Қыз бен жігіт айтысы


МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Айтыс - ауыз әдебиетінде ежелден қалыптасқан поэзиялық жанр, топ алдында қолма-қол суырып салып айтылатын сөз сайысы, жыр жарысы. Айтыс - әдебиет жанры болғанымен, ертеден қалыптасқан халықтық дәстүрдің үлкен түрі. Ойын, той, ас, қыз ұзату, келін түсіру сияқты қазақ тойлары жүйрік ат, білекті палуандармен бірге айтыс ақындары да қатысып, олар айтыс арқылы той қызығы мен мәртебесін көтере түскен. Әрине мұндай жерде айтыстардың өз мақсаты, талабы, шарты бар. Көшпелі елдің қызық-қуанышын бөлісіп келген айтыс халқымыздың сан алуан ойын-той, әр түрлі дәстүрлі думандарда қуана қызықтайтын театры іспеттес болған. Жұрт көпшілік алдында сөз сайысына түскен екі ақынның жеңіске жету жолындағы тапқырлықтары мен алғырлықтарына куә болып, солардың біреуінің намысын жыртып, тілеуін тілейтін жанкүйеріне айналады.
Ақындар айтысында жаттама (трафарет) өлеңдер аз болады. Олар өлеңді табан астында шығарады, тосыннан айтысады. Айтыс үстінде талай күтпеген жайлар кездеседі. Айтысар тақырыбы белгісіз, тосын сұрауларға тап болады. Екі ақын да бірін-бірі тығырыққа қамау үшін, бірін-бірі сүріндіру үшін, өмір құбылыстарын жұмбақ етіп те тартады. Соның бәріне ақындар жөпелдемеде жауап беруге, дәлел айтуға әзір болуы керек. Мұның бәрі ақындардан сөзге жүйріктікті, білгірлікті, тапқырлықты, ұсталықты қажетсінумен қатар, ел-елдің шежіресін, тарихын, жер жайын, этнографиялық ерекшеліктерін білуді керек етеді. Олай болмаған күнде құр ділмарлықпен ештеңе өндіре алмайды, сайыста дәрменсіз болып қала береді. Жаттанды сөз өрнегін қолдану ақынға абырой әпермейді. Қазақ қоғамында ақынның ақын болып танылуы да тек айтыс арқылы жүзеге асқан. Айтыс - ақынның талантын шыңдайтын үлкен өнер жарысы. Айтыстың негізгі салмағы да, түйіні де өмір шындығы. Кешегі Шынболаттай шындықты шыңғыртып айтып жүрген айтыскер ақындар бүгінгі таңда да аз емес.
Айтыс сияқты ауызша халық поэзиясының бұл түрі 19 ғасырда пайда болды, ол кезде қазақ музыкасы дін мен ырымның алғышарттар тізбегінен арылып, дербес халықтық өнер ретінде дами бастады. Бұл кезең халықтың негізгі музыкалық дәстүрлерін - аспаптық, әндік, ақындықты өркендеткен шынайы рухани қайта өрлеу кезеңі болды.
Айтыс - екі танымал әнші-ақындардың арасындағы ақындар айтысы. «Ең күшті шайқас - сөзбен», - дейді халық. Айтыс барысында ақындар кез-келген еркін тақырыпта әндік диалог жүргізді. Фольклордың басқа түрлерінен айырмашылығы, айтыс жиналған халық алдында өтеді, ақын-ақындар алдын-ала дайындықсыз сайысқа түседі, өлеңдер мен жауаптар кезекпен өтеді. Бұл тапқырлық, жылдам, бастапқы және дәл, жауға әзілмен және тапқырлықпен жауап беру үшін байқау, мен өзімнің жауабымды домбыра, қобыз және мәнерлі ыммен қосып ән түрінде жауап бере алатынымды білемін.
Айтыс бәсекелес ақындардың талантын көпшілік назарына ұсынады, дарынды, жоғары білімді ақын поэтикалық пікірсайыста жеңіске жетеді, қазылар алқасы - халық жеңімпазды бағалайды, содан кейін оның аты танымал болады.
