Корпорация пайдалануына салынатын салық

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

ЗЕРЕНДІ АУДАНЫ ЧАГЛИНКА С.
ЖОҒАРЫ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ МКҚК

Курстық жұмыс

Пәні : Ұйым қаржылары
Тақырыбы: Өнеркәсіптік кәсіпорындардағы салық салуды ұйымдастыру
Мамандығы: Қаржы (салалдар бойынша)

Орындаған күндізгі оқу бөлімінің
31 Қаржы топ студенті Шалқарова Алтына
Жетекші: Маулитов Серік Жамбылұлы

Шағалалы 102_

Мазмұны

І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
ІІ. Негізгі бөлім
І Тарау. Салық түрлері, мәні, салық жүйесі туралы түсінік
1.1 Салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 0
1.2 Салық элементтеріне сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12

ІІ Тарау. Өнеркәсіптік кәсіпорындағы салық салу
2.1 Кәсіпорындағы салық салу жүйесі түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Шаруашылық жүргізудіңнарықтық типіне өту елімізде он жылдан астам уақыттан бері жүргізіліп келеді. Ресурстардың тиімді түрде бөлінуін қамтамасыз ету және экономикалық қызметтерді мәжбүрлеусіз реттеу сияқты кейбір жетістіктерімен қатар, нарықтық экономиканың өзіндік кемшіліктері де жоқ емес. Еркін нарықтық экономикадағы бәсекелестік ешкімді кедей немесе ауқатты деп бөлмейтін, бейтарап механизм болып табылатындықтан, оның негізінде бөлінген табыстар қоғам үшін қажетсіз теңсіздіктің туындауына әкеледі. Аталған мәселенің алдын алуда жүзеге асырылып жатқан әлеуметтік шараларға қарамастан халықтың әл - ауқаты, өмір сүру деңгейі турасындағы мәселе әлі де болса көкейтесті экономикалық және әлеуметтік мәселе болып келе жатыр.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының егемендігі, оның әлеуметтік бағдарлы нарықтық қатынастарға бағытталған даму жолына көшуі, мемлекет және қоғам мүддесіне қажетті қаражаттардың мемлекет құзырында орталықтандырылуы, сондай-ақ, өтпелі кезеңдегі экономиканы реттеу барысында пайдаланылатын салық саясатының экономика мен әлеуметтік аяларда өзіне тиеселі орын алуының басты себебіне айналып отыр.
Нарықтық экономика жағдайындағы Қазақстан Республикасында қоғамдағы қандай болмасын процесстерге мемлекеттік әкімшілік жүргізу арқылы тікелей ықпал ету мүмкіндігінің тарыла бастағаны бүгін баршаға аян. Бұл орайда халықаралық өркениетті стандарттар мен нарық талаптарына сай келетін, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерге қол жеткізуге жол ашатын әлеуметтік - экономикалық жанама ықпал етудің елеулі құралы салық жүйесі.
Экономикалық және әлеуметтік тұрақтылықты қолдау мақсатында мемлекет табыстардың теңсіздігін теңестіру міндетін атқарады. Қоғам көлемінде табыстарды бөлу және қайта бөлу нарықтық экономикасы дамыған елдерде мемлекеттің негізгі атқаратын қызметтерінің бірі болып табылады. Табыстарды бөлу барысындағы мемлекеттің нарықтық процесстерге араласуының тікелей әдістерінің алатын орны ерекше болғанымен, кемшіліктері де бар. Өйткені, мемлекеттің әлеуметтік саясатының тікелей шараларын, олардың маңызды бағыт екеніне қарамастан, тек қана әлеуметтік жәрдемақылар беру арқылы жүзеге асыру мүмкін емес. Мұнда, әлеуметтік инфроқұрылымды ұйымдастыру тәсілдері де маңызды шаралардың бірі болып табылады. Аталған бағыт Еуропа елдерінде жақсы дамыған және қазіргі кезде де ақшалай нысандағы әлеуметтік төлемдермен салыстырғанда оған төмен мән берілмейді. Сондықтан, Қазақстанның да әлеуметтік-экономикалық өміріндегі маңызды да түйінді мәселе әлеуметтік саясатты салық салу арқылы дамытудың жанама шараларын жүзеге асыру болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты және міндеттері. Курстық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасындағы қазіргі кездегі кәсіпорын рынок жағдайындағы салық төлеушінің ролін анықтау және салық жүйесін әлеуметтік тұрғыдан оңтайландыру жөнінде ұсыныстар жасау болып табылады.
Аталған мақсат келесі міндеттерді шешу арқылы жүзеге асырылады:
oo салық салудың теориясы мен практикасына талдау, салықтық қатынастардың әлеуметтік процесстердегі атқаратын рөлін зерттеу;
oo әлеуметтік процесстерге әсер етуі жағынан салық жүйесінің функционалды мүмкіндігін қарастыру;
oo индустриалды дамыған елдердің салық жүйесінің қоғамдық процесстерге, оның ішінде әлеуметтік салаға қаншалықты ықпал ететіндігін сипаттау;
oo Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің ерекшеліктерін қарастыру, олардың әлеуметтік міндеттер және экономикалық мақсаттармен сәйкестілік деңгейін межелеу;
oo салық салудың әлеуметтік салдарларын білдіретін критерийлерді анықтау;
oo Қазақстандағы салық салудың әлеуметтік сипатына баға беру және оны әлеуметтік тұрғыда жетілдіру барысында ұсыныстар жасау.

І Тарау. Салық түрлері, мәні, салық жүйесі туралы түсінік
1.1 Салық түрлері
Салық дегенiмiз - үкiметпен мiндеттi түрiнде алынатын төлемдердi айтамыз.
Салықтар тiкелей және қосымша түрге бөлiнедi:
Тiкелей салықтарға жатады:
1. Корпорациялық табыс салығы
2. Заңды тұлғалардан ұсталатын салық
3. Әлеуметтiк салығы
4. Жер салығы
5. Мүлiк салығы
6. Көлiк құралдарының салығы
Қосымша салықтарға жатады:
1. Қосылған құн салығы
2. Акциздi жанама салығы
Қазақстан Республикасының Салық кодексiне сәйкес жеке және заңды тұлғалардан алынатын салықтармен мемлекеттiк бюджеттi толтырады.
Әрбiр елде үкiметтiң шығындарына және салық салуына көп көңiл аударады. Нарықтық экономикаға ауысқан кезде мемлекеттiк бюджеттiң құрастыруы өте күрделi шарттарда болған, яғни сол уақытта экономикалық өсiмi төмендедi, инфляция жоғары деңгейде болды, елдiң қаржы жағдайы крезистiк әрекетте болды. Нарықтық экономикаға көшкен мемлекеттерде салық алудың үш нұсқасын пайдалануға болады:
1. Пропорционалды салық-салықтың қосындысы жұмыскерлердiң табысына пропорционалды бөледi
2. Регресивтi салық-жұмыскерлердiң табысы төмендесе де, салық процентпен жоғарлатып алынады;
3. Прогрессивтi салық-жұмыскерлердiң табысы көбеюiне қарай салық ставкасы өседi.
Қазақстан Республикасының салықтары екi түрге бөлiнедi:
1. Жалпы мемлекеттiк салықтар-мемлекеттiк бюджеттi реттейтiн көздерi болады.Олардан түскен ақшалар әр түрлi бюджеттерге аударылады;
2. Жергiлiктi салықтар және жергiлiктi жинақтаулар бюджетiнiң табысының көздерi болады.
Жалпы мемлекеттiк салықтарға жатады:
-Заңды және физикалық тұлғалардың табысына салынатын салық;
-Қосымша құн салығы, акциздер, бағалы қағаздарға жасалатын операцияға салынатын салық, арнайы салықтар.
Жергiлiктi салықтарға жатады: жер салығы, заңды және физикалық тұлғалардың мүлiгiне салынатын салық, транспорттық салық, физикалық тұлғаларды мемлекеттiк төлемдердi өткiзу үшiн алынатын төлемдер, акционер өткiзу төлемдерi және тағы басқалар жатады.
Салық салудың негiзгi принциптері мен функциялары.
Қазақстан Республикасының Салық жүйесiне сәйкес салық салудың мынадай принциптері бар:
1. Әдiлеттiк принцпi;
2. Анықтылық принцпi;
3. Ыңғайлы принцпi;
4. Үнемдеу принцпi.
Әдiлеттiк принцпi-барлық тұрғындардан салық алынады және тұрғындардың арасында салық арқылы төленетiн салықтар тепе-тең түрде бөледi.
Анықтылық принцпi-салық төлеушiге алдын-ала сомасы, уақыты ұсынылады.
Ыңғайлы принцпi-салық төлеушiге ыңғайлы уақытта салықтар алынады.
Үнемдеу принцпi-салық алынатын шығындарды азайтуға тырысады.
Салық салынатын агенттерге жатады: пайда, тауардың құны, қосымша құны, физикалық және заңды тұлғалардың құны, мүлiктi беру, сату. Бағалы қағаздардың операциясына салынатын салық. Объективтi тек қана бiр салықты төлейдi. Бекiту әдiсi бойынша салықтар тiкелей және қосымша түрге бөлiнедi.
Тiкелей салықтарға жатады: табысқа, пайдаға, мүлiкке салынатын салық және ресурсты төлем т.б.
Қосымша салыққа жатады: қосымша құн салығы, акциз, кеден салықтары тағы да басқа салықтар кiредi.
Салықтың функциялары:
1. Фиксалды функция;
2. Бақылау функция;
3. Тарату функция;
4. Ынталандыру функция.
Фиксалды функция-мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс жағы салық арқылы құрастырылады. Фиксалды функция арқылы мемлекеттiк қаржы ресурстары құралады.
Бақылау функциясы- әрбiр салық каналдың тиiмдiлiгi бағаланады. Салық жүйесiне өзгерiстер енгiзудi анықтайды.
Тарату функциясы-салық арқылы жинақталған ақша қаражаттарын қайта бөлiп таратуын анықтайды. Әскер, басқару органдары, бiлiм беру, денсаулық сақтау тағы басқа сфераларға бөлiнедi.
Ынталандыру функциясы-жаңадан құрастыруға шағын фирмаларға әр түрлi жеңілдiктердi жасайды: лъгот, преференция тағы басқалар берiледi.
Преференция дегенiмiз-бекiтiлген түрдегi инвестициялық салық кредитiн айтамыз.
Салық салу объектiсiне бөлген кезде мынадай классификация жасауына болады:
1. Мүлiкке салынатын салық;
2. Ресурсты төлемдер (жер салығы);
3. Корпорация пайдалануына салынатын салық;
4. Әсер жасауға салынатын салық;
5. Басқа салықтар.

Мемлекеттің бюджет жүйесінің аса маңызды құраушы негізі мемлекеттің салықтық құқығының көмегімен мәжбүрлеу арқылы алынатын міндетті төлемдер-салықтар, алымдар, баждар, төлемақылар және т.б., яғни жинақтап айтқанда салықтық түсімдер болып есептелінеді. Салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің экономикалық-құқықтық маңызы олардың төленілуіне байланысты туындайтын қаржылық-экономикалық және құқықтық қатынастарда, яғни салық төлеушілердің мемлекетке салықтық төлемнің затын (сомасын) берулері кезінде салық заңдарымен белгіленген салықтық құқықтық қатынасқа қатысушы мемлекет пен салық төлеушілердің арасында туындайтын қатынастарда жарқын көрініс табады.
Салықтар экономикалық және әлеуметтік-саяси қатынастарды өзінің
бойында жинақтаушы күрделі әрі қоғам өмірінің көп аспектілі қаржылық-құқықтық құбылысы болып табылады. Сондықтан ол өзіне тән көптеген айрықша белгілерімен ерекшеленеді.
Осы орайда салық:
- түсім көзі жалпы ұлттық табыстың белгіленген бөлігі болып табылатын төлем;
- міндетті төлем;
- жекелей эквивалентсіз төлем;
- қайтарылмайтын төлем;
- мемлекет кірісін қалыптастыратын төлем;
- ұдайы төлем;
- мәжбүрлі төлем;
- заң жүзінде белгіленген төлем;
- құқыққа сай төлем;
- жүзеге асырылуы кезінде төленетін салық сомасының меншік нысанының әр қашанда мемлекеттік меншік нысанына ауысуымен (өзгертілуімен) көрініс табатын төлем;
- мөлшері алдын ала айқындалған төлем;
- қатаң белгіленген мерзімде жүзеге асырылатын төлем;
- өте тұрақты салықтық міндеттемелер туындататын төлем;
- белгіленіп, бекітілуі кезінде нақты салық төлеушілердің төлем қабілеттілігі есепке алынатын төлем;
- ақшаның төлем құралы ретіндегі функциясын (ақша нысанындағы құнның біржақты козғалысын) көрсететін төлем;
- жүзеге асырылуы заңи жауапкершілік шараларымен қамтамасыз етілетін төлем;
- тек құқықтық нысанда болатын төлем;
- біржақты-өктем тәртіппен мемлекет белгілеген төлем;
- жүзеге асырылуы салық төлеушінің заңи міндеті болып табылатын төлем;
- жекелей-айқындалған сипаттағы төлем;
- материалдык-заттай төлем;
- әрдайым фискальдық нысанда болғандықтан салык әкімшілігін жүргізуге қолайлы әмірлі сипаттағы төлем;
- мемлекет тарапынан заттандырылған объективті экономикалық категория, яғни мемлекеттік қазынаны толықтыру мақсатында тиісті мемлекеттік билік тармағы ұйымдастырып, қүқықтық негіздеген акша қаражаттарының арналы ағымы;
- әлеуметтік бағдарлы нарықтық экономиканың негізінде жасалынатын демократиялық коғамның өнімі;
- табыстарға салынуына байланысты тікелей, ал түтынуға (шығынға) салынуына қарай жанама болып бөлінетін төлем;
- салық төлеушінің экономикалық-қаржылық жай-күйіне қатысты функция;
- реттеуші сипаттағы экономикалық стимул және мемлекеттік бюджеттің материалдық-заттай қаражаттарының көзі;
- қоғамдағы бөлу және кайта бөлу қатынастарын білдіретін экономикалық категория;
- мемлекеттің салықтық қүқығына сай мәжбүрлеп алына отырып, бюджет жүйссінің мызғымас материалдық негізін құрайтын төлем;
- бірыңғай салық жүйесін білдіретін мемлекеттік деңгейдегі және жергілікті салық салу жүйелеріне байланысты мемлекеттік және жергілікті болып көрініс табатын төлем болып саналады.
Сонымен салық мемлекет тарапынан біржақты шығарылған заңдардың негізінде, сол заңдарда айқындалған нақтылы мөлшерде және қатаң белгіленген мерзімдерде, Республикалық немесе жергілікті бюджет кірісін қалыптастыру мақсатында салықтық міндеттемелерін орындауға тиісті заңды және жеке тұлғалардан жүйеленген әрі тұрақты түрде уәкілетті мемлекеттік органдар алатын баламасыз, кайтарымсыз, ақшалай (кейде заттай) міндетті төлем болып табылады.
Салық салу процесінде нақтылы салық төлеуші орындауға тиіс салықтық міндеттемелер салықтық заң актілерінде белгіленген әрбір
салықтың құрамдас бөліктерінің жиынтығы -- салык элементтері арқылы айқындалады.
Салық төлеушінің (оған катысты заңи фактілерге сәйкес) салық төлеу жөніндегі мемлекет алдындағы міндетін оның салықтық міндеттемелерінде нақтыландыратын, республикалық немесе жергілікті бюджетке төленетін салықтық төлем сомасына байланысты салықтық міндеттемені және оның орындалуын айқындайтын, сондай-ақ мемлекеттің салық жүйесіндегі әрбір салықтың әлеуметтік-экономикалық және заңи мән-жайының тектік белгілерін, қолданылу тәртібін ашып көрсететін ҚР Салық кодексінде белгіленген әрбір салықтың құрамдас бөліктерінің кешені-салық элементтері болып есептелінеді.

ІІ Тарау. Өнеркәсіптік кәсіпорындағы салық салу
5.1. Салық элементтеріне сипаттама
Салық элементтері салықтық міндеттемелердің элементтерінде толық әрі сапалы көрініс тапқан жағдайда салық жүйесінің фискальдық және реттеуші қабілеті күшейе түседі.
Салық элементтеріне:
1) салық субъектісі;
2) салық объектісі;
3) салық базасы;
4) салық базасын есепке алу тәртібі;
5) салық ставкасы;
6) салық салу бірлігі;
7) салық заты;
8) салықтық кезең;
9) салықты есептеу тәртібі;
10) салықты төлеу мерзімі;
11) салықтық төлеу тәсілі мен тәртібі;
12) есеп беру кезеңі;
13) салық жеңілдіктері мен преференциялары;
14) салықтық қүқық бұзушылық үшін жауапкершілік жатады.
Экономикалық категория ретінде салықтың функцияларына:
1) фискальдық функцияны;
2) бөлуші функцияны;
3) реттеуші функцияны;
4) бақылаушы функцияны;
5) жеңілдік беруші функцияны жатқызуға болады.
Салық салу жүйесінің ұғымын мемлекеттің салық жүйесінің экономикалық-қаржылық негізін (ірге тасын) құрайтын, Қазақстан Республикасы Салық кодексінің нақтылы баптарында белгіленіп, бекітілген салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің объективті жиынтығы деп айқындауға болады.
Салық салу жүйесі мемлекеттің салықтық құзырының ауқымында жұмыс істейді. Мемлекеттің салықтық құзыры Қазақстан Республикасының Конституциясында айқындалып, Салық кодексінің ережелерінде заңдық көрініс тапқан тиісті мемлекеттік билік органдарының салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді белгілеу және алу жөніндегі мемлекеттік өктем өкілеттіліктері қамтитын сала болып табылады, сондай-ақ ол экономикалық кеңістіктегі мемлекеттің салық салу жүйесінің стратегиялық әлеуметін білдіреді.
Салық салу жүйесі мемлекеттік билік тармақтарының объективті-субъективтік қызметтерін материалдық түсім көзімен қамтамасыз ететін императивтік (әмірлі) нысан болып табылады.
Қазақстан Республикасындағы салық салу айқындылығы нақтылы салық төлеушіге қатысты салықтық міндеттемелердің туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық заң актілерінде белгілеу мүмкіндігін білдіреді. Бүгінде Қазақстан Республикасының салық жүйесі өзінің кұрылу және жұмыс істеу негізіндегі экономикалық-құқықтық принциптерінде көзделген әлеуметтік-экономикалық басымдылықтарға орай салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді мемлекеттік бюджет шығысының әлеуметтік бағдарына байланысты бөледі. Осындай мән-жайлар тұрғысынан салық жүйесіндегі іс-қимылдарға қатысушылардың құқықтары мен міндеттері, орталықта және жергілікті аумақтарда жүргізілетін салық әкімшілігінің негізгі бағыттары, республикалық және жергілікті фискальдық мүдделерді нақтыландыруға қажетті ақпараттар базасы, мемлекеттік бюджет кірістері мен шығыстарын теңдестірудің кешенді принциптері айқындалады.
Салықтық құқық негізінде жүргізілетін мемлекеттік салық әкімшілігі салық жүйесінің тактикалық және стратегиялық салықтық әлеуметін, мақсатты әлеуметтік-экономикалық ұстанымдарды, ішкі және сыртқы салық саясатының принциптерін, салықтық құқықтық қатынастар жүйесін мемлекеттік басқаруды ұйымдастыру процесін қамтиды.
2.1 Кәсіпорындағы салық салу жүйесі түсінігі
Салықтар баршаға белгілі көптеген ғасырлар бойы қоғамның экономикалық базалық құрамы және мемлекеттің кірісін қалыптастырудың маңызды қаржылық құралы ретінде қолданылып келеді. Теориялық жағынан салық салу жүйесі - қоғамның әлеуметтік құрылымын танып білудің шартты жағдайы және объективті қажеттілігі.
Қоғамның даму процессінде әлеуметтік-экономикалық жүйедегі салықтардың атқаратын рөлі күн өткен сайын жаңа нысанға айнала отырып, артып келеді. Бұл әсіресе нарықтық қатынастардың қалыптасып дамуы жағдайындағы экономикадағы өрлеу кезеңдеріне тән нәрсе, өйткені салық салу жекелеген тұлғалардан бастап мемлекетке жеткенге дейін оның барлық деңгейіндегі әлеуметтік процесстерге әсер ете алатын бірден бір макроэкономикалық құрал болып табылады. Бұдан да басқа, халықаралық экономикалық қарым қатынастардың ұлғаюуына байланысты салық жүйесі белгілі бір жекелеген елдердің ішкі жұмысы болудан қалды. Осылайша, салық салудың бір жағынан шаруашылық байланыстарға терең бойлауы, екінші жағынан оның жалпылығы қазіргі кезде салықтардың атқаратын рөлінің жан-жақты қанат жаюына жағдай жасап отыр.
Салық салудың әлеуметтік салдарлары оның шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықтың әлеуметтік жағдайларына оң немесе керісінше теріс әсер ететіндігін көрсететін бірден бір көрсеткіш және салық жүйесін үнемі жетілдіріп отыруға негіз болатын маңызды фактор болып табылады. Салық жүйесінің көмегімен мемлекет субъектілерге шаруашылық жүргізудің және қоғамдағы әлеуметтік мәселелерді шешудің жағымды жағдайын жасауы немесе оны тежеуі мүмкін. Осы тұрғыдан қарағанда, салық салу процессінен түрлі жағымды немесе жағымсыз, оң немесе теріс салдарлардың туындайтындығын байқауға болады.
Басқа салықтарға қарағанда (мүлік, жер және көлік құралдарына салынатын салық) жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы мен жанама салықтардың кері әлеуметтік салдары басым болып келеді, өйткені, кәсіпорындардан гөрі кез келген адам қалай да өздерінің табыстарын әлеуметтік қажеттіліктерге жұмсауға тырысады. Сонымен қатар, жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, шын мәнінде негізгі мүшесі қоғамның болашағы және негізгі құндылығы болып келетін отбасынан алынады, олардың материалдық және әлеуметтік жағдайына әсер етеді. Ол механизмді төмендегі сызба түрінде келтіруге болады:
Салықжүйесі
Салықжүйесі
Жағымсызәсері
Жағымсызәсері
Жағымдыәсері
Жағымдыәсері

Табысытөментұрғындарғасалықауыртпал ығыныңрегрессивтісипаты

Табысытөментұрғындарғасалықауыртпал ығыныңрегрессивтісипаты

Мемлекеттарапынанкөрсетілетінқоғамд ыққызметтердіңтүрлері
Мемлекеттарапынанкөрсетілетінқоғамд ыққызметтердіңтүрлері

Жеке тұлғалардыңкәсіпкерлікқыз-метке дегенмүд-десініңбәсеңдеуі

Жеке тұлғалардыңкәсіпкерлікқыз-метке дегенмүд-десініңбәсеңдеуі

Әлеуметтікбағдарламалардыңбюджеттік қаржыландырылуы
Әлеуметтікбағдарламалардыңбюджеттік қаржыландырылуы

Жұмысберушініңеңбекақықорынажоғарыс алық салу-дан жалақыныңтөмендеуі

Жұмысберушініңеңбекақықорынажоғарыс алық салу-дан жалақыныңтөмендеуі

Сурет 1 - Салық жүйесінің отбасының әлеуметтік жағдайына

Егер, салық жүйесі жеткілікті түрде жетілдірілген болса, онда кәсіпорынның қызмет етуіне дұрыс мүмкіндік жасалады. Салықтың мұндай қызметін ынталандырушы, сондай-ақ, ұдайы өндірістік мақсаттағы функция деп атауға болады. Фискалды артықшылығы бар салық саясаты арқылы бюджеттік ресурстар өндірістік емес саланы дамытуға, ғылыми, мәдени және басқа қоғамдық-әлеуметтік аяның қажеттіліктерін қанағаттандыруға жұмсалады. Нарықтық экономика жағдайында мемлекет шаруашылық және әлеуметтік салалардағы әкімшілік қызметімен айналыспайды. Бұл процесстерді басқару көбінесе реттеу функциясы арқылы жүзеге асырылады. Салық жүйесінің реттеуші функциясы коммерциялық ұйымдардың қызметінде маңызды рөл атқарады. Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызмет етуінің тиімділігі ондағы жұмыс істейтін қызметкерлердің жалақысының жоғарылауына мүмкіндік береді, ол сәйкесінше орта топ өкілдерінің қалыптасуына әкеледі, ұлттық экономиканың дамуына оң әсер береді (сурет 2).

Оңтайлықұрылғансалықжүйесініңнәтиже сі
Оңтайлықұрылғансалықжүйесініңнәтиже сі

Азаматтар
дың материал
дықжағдайы
ныңжақсаруы. Орта топ өкілдерініңқұрылуы
Азаматтар
дың материал
дықжағдайы
ныңжақсаруы. Орта топ өкілдерініңқұрылуы
Шаруашы
лықжүргізушісубъекті
лердің
тиімдіқыз мет етуі
Шаруашы
лықжүргізушісубъекті
лердің
тиімдіқыз мет етуі
Түрлідеңгейдегібюджеттер, бюджеттікемесқорлардыңтолықтығы
Түрлідеңгейдегібюджеттер, бюджеттікемесқорлардыңтолықтығы
Мемлекет
тіңөзфункцияларынтолыққандыатқаруы
Мемлекет
тіңөзфункцияларынтолыққандыатқаруы

Инвес
тиция
көлемінің
жоғарыболуы

Инвес
тиция
көлемінің
жоғарыболуы

Ұлттықэкономиканыңдамуыжәнеәлеуметт ікмәселелердіңшешілуі
Ұлттықэкономиканыңдамуыжәнеәлеуметт ікмәселелердіңшешілуі

Сурет 2 - Салық жүйесінің әлеуметтік және экономикалық процесске

Бюджетке түсетін салықтық түсімдердің 60-70 пайызын корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы, әлеуметтік салық және қосылған құн салығы құрайды.
Жалпы, салықтан туындайтын салдарды анықтаудың, біздіңше, екі түрлі бағытын таңдауға мүмкіндік бар. Біріншісі, әлеуметтік салдарды сандық (тікелей) көрсеткіштер арқылы анықтау, бұл көрсеткішті әлеуметтік салдарларға баға беруші және өлшеуші ретінде қарастыруға болады. Ал, екінші бағыт, әлеуметтік саланың басымдықтарына байланысты сапалық (жанама) көрсеткіш. Сөйтіп, салықтың әлеуметтік салдарларын тікелей және жанама түрлерге бөліп қарастырудағы біздің мақсатымыз қандай бағытты жетілдіргенде халықтың, ол арқылы жалпы халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға мүмкіндік туындайтындығын анықтау.
Ең алдымен жанама критерийлерге тоқталамыз. Өйткені, салық жүйесінің негізгі әлеуметтік-экономикалық мақсаты фискалды саясаттың жүзеге асырылуы болып табылады. Аталған саясатты өз деңгейінде орындай алмайтын кез келген салық механизмінің мейлі әлеуметтік тұрғыдан, мейлі экономикалық тұрғыдан ұтымды деп саналуы неғайбыл.
Салық салудың әлеуметтік салдарларын анықтаудың тағы бір жолын қарастыруға болады. Өйткені, салық механизмінің әлеуметтік салдарларын мемлекеттік шығындар арқылы қарастыру, ол салықтардың фискалды саясаттың тетігі ретінде жиынтық сұраныс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.