Аймақтық бюджет табысын қалыптастырудағы меншікке салынатын салықтын ролі


1. Меншікке салынатын салықтар: экономикалық мәні, аймақтық бюджет табысын қалыптастырудағы ролі
1. 1. Меншікке салынатын салықтар негізі, қалыптасуы мен дамуы
Салықтар - ол мемлекет пайда болған кезден бастап қатар дамып келе жатқан экономикалық қатынастың бір бөлігі.
Салықтың экономикадағы мәні - шаруашылық субъектілері, жеке және заңды тұлағалардан ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бірі болып табылады. Салықтың белгілі бір бөлігін нақты жарна ретінде мемлекет өз пайдасына алып қалады. Салық мемлекеттің өмір сүруінің мен дамуының негізі болып табылады. Мемлекеттің экономикасын ұстау үшін халықтың ақшалай төлейтін жарналары қажет. Адамзаттың даму тарихына байланысты салық салудың нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымы мен қажеттеріне қарай бейімделіп, өзгерістерге ұшырайды.
Салықтардың қолданысы тауар - ақша қатынастарынан тыс. Салықтардың мөлшері мен түрі нақты аймақтық жағдайларға бағынады. Салықтар жайлы экономикалық әдебиеттерде әртүрлі анықтама мен түсініктеме берілген. Мысалы, Салық Кодексінде «Салықтар - мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлем» деп атап көрсетілген.
Салықтар - заңдылық актілерге сай салық төлеушілермен жүзеге асырылатын бюджетке төленетін міндетті төлемі. Салық - белгілі бір объектілерден белгілі бір субъектілер үшін төленетін төлем.
Салық дегеніміз - белгіленген мерзімде және белгіленген көлемде алынатын, заң бойынша қарастырылған міндетті төлемдер.
Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі. Мемлекеттік аппарат өз тарапынан мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндіре алмайды. Сол себепті, мемлекет жеке және заңды тұлғаларға салық салу арқылы қажетті соманы өндіріп алады. Мұндай іс - әрекеттің экономикалық сипаттамасы мемлекет салықты белгілеп және өндіріп алу арқылы, өндірілген қоғамдық жиынтық өнімнің бір бөлігін өзіне тиесілі сома ретінде айналдыруы болып табылады. Бұл жерде салық қатынасы бөлуші сипатта болады:[1]
- cалық ақшалай түрде төленеді. Заттық нысандада төленуі мүмкін. Мысалы, ауыл шаруашылығы саласында жиналған өнімнің бір бөлігі салық ретінде төленеді. Дегенмен, салық кодексінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп атап көрсетілген;
- салық - қайтарымсыз төлем болып табылады. Салықты төлеген кезде ақша тек бір бағытта ғана қозғалады, яғни салық төлеушіден мемлекет есебіне бағытталады. Мұның қайтарымды төлемдерден айырмашылығын атап өтсек :
- салық төлемі салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;
- кері қайтарылады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге бағытталады.
Ал, қайтарымсыз төлем дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді, яғни ол соманың қашан қайтатыны белгісіз болады;
- салық - баламасыз сипатта болады. салық құнының ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды, тауар түріндегі салық төлемінде болса қозғалыс болмайды. Яғни, салық қандай да бір тауарға, немесе мемлекеттік қызметке төлем болып есептелмейді, яғни ақшаның өтеусіз алынатындығын көрсетеді;
- салықты төлеген кезде меншік нысаны анықталады. Салықты төлеген кезде меншік нысандары ақша қаражаттарына немесе материалдық құндылықтарға байланысты жеке меншіктен мемлекеттік меншікке өтеді. Анығын айтқанда, салық салу мемлекетке тиесілі меншіктерді иеліктен шығара отырып, меншік иелері арасындағы туындайтын салық қатынастарында мемлекет жеке меншіктен мемлекеттік меншікке салық төлемдерінің меншік құқықтарын өзгертеді;
- салық - тұрақты экономикалық қатынастадан тұрады. Салықты белгілеу кезінде тұрақты салық қатынастары қалыптастырылады. Салықтар жеке түрде емес, нормативті құқықтық актілермен белгіленетін болғандықтан, оның тұрақтылығын көрстетеді. Мысалы, жеке тұлғаның нақты салық салу объектісі бар болған жағдайда, ол салық міндеттемелерін орындаушы болып есептеледі.
Салық қатынастарының тұрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлем түріне айналмауы тиіс. Яғни, кейде кейбір салықтарда салық төлеушілер үшін салық төлеу жеке төлемдік сипатта болады немесе кенеттен салық төлеу сипаты пайда болған жағдайда.