Айтыстың тамыры ежелгі дәуірде, ырым-жырларда, той әндерінде, хор қойылымдарында, жігіттер мен қыздар арасындағы гимндерде, түрлі ойын-сауықтарда жатыр. Айтыс біртіндеп жақсарып, дамыды. Көптеген үлкен және кіші поэтикалық байқаулардың мәтіндері ауыздан-ауызға өтті. Мысалы, халық арасында кеңінен таралған немесе ХІХ ғасырда қазақ және орыс ғалымдары жазған Орынбай, Шөже, Түбек, Жаңақ, Біржан, Сара, Әсет, Ырысжан, Сүйімбай және басқалары - тұтас туындылар.
Айтыс сияқты ауызша халық поэзиясының бұл түрі 19 ғасырда пайда болды, ол кезде қазақ музыкасы дін мен ырымның алғышарттар тізбегінен арылып, дербес халықтық өнер ретінде дами бастады. Бұл кезең халықтың негізгі музыкалық дәстүрлерін - аспаптық, әндік, ақындықты өркендеткен шынайы рухани қайта өрлеу кезеңі болды.
Айтыс - екі танымал әнші-ақындардың арасындағы ақындар айтысы. «Ең күшті шайқас - сөзбен», - дейді халық. Айтыс барысында ақындар кез-келген еркін тақырыпта әндік диалог жүргізді. Фольклордың басқа түрлерінен айырмашылығы, айтыс жиналған халық алдында өтеді, ақын-ақындар алдын-ала дайындықсыз сайысқа түседі, өлеңдер мен жауаптар кезекпен өтеді. Бұл тапқырлық, жылдам, бастапқы және дәл, жауға әзілмен және тапқырлықпен жауап беру үшін байқау, мен өзімнің жауабымды домбыра, қобыз және мәнерлі ыммен қосып ән түрінде жауап бере алатынымды білемін.
Айтыс бәсекелес ақындардың талантын көпшілік назарына ұсынады, дарынды, жоғары білімді ақын поэтикалық пікірсайыста жеңіске жетеді, қазылар алқасы - халық жеңімпазды бағалайды, содан кейін оның аты танымал болады.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Ертеде жазу өнері болмағандықтан әдебиеттің негізгі бір саласы айтыс болды. Айтыс қазақ елінің халық ауыз әдебиетіндегі әлеуметтік жүгі мол үлкен бір саласы болды. Ол суырып салып айтатын, тапқырлық, тілдің өткірлігі мен мазмұнына дараланады. Осындай әлеуметтік орны зор айтыстарды сол кездердердегі ел өмірінің шежіресі деуге болады.
«Айтыс» байырғы төл сөзі, ежелден айтысу, сөз жарысы мен өнер бәсекелестігі ұғымында қолданылып келді. Екі адамның бетпе-бет өнер жарыстырып, бәсекеге түсуі сөз арқылы немесе аспаптарда күй тарту арқылы, не болмаса өлең жолдары арқылы айтысуға да болған. Мұның барлығы ақынның тапқырлығы мен оның суырып салмалығын, қиыннан қиыстыратын кәнәгі шеберлігі, алғырлығын талап етеді. Ерте заманның өзінде ақ «өнер алды қызыл тіл» деп қазақ халқы жалпы әдеби мұраға, оның ішінде айшықты сөз өрнегі, оның ішінде ақындар айтысына ерекше көңіл бөлген. Қарсы алаңға түскен екі ақынның сөзін сарапқа салған, әділ төрелік айтушы да көпшілік, сөз мәнісін білетін көшелі билер мен абыройлы ақсақалдар болған. Сол себепті екі жақ тапқырлық пен тауып ацтқан уәжді мойындамай, билікті көрер көзге бұруға еш қақысы болмаған. Екі жақта «сөз тапқанға қолқа жоқ», «аталы сөзге арсыз жауап қайтарады» - деген принциптерді қолданған.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Зерттеудің негізні мақсаты ұлттық рухани мәдениетіміздің сүбелі қабатын құрайтын, бабаларымыздың қайнар бұлағы мен асыл қазынасын, гауһардай болып табылатын айыс өнерінің қазіргі этномәдени және поэтикалық болмысын зерттеп, анықтау. Айтыс жанрынын 18 ғасырдағы дамуы қалыптасуы мен кейінгі дәуірдегі айтыстың кемелдене түсініуіндегі алатын орны мен оның түрлеріне тоқталу. Жұмыстың басты міндеті айтыс саласының ешқашанда ұлт тарихынан өшпейтін өміршең өмір екенін таныту. Бұл тақырыпты зерттей келе айтыс өнерінің сонау ерте заманнан бері етек алып келе жатқанына көзім жетті. Көне ислам дәуірі тұсында ақындық өнері де дамып, қалыптаса бастаған.
Жұмыстың міндеті:
- Қазіргі қазақ айтыс өнерінің поэтикалық болмысын анықтап, айқындау;
- Қазіргі айтыс өнерінің лексика-семанитикалық жүйесіне алдау жасау;
- Айтыс өнерінің көркемдік ерекшелігіне жүйелі талдау жүргізу.
Дипломдық жұмыстың зерттеу әдістері: Айтыс өнерін зерттеуде оған жан жақты талдау жасау, поэтикалық талдау жүйесін зерттеу, жинақтап, саралау әдістері қолданылды.
Жұмыстың құрылымы: Дипломдық жұмыс 2 тараудан және бөлімнен тұрады.
І тарау Айтыс сөз барымтасы.
1. 1 Айтыс халық мұраты.
Дәстүрлі қоғамдық білім беру жүйесі адам психологиясының ерекшеліктерін, оның дүниетанымы мен ойлауын терең зерттеу үшін қызығушылық тудырады. Ұлттық ерекшеліктер баланың өз халқының мәдени және тарихи тәжірибесін игеруі нәтижесінде қалыптасады. Әр халық адамзаттың ажырамас бөлігі, оның әдет-ғұрыптары мен әдет-ғұрыптарын жасаушы және жалпыадамзаттық мәдениетке өз үлесін қосады. Дәстүрлер - бұл рухани, зияткерлік және материалдық құндылықтардың ұрпақтан-ұрпаққа берілуінің сабақтастығын қамтамасыз ететін қоғамның өзіндік коммуникациялық механизмі. Дәстүр әр халықтың өмірінің моральдық идеясына, оның өмір сүру мағынасына негізделген. Өнер мәдениеттің «коды» және «өзін-өзі тануы» ретінде (М. С. Каган) .
Халық шығармашылығының өнімді түрлерінің бірі - «айтыс» (ақындардың ән байқауы), студенттерді шығармашылық білім кеңістігімен жақсы таныстырады, импровизаторлармен бірлік сезімін оятады. Сонымен қатар оқушылардың көркемдік және шығармашылық белсенділіктерін тәрбиелеуге және дамытуға ықпал етеді.
Қазақ әдебиетіндегі ең танымал және кең таралған жанрлардың бірі - айтыс - ақындар айтысы қазақ халқының бай импровизация өнері айқын көрініс тапты. Ақынның дарындылығының жетілгендігін айтыскерлер анықтаған, тек жеңіс оған танылуға және даңққа ие болды. Бірде-бір мереке, фестиваль немесе жәрмеңке айтыссыз бола алмады. Осы шығармашылық турнирлерге жүздеген және мыңдаған адамдар жиналды, атақты далаға жайылған тәжірибелі импровизаторлардың білгірлері мен қазылар алқасы, көпшіліктің қарым-қатынасын бұзып, көрермендердің ықыласына ие болуға мәжбүр болған белгілі бастаушылар. Айтыс дәстүрі кетеді алыс өткен және дәстүрлі поэзияға тамырланған. Оның ежелгі предшественниктерінің бірі жылу аптасы деп санауға болады - қыздар мен аттар арасындағы үйлену тойының әні. Ежелгі ымырашылық әннің диалогтық нысаны болды - бадик, оның көмегімен ірі қара малы асып кететін ауру шығарылды. Ол сонымен қатар екі хормен ән айтты: ер және әйел. Сиқырлы функциясын жоғалтуымен бадик таза ойнақы сипатқа ие болды, рәсіммен байланысты үзді үйде болып, жастарға махаббат туралы декларация түрінде қызмет ете бастады. Сонымен, қайым-айтыстың жанры дайындалып, джигиттер мен қыздар арасында күлкілі әндер байқауы өтті, оған жұмбақтар, эпиграммалар, сұрақтар мен жауаптар, кедергілер және басқалар кірді. Айтыс дәстүрі халықтық шешендікпен, айтыстармен тығыз байланысты - жанр неғұрлым жетілдірілген, бай және жан-жақты, іскери функциялармен шектелмеген, дидактикасыз.
Ұзақ уақыт бойы айтыстың басты тақырыбы - ақыны өздерінің рулары мен тайпаларының жетістіктерін мадақтау болды. Олардың әрқайсысы атақты адамдар мен рулардың батырларын мадақтады, үйірлері, жайылымдары және басқа туыстарының байлығы туралы ән айтты, қарсыласын әрдайым мақтап немесе масқара етті. Ақын жеңу үшін рулардың, тарихы мен қазіргі жағдайын, олардың қарым-қатынасын, аттарын білуі керек және табысқа сену үшін ақсақалдар, ақсүйектер, олардың кейіпкерлері мен қайраткерлерінің өмірбаяны, яғни ақыны толық хабардар болуы керек. Сондықтан ақындар айтысқа ұзақ дайындалды: олар ауылдарды аралап, адамдар мен олардың өмірлері туралы түрлі мәліметтер жинады, содан кейін осы фактілерді поэтикалық пікірсайыста пайдалану үшін.
Кейде айтыс күтпеген жерден пайда болды. Сирек кездесетін ақындардың өздері болашақ қарсыластарымен кездесулерді іздеді: Біржан алыстағы Көкшетаудан Жетісуға Сараға бәсекелес болды, ал Шөже Қарқаралы ауданындағы Балта мен Кемпір-байды байқады. Көп жағдайда айтыстар мерекелер мен мейрамдарда ұйымдастырылды. Мысалы, Жамбыл бұл тойға арнайы Құлмамбетпен шақырылды, Тезек әйгілі ақындар Сүйімбай, Төбек, Майкөт айтыстарын ұйымдастырды. Айтыс мерекенің мазмұнын ашты, оған эмоциональды рең берді, қоғамда тәрбиелік рөл атқарды, ақындардың репертуарына түспеуге тырысты, олардың мұқият репликалары қанжардың ұшынан гөрі көп әсер етті.
Айтыс таныстан басталады: ақындар бір-бірімен танысады, сұрақтар қояды, дауды, оның тарихын анықтайды. Содан кейін олар отбасын мақтап, жаудың отбасын қорлады, осылайша ақындар өз отбасының абыройы мен мүдделерін қорғады. Алайда айтыстың тақырыбымен шектеліп қана қоймай, сонымен қатар әлеуметтік теңсіздік пен әйелдер бостандығының өткір проблемаларына да тоқталды.
Жұмбақтар-жұмбақтар (жұмбақ-айтыс) өмірдің, ғаламның және тарихтың пайда болу тақырыптарын қамтыды. Айтыстың аталған түрлерінен басқа тур-айтыс, сүре-ай, жазба-айтыс, ертегі айтысы және басқалары бар. Кейбіреулері қысқакүнделікті өмірмен (ойын-айтыс) байланысты ойнақы көңіл-күй, басқалары философиялық және әлеуметтік мәселелерімен (айтыстар) ерекшеленеді, ал басқалары диалогтық формада фольклордың дәстүрлі жанрларын ұсынады (айтыс-жұмбақ, айтыс-ертегілер т. б. )
Айтыс қазақ халқының өмірінде маңызды әлеуметтік-педагогикалық құндылықтарға ие болды, балалар мен жасөспірімдердің көркемдік және шығармашылық іс-әрекетін дамытуға түрткі болды.
Біржан мен Сара айтысы жарқын ән байқауына мысал бола алады. Бұл ақындардың шығармашылығы жоғары көркемдік және әлеуметтік мазмұнымен ерекшеленеді. М. Төлебаевтың «Біржан мен Сара» айтысының негізінде жазылған опера белгілі
Қазақ ауыз әдебиетінің қазынасы ғасырдан-ғасырға құрылып, беріліп келеді ғасырда, ұрпақтан-ұрпаққа, халықтан шыққан талантты адамдар. Сұл-танбай, Шоже, Кемпірбай - бұрын өмір сүрген және жұмыс істеген көрнекті импровизациялық ақындар. Олардың жарқыраған жұмыстарын кейіннен Жамбыл, Құлмамбет, Иса, Доскей, Нартай, Кенен жалғастырды. Олардың жұмыстары халықтық өнердің алтын қорына енген.
Біздің заманымызда айтыс дәстүрін қазіргі ақын-импровизаторлар жалғастыруда және жетілдіруде: Әсия, Әселхан, Альфия, Баянғали, Қоныс-бай және басқалар. Халық шығармашылығының өзіндік жанры - жастар арасындағы айтыс ерекше өзекті.
Импровизация шығармашылық жұмыс ретінде, тәртіпсіздіктен бұйрықты шығарудың ең басты әрекеті ретінде, тек өзін-өзі анықтайтын интуитивті әрекет ретінде әсер мен эмоциялар хаосында, шебер қиялдың еркін ұшуы сияқты - мұның бәрі өнердің әр түрлі түрлеріне таныс. Этимология импровизацияның айқын белгісі ретінде кенеттен пайда болуды талап етеді [1] .
Импровизация автордың көркемдік ойының дамуының максималды жылдамдығына кепілдік беруі керек, бұл дайындықсыз шығармашылық сияқты, сондықтан оның басқа шығармашылық түрлерінен артықшылығы бар. Бұл - бір тапсырмада жан мен ақылдың барлық күштерін, ерік-жігерін, қиялын дер кезінде шоғырландыру мүмкіндігі.
Түпнұсқа жанрға құмарлық бастауыш сынып оқушыларынан басталады. Мектепішілік, , қалалық айтыс ұйымдастырылады. Жеңімпаздар айтысты ұйымдастырудың жоғары деңгейіне шығады. Қыздар мен ұлдар, әртүрлі аймақтардың өкілдері де жиналады, олардың әрқайсысының өзіндік стилі, ойлау түрлері болады.
Қазақстан Республикасының білім беру тұжырымдамасы (1994 ж. ) Айтыс жанрының жандануына және қызығушылығының артуына ықпал етеді: « . . . педагогиканың осы бағытын сыни тұрғыдан қарастырып, барлық құндылығын сақтай отырып, оны оқытылған аудиторияның этникалық қажеттіліктеріне сәйкес реформалау қажет».
Айтысты өткізудің белгілі бір шарттары бар, оны бай мазмұнмен, материалды түпнұсқалық ұсынумен, поэтикалық шығарманың талаптарын сақтай отырып, найзағай-импровизациямен толықтыру керек. Орындау этикасы маңызды емес, импровизация процесінде қанатты сөздер пайда болады, көркем сөздің сөздік қорын байытатын жаңа тіркестер пайда болады.
Кейде болжанбайтын жағдайлар туындайды, қарсыластың шеберлігі жақсы бағытталған сөзбен, жанкүйерлердің мазасын кетіреді. Қатаң, объективті судьялар жеңімпазды анықтап, бағалы сыйлықтар береді.
Ежелгі өнерді жандандырып, мазмұны байыды, формасы мен тілі жетілдірілуде, бірақ айтыстың өзіндік ерекшелігі сақталады - оны орындау заманауи техникалық құралдармен қаруланған, қойылымдар жазба уақытында жазылып отырады.
Көркемдік және шығармашылық іс-әрекет адам өмірінің аналогы болып табылады, мұнда басты функция оның әлеммен қарым-қатынасын, көретін қарым-қатынасын, тәжірибесін және т. с. с рухтандыру болып табылады. Мұғалімнің жұмысы тұтастай алғанда адамның мінез-құлқын құру болып табылады. Халықтық өнер өкілдерімен қарым-қатынас жасау кезінде адамның адаммен тікелей, тікелей қарым-қатынасы, адамдардың өзгермелі әрекеті ретінде байланыс болуы керек. Оқыту мен тәрбиелік әрекеттестіктің тиімділігі бағытталған, жүйелі студенттердің көркемдік және шығармашылық белсенділігіне ықпал ететін педагогикалық процесті білікті бағыттау. Студенттердің халықтық өнерге деген көзқарасы көркемдік қызметтің үш түрінде жүзеге асырылады: халық шығармашылығымен танысу, көркемдік білім алу және өзіндік шығармашылық.
Эмоциональды - логикалық тұрғыдан қабылданған ақпарат көркемдік және шығармашылық іс-әрекет объектісін қабылдау негізі болып табылады, ал мұғалім-менеджердің әрекеті, ең алдымен, оны өзара әрекеттесуді жандандыруға бағытталуы керек.
Адамның көркемдік және шығармашылық қабілеттерін дамытудың негізі болып өсу мен белсенділік процесінде оның жалпы дамуына байланысты объективті заңдар табылады. Көркемдік және шығармашылық мүмкіндіктер - бұл бірлескен әрекеттің нәтижесі, бүкіл мидың, ең алдымен ми қыртысында орналасқан жүйке орталықтарының қызметі. Олар өзара тығыз байланыста қаншалықты белсенді жұмыс жасайтындығына, сондай-ақ олардың даму деңгейіне байланысты, ойлаудың шығармашылық сапасы мен шығармашылық белсенділікке ықпал ететін адамның іс-әрекеті байланысты болады.
«Көркем шығармашылық - шығармашылықтың мәні, негізі мен шыңы. Осы өте қызықты және қызықты тақырыпты зерттей отырып, сіз өмірдің ең құпия құпияларын түсіне аласыз. Ұлы суретшілердің атақты екендігі дәл осындай түсініктерге ие »[2]
Қызметтің бір түрінде дамитын шығармашылық қабілеттер басқа қызмет түрлеріне шығармашылық қатынасты оятады. Қабілет - адамның жеке психологиялық қасиеттерін дамытудың мәні.
Адам қабілеттерінің барлық алуан түрлері, әдетте, бір-бірін айтарлықтай толықтыратын күрделі, бірлікте әрекет етеді. Олардың біреуінің дамуы екіншісінің өзгеруіне және жетілуіне әкеледі.
Әдебиетіміздің ауыз өнерінен қалып алып, қазіргі дәуірімізге дейін келе жатқан, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын тапқан, өнердің күрделі де, көне саласы - айтыс. «Айтыс» - өлең жолымен қағып, қарсыласқа шындықты айту негізінен пайда болған өнердің түрі. Машығы мол, айла-тәсілі көп, аталы сөзді орнымен қолдана білген ақын ғана мәрелі жеңіске жетеді. Көне ислам дәуірі әдебиетінің кезінде-ақ ақындық өнер біртіндеп дамып қалыптаса бастаған. Сөзге дәлел болуы үшін сол кездегі өмір сүрген Әбу Насыр әл-Фараби, Махмұт Қашқари, Жүсіп Баласағұн, Сүлеймен Бақырғани сияқты аты әлемге мәшһүр ойшылдардың шығармаларымен қалыптасып, өзіндік даму жолына түсті.
«Айт» деген - бұйрық райлы етістіктің мағынасы «сөйле» деген бұйрық райлы етістікпен мағынасымен бірдей емес. Айт - көкейіңдегі рас пікірді, санаудағы шындықты ақиқатты сыртқа шығар сөзбен (бейнесөзбен, қимылмен, бейнесөзбен, дыбыссөзбен, шешенсөзбен, көсемсөзбен) жеткіз деген мағынада болады.
Айтыс - өзегі шындықпен суырылған өлең. Өлең - жалаң бунақ, жайдақ бунақ, жалаңаш ырғақ, құрғақ ұйқас емес, әуезбен әдіптелген, домбыра үнімен көмкерілген, ақынның айту мәнерімен жымдастырылған, халықтың қолпаштауымен желпіндірген тоғыспалы (синкретті) өнер туындысы. [3]
18 ғасыр айтыстарының кейде үш адам айтысы келетін түрлері, орта тұстан түсінік беруші немесе қыздырып дем берушілердің қосылып кетіп отыратыны бар. Түбек пен Құлманбет айтысы да сондай айтыс.
Ақындық өнердің табиғатын, сипатын дәл танып, оның тарихы мен бүгінгі болмысын терең зерттеген білімпаздардың бірі академик Мұхтар Әуезов ақындықтың бірнеше саласын ажыратады: Эпик ақындар - бұған Марабай, әнші ақындар - бұған Біржан, Ақан, Жаяу Мұса; айтыс ақындары - бұған Шөже, Құлмамбет, халық мұңшылары - Асан қайғы секілді ақындар тобын жатқызады. [4]
Әр нәрсені, әр жаңа құбылысты сөз еткенде оның қаншалықты ой салмағын көтеруге, бұрынғы шумақ жүйесінің көркемдік мәнерін қаншалықты дамытты дегенге орынды пікір айту осы мәселенің негізгі дәні болмақ! Шумақтың структуралық құрылысының өзгеруі, аясының кеңеюі, тармақ санының молаюы, әрі ұзынды-қысқалы болушылығы өлеңдегі үннің, мазмұннығ кемелденуіне кең өріс ашты. Сонымен қатар, поэзияның әрі мен ажары болып табылатын поэтикалық тәсілдің бірі - ырғақ. Ырғақ - еңбек қимылынан, сөздердің дұрыс орналасуынан, берік байланыс құрап, күрделілікке көшеді.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz