Әлемді өзгерткен идеялар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Мектептің толық аты

Бағыты

Секциясы

Тақырыбы Әлемді өзгерткен идеялар

Ғылыми жетекшісі

Орындаған сынып оқушысы

2020-2021 оқу жылы

Мазмұны

Аннотация ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-5

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .., , ... ... ... ...6

І. Негізгі бөлім

1. Ұлы
жаңалықтар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .7

2. Әлемді өзгерткен 5 педагог
әйел ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
3

3. Атақты 10 миллионер
адамдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
20

4. Қазақстандықтардың негізгі
идеялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24

5. Негізгі бизнес идеялар әлімді
өзгерткен ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 7

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..30

Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...31

Аннотация

Жұмыстың мақсаты: Әлемді өзгерткен идеялар туралы жан-жақты зерттеп,
талдап, анықтап, ақпараттар жинау;

Зерттеу міндеттері:
- қажетті материалдар жинастыру;
- Әлемді өзгерткен идеялар туралы анықтап, насихаттау;
- бизнес идеяларды зерттеу, анықтау;

Зерттеу әдіс-тәсілдері: зерттеу барысында өз бетімен іздеу, мағұлмат алу,
жинақтау, салыстыру, талдау әдістері қолданылды.

Зерттеу жұмысының құрлымы: ғылыми жоба кіріспеден, негізгі бөлімнен,
қорытындыдан, пайданылған әдебиеттерден тұрады.

Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі таңда адамзаттың ең жақсы ақыл-ойлары әлі де
ойлап табуда, жаңа идеялар мен ұсыныстар енгізуде, біздің әлемді одан әрі
дамыту және жетілдіру үшін жаңалықтар ашуда. Маңызды өнертабыстар мәселені
шешіп қана қоймай, жаңа мүмкіндіктер ашады, көптеген идеяларды жүзеге
асыруға көмектеседі. Адам әлі күнге дейін өзінің білім көкжиегін кеңейте
отырып, айналадағы материалдық әлемдегі заттардың заңдылықтарын,
құбылыстары мен қасиеттерін ашуды жалғастыруда.

Аннотация

Цель работы: всестороннее изучение, анализ, выявление и сбор информации об
идеях изменивших мир;

Задачи исследования:

- сбор необходимых материалов;

- Выявление и пропаганда идей, изменивших мир";

- изучение, выявление бизнес идей;

Методы и приемы исследования: в ходе исследования использовались методы
самостоятельного поиска, получения информации, обобщения, сравнения,
анализа.

Структура исследовательской работы: научный проект состоит из введения,
основной части, заключения, использованной литературы.

Актуальность темы: на сегодняшний день лучшие умы человечества все еще
изобретают, внедряют новые идеи и предложения, делают открытия для
дальнейшего развития и совершенствования нашего мира. Важные изобретения не
только решают проблему, но и открывают новые возможности, помогают
реализовать многие идеи. Человек по-прежнему продолжает раскрывать законы,
явления и свойства вещей в окружающем материальном мире, расширяя кругозор
своих знаний.

Аnnotation

The purpose of the work is to comprehensively study, analyze, identify and
collect information about ideas that have changed the world;

Research objectives:

- collection of necessary materials;

- Identify and promote "ideas that changed the world";

- research and definition of business ideas;

Methods of research: in the course of the study, methods of independent
search, obtaining information, generalization, comparison, analysis were
used.

Structure of the research work: the scientific project consists of an
introduction, the main part, conclusions, and used literature.

Relevance of the topic: today, the best minds of humanity are still
inventing, introducing new ideas and suggestions, and making discoveries
for the further development and improvement of our world. Important
inventions not only solve the problem, but also open up new opportunities,
help to implement many ideas. Man continues to discover the laws, phenomena
and properties of things in the surrounding material world, expanding his
horizons of knowledge.

Кіріспе

Адамзаттың ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейінгі қиын және күрделі
жолын әртүрлі жолдармен сипаттауға болады. Бұл жолды ең ауыр соғыстар мен
көтерілістердің тарихы немесе әдебиет пен өнердің таңғажайып әдемі тарихы
арқылы көрсетуге болады немесе әлемді дүр сілкіндірген Ұлы оқиғалар мен
Әлемді өзгерткен ұлы адамдар призмасы арқылы көруге болады. Адамзат өзінің
өткір ақылымен жүріп өткен қиын жолды оның ең үлкен ашылулары мен
өнертабыстарының тарихы арқылы байқауға болады, олардың енгізілуі бүкіл
қоғамның өміріндегі маңызды өзгерістерге әкеліп соқты, әлемге деген
көзқарасты өзгертті. Бүгінгі таңда өмір бір орында тұрмайды, ол техникалық
прогреспен, жаңа технологияларды, жаңа өнертабыстар мен жаңалықтарды
енгізумен тығыз байланысты. Көптеген ескірген технологиялар бар, олар
бұрыннан тарихқа айналды. Көптеген жаңалықтарды да болған олар осы,
жоғалған, затеряны уақыт, басқа да жоғары бағаланып замандастары күттік өз
тану және қолдану жүздеген жыл. Керісінше, от, қағаз, доңғалақ және
басқалар сияқты ежелгі ашылулар бар, олар адамға өмір сүру үшін қажет
болды, олар әлі күнге дейін тең емес. Мыңжылдықтар өтсе де, ғылым баяғыда
алға шықты, бұл ашылулар біз үшін ең маңызды және маңызды болып қала
береді.

Соңғы өнертабыстар біздің әлемге деген көзқарасымызды өзгерте алады.
Бұрын әдемі арман болған, ақылсыз қиялдың жемісі деп есептелген, бүгінде
біздің өмірімізге мықтап еніп, біздің күнделікті өмірімізге айналды.
Адамның ғарышқа ұшуы, адамның айға қонуы, электронды компьютерлерді,
лазерді, компьютерді, интернетті, роботтарды ойлап табу, атом энергиясын
адамзаттың игілігі үшін пайдалану, адам ағзаларын трансплантациялау бойынша
медицина саласындағы ең үлкен жетістіктер және бұрын емделмейтін аурулармен
күресте жеңіске жету — бұл адамзаттың соңғы жарты ғасырдағы жетістіктерінің
толық емес тізімі. Осы ғылыми жұмыста негізгі әледі өзгеткен адамдар мен
идеялар туралы зерттеп, жинақтадым

І. Негізгі бөлім

1.1. Ұлы жаңалықтар

Адамзаттың тарихы спираль бойымен дамитыны бесенеден белгілі. Соған
орай, революция десе көз алдымызға қару ұстаған адамдар, қанды ұрыстар
бірден келе қалады. Әлемді ғылыми-техникалық революциялар да толықтай
өзгертетінін ескере бермейтініміз өкінішті. Ең бастысы, ХХ ғасырда орын
алған екінші ғылыми-техникалық революция адамзат өмірін толықтай өзгертті
дей аламыз. Ғылыми-техникалық революциялардың тарихы қызық-ақ. Бірінші
ғылыми-техникалық революцияға Англияда ашылған екі техникалық жаңалық негіз
болса, екінші ғылыми-техникалық революцияға негіз болған ғылыми жаңалықтар
мол еді және тек Англияда ғана емес, көптеген елдерде орын алып, талай
елдің арасында бәсекелестік туындады. Кенже қалған елдердің табиғи
байлықтарын, жерін иелену, пайдалануда өз үлесін неғұрлым мол қарпып қалу,
басқа елге есесін жібермеу үшін күрес айқын көрініс тапты. Дамыған елдердің
әскери күштері өзге елдерге өктемдік жүргізіп, олардың табиғи байлықтарын
өз пайдасына жарата білді. Жекелеген мемлекеттерде де, мемлекеттер арасында
да әлеуметтік қайшылықтар, бәсекелестік туындады. Адамзат қол жеткізген ұлы
ғылыми жаңалықтар тек қана ізгі ниет жолында ғана емес, көбіне зұлымдық
мақсаттарда қолданыс табуы орын алды. XX ғасырда екі дүниежүзілік соғыс
өткені мәлім. Бірінші дүниежүзілік соғыста жаппай қырып-жоятын улы газдар
қолданылды. Екінші дүниежүзілік соғыс жаппай қырып-жою қаруы ‒ атом
бомбасын қолданумен аяқталды. Алайда екінші ғылыми-техникалық революцияның
басталуы бірінші техникалық революцияның тоқтап қалуына алып келді деп
ойлауға болмайды. Бірінші революциядағы ғылым, техниканың дамуы,
жетілдірілуі екінші ғылыми-техникалық революцияға алып келді. Өз кезегінде
соңғы жаңалықтар бастапқы революциядағы техниканы жетілдіруге зор ықпал
етті. Барлық ғылыми-техникалық революциялар әрқашан өзара ұласып, кең өріс
алатыны айқындалды.

1895 жылы Германиядағы Вюрцбург университетінде (Бавария) көрнекті физик
неміс Вильгельм Конрад Рентген (1845–I923) табиғаты беймәлім сәуле ашты да,
оны Х-сәуле деп атады. Бұл сәуле Ресейде, Қазақстанда, т.б. елдерде рентген
сәулесі, Еуропа елдерінде, ағылшын тіліндегі ғылыми әдебиетте Х-сәуле
(беймәлім сәуле) болып аталады. Осы жаңалығы үшін I901 жылы Рентген бірінші
болып Нобель сыйлығын алды. Рентген сәулесі заттың, дененің, бұйымның
тұтастығын бұзбай ішкі микроқұрылымын зерттеу, өндірілген бұйымның ішкі
ақауларын, олардың мөлшерін, орналасуын айқындауға медицинада
диагностикалық мақсатта қолдануға мүмкіндік ашты және рентгендік сұрыптау
процесі деген жалпы атау алды. Бірінші дүниежүзілік соғыста Францияда Мария-
Складовская Кюри рентген қондырғылары орнатылған машиналарды майдан
даласында жараланған жауынгерлерге диагностикалық мақсатта қолданды.
Рентген сәулесі арқылы бұйымды қаз-қалпында сақтап, оның ішкі кристалдық
құрылымын зерттеу металтану, металфизикасы, қатты денелер физикасы
ғылымдарында елеулі жетістіктерге қол жеткізді. Арнайы рентген аппараттары
жасалды, оларды өндіретін кәсіпорындар құрылды. Қазақстан осы заманауи
жаңалықтан шет қалған жоқ. Ақтөбе қаласында рентген аппараттарын өндіретін
зауыт жұмыс істеуде, оның өнімдеріне шет елдерден сұраныс жоғары. 1896 жылы
француз химигі Антуан Анри Беккерел (I852–1908) уран тұздарының көзге
көрінбейтін сәуле шашатынын дәлелдеді. Бұл құбылыс радиобелсенділік болып
аталды. Радиобелсенділік химиялық элемент – уранға тән құбылыс екені
анықталды. 1897 жылы Джозеф Джон Томсон (1856-1940) атом құрамына кіретін
теріс электрзарядты элементарлық бөлшек ‒ электронды ашты. 1906 жылы
Д.Томсонға Нобель сыйлығы табысталды. Зерттеулер нәтижесінде электрондар
ағыны электр тогі (электрлі ағын) деп аталған табиғат құбылысы ашылып, бұл
құбылыс мол энергия көзі екені анықталды және оны өндіру, басқару, қолдану
кең ауқымды өріс алды. Дамыған елдерде электрификациялау жүргізілді және
әлі күнге жалғастырылуда. Қазақстан да бұл заманауи үдерістен тыс қалған
жоқ. Еліміз электр энергиясын ішкі қажеттілікке жеткілікті мөлшерде,
экспорттауға да мүмкіндігі бар шамада өндіреді. Дегенмен электр энергиясына
сұраныс жыл санап өсуде. 1898 жылы Франция ғалымдары Пьер Кюри (1859-I906)
және Мария Складовская-Кюри (I867-1934) химиялық радиобелсенді элемент-
радийді ашқандарын жариялады. Бұл ғалымдар радиобелсенділік құбылысын
алғашқы және нәтижелі зерттеушілер қатарынан орын алды. Аталған ғалымдар
Нобель сыйлығымен марапатталды. А.А. Беккерел, Пьер Кюри және Мария
Складовская-Кюридің жоғарыда айтылған ғылыми жаңалықтары – радиобелсенділік
құбылысын зерттеудегі соны ғылыми бағыттың бастамасы болып табылды және бұл
бағыт атом энергиясын қолдануға арналған ғылыми-техникалық зерттеулермен
және атом энергиясын игерумен ұласты. Қазір Қазақстан уран өндіру саласында
алдыңғы қатарлы бес елдің қатарына кіреді. Демек біздің ел аталған салада
ең жаңа және қауіпсіз технологияны игерген елдер қатарында. МАГАТЭ
бақылауымен Қазақстанда төмен байытылған уран банкін ашу мәселесі біржола
шешілгенін айта кетуге тиіспіз. I900 жылы неміс ғалымы Макс Карл Эрнст
Планк (1858-1947) квант ғылыми гипотезасын жасап, квант теориясының негізін
қалаушылардың бірі болды. 1919 жылы М.Планк Нобель сыйлығының лауреаты
атанды. Қазіргі уақытта кванттық физика тек теория емес, қолданбалы ғылымға
айналды. Кванттық физика, кванттық техника нақтылы жағдайларда кең қолданыс
табуда. 1899 жылы ағылшын ғалымы Эрнест Резерфорд (Ernest Rutherford) (1871-
1937) альфа-сәуле, бета-сәулені ашып, олардың табиғатын анықтады. 1903 жылы
Резерфорд пен Содди химиялық элементтердің бір түрден екінші түрге ауысу
теориясын жасады; 1907 жылы Эрнест Резерфорд атом ядросы оң электр зарядты
элементарлық бөлшек протон мен зарядсыз нейтрондардан тұратынын ашты. 1908
жылы Э.Резерфордқа Нобель сыйлығы берілді. Константин Эдуардович
Циолковский (I857-1935) реактивті қозғалтқыштармен планеталарға ұшу
мүмкіндігін, ракета теориясын негіздеді. Ғарышқа ұшу, ғылыми-зерттеу
жұмыстарын, метрологиялық бақылау, т.б. жүргізу қазір адамзат толық қол
жеткізген жаңалықтар. Қазақстан бұл салада да алдыңғы қатарлы елдер
санатында. Әлемде ғарышта болған үш ғарышкері бар 9 ел қатарындамыз.
Байқоңырда Қазақстан өзінің ұшу алаңын жасақтауда. Көптеген ғарыш
техникасын өзімізде жасау жұмыстары жүргізілуде. Елімізде Қорғаныс және әуе
ғарыш өнеркәсібі министрлігі құрылған.

1905 жылы және одан кейінгі жылдары А.Эйнштейн (1879-1955) ашқан үш
ұлы жаңалық: а) арнайы салыстырмалылық теория; б) энергия мен масса аралық
тәуелділік формуласы; ә) фотон теориясы. А.Эйнштейнге Нобель сыйлығы
берілді. 1905 жылы Эйнштейн қозғалыстағы дененнің электродинамикасына
арналған мақаласында арнайы салыстырмалылық теорияның негізгі мазмұнын
сипаттады. Бастапқыда салыстырмалылық теория көпшілікке күнделікті
тіршілікке қатысы шамалы, ғылыми қиял болып көрінді. Ғалымдар арасында да
сын көзбен қараушылар аз емес еді. Шын мәнінде, Эйнштейннің салыстырмалылық
теориясы әлем дүниесі құрылымына қалыптасқан көзқарасқа өзгерістер енгізді,
жаңа өрістер ашты. А.Эйнштейн еңбектерінің бір ерекшелігі, мұндағы
тұжырымдар ой эксперименттеріне негізделген болып келеді. А.Эйнштейн мен
Л.Инфельфед екеуі 1938 жылы Физика эволюциясы деген еңбек жазған. Физика
‒ табиғат екені мәлім. Аталған еңбекте адамзаттың табиғатты танудағы
алғашқы түсініктерінен салыстырмалылық теория және кванттарға дейінгі
идеялар өрісіне шолулар берілген. Эйнштейннің бұл еңбегі соғыстан кейін, 50-
жылдары баспадан шықты. 2013 жылы Санкт-Петербургта орыс тіліне аударылып,
басылды, осы аударманың бір данасы Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ
кітапханасында бар. Көлемі 304-бет. Физика эволюциясына бағышталған кітапта
бірде-бір формула келтірілмеген сурет, сұлба, ақыл-оймен негізделген, орта
білімді жасқа мейлінше ұғымды. А.Эйнштейннің аталған еңбегін қазақ тіліне
аударып мектеп, техникум, институт кітапханаларында оқушыларға қолжетімді
ету оқу-тәрбие үдерістерінде оң нәтиже берер еді. Қазір А.Эйнштейннің
салыстырмалылық теориясы физикада және астрономияда қолданылады. Жоғары
энергия физикасы, ядролық физика, спектроскопия, астрофизика,
электродинамика, физиканың басқа да тарауларында эксперименталды
көрсеткіштер салыстырмалылық теориясымен сәйкестілікте, бұл сәйкестік
эксперимент дәлдігімен анықталады. Арнайы салыстырмалылық теориясы қазіргі
уақытта инженерлік ғылым. Оның формулалары элементарлық бөлшектер
қозғалысын үдету есептеулерінде, жер серіктерін пайдалану навигациясы
жүйелерінде қолданылады. Арнайы салыстырмалылық теориясы жылдамдығы сәуле
жылдамдығына жуық, уақыт өлшеу дәлдігі наносекундтық шамада орын алатын
құбылыс, үдерістердің бәрінде қолданылады.

Дат ғалымы физик Нильс Бор (1885-1962) атом құрылысының кванттық
теориясын жасады. 1922 жылы атом құрылымын және атом шығаратын сәулені
зерттеу жұмыстары үшін Н. Борға физика саласындағы Нобель сыйлығы берілді.
XIX ғасырдың соңына XX ғасырдың орта кезіне дейін созылған екінші ғылыми-
техникалық революцияның бірінші ғылыми-техникалық революциядан
ерекшеліктері мол.

Бірінші ерекшелігі – мұнда ғылыми-техникалық жаңалықтардың ашылуы мен
қолданысқа ену аралығындағы мерзім ұдайы қысқарумен болды. Ғылыми
басылымдардың көбеюі, ақпараттық мүмкіндіктердің ұлғаюы арқылы ғылыми
жаңалықтар, өндірістік жетістіктер басқа елдерге тез таралды.

Екінші ерекшелігі – техника және технологиялық жаңалықтар материя
құрылымындағы элементарлық бөлшектерге тән құбылыстар заңдылықтарына
негізделіп, осы бағыттағы ғылыми және техникалық зерттеулер мен олардың
нәтижесін тиімді іске асыру, қолдану қарқынды өріс алды. Өнеркәсіпте металл
және металқорытпаларын өңдеудің жаңа технологиясы – термиялық өңдеу ұдайы
жетілдірілуде болды. Сонымен қатар металды өңдеудің бұрыннан белгілі
тәсілдері жетілдіріліп, жаңа технологиялар – мол мөлшерлі құйма
дайындамалар өндіру және оларды өңдеу технологиялары: илемдеу, престеу,
балғамен соғып өңдеу, әртүрлі білдектерде өңдеу, келесі өңдеуді талап
етпейтін жоғары дәлдікті құйма бұйымдар алу, пісіру, дәнекерлеу, термиялық
кесу, лазер, плазмамен бұйымның үстіңгі бетін өңдеу, арнайы қасиетті өте
жұқа қабат қалыптастыру, т.б. технологиялар игерілді. Бұлардың бәрі ғылыми
негізде, классикалық физика, химия заңдылықтары арқылы ұдайы жетілдіріліп,
классикалық физика, химия негізінде даму, өрістеу шегіне жеткені сезіле
бастады.

Үшінші ерекшелік ‒ аталған техникалық революция кезінде электр
энергиясын өндіру және оны пайдалану өрісі кеңейді және жаппай басымдық ала
бастады. Соны ғылыми, техникалық және өнеркәсіптік сала – электроника
қалыптасып, жоғары қарқынмен дамыды. Шалаөткізгіштер техникасы дамыды.
Энергетика, медицина, аспаптар жасауда және әскери мақсатта атом энергиясын
қолдану игеріле басталды. Негізгі энергия түрлері жылу, су, электр
энергиясы болды.

Жоғарыда аталған жаңалықтар ғылым мен техникада жаңа салалар қалыптасуына,
еңбек өнімділігінің еселеп өсуіне әсер етті, жеке технологиялық операция,
жабдықтар жұмысын ғана емес, тұтастай алынған үдерістерді
автоматтандырылған басқару жүйелері қалыптасты.

Адамзат қазіргі уақытта жаңа, үшінші ғылыми-техникалық революция дәуірін
бастан өткізуде және цифрлы техника кезеңіне, төртінші өнеркәсіптік
революцияға аяқ баса бастады.

1.2. Әлемді өзгерткен 5 педагог әйел

Педагог ретінде әлемдік танымалдыққа ие болған бес әйелдің тарихы бар.
Олардың көбі өз мамандықтарын жаңашыл бағытта ұстанып, барлығы дерлік
тарихқа енген. Бұл әйелдердің ерлігі, рухани күші мен қайсарлығы ұмытылмақ
емес. Бұл бес тарихтың әрбірі жігерлендіріп, шабыттандырады.

1. Энн Салливан Anne Sullivan (1866-1936)

Барлығын басынан бастаудан және сәтсіздіктен қорықпаңыз. Жолыңыз болмай
қалған кездері бәрін басынан бастаңыз да, діттеген, бас кезінде алдыңызға
қойғаннан басқа болып шығуы мүмкін, бірақ еске түскенде қуаныш силайтын
мақсатыңызға жеткенше жігеріңізді шыңдай беріңіз.
Энн Салливан

Жетістіктері: арнайы педагогикада дүмпу жасады.

Оның тарихы: Америкалық педагог, арнайы педагогика саласы. Бүкіл әлемге
атақты Хелен Келлердің мұғалімі атағымен танылған. Энн Салливанның тарихы
шабыттандырады және таң қалдырады. Ол Америкада ирландық эмигранттар
отбасында дүниеге келген. Энн кедейшілікте және маскүнем әкесінің
қаскөйлігіне шыдап өскен. 8 жасында анасынан айрылған.

Қыздың басына түскен сынақтар қатарын оның көз жанарынан айырған ауыр дерт
толықтырды. Анасы қаза болғаннан соң, бір жылдан кейін әкесі Энн мен оның
інісінен бас тартты, оларды балалар үйіне орналастырады. Педагогтардың
естелігі бойынша, Энн кіші інісіне ерекше қамқор болады, өйткені оның
денсаулығы аса ауыр жағдайда еді. Алайда, бұл Джиммиді ажал аузынан
құтқарып қала алмады (бала да өз анасы секілді туберкулез дертімен ауыратын
еді).

Он жасар қыз інісінің, анасының өлімін көрді, туған әкесі тастап кетті және
ерте жаста пайда болған трахома кесірінен мүлдем көрмейтін. Осындай ауыр
кезеңде оның өмірінде алғаш рет оң өзгеріс алды, бұл оның алдағы тағдырының
өзгеруіне септігін тигізді. 1880 жылы Энн көзі көрмейтіндерге арналған
Перкинс мектебіне оқуға түседі. Ол жерде оған ота жасалып, нәтижесінде көзі
біртіндеп көре бастайды және білім алады. Энн Саливанның өміріндегі айшықты
оқиғалардың бірі мектепке қабылдануы болса да, бұл жағдай оның жаңа
сынақтарды бастан кешіруіне септігін тигізді. Әлеуметтік дағдылардың
жетілмеуі, қандай да бір оқу мекемесінде тұру тәжірибесінің жоқтығының
нәтижесінде Энн мектептік өмірге машықтануы қиынға соқты. Оған бейімделу
және достар табу қиын болды. Алайда, табиғи интеллектінің, ойдың ұшқырлығы
мен өжеттігінің арқасында Энн академиялық тұрғыда жетіліп, өз
мұғалімдерімен жақын әрі сенімді, соның ішінде әсіресе мектеп директоры
Майкл Онаньеспен жақсы қатынас орната білді.

Майклдың нақ өзі Эннің оқу курсы 1886 жылы аяқталған соң, Хелен Келлер атты
көзі көрмейтін әрі керең қызға педагог болуды ұсынған. Жиырма жасар Энннің
Хеленмен кездескенде сыртқы әлеммен қатынасында айтарлықтай қиындақтармен,
тұрақсыз эмоциональдық жағдайлармен кездескен қыз болатын. Хеленнің отбасы
сол кездегі барлық мүмкіндіктерді қарастыра келе, оны арнайы мекемеге
орналастыруды жөн санайды.

Бұл кездесу екі әйелдің де тағдырына түбегейлі өзгеріс әкелді. Екеуі де
тарихқа енді. Хелен Келлер — батыл және жігерлі, жазушы әрі лектор, көп
саяхаттаған және әлемдегі көзі көрмейтіндер мен нашар көретіндердің
құқықтары мен мүмкіндіктері жолында күресуші болды. Энн Саливан — талантты
педагог, көзі көрмейтін әрі құлағы естімейтін қызды оқыта білуді және
әлеммен қатынас орната білуді үйреткен. Энн Салливан Хеленге бар өмірін
арнаған. Өзінің жеке тәжірибесі мен табиғи педагогикалық талантын ұштастыра
отырып, Хелен Келлерді оқытуда жоғары нәтижелерге қол жеткізе алды, осылай
арнайы педагогикада нағыз дүмпу жасады.

2. Эллен Кей Ellen Karolina Sofia Key (1849-1926)

Егер ересек адаммен қандай да бір қалжыңбас бір-ақ күн өзінің баласымен
сөйлескендей сөйлессе, ол адам есін жоғалтар еді.
Эллен Кей

Жетістіктері: еркін педагогика принциптерін, концепцияларын тұжырымдады.

Оның тарихы: швед жазушысы, педагог. Эллен Кей еркін педагогиканың негізгі
принциптерін, концепцияларын алғашқы тұжырымдаушылардың бірі.

Эллен Швед Аграрлық Партиясының негізін қалаушы Эмиль Кейдің отбасында
дүниеге келген. Оның анасы ақсүйек тұқымынан болған және қызына тамаша үй
білімін берген. Эллен өте либеральды атмосферада өсті, бұл оның педагогтік
көзқарастарының қалыптасуына айтарлықтай әсер етті. Эллен өзінің бар
ғұмырында аз қамтылған ауыл тұрғындары үшін халықтық институттарда сабақ
берді. Сабақ бергеннен басқа Эллен әлеуметтік қызметімен қатар, мақала
жазу, сол кезеңдегі әлеуметтік тақырыптарға арналған кітаптар жазумен
белсенді түрде айналысты.

Оның педагогикалық жұмыстарының ішінде Бала ғасыры кітабы ерекше
танымалдыққа ие болды. Бұл кітап тұңғыш рет бала тұлғасын педагогикалық
үдерістің орталығы деп қарастырып, балаға деген мектеп пен педагогтың жаңа
қатынастарының негіздерін қалыптастырады. Элленнің пікірінше, мектеп өзін
тек қана тәрбиеші есебінде ұсынуы керек, бірақ өзіне ешқашан міндеттемеуі
тиіс. Кей тәрбиелеудің негізгі көзі ретінде ананың тәрбиесін, яғни үйдегі
тәрбие деп санаған. Бұл идеяның оны қанаттырғаны соншалық, ол балабақшалар
мен барлық мектепке дейінгі балалар мекемесін мүлдем таратуды ашық түрде
айтқан.

Эллен Бала ғасырында баланың өзіндік дамуы үшін қолайлы орта құру туралы
алғаш рет айтады. Сол кезеңде танымал болған Балалар үшін өмір сүру
ұранының орнына Эллен Балаларға өмір сүруге мүмкіндік беріңдер ұранын
ұсынды.

Эллен Кейдің ойлары мен жұмыстары бүкіл әлемнің оқыту жүйесіне кеңінен
танымал болған Reggio Emilia педагогикасында Мария Монтессори жүйесінің
пайда болуына қанаттандырып, алғышарт бола білді.

Элен Кейдің педагогикалық көзқарастарының қалыптасуына Лев Толстойдың
еңбектерінің ықпалы зор болғаны өте қызықты. Ол кісі Лев Толстойдың
педагогикалық мұрасын мұқият зерделеп шықканы белгілі және де ол ескірген
мектептік білім беру жүйесін сынаған және әр оқушыға жеке-жеке тәсіл
қолдану керек екені жөніндегі мәселелерде ойлары бір жерден шығып жатты.

3. Мария Монтессори Maria Montessori (1870-1952)

Баланы тәрбиелеу үшін — оны білу керек, оны білу үшін — оны бақылау керек,
ал оны бақылау үшін — оған бостандық беру керек.
Мария Монтессори

Жетістіктері: ақыл-есі кем балаларды оқытуда алғашқы болды, Ортофрения
институтын құрды.

Оның тарихы: Италиялық педагог, сонымен қатар дәрігер, философ және ғалым.
Ол бүгінде танымал болған көптеген оқу мекемелерін ашып, Эллен Кейдің
философиялық-педагогикалық идеялары мен тұжырымдарын тәжірибеде кереметтей
жүзеге асырды.

Мария Монтессоридің тарихы педагогикадан тысқары жатқан адамдарға да таныс.
Оның қызықты деген кезеңдеріне тоқталып өтейік.

Қызығы сол, Мария Монтессоридің педагог ретінде қалыптаспауы да мүмкін еді.
Өйткені бұл талантты әйелдің карьерасы мүлдем басқа салада басталған
болатын. Мария тарихқа Италияның медицина курсын аяқтаған тұңғыш әйел,
сонымен қатар ғылым докторы ғылыми дәрежесін алған әйел ретінде кірген.
Дәрігерлік тәжірибе мен ақыл-есі кем және жүйке жүйесі ауруларымен зардап
шеккен балалармен жұмыс істеу арқылы Мария педагогика саласына келген.

Монтессеридің елеулі еңбектерінің бірі Римде Ортефрения институтын құруы
болып табылады.

1889 жылы Туриндегі конференциядағы өзінің баяндамасында Монтессори
нейропсихологиялық патологиясы бар балалар мәселесі медицина саласына
жатпайтынын, яғни педагогика саласына қатысты екенін дәлелдеді. Бұл
баяндаманың нәтижесі Монтессори басқарған Римде ұйымдастырылған
Ортофрениялық институт болды. Оның институт қабырғасында ұйымдастырған және
іске асырған әдістемелері күтпеген нәтижелер берді. Тәуелсіз комиссияның
тексеруі нәтижесінде Монтессори оқытқан ақыл-есі кем балалар жазу, оқу мен
есептеу дағдылары бойынша қалыпты дамып жатқан балалардан асып түскенін
анықтайды. Монтессори ақыл-есі кем балаларды алғашқы болып оқытуға
ниеттенгендердің бірі болды. Римдік Ортофрения институтын құрғанға дейін
ешкім де мұндай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.