Кез келген мемлекеттің экономикасына тікелей әсер ететін экономикалық тетіктердің арасында, салық жүйесі ерекше орын алады. Нарықтық экономика талабына сай, әрбір мемлекет салықтық саясатты нарықтың жағымсыз құбылыстарына белгілі бір санатта реттеуіш ретінде қолданады. [2]
Мемлекет құрылу сәтінен бастап салық қоғамдағы экономикалық қарым - қатынастардың қажетті буыны болып табылады. Мемлекет құрылымының дамуы мен өзгеріс формалары әрдайым салық салу жүйесін қайта құрумен сүйемелденеді. Қазіргі дамыған қоғамда салық - мемлекет табысының негізгі формасы. Салықтың экономикалық мәні мемлекетпен заңды және жеке тұлғалардың арасындағы ақшалай қарым - қатынасынан қалыптасады.
Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға өткен кезеңінен бастап, экономикада бірталай өзгерістер орнады. Оның ішінде көптеген объектілердің жеке меншікке берілуі, осы уақытқа дейінгі орталықтан басқару жүйесіне бейімделген қоғамның, заңды және жеке тұлғалардың меншікке деген көзқарасын өзгертті. 2000 жылдардан бастап, бірталай өзгеріске ұшырап, қарқынды жұмыс істеп келе жатқан салық жүйесінің артықшылықтары орын алуда. Салық мемлекеттің реттеу құралы, экономиканың тұрақты өсуіне әсер ететін, бюджеттің тұрақты түсім көзі болып, халықты әлеуметтік - экономикалық жағынан қамтамасыз ететін негізгі фактор болып табылады. Нарықтағы меншіктің көптүрлілігі мен өтпелі кезеңдегі меншік қатынастарының орынының маңыздылығы жайында бірталай әдебиеттерде аталып өткен, сонымен қатар жекешелендіру кезеңіндегі кемшіліктер мен жетістіктер туралы да біраз мәселелер қозғалып жүр. Меншік түрінің нағыз өз иесін тауып, өндіріске қосылуы басты жетістіктердің бірі. Мүліктің жеке меншікке өтіп, оны тиімді пайдалану, одан түсетін салық қорының ұлғаюы халыққа да, мемлекетке де тиімді.
Сонымен, жекешелендірудің даму негізінде, меншік объектілері жер, мүлік және басқада иелік ету құралдарына салынатын салықтар басқа да салықтар сияқты мән мағынаға ие. Жалпы меншікке салынатын салықтың мақсаты меншікті тиімді пайдалануға ынталандырылады, себебі меншіктің көлемі мен сапасына қарай салықтың мөлшері анықталады. Жер салығы, мүлік салығы қоғам алдында салық жауапкершілігін көтеретін нақты салыққа жатады. Салықтың әрқайсысының көлемі, мөлшерлемелері, есептеу әдістері, төлеу мерзімдері жағынан өзгеше болғанымен, бір құрылымдық топқа біріктіруге болады:
- салық салу объектісіне қарай тікелей салыққа жатады, себебі белгіленген мөлшерлемелері негізінде, салық мүліктің құнына салынады;
- пайдалану негізіне қарай жалпы салық түріне жатады, яғни салық сомасы мемлекет қорына түсіп, пайдалану барысына негізделеді;
- салық салу объектісін бағалау дәрежесіне байланысты нақты салыққа жатады, нақты салық мүліктің сыртқы белгісіне байланысты, нақты табыстың түсуін есептемей салынады;
- меншікке салынатын салық салық салу әдістерінің декларациялық және кадастрлық түрімен алынып, аймақтық бюджетке түседі;
- меншік салығы аймақтық бюджетке қайтарымсыз түседі;
- меншік салығы жеке немесе заңды тұлғаның атқаратын қызмет түріне тәуелсіз, міндетті салыққа жатады.
Меншік салығына жататын салықтардың әрбіріне толықтай тоқталып, айырмашылықтары мен ерекшеліктерін атап өтелік;
- Жер салығы меншікке салынатын салықтардың даму тарихы бойынша ертеден келе жатқан негізгі салық түрі болып табылады. Себебі, меншік қатынастары жерге қатысты пайда болған. Ертеден жер салығы жерді иеленуші мен осы жерден түсетін табыстың бір бөлігін беру болып табылады. Объектісі - жер, субъектісі - меншік иесі болып табылады. Жер рентасы немесе жерден түсетін пайда салық көзі болып табылады. Өнеркәсіп және тауар нарығы дамымаған кезде Европа елдерінде нақты және тікелей мақсатта алынатын салық - жер салығы болған. [3]
Зерттеуші Кулишер жер бойынша салынатын салықтар тура, нақты салықтар болып табылады және жүйені анық көрсетуші салық деп санайды. Жер салығының аз немесе көп болуы жердің сапасына байланысты және оның саяси, экономикалық негізі де сол салаға байланысты. Осыған орай біз білетініміздей, жер қымбаттау қасиетіне ие, фискалды көзқарас бойынша жер меншік иесінің төлем қабілеттілігін көрсетеді. Пайданың басқа түрін есептегеннен, жерді меншіктенуден түскен табысты есептеу оңай.
Жалпылай тәртіпке сәйкес жер салығы жерден алынатын таза табысқа салынады. Жерден алынатын табысты анықтау әр мемлекетте, әр уақытта әртүрлі болған. Көне әдістер бойынша жерді өлшеу және жердің саны бойынша салық салынған. Уақыт өте келе, жердің санына қарай салық салу әділетсіз деп есептеліп, оның өнімділігіне қарай бөлу әдістері қолданылды.
Экономикалық категория тұрғысынан қарағанда салық - салық төлеушілерден мемлекетке қарай белгілі бір мөлшерде, белгілі бір мерзімде және белгіленген тәртіпте бір бағыттағы ақшаның қозғалысы болып саналады. Ал, құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ, бұл мемлекеттік бекітілім, яғни тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін көздейтін міндеттеме. Салық құқығы - мемлекеттің салықтық әрекеті үрдісінде пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы. Салық материалдық тұрғыда белгілі бір ақша сомасын немесе салық төлеушілердің мемлекетке бекітуі тиіс белгілі бір заттардың санын білдіреді. Сонымен салықтардың мазмұны мынадай: [5]
- материалдық категория жағынан - бұл белгілі бір ақша сомасы балса;
- экономикалық категория ретінде - бұл мемлекеттің табысы;
- заңдық категория жағынан, бұл заң жүзінде белгіленген міндеттеме болып табылады;
Салықтың экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендерді атауға болады:
- cалық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі;
- cалық - ақшалай нысанда төленеді;
- cалық - қайтарылмайтын төлем болып табылады;
- cалық баламасыз сипатта болады;
- cалық - салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады;
- cалық - тұрақты экономикалық қатынас ткғызады.
Ал, енді осы белгілердің мазмұнын тереңірек қарастырайық.
Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі. Мемлекеттік аппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді. Сондықтан, мемлекет жеке және заңды тұлғаларға салық салу арқылы қажетті соманы өндіріп алып отырады. Мұның экономикалық сипаттамасы мемлекет малықты белгілеу және өндіріп алу арқылы өндірілген қоғамдық жиынтық өнімнің бір бөлігін өзіне тиесілі сома ретінде айналдырып алады. Бұл жерде салық қатынасы бөлуші сипатта болады:
- cалық ақшалай нысанда төленеді. Натуралдық нысанда төленуі де мүмкін. Мәселен, ауыл шаруашылығы саласында жиналған өнімнің бір бөлігі салық ретінде төленеді. Салық кодексінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп атап көрсетілген;
- салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады. Салықты төлеген кезде ақша тек бір бағытта ғана қозғалады, яғни салық төлеушіден мемлекетке бағытталады. Мұның қайтарымды төлемдерден айырмашылығы:
- ақша салық төлеушілерден мемлекетке қозғалады;
- кері қайтады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге бағытталады.
Ал қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді, яғни ол соманың қашан қайтатыны белгісіз;
- салық - баламасыз сипатта болады. салық құнның ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды, төлеген салыққа қарсы тауар түрінде болса да қозғалыс жоқ. Толығырақ айтқанда, салық қандай да бір тауарға, немесе мемлекеттік қызметке төлем болып есептелмейді, яғни ақшаның өтеусіз алынуын көрсетеді;
- салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады. Салықты төлеген кезде меншік нысандары ақша қаражаттарына немесе материалдық құндалақтарда жеке меншіктен мемлекеттік меншікке өтеді. Анығын айтқанда, салық салу мемлекетке тиесілі меншіктерді иеліктен шығарады, ал меншік иелері арасындағы туындайтын салық қатынастарында мемлекет жеке меншіктен мемлекеттік меншікке салық төлемдерінде меншік құқықтарын өзгерте алады;
- салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады. Салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. тұрақтылықты мынадан байқауға болады, яғни салық жеке түрде емес, нормативті құқықтық актілермен белгіленеді. Мәселен, бір тұлғаның нақты салық салу объектісі бар болса, ол салық міндеттемелерін орындаушы болып табылады.
Салық қатынастарының тұрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлемдерге алып бармауы тиіс. Кейбір салықтарда салық төлеушілер үшін салық төлеу жеке төлемдік сипатта болады немесе кейде кенеттен салық төлеу сипаты пайда болады.
Азаматтардың мүлік салығын төлеген кезде, оның салық қатынастары қысқартылмайды, қайта салық төлеушілердің ағымдағы кезеңде төлеген салықтарымен қоса, келесі салық кезеңдерінде де салық төлеуге міндетті болады. бұл үрдіс салық төлеушілердің меншік иесі ретінде құқынан айырылғанға дейін жалғасын таба береді. [6]
Сонымен қатар салықтың құқықтық бірнеше белгілері бар, атап айтқанда:
- салықты тек мемлекет қана белгілейді. Мемлекеттік органның ешбір салықты бекітуге және енгізуге құқы жоқ. Салық - бұл мемлекеттің белгіленімі болып саналады. Салық - осы белгісі арқылы басқа да міндетті төлемдерден ерекшеленеді. Сондықтан көптеген мемлекеттің салық заңдылықтарында салықты былайша қарасьтырады:
- салықты уәкілдік берілген мемлекеттік орган ғана бекіте алады;
- салықты белгілеу белгілеу белгілі бір заң немесе нормативтік құқықтық актілермен қатаң түрде жүзеге асырылады;
- осы қабылданған құқықтық акт белгілі бір тәртіпке сәйкес жүргізіледі;
- салық құқықтық нысанда жүзеге асады. Мемлекет салықты бекіту және енгізу үшін құқықтық акт қабылдайды. Мемлекеттің салықтық қызметін жүзеге асырудағы негізгі әдісі болып нормативті актілерді шығару табылады. Салықтың құқықтық негізі ретінде - мемлекет шығарған нормативті акт қабылданады. Салық элементтері және салық салудың шарттары осы құқықтық актіге сәйкес белгіленеді, өзгертіледі және жүзеге асырылады;
- салық мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады. Салық ұлт және мемлекет арасындағы еркін түрде келісілген келісімнен кейін пайда болады. Мемлекет салықты белгілеуде барлық салық төлеушілермен келісімге келмейді, яғни олардың белгілі бір топтарымен немесе өкілдерімен ғана келісімге келуі мүмкін. Кейбір кездерде салықтық егемендік жүзеге асырылады. Салықтық егемендік - мемлекеттің өзінің аймағындағы кейбір салық түрлерін кез келген мөлшерде өзгертүге және салық салу объектілерін белгілеуге, салық саясатын жүзеге асыруға құқы бар;
- салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды. Қабылданған құқықтық акт негізінде белгіленген салық жеке және заңды тұлғаларға салық төлеуші ретінде салық міндеттемелерін жүктейді. Салық төлеуші тұлғалар салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті болып саналады. Белгіленген салық заңды салық міндеттемесін туғызады. Қазақстан Республикасының Салық кодексінде салық міндеттемесіне былайша түсініктеме берілген: «Салық төлеушінің салық заңдарына сәйкес мемлекет алдында туындаған міндеттемесі, салық міндеттемесі деп танылады, оған сәйкес салық төлеуші салық органына тіркеу есебіне тұруға, салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді айқындауға, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуге, салық есептілігін жасауға, оны белгіленген мерзімде табыс етуге, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге»;
- салық мәжбүрлеме сипатта болады. Салықтың мәжбүрлеме сипаты үш кезеңде байқалады:
- мемлекет салықты салық төлеушілердің еркінен тыс белгілейді және енгізеді, яғни мәжбүолі түрде;
- салықты төлеген кезде салық төлеуші өзінің меншігінің бір бөлігінен мәжбүолі түрде айырылып отырады;
- салық төлеуші өзінің салық міндеттемелерін орындамаған жағдайда, мемлекет бересілі соманы мәжбүрлі түрде өндіріп алады;
- салық төлеу арқылы ақшаны алу құқықтық сипатта жүзеге асырылады. Бір жағынан алғанда, салықтарды салық төлеушілерден еркінен тыс өндіріп алынады, ал екінші жағынан мемлекетті басқа да ақшалармен қамтамасыз етеді, ал бұл құқықтық негізде мемлекеттің меншігі болып саналады. Айта кету керек «Салық - салық төлеушілердің құқық бұзушылықтары немесе құқыққа қарсы тәртіпсіздіктері үшін шараларға төлем ретінде қарастырылмайды».
Салықтың жиналатын орындары:
- нарықтарда;
- сатушы мен сатып алушылардан;
- үй шаруашылығынан;
- табыс көзінен, шығын статьяларынан.
Салықты реттеудің тетіктері:
- салық түрлері;
- салық ставкалары;
- салық жеңілдіктері;
- салық салу әдістері.
Салық төлеуден қашу себептері:
- елеулі салық ауыртпалығы;
- салық заңының айқынсыздығы;
- субъектілердің саналы түрде алдын ала салық мөлшерін төлемеуге ұмтылуы;
- салық қызметін ұйымдастырудағы кемшіліктер болуы мүмкін.
Салық ауыртпалығы - салық жиналуының жалпы мөлшерінің бірлескен ұлттық өнімге қатынас ретінде анықталатын көрсеткіш.
Салықтың экономикалық мазмұны былайша көрсетіледі: шаруашылық субъектілетімен азаматтық қарым - қатынас бір жағынан және мемлекет екінші жағынан қор құрастыру негізінде мемлекеттік қаржылардың төрт көзі қолданылады:
- салық салу;
- облигацияларды сату;
- шетелдік қарыздардың тегін көмектері;
- ақша бірліктерін шығарудан түскен монополдық кіріс.
Салық салу - мемлекет қаржысын және табысты толықтыруды реттеу әдісі болып саналады, яғни мемлекет салық салу үрдісі арқылы өз қажеттіліктерін қанағаттандырады. Салық салу - мемлекеттің салықтарды бекітуде, енгізуде және оларды алу жөніндегі қызметтерінің жиынтығы. Тең салық салу - бұл ретте әрбір салық төлеушіден бірдей мөлшерде салық алынады.
Салық салудың объективті факторы - салықтың пайда болуы объективті түрде мемлекет бюджетіне байланысты. Сонымен қатар, салық салу - кәсіпорындар, азаматтар және мемлекеттер арасында табыстарды үлестіру әдісі ретінде қолданылады. Салық салуда қолданылатын негізгі құжаттар:
- декларация;
- далық органдары жүргізген жеке тұлғалар қызметін тексеру материалдары;
- табыс салығын төлеушілердің салықты төлегені туралы кәсіпорын ақпараты;
- ағымдағы төлемдерді төлегені туралы құжат.
Салық салуға қойылатын талаптар:
- қаржы - қаражат жүйелерінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
- мемлекеттік бюджеттің пайдалануын қамтиды;
- әлеуметтік - әділеттілік болуы керек.
- салықты - салық төлеушілерге бір қалыпты бөлуге мүмкіндік беру керек;
- халықтың әлеуметтік кедей тобына арнайы жеңілдік жасау және әлеуметтік ақталмаған кірісті азайту. [7]
Активтерді және табысты ұтымды орналастыру, қаржыларды инвестициялау мен жинау мәселелері салықты жоспарлаудың кезеңі болып табылады. Салықты жоспарлау - салық міндеттемелерін заңды қысқарту әдістері. Салық теориясы - салықтың маңызы мен қызметі туралы ғылыми білім және ұғымдардың жүйесі, мемлекеттік қаржы қызметіндегі олардың рөлі. Салық несиесі - салықты төлеу мерзімінің өзгеруін өрнектейтін жеңілдік. Салық режимі - салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу жөніндегі барлық салық міндеттемелерін есептеу кезінде салық төлеуші қолданатын салық заңдары нормаларының жиынтығы.
Қорыта келгенде, салықтар көптеген елдерде әртүрлі аталғанымен, кейде оларға салық салу және алыну жолдары ұқсас болып келеді. Салық төлеуші ретінде салық төлеу жауапкершілігі жүктелген заңды және жеке тұлғалар танылса, ал салық салу объектілері болып салық төлеушінің есепті кезеңде алған табыстары, тауарлары, мүліктері, көлік құралдары, пайдасы және тағы басқалар табылады. Салық ақшалай және заттай түрде әділеттілік, теңдік және тұрақтылық тәрізді салық салу принциптері негізінде құрылған салық ставкаларын қолдану арқылы алынады. Салық ставкалары тұрақты немес пайыз түрінде тағайындалады. Пайыздық ставкалар үйлесімді, үдемелі және кемімелі болып бөлінеді. Ал салық жеңілдіктері сол мемлекеттің қазыналық саясаттың бағыттары мен бағдарламаларын ескере отырып жүзеге асырылады.
Технологияның даму сатысына байланысты жерден алынатын таза табысты анықтаудың жаңа әдісі кадастр ойлап табылды. Ол мемлекеткеде, салық төлеушігеде тиімді әдістің бірