Дене шынықтыру жүйесінің міндеттері мен мақсаттары
ЖШСКАСПИЙ ӨҢІРІ БОЛАШАҚКОЛЛЕДЖІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Дене шынықтыру жүйесінің мақсат-міндеттері
Орындаған:
Топ: ФК-17-2
Курс:4 курс студенті
Тексерген:
Мазмұны:
І. Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-5
ІІ. Негізгі бөлім
2.1.Дене шынықтыру жүесі мақсаты мен міндеттері . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-9
2.2.Дене шынықтыру жүйесінің негіздері. . . . . . . . . . 10 -15
2.3.Дене шынықтырудың міндеттері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16-18
ІІІ. Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
3
І. Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Дене тәрбиесінің әлеуметтік жүйе және қоғамдық құбылыс есебінде дене тәрбиесі жүйесін, оның қалыптасуы мен дамуының негізгі заңдылықтарын, оның қызметі мен құрылымын танып, білудің қажеттілігі білім мен тәрбие талаптарына сәйкес өсіп келе жатқан ұрпақтың дене тәрбиесін қамтамасыз ету үшін керек. Дене тәрбиесі тек мектептегі дене шынықтыру сабағы ғана емес, ол сабақтан тыс, мектептен де тыс денсаулыққа байланысты шаралар жүйесі екенін ескерсек, қазіргі кезеңдегі білім беру орындарындағы дене тәрбиесінің жүйесі жастардың денсаулықтарын нығайтумен қоса, тұлға бойындағы биологиялық-психологиялық қажеттіліктердің жан-жақты жетілуіне, өмірге белсенді ұстаным мен ізгілікті қатынастарын дамытуды меңзейді.
Ойын - өсіп келе жатқан бала организмнің қажетті,ойында баланың дене күші артады,қолы қатайып,денесі шыңдала түседі,көзі қырағыланады,зеректігі тапқырлығы,ынтасы артып жетіле түседі.Ойында балалардың ұйымдастырушылық дағдылары қалыптасып шыңдалады.Ұстамдылығы жағдайларды салыстырып бағдарлау іскерлігі тағы басқа жетіле түседі,-деп аса үздік педагог Н.К.Крупская айтып кеткендей,əрине бала тəрбиесіндегі қимыл-қозғалыс ойындары балалар үшін ең маңызды дүние Ойын мектеп жасына дейінгі баланың физкультурасының негізгі тұтқасы болуы тиіс-деп жазды Е.А.Аркин.Демек ойындар арқылы бала өзіне пайдалы қозғалыс əрекеттерін меңгереді жəне оған жаттығады.Қозғалмалы ойындар арқылы бала өзіне пайдалы қозғалыс əрекеттерін меңгереді жəне оған жаттығады.Қимылды ойындар балалардың өздерінің білімдері мен ептілік ойындарының құбылмалы жағдайларында нақтылы қимылдың тапсырыстарды орындау үшін қолдануына мүмкіндік береді.Күш,ептілік,төзімділік сияқты сапалар қимылды ойындар процесінде əсіресе жарыс элементтерін өткізілгенде өседі жəне жетіледі.
Осы тұрғыдан келгенде курсытық жұмысымыздың тақырыптық өзектілігіне тоқталсақ,мектепке дейінгі балаларға қимыл-қозғалыс ойындарын үйрету əдістемесіне нақты дəлелдемелерге сүйене отырып,жан-жақты зерттеп,ғалымдардың пікірімен санасына келе,қимылды ойындардың бала өміріне пайдалы тұстарын молынан жеткізу болашақ жастар үшін өзекті мəселеге айналып отыр.
4
Мақсаты мен міндеті: Дене шынықтыру ойындары арқылы баланың физикалық жəне психикалық дамуының осы тығыз байланысын қазіргі заманғы ғылыми зерттеулерде көрсетілгендей оны практика жүзінде де дəлелдеу басты мақсат сонымен қатар қимылды ойындар шартын орындаудың міндеттілігі балаларды тəртіптендіреді,еркіндікке тəрбиелейді.Ойын мақсатына жету үшін қимыл тəсілдерін өз бетінше таңдап білудің қажеттілігі өзіндіктің жеке басының жəне басқа салаларының қалыптасуына жағдай жасайды.
Зерттеу объектісі: Дене шынықтыру ойындары ғылым жолында да,практикалық тəжірибеде де арнайы зерттеліп жүрген тақырып.Көптеген қимылды ойындардың танымдық мəні бар,өйткені олар хайуанаттарға,құстарға,адамдардың нақтылы əдістерін жаңғыртумен байланысты.
Қимылды ойындарда тәрбиешінің балалармен араласуға кең мүмкіншілігі бар.Тəрбиеші ойынның мазмұнның,оның шартын əңгімелейді.Балалар жаңа сөздердің мəнін біледі,сөзге белсене араласу,сондай-ақ тексті жəне əнді айта жүріп ойнауларын қалыптастырады.
Дене шынықтыру сабағы мектеп жасына дейінгі балаларға дене тəрбиесін беру мақсатында өткізілетін ойындарды шамамен екі түрге бөліп қарастырады;1)қимылды ойындар:сюжетті жəне сюжетсіз;2)спорттық ойындар ,элементтері бар ойындар,баскетбол,стол теннисі,футбол,хоккей жəне т.б.Белгілі бір сюжетті жəне белгіленген шарты бар қимылды ойындар анағұрлым күрделірек болады.
Ойындарды жоғары, орташа және аз қимылдар деп бөледі.Қозғалғыштық дəрежесі баланың ойындағы қозғалыс митенсивтілігімен жəне оның белсенділігімен,сондай-ақ ойында белсенді əрекет жасаушы балалардың санасына қарай анықталады.
Зерттеудің теориялық методологиялық негізі: Зерттеуге спорттық ойындарды үйретудің методиканың ғылым саласындағы дəлелдер арқылы соңғы кезде орын алған теориялық жəне методикалық əдіс-тəсілдер негізге алынады::жүйелілік,біртұтастық,салы стырмалы жинақтау,саралау,талдау,т.б.
5
Курстық жұмыстың құрылымы: Кіріспе, негізгі бөлім, қорытындылардан тұрады.Негізгі бөлім үш тараушыдан тұрады.Сонымен қатар жұмысты жазу барысындағы жоспар мен жұмыстың соңында пайдаланылған əдебиеттер тізімі берілген
Көрнекі ғалымдардың бірі П.Ф.Лесгафттың қимыл-қозғалыс ойындарының теориясы методикасын жасаудағы еңбектеріне сүйенсе,əйгілі орыс педагогы Россияда дд тəрбиесінің өзіндік жүйесінталдап,қимыл-қозғалыс ойындарына көп мəн берген.Ойынды Лесгафт жаттығу реттінде тұжырымдайды,соның көмегімен бала өмірге дайындалады.Ол дербес əрекет болып табылады,онда баланың адамгершілік қасиеті қалыптасады.
Әрбір ойынның, - деп атап көрсетеді Лесгафт, -белгілі мақсатқа жауап беруі керек.Ойын кезіндегі əрекет баланың өзін-өзі билеу білумен сай келуі жəне рахат сезімнің шарықтауына туғызуы қажет;бұл əрекеттер жүйелі түрде өткізілетін жағдайларда алдын-ала күшейтіледі.Ойындардың мазмұны мен ережесі жөнінен күрделендіру қажет.
Демек, осы аталған ғаламның қағидалары қимыл-қозғалыс ойындарының теориясы мен практикасын одан əрі дамыту үшін негіз жасайды.Бір ғана Лесгафт емес,басқа да ғалымдардың қимыл-қозғалыс ойындарының балалар үшін маңызды ережелерін оқи,əрі ескере отырып,негізгі бөлімізде əр саланы жеке-жеке күрделендіре,əр дастағы жəне топтағы ойынның соның ішінде қимыл-қозғалыс ойындарының балалар үшін маңызды.
6
2.1. Дене шынықтыру жүйесінің міндеттері мен мақсаттары
Дене шынықтыру жүйесі дегеніміз - әлеуметтік, экономикалық, құқықтық,ғылыми əдістемелік,нормативтік бағдарлама негіздерінің жиынтығы жəне республикалық дене шынықтыру мəселесіне жауапты жұмысқа құштар,жан-жақты дене шынықтыру дайындығынан өткен азаматтар тəрбиелеу.Бұл мақсат төмендегі жалпы міндеттерге негізделеді:
1. Білім беру міндеттері - қимылдың ептілігі мен дағдысын меңгеру жəне дене шынықтыру көлемінде арнайы білім беру.
2. Сауықтыру міндеттері - дене тәрбиесі жаттығулары көмегімен денсаулықты күшейту.
3. Тәрбиелік міндеттер - адамгершілік, жігерлілік қасиеттерді қалыптастыру,өнегелік көркемдік танымдарды үйрету.
Қазақ елінің өз тәуелсіздік бағытындағы даму жағдайында дене тәрбиесінің жүйесін жан жақты жетілдірудің мүмкіндіктері молайды. Жаңа дамып келе жатқан қоғамның құрамды бөлігі бола отырып, дене тәрбиесінің жүйесі жалпы халықтық, кемелденген әлеуметтік жүйенің барлық белгілерін кемденіп отыр.Дене тәрбиесінің жүйесі әртүрлі әлеуметтік топтардың дене тәрбиесінің ерекшеліктерін ескеретін өзара байланысты жекеленгендене тәрбиесі жүйесін құрып тұрады. Балабақша, орта мектеп жасындағы балалар, арнайы орта оқу орнындағы, әскери қызметтегі жоғары оқу орындарындағы жастар осы жүйдегі әлеуметтік ұйым болып табылады.
Жоғарыда аталып өткен жүйенің негізгі түсініктеріне тоқталатын болсақ, оларға біздер осы еңбектің соңғы тарауларында кеңінен талдау жасап өкенбіз. Дегенмен, дене тәрбиесі, спорт, дене шынықтыру, т.б. түсініктердің өзара байланыстары мен айырмашылықтарын білу, ең әуелі, оның ғылыми теориялық анықтамасын білуді талап етеді.
7
Мақсаты мен міндеті: Дене шынықтыру ойындары арқылы баланың физикалық жəне психикалық дамуының осы тығыз байланысын қазіргі заманғы ғылыми зерттеулерде көрсетілгендей оны практика жүзінде де дəлелдеу басты мақсат сонымен қатар қимылды ойындар шартын орындаудың міндеттілігі балаларды тəртіптендіреді,еркіндікке тəрбиелейді.Ойын мақсатына жету үшін қимыл тəсілдерін өз бетінше таңдап білудің қажеттілігі өзіндіктің жеке басының жəне басқа салаларының қалыптасуына жағдай жасайды.
8
2.2. Дене шынықтыру жүйесінің негіздері
Дене тәрбиесі әдістемесінің мазмұны қоғамның әлеуметтік-экономикалық, құқықтық, ғылыми-әдістемелік,бағдарлама-норма тивтік жəне ұйымдастыру негіздерінен көрінеді.
Әлеуметтік-экономикалық негіз. Дене тәрбиесі қоғамымыздың басқа әлеуметтік-экономикалық жүйелермен,саясатпен,ғылыммен,мəден иетпен тығыз байланысты.Бұл байланыстардың объективті негізгі-дене тəрбиесі жүйесінің қоғамдық өндіріске кіретіндігінде.Жүйе қоғамдық өнім шығармаса да,сол ортаға өндірістік қатынастардың негізгі-адам арқылы əсер етеді.Ол адамның əлеуметтік жағдайын қалыптастырып,қоғамдық қатынастарды жетілдіреді.
Құқықтық негіз. Дене тәрбиесі жүйесі өз жұмысы реттеуде құқықтық күші бар көптеген нормативтік актілерге сүйенеді.Ол Қазақстан Республикасының конституциясының 23-бабында нақты көрсетілген.
Ғылыми-әдістемелік негіз. Жалпы дене тәрбиесі жүйесі ғылыми-әдістемелік негізден құралады.Оның барлық теориялық жəне тəжірибелік ұсыныстары ғылыми түрде баяндалады.
Қазақстан Республикасы халықтардың дене шынықтыру даярлығының президенттік сынамалары туралыереже Қазақстан Республикасының Үкіметінің 1996 жылғы 4 маусымындағы №714 қаулысымен қабылданды.
Президенттік сынамалар - халықтың оқуға, еңбекке, әскери қызметке дайындығының жалпы деңгейін анықтайтын əр түрлі сынақ-жаттығулар жиынтығы.
12-ден 23-ке дейінгі жас шамасындағы жастарға арналған сынамаларын президенттік жəне ұлттық деңгейден тұрады.
9
1. Президенттік деңгей жан-жақты дене қуаты даярлығы бар,дені сау адамдарға арналған.
2. Ұлттық даярлық деңгейі оқу немесе жұмыс орны,тұрғылықты секцияларда,топтарда дене тəрбиесі жəне спортпен жүйелі түрде айналысатын адамдар үшін арналған.
Президенттік сынамалар түрлері бойынша жарыстар жалпы білім беретін мектептердің 5,9,11-сыныптарында,кəсіби -техникалық мектептердің,колледждер мен жоғары орындарының соңғы курстарында өткізіледі.
Президенттік сынамалардың республикадағы, облыстардағы, аудандардағы, қалалардағы орындалуы жөніндегі жұмысқа басшылық жəне бақылау жасау ісін Қазақстан Республикасының жастар ісі мен саяхат жəне спорт басқармаларында Қазақстан Республикасының Білім жəне ғылым министрлігінің дене тəрбиесі басқармалары жүзеге асырады.
Президенттік сынамалар бойынша жарысты ұйымдастырудың жауапкершілігі жалпы білім беретін мектептердің кəсіби-техникалық мектептердің,колледждердің,жоғары оқу орындары мен кəсіп орындардың əкімшіліктеріне жүктелген.
Президенттік сынамалар бойынша негізгі тәжірибелік жұмыстарды жүргізу оқу орындарында-дене шынықтыру мұғалімдеріне,медициналық қызыметкерлерге,ал кəсіпорындар мен ұйымдарда спорт мамандарына,спорт жөніндегі нұсқаушыларға ,жаттықтырулар мен медициналық қызыметкерлерге жүктелген.
Президенттік сынамаларға енгізілген сынақтардың түрлері: 60, 100, 1000,2000,3000 метрге жəне 1,5 милге (2400м)жүгіру,тұрған орнынан ұзындыққа секіру,биік кермеге,мылтық ату,шаңғымен жүгіру,қол добын лақтыру жаттығулары.
10
Тағы да бір маңызды сынамалық негіз - спорттық топтастыру.Республикалық спорттық топтастыру дегеніміз-жасөспірмдер дəрежесінен бастап халқаралық дəрежедегі спорт шебері атағын беру,соның ережесін бекітіп,тəртібі мен сынамаларын белгілеу.Ол спортта жоғары жетістіктерге жетуге,жаттықтырушы
жұмысын жетілдіруге,мектептердің,спорт қоғамдарының жұмысын жақсартуға ықпал етіп,Қазақстан спортының дамуына негіз болады.
.Қазақстан Республикасының егеменді ел болып,тəуелсіздік алуына байланысты қазір елімізде топтастыру мазмұны мен құрлым көп өзгереді,əлі де жетілдіріліп келеді.Дене шынқтыру жүйесі мемлекеттік жəне қоғамдық негізінде мектепке дейінгі балалар мекемелерінде,мектептерде,орта жəне жоғары оқу орындарына,əскери бөлімдерде,емханаларында жəне басқа да мемлекеттік,қоғамдық,мекемелердк ұйымдастырлады.
Сабақ мемлкеттік бағдарламада көрсетілген ресми кесте бойынша жүргізіледі.Ол үшін арнайы уақыт белгіленіп,қаржыландыру мəселесі шешіліп,материалдық негіз жасалады.Республикамызда дене шынықтыру жұмысын басқарып,бағыт беріп отыратын арнаулы мемлекеттік ұйымдар бар.
Дене шынықтыру сабақтарын белгілі спорт саласының арнайы мамандандырылған мұғалімдер,оқытушылар,сондай-ақ кəсіби жаттықтырушы,нұсқаушылары дене шынықтыру неғұрлым көбірек тартуға бағытталған.Қоғамдық ұйымдастыру түрінің ең басты ұйымы-спорт клубы.Дене шынықтыру жəне спорт қозғалыстарын кəсіподақтық жəне ерікті спорт қоғамдарыбасқарады.Ерікті спорт қоғамдарын басқару демократиялық,орталықтан басқару қағидасы бойынша,сайлау арқылы өтеді.
Дене тәрбиесінің бұрынғы жүйелеріне тарихы
Біздің дәуірімізге дейінгі (БДД) VI-V ғғ. Қазіргі Қазақстан жерінде тұрып, өмір сүрген біздің арғы ата-бабаларымыз - сақтардың кезінде өз заманына сай дене тәрбиесі жүйесі болған. Сақтардың дене тәрбиесі жүйесінің негізі әскери-жауынгерлік және жарыс-сайыс бағытында болды.
11
Ашық аспан астында киіз үйлерде тұрып, негізгі кәсіптері мал өсіру болған сақтарға кенеттен келген жауларынан отбасын, елін, жерін қорғау үшін өте сезімтал, ... жалғасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Дене шынықтыру жүйесінің мақсат-міндеттері
Орындаған:
Топ: ФК-17-2
Курс:4 курс студенті
Тексерген:
Мазмұны:
І. Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-5
ІІ. Негізгі бөлім
2.1.Дене шынықтыру жүесі мақсаты мен міндеттері . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-9
2.2.Дене шынықтыру жүйесінің негіздері. . . . . . . . . . 10 -15
2.3.Дене шынықтырудың міндеттері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16-18
ІІІ. Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
3
І. Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Дене тәрбиесінің әлеуметтік жүйе және қоғамдық құбылыс есебінде дене тәрбиесі жүйесін, оның қалыптасуы мен дамуының негізгі заңдылықтарын, оның қызметі мен құрылымын танып, білудің қажеттілігі білім мен тәрбие талаптарына сәйкес өсіп келе жатқан ұрпақтың дене тәрбиесін қамтамасыз ету үшін керек. Дене тәрбиесі тек мектептегі дене шынықтыру сабағы ғана емес, ол сабақтан тыс, мектептен де тыс денсаулыққа байланысты шаралар жүйесі екенін ескерсек, қазіргі кезеңдегі білім беру орындарындағы дене тәрбиесінің жүйесі жастардың денсаулықтарын нығайтумен қоса, тұлға бойындағы биологиялық-психологиялық қажеттіліктердің жан-жақты жетілуіне, өмірге белсенді ұстаным мен ізгілікті қатынастарын дамытуды меңзейді.
Ойын - өсіп келе жатқан бала организмнің қажетті,ойында баланың дене күші артады,қолы қатайып,денесі шыңдала түседі,көзі қырағыланады,зеректігі тапқырлығы,ынтасы артып жетіле түседі.Ойында балалардың ұйымдастырушылық дағдылары қалыптасып шыңдалады.Ұстамдылығы жағдайларды салыстырып бағдарлау іскерлігі тағы басқа жетіле түседі,-деп аса үздік педагог Н.К.Крупская айтып кеткендей,əрине бала тəрбиесіндегі қимыл-қозғалыс ойындары балалар үшін ең маңызды дүние Ойын мектеп жасына дейінгі баланың физкультурасының негізгі тұтқасы болуы тиіс-деп жазды Е.А.Аркин.Демек ойындар арқылы бала өзіне пайдалы қозғалыс əрекеттерін меңгереді жəне оған жаттығады.Қозғалмалы ойындар арқылы бала өзіне пайдалы қозғалыс əрекеттерін меңгереді жəне оған жаттығады.Қимылды ойындар балалардың өздерінің білімдері мен ептілік ойындарының құбылмалы жағдайларында нақтылы қимылдың тапсырыстарды орындау үшін қолдануына мүмкіндік береді.Күш,ептілік,төзімділік сияқты сапалар қимылды ойындар процесінде əсіресе жарыс элементтерін өткізілгенде өседі жəне жетіледі.
Осы тұрғыдан келгенде курсытық жұмысымыздың тақырыптық өзектілігіне тоқталсақ,мектепке дейінгі балаларға қимыл-қозғалыс ойындарын үйрету əдістемесіне нақты дəлелдемелерге сүйене отырып,жан-жақты зерттеп,ғалымдардың пікірімен санасына келе,қимылды ойындардың бала өміріне пайдалы тұстарын молынан жеткізу болашақ жастар үшін өзекті мəселеге айналып отыр.
4
Мақсаты мен міндеті: Дене шынықтыру ойындары арқылы баланың физикалық жəне психикалық дамуының осы тығыз байланысын қазіргі заманғы ғылыми зерттеулерде көрсетілгендей оны практика жүзінде де дəлелдеу басты мақсат сонымен қатар қимылды ойындар шартын орындаудың міндеттілігі балаларды тəртіптендіреді,еркіндікке тəрбиелейді.Ойын мақсатына жету үшін қимыл тəсілдерін өз бетінше таңдап білудің қажеттілігі өзіндіктің жеке басының жəне басқа салаларының қалыптасуына жағдай жасайды.
Зерттеу объектісі: Дене шынықтыру ойындары ғылым жолында да,практикалық тəжірибеде де арнайы зерттеліп жүрген тақырып.Көптеген қимылды ойындардың танымдық мəні бар,өйткені олар хайуанаттарға,құстарға,адамдардың нақтылы əдістерін жаңғыртумен байланысты.
Қимылды ойындарда тәрбиешінің балалармен араласуға кең мүмкіншілігі бар.Тəрбиеші ойынның мазмұнның,оның шартын əңгімелейді.Балалар жаңа сөздердің мəнін біледі,сөзге белсене араласу,сондай-ақ тексті жəне əнді айта жүріп ойнауларын қалыптастырады.
Дене шынықтыру сабағы мектеп жасына дейінгі балаларға дене тəрбиесін беру мақсатында өткізілетін ойындарды шамамен екі түрге бөліп қарастырады;1)қимылды ойындар:сюжетті жəне сюжетсіз;2)спорттық ойындар ,элементтері бар ойындар,баскетбол,стол теннисі,футбол,хоккей жəне т.б.Белгілі бір сюжетті жəне белгіленген шарты бар қимылды ойындар анағұрлым күрделірек болады.
Ойындарды жоғары, орташа және аз қимылдар деп бөледі.Қозғалғыштық дəрежесі баланың ойындағы қозғалыс митенсивтілігімен жəне оның белсенділігімен,сондай-ақ ойында белсенді əрекет жасаушы балалардың санасына қарай анықталады.
Зерттеудің теориялық методологиялық негізі: Зерттеуге спорттық ойындарды үйретудің методиканың ғылым саласындағы дəлелдер арқылы соңғы кезде орын алған теориялық жəне методикалық əдіс-тəсілдер негізге алынады::жүйелілік,біртұтастық,салы стырмалы жинақтау,саралау,талдау,т.б.
5
Курстық жұмыстың құрылымы: Кіріспе, негізгі бөлім, қорытындылардан тұрады.Негізгі бөлім үш тараушыдан тұрады.Сонымен қатар жұмысты жазу барысындағы жоспар мен жұмыстың соңында пайдаланылған əдебиеттер тізімі берілген
Көрнекі ғалымдардың бірі П.Ф.Лесгафттың қимыл-қозғалыс ойындарының теориясы методикасын жасаудағы еңбектеріне сүйенсе,əйгілі орыс педагогы Россияда дд тəрбиесінің өзіндік жүйесінталдап,қимыл-қозғалыс ойындарына көп мəн берген.Ойынды Лесгафт жаттығу реттінде тұжырымдайды,соның көмегімен бала өмірге дайындалады.Ол дербес əрекет болып табылады,онда баланың адамгершілік қасиеті қалыптасады.
Әрбір ойынның, - деп атап көрсетеді Лесгафт, -белгілі мақсатқа жауап беруі керек.Ойын кезіндегі əрекет баланың өзін-өзі билеу білумен сай келуі жəне рахат сезімнің шарықтауына туғызуы қажет;бұл əрекеттер жүйелі түрде өткізілетін жағдайларда алдын-ала күшейтіледі.Ойындардың мазмұны мен ережесі жөнінен күрделендіру қажет.
Демек, осы аталған ғаламның қағидалары қимыл-қозғалыс ойындарының теориясы мен практикасын одан əрі дамыту үшін негіз жасайды.Бір ғана Лесгафт емес,басқа да ғалымдардың қимыл-қозғалыс ойындарының балалар үшін маңызды ережелерін оқи,əрі ескере отырып,негізгі бөлімізде əр саланы жеке-жеке күрделендіре,əр дастағы жəне топтағы ойынның соның ішінде қимыл-қозғалыс ойындарының балалар үшін маңызды.
6
2.1. Дене шынықтыру жүйесінің міндеттері мен мақсаттары
Дене шынықтыру жүйесі дегеніміз - әлеуметтік, экономикалық, құқықтық,ғылыми əдістемелік,нормативтік бағдарлама негіздерінің жиынтығы жəне республикалық дене шынықтыру мəселесіне жауапты жұмысқа құштар,жан-жақты дене шынықтыру дайындығынан өткен азаматтар тəрбиелеу.Бұл мақсат төмендегі жалпы міндеттерге негізделеді:
1. Білім беру міндеттері - қимылдың ептілігі мен дағдысын меңгеру жəне дене шынықтыру көлемінде арнайы білім беру.
2. Сауықтыру міндеттері - дене тәрбиесі жаттығулары көмегімен денсаулықты күшейту.
3. Тәрбиелік міндеттер - адамгершілік, жігерлілік қасиеттерді қалыптастыру,өнегелік көркемдік танымдарды үйрету.
Қазақ елінің өз тәуелсіздік бағытындағы даму жағдайында дене тәрбиесінің жүйесін жан жақты жетілдірудің мүмкіндіктері молайды. Жаңа дамып келе жатқан қоғамның құрамды бөлігі бола отырып, дене тәрбиесінің жүйесі жалпы халықтық, кемелденген әлеуметтік жүйенің барлық белгілерін кемденіп отыр.Дене тәрбиесінің жүйесі әртүрлі әлеуметтік топтардың дене тәрбиесінің ерекшеліктерін ескеретін өзара байланысты жекеленгендене тәрбиесі жүйесін құрып тұрады. Балабақша, орта мектеп жасындағы балалар, арнайы орта оқу орнындағы, әскери қызметтегі жоғары оқу орындарындағы жастар осы жүйдегі әлеуметтік ұйым болып табылады.
Жоғарыда аталып өткен жүйенің негізгі түсініктеріне тоқталатын болсақ, оларға біздер осы еңбектің соңғы тарауларында кеңінен талдау жасап өкенбіз. Дегенмен, дене тәрбиесі, спорт, дене шынықтыру, т.б. түсініктердің өзара байланыстары мен айырмашылықтарын білу, ең әуелі, оның ғылыми теориялық анықтамасын білуді талап етеді.
7
Мақсаты мен міндеті: Дене шынықтыру ойындары арқылы баланың физикалық жəне психикалық дамуының осы тығыз байланысын қазіргі заманғы ғылыми зерттеулерде көрсетілгендей оны практика жүзінде де дəлелдеу басты мақсат сонымен қатар қимылды ойындар шартын орындаудың міндеттілігі балаларды тəртіптендіреді,еркіндікке тəрбиелейді.Ойын мақсатына жету үшін қимыл тəсілдерін өз бетінше таңдап білудің қажеттілігі өзіндіктің жеке басының жəне басқа салаларының қалыптасуына жағдай жасайды.
8
2.2. Дене шынықтыру жүйесінің негіздері
Дене тәрбиесі әдістемесінің мазмұны қоғамның әлеуметтік-экономикалық, құқықтық, ғылыми-әдістемелік,бағдарлама-норма тивтік жəне ұйымдастыру негіздерінен көрінеді.
Әлеуметтік-экономикалық негіз. Дене тәрбиесі қоғамымыздың басқа әлеуметтік-экономикалық жүйелермен,саясатпен,ғылыммен,мəден иетпен тығыз байланысты.Бұл байланыстардың объективті негізгі-дене тəрбиесі жүйесінің қоғамдық өндіріске кіретіндігінде.Жүйе қоғамдық өнім шығармаса да,сол ортаға өндірістік қатынастардың негізгі-адам арқылы əсер етеді.Ол адамның əлеуметтік жағдайын қалыптастырып,қоғамдық қатынастарды жетілдіреді.
Құқықтық негіз. Дене тәрбиесі жүйесі өз жұмысы реттеуде құқықтық күші бар көптеген нормативтік актілерге сүйенеді.Ол Қазақстан Республикасының конституциясының 23-бабында нақты көрсетілген.
Ғылыми-әдістемелік негіз. Жалпы дене тәрбиесі жүйесі ғылыми-әдістемелік негізден құралады.Оның барлық теориялық жəне тəжірибелік ұсыныстары ғылыми түрде баяндалады.
Қазақстан Республикасы халықтардың дене шынықтыру даярлығының президенттік сынамалары туралыереже Қазақстан Республикасының Үкіметінің 1996 жылғы 4 маусымындағы №714 қаулысымен қабылданды.
Президенттік сынамалар - халықтың оқуға, еңбекке, әскери қызметке дайындығының жалпы деңгейін анықтайтын əр түрлі сынақ-жаттығулар жиынтығы.
12-ден 23-ке дейінгі жас шамасындағы жастарға арналған сынамаларын президенттік жəне ұлттық деңгейден тұрады.
9
1. Президенттік деңгей жан-жақты дене қуаты даярлығы бар,дені сау адамдарға арналған.
2. Ұлттық даярлық деңгейі оқу немесе жұмыс орны,тұрғылықты секцияларда,топтарда дене тəрбиесі жəне спортпен жүйелі түрде айналысатын адамдар үшін арналған.
Президенттік сынамалар түрлері бойынша жарыстар жалпы білім беретін мектептердің 5,9,11-сыныптарында,кəсіби -техникалық мектептердің,колледждер мен жоғары орындарының соңғы курстарында өткізіледі.
Президенттік сынамалардың республикадағы, облыстардағы, аудандардағы, қалалардағы орындалуы жөніндегі жұмысқа басшылық жəне бақылау жасау ісін Қазақстан Республикасының жастар ісі мен саяхат жəне спорт басқармаларында Қазақстан Республикасының Білім жəне ғылым министрлігінің дене тəрбиесі басқармалары жүзеге асырады.
Президенттік сынамалар бойынша жарысты ұйымдастырудың жауапкершілігі жалпы білім беретін мектептердің кəсіби-техникалық мектептердің,колледждердің,жоғары оқу орындары мен кəсіп орындардың əкімшіліктеріне жүктелген.
Президенттік сынамалар бойынша негізгі тәжірибелік жұмыстарды жүргізу оқу орындарында-дене шынықтыру мұғалімдеріне,медициналық қызыметкерлерге,ал кəсіпорындар мен ұйымдарда спорт мамандарына,спорт жөніндегі нұсқаушыларға ,жаттықтырулар мен медициналық қызыметкерлерге жүктелген.
Президенттік сынамаларға енгізілген сынақтардың түрлері: 60, 100, 1000,2000,3000 метрге жəне 1,5 милге (2400м)жүгіру,тұрған орнынан ұзындыққа секіру,биік кермеге,мылтық ату,шаңғымен жүгіру,қол добын лақтыру жаттығулары.
10
Тағы да бір маңызды сынамалық негіз - спорттық топтастыру.Республикалық спорттық топтастыру дегеніміз-жасөспірмдер дəрежесінен бастап халқаралық дəрежедегі спорт шебері атағын беру,соның ережесін бекітіп,тəртібі мен сынамаларын белгілеу.Ол спортта жоғары жетістіктерге жетуге,жаттықтырушы
жұмысын жетілдіруге,мектептердің,спорт қоғамдарының жұмысын жақсартуға ықпал етіп,Қазақстан спортының дамуына негіз болады.
.Қазақстан Республикасының егеменді ел болып,тəуелсіздік алуына байланысты қазір елімізде топтастыру мазмұны мен құрлым көп өзгереді,əлі де жетілдіріліп келеді.Дене шынқтыру жүйесі мемлекеттік жəне қоғамдық негізінде мектепке дейінгі балалар мекемелерінде,мектептерде,орта жəне жоғары оқу орындарына,əскери бөлімдерде,емханаларында жəне басқа да мемлекеттік,қоғамдық,мекемелердк ұйымдастырлады.
Сабақ мемлкеттік бағдарламада көрсетілген ресми кесте бойынша жүргізіледі.Ол үшін арнайы уақыт белгіленіп,қаржыландыру мəселесі шешіліп,материалдық негіз жасалады.Республикамызда дене шынықтыру жұмысын басқарып,бағыт беріп отыратын арнаулы мемлекеттік ұйымдар бар.
Дене шынықтыру сабақтарын белгілі спорт саласының арнайы мамандандырылған мұғалімдер,оқытушылар,сондай-ақ кəсіби жаттықтырушы,нұсқаушылары дене шынықтыру неғұрлым көбірек тартуға бағытталған.Қоғамдық ұйымдастыру түрінің ең басты ұйымы-спорт клубы.Дене шынықтыру жəне спорт қозғалыстарын кəсіподақтық жəне ерікті спорт қоғамдарыбасқарады.Ерікті спорт қоғамдарын басқару демократиялық,орталықтан басқару қағидасы бойынша,сайлау арқылы өтеді.
Дене тәрбиесінің бұрынғы жүйелеріне тарихы
Біздің дәуірімізге дейінгі (БДД) VI-V ғғ. Қазіргі Қазақстан жерінде тұрып, өмір сүрген біздің арғы ата-бабаларымыз - сақтардың кезінде өз заманына сай дене тәрбиесі жүйесі болған. Сақтардың дене тәрбиесі жүйесінің негізі әскери-жауынгерлік және жарыс-сайыс бағытында болды.
11
Ашық аспан астында киіз үйлерде тұрып, негізгі кәсіптері мал өсіру болған сақтарға кенеттен келген жауларынан отбасын, елін, жерін қорғау үшін өте сезімтал, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz