Үсіктің дәрежелері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Тапсырмалар:
1. Күйік кезіндегі негізгі клиникалық көріністер мен оларды емдеу.
2.Үсіктің клиникалық көріністері және пайда болу дәрежесіне байланысты жүргізілетін емдік шаралар.

1. Күйік кезіндегі негізгі клиникалық көріністер мен оларды емдеу
Жоспар
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Зақымдану тереңдігі бойынша күйіктің төрт дәрежесі
2.2 Малға күйік шалуына орай күйіктің түрлері
2.3Күйік кезінде көрсетілетін жәрдемдер
2.4Күйікке душар болған малға көрсетілетін ем
2.5Малдың күйіктен өлуін түсіндіретін 4 түрлі теория бар:
ІІІ Қорытынды

І Кіріспе

Күйік жоғары температураның (термиялық күйік), химиялық заттың (химиялық күйік), рентген сәулесінің немесе ядролық бомба жарылған кездегі жарық сәулесінің (сәулелік күйік) әсерінен терінің зақымдануы.
Мал түлігінен күйікті әсіресе қой мен ірі қара кқтере алмайды, ал шошқа мен жылқы көбінесе шыдамдылық көрсетеді. Жас мал, күйікті ересек малға қарағанда едәуір ауырсынып асқынулар болады.
Аурудан жазылған, жарақаттанып қансыраған мал немесе тууы жақындаған малдар күйікті қатты ауырсынады, ал патология кезінде көбінесе ауыр өтеді. Мал мүшелерінде (бастың, шаптың, жыныс мүшелерінің, желіннің, аяқтардың) күйіктері әрі қауіпті және асқынып ауыр өтеді.
Атап айтсақ, бас аумағы күйген кезде жануарлардың тынысы тарылып тұншығады, көмекейдің кілегей қабығының және кеңірдіктің ісініп домбығунан немесе олардың іріңдеп қабынуынан асқынулар болып кейде өкпе қабынады. Жыныс мүшелері мен шап аумағының күйіктен жарақаттануы зәр мен шәует жүретін жолдардың бұзылуына ұшыратса, сүт безі тереңірек жартылай іріңді патпроцесстің (желінсау) ақыры сепсиске айналуы мүмкін. Кеуде аумағынан, торшалары көлемдірек болып, тереңдеп көкірек шандырын және өкпені қабындырып іріңді қабынуға, ұшыратады. Мал аяғының күйген аумағы ластанып кейіннен іріндейді, тырысып (контрактура) аяқтардың қысқарып жаны кетіп салдануы мүмкін. Кеуде аумағынын, торшалары көлемдірек болып, тереңдеп көкірек шандырын және өкпені қабындырып іріңді қабынуға, ұшыратады. Мал аяғының күйген аумағы ластанып кейіннен іріңдейді, тырысып (контрактура) аяқтардың қысқарып жаны кетіп салдануы мүмкін.
Белгілері: малдың патпроцесске қарсы қорғаныс күшіне және күйіктің этиологиясына байланысты күйік төрт түрлі дәрежеге бөлінеді.

ІІ Негізгі бөлім
2.1 Зақымдану тереңдігі бойынша күйік 4 дәрежеге бөлінеді:
Ауырсыну, ісіну, жүннің күйгені болса, ол күйіктің бірінші дәрежесіне сай болады.
Күйіктің бірінші дәрежесі
Күйіктің екінші дірежесі
Күйіктің үшінші дәрежесі
Төртінші дәрежесі
Мал ыстық нәрсенің әсерінен күйгенде, терінің жүні толық күймейді, ауру онша елеулі болмай, мал күйген жерін жалайды немесе басқа нәрсеге сүйкенеді.

Ірі малдарда сәл ісіну білінеді, ауырсыну байқалады, кейде тері бетінде ұсақ, дақ пайда болады. Ұсақ малдарда терінің күлдіреуі анық, көрінеді.
терінің және тері астылық ұлпалардың ісінуі 24-48 сағаттан кейін жойылып одан әрі өсе бастайды. Күйген аумақтың шекаралары сарғылт күлгін тамшы түрінде жақыаяқтанып, кебе келіп ыдырап қопсыған қабыққа айналады. Күйген терінің жұқалау жерлерінде мөлдір күлгін сұйықтанып, кейіннен күлдіреген көпіршік терінің сыртына шығады

Көлемді ісіну, ойылымдар пайда болып, пинцарь тәрізді қатайып өліетке айналады.
жануарлар терісі қатқыл, қимылсыз (некроз), тітіркену байқалмай, ауырған мал мен жануарлар жүріп қимылдағанда терісі қыртыстанады. Күйгеннен кейін 15-40 минуттан соң, жарақаттанған аумақтың тері астылық торшалары ісінеді, ал 3-4 тәуліктен соң дененің көрші аумақтарына жайылады., 7-15 тәуліктен кейін тері жансызданып ыдырайды, ол жерден сарысу аралас іріңді қоймалжың, ағады.
Оның тереңдігі сүйекке дейін жетуі де мүмкін.
тері мен оның тереңде жатқан ұлпалары тырысып, құрғап, көмір тәрізді қарайып, өте нығыздалып жансызданады. Жеке жерлерінде терең ойықтар пайда болып, онан тығыздығы майға ұқсас созылғане қан аралас сұйық ағады. Көлемді аумақтағы пайда болған күік 4-8 тәулік аралығында инфекцияланыпіріңді патпроцесс болып, асқынудан соң сепсиспен аяқталады (мал денесі жалпы уланады). Малдың жалпы жағдайы төмендеп, дене қызуы көтеріліп, жүрек қан тамыр және тыныс алуы бұзылып көбінесе өлумен аяқталады.

2.2 Малға күйік шалуына орай күйіктің түрлері

Термиялық күйік - малды су процедурасында ыстық ваннамен емдегенде яғни тым жоғары температурада ұстағанда, денеге жалын, қайнаған су, жанып тұрған және ыстық сұйықтық пен газ, қызған және балқыған металдар сиятылардың тікелей әсерінен пайда болады. Малдын зақымдануының ауырлығы әсер еткен температураның жоғарылығына, әсер етудің ұзақтығына, зақымданудың көлемі мен жайылуына байланысты. Қатты күйіктер әсіресе жалын мен қысымда тұрған будың әсерінен пайда болады.
Химиялық күйік - денеге жинақталған қышқылдардың (тұз, күкірт, азот, карбол) және сілтілердің (күйдіргіш калий мен күйдіргіш натрий, мүсәтір спирті, сөндірілмеген әк), фосфордың және ауыр металдардың кейбір тұздарының (хлорлы мырыш) әсерінен пайда болады. Химиялық күйік кезіндегі алғашқы көмек химиялық заттың түріне байланысты. Концентірлі қышқылдар күйдірген кезде (күкірттен өзге) күйіктің бетін 15-20 минут бойы суық сумен шаяды. Күкірт қышқылы сумен қосылып жылу шығарады. Бұл күйікті асқындыруы мүмкін. Сілті ертінділері (сабынды су, сода ертіндісі- стакандағы суға 1 қасыққосылады шаю оң нәтиже береді.
Сәулелік күю - ядролық жарылыстың жарық сәулесінен рентген мен күн сәулесінен пайда болады, сәулелік күйіктің сырттай алғашқы белгілері зақымдау дәрежесіне сәйкес келмейді. Зақымдау дәрежесі біршама кейінірек анықталады.
Сілтілердің әсерінен пайда болған күйік теренге кетеді, беті дымқылданып, өліеттеніп, сұрғылт түсті болады. Күйікті салқын сумен жақсылап шайғаннан кейін, 1 пайыздық сірке ерітіндісімен өңделген жөн.Сілтілермен болған күйікті сумен жақсылап шайып, соңынан сірке қышқылының әлсіз ертіндісімен тазалау қажет (стакандағы суға бір шай қасық асханалық сірке су) ем домнан кейін күйген жерге тазартылған таңғыш қоюға болады. Таңғышты ертінділермен ылғалдауға болады.
Фосформен күйген күйік қышқылмен және сілтімен күйген күйікке қарағанда ерекше болады.
Қышқылдардың әсерінен пайда болған күйікте беті, құрғақтанып ауырсыну байқалады, күйген жерді мейлінше салқын сумен шайып, 5-10 пайыздық ас содасының ерітіндісімен өңдеу керек.
2.3 Күйік кезінде көрсетілетін жәрдемдер

Дәрігерге дейін жәрдем.

Дәрігерлік жәрдем.

Күйіктерде мүмкін болғанынша жоғары температурадан шыққан ыстықты азайту керек. Ол үшін күйген аумақтың үстін күйген жүн қалдыығынан, шөп, жоңышқа, топырақ тағы басқа бөгде заттардан тазартып, салқын сумен жуған жөн. Ауырсынуды бәсеңдетіп асқынудан сақтау үшін жарақаттанған аумаққа салқындатқыш зат басады немесе одеколон, спирт, марганец калий қышқылының судағы еітіндісін ( 1-2 пайыздық, 1:5000 )ерітіндісін дымқылданған дәкемен басады. Химиялық заттармен күйген жағдайда зақымданған аумақтың үстіңгі жағын 20-30 минут бойы суды көбірек құйып жуған дұрыс. Одан соң, қышқылдармен күйген кезде 1-2 пайыздық сілті ерітіндісімен бейтараптайды (сода сабынды су) немесе бор және магнезия сеуіп тастаған жөн. Сілтілермен күйген кезде зақымданған аумақты сірке суының 1-2 пайыздық ерітіндісімен кейде лимон қышқылығымен бейтараптайды. Қайнаған әкпен күйгенде ол аумақты сүтпен бейтараптаған дұрыс. Химиялық әсері термиялықпен ұласатын фосформен күйгенде, ол аумақты сумен жуады да 5 пайыздық тотияинмен ылғалдап дәкені басады. Фосфор түйіршіктерінің қалдықтары теріден алынды. Зақымданған аумақтағы жанып тұрған фосфорды құрғақ хлорлы әк сеуіп сөндіреді немесе ол жердің жүнін алып тастап екінші рет жоғарыдағы аталған дәрімен (суға қосып1:2) бейтараптайды. Сонымен қатармүмкін болсажүрек дәрісін береді. Малды жақсы желдеткіші бар жылы қораға орналастырып, тыныштық беріп витамин мен микроэлементтерге белогы мол жем - шөппен азықтандырады.

Жедел жәрдем көрсетуге келген адамдар немесе дәрігер күйік патологияларында жан-жақты комплексті ем жасайды.

2.4 Күйікке душар болған малға көрсетілетін ем
Жалпы емі.

Жергілікті емі.

Күйген кезде новокаинның 0,5 пайыздық ерітіндісін (0,2 г новокоин 100кг салмаққа) күре тамырдан жіберу керек. Зат алмасу процесін жақсарту мақсатымен қан тамыры арқылы глюкозаның 40 пайыздық ерітіндісін (20-200 мл) жіберіледі. Күйгеннен кейін 6-10 сағаттан соң өршіген улануды бәсеңдету үшін ас содасының 4 пайыздық және натрий гипосульфатының 30 пайыздық, ерітінділерін қан тамырлары арқылы жіберуге болады. Сонымен қатар Плахотиннің камфорлы сары суы жіберіледі және антибиотиктер мен сульфаниламид препараттары міндетті түрде беріледі. Ауруды бәсеңдетіп, тітіркенгіштерді қойдырғаннан кейін күйіктің жарақаттарын өндеу басталады (соның ішінде бастапқы хирургиялық шаралар) Мысалы: жарақаттанған аумақты 5-10 см мөлшерінде жүннен тазартып, әуелі сабынды жылы сумен содан соң қайнаған жылы сумен жуылтады. Жарақаттанған аумақ, өте ластанған болса йод қосқан спиртпен, спирт - эфирмен, спиртпен, мүсәтір спиртінің 0,5 пайыздық ерітіндісімен өңдеп, жарақатқа 5-6 сағат бойы суық нәрсе қойған жөн.

Күйіктің 1-2 дәрежелерінде оның айналасындағы жүнін қырқып, күйіктің бетін және төңірегіндегі терісін спиртпен сүртіп, өліеттен тазалау керек. Тазаланғаннан кейін 5 пайыздық калий перманганат ерітіндісімен өңдеп, таза спирт сіңірілген дәкемен таңылады. Содан соң метилен көгінің 2 пайыздық, және бриллиант көгінің спирттегі 2 пайыздық ерітінділерімен майланады. Күлдіректер түскеннен кейін жараның орны танинның судағы 5 пайыздық ерітіндісімен шайып, инфекция түспей үшін, азот қышқылды күмістің судағы 10 пайыздық ерітіндісімен майлайды. Күйікті 3-4 дәрежесінде өлі еттер көп болған жағдайда алдын ала жансыздандырып, некратомия операциясын жасаған жөн. Жараның қанын тоқтатып ұнтақ себу керек. Көлемі терең күйікте екінші күннен бастап, 10-20 пайыздық салицил майымен қалың етіп майлайды (бірнеше күннен кейін қайталайды), сонымен қатар күн сайын бірнеше күн 30-40 минут қыздыру керек. 2-6 күн өткен соң өліеттерден тазартып, жараның үстіңгі жағына Коьков майын, Вишневский, эмульсиясын, ұлпа препараттарын жағады. Күйіктің орны көп тыртықтанбас үшін П.Ф. Симбирцев және Н.И. Шнейберг әдісін пайдаланып тері трансплантациясын жасауға болады.

2.5 Малдың күйіктен өлуін түсіндіретін 4 түрлі теория бар:
Рефлекторлық талықсу теориясы бойынша малдың күйіктен өлуі теріде орналасқан денедегі нервтердің 13-і жаппай тітіркену салдарынан болады. Алайда, күшті наркоздан кейін күйдіргенде немесе сезімтал нервтерді кескенде, онда малдың өлуі әдеттегі мерзімде болған. Демек, бұл теория мәселенеі түсіндіре алмайды.
Гематогендік теория бойынша малдың өлуін қанның бұзылуымен, жансызданған эритроциттердің ыдырауымен (гемолиз) және эритроциттен босаған гемоглобиннің улы ықпал етуімен, лейкоциттердің жансыздануымен т.б. түсіндіреді. Тәжірибенің көрсеткеніндей, мұнда мәселе қан мөлшерінің азаюында емес, өйткені денесінің 13 бөлігі күйікке шалдыққан малға дені сау малдың қанын құйғанда, оның өлуі әдеттегі мерзімде басталған.
Инфекциялық теория бойынша малдың өлуін күйген және жансызданған учаскелерге микроорганизмдердің енуінен, мұның өзі микроорганизмдерге өте қолайлы қоректік орта болғандықтан, әрі микробтар көптеп у бөлетіндіктен деп сипаттайды. Алайда бұл тұжырым да дәлелденбеді: күйікке шалдыққан учаскені микроб небейтіндей етіп ұстағанның өзінде мал 18-24 сағаттан кейін өліп қалады.
Улану теориясы (интоксикация). Жансызданған күйік учаскесі тканьдерінің өимиялық құрамын зерттегенде, онда организмге улы әсер ететін ыдыраған белок өнімдері бар екендігі анықталды. Егеуқұйрыққа жүргізілген экспериментте осы теорияның дұрыстығы дәлелденді. Денесінің 13 бөлігі күйген егеуқұйрықтар, күйген учаскедегі жансызданған тканьдер белогының ыдырауы нәтижесінде уланып өлді.

ІІІ Қорытынды

Қорыта айтсам , күйік бұл - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.