5 мл/л төмендегенде балықтар өледі. Табан және көксерке суда оттегінің мөлшері 2 мл/л дейін төмендегенде өледі. Ал тұқылар судағы оттегінің мөлшері 0, 5 мл/л деңгейінде болғанда біршама уақыт тіршілік етеді.

Ауру белгілері. Су астында тұншығу жаздық, қыстық болып екі түрге жіктеледі. Әсіресе жиі байқалатыны - қыстық тұншығу. Бұл кезде су қоймасының бетін мұз басып, соның салдарынан атмосфералық ауадан оттегі снбейді. Балықтар қыстық тоғандарда ұзақ уақыт тығыз орналасады, осы кезде олар оттегін өте көп мөлшерде қажет етеді. Сонымен қатар мұзастында тұншығу келесі себептер бойынша пайда болады: тоғанғ ағынды су арқылы оттегінің жеткіліксіз келуімен немесе органикалы қалдықтардың (өсімдіктер) қалыптан тыс оттегіні қолдануына байланысты. Қысқы тұншығудан басқа жазғы тұншығу да байқалады. Жазда су қоймаларында бір жасушалы және жіп тәрізді балдырлардың көп мөлшерде көбею салдарынан тұншығу пайда болады. Олар судың бетінде жиналып, күн сәулесінің енуіне кедергі болады. Сол себептен бос оттегінің бөлінуін қамтамасыз ететін фотосинтез процессі судың терең қабатында едәуір бәсеңдейді. Түнгі уақытта су өсімдіктері оттегіні бөліп шығаруды тоқтатады, ал өсімдіктердің тыныс алуы және органикалық заттардың ыдырауы үшін оттегіге қажеттілік артады, осы себептен балықтардың түнгі тұншығуы байқалады.

Алдын алу шаралары. Шаруашылықтарда балықтар қыстайтын тоғандарды оттегіне бай су қоймаларының суымен қамтамасыз ету қажет. Көлдерде балықтардың тұншығуын болдырмау қиын ға түседі. Өзенге органикалық заттары ағынды сулардың және зор мөлшерде шалшықты сулардың қосылусалдарынан балықтың тұншығуы байқалады. Сол себептен алдын ала ағынды суларды тазарту қажет. Қыстақ суларда оттегінің аз болуынан балықтардың тұншығуына қауіп төнеді, сол кезде аэрациялық (таза ауамен толтыру) жұмыстарды жүргізу қажет. Аэрацияның басты принциптері мынаған негізделінеді: бірінші құлама құралдары арқылы суды өткізу, скінші мұздан тазартылған су аймағынан суды өткізу, осы кезде су атмосферамен жұғысып, оттегіне қанығып және улыгаздардан (метан, күкірт сутегі, аммиак) тазарылады.

Газдық эмболия

Оттегінің жетіспеушілігі балықтардың тұншығуына себеп болса, оның көп болуында балықтарға кері әсерін тигізеді. Жаздың ашық күндерінде су өсімдіктері көп мөлшерде оттегіні бөле бастайды, егер тоғанда оттегі аса көп болса, онда судың қанығуына қажетті мөлшерден бірнеше есе артық оттегі жинақталынады. Судың шамадан артық оттегімен қанығуы тоспасуларда байқалады. Шамадан артық оттегіне қанық қан суға түскен балық, қантамырларында газды эмболияның даму салдарынан, яғни тамырлардың газ көпіршіктерімен бітелуінен өледі.

Аурудың белгілері. Судың шамадан тыс оттегі және басқа да газдармен қаныққанда балықтардың мазасыздануы, бүкіл денесінің және жүзу жарғақтарының дірілдеп құрысуы байқалады, сыртқы тітіркендіргіштерге аса сезімтал болып, минутына тыныс алу қимылы төмендейді. Көз, жүзу жарғақтарының және дененің басқа жерлерінде тері эпителийінің астында ауа көпіршіктері жиналуы мүмкін. эмболия кезінде қан айналымы тоқталады, себебі қан тамырларындағы газ көпіршіктерін тықсырып шығаруға жүректің соғысы жетпейді. Газдық эмболияданөлген балықтардың, желбезек пен жүзу жарғақтарының қантамырлары толады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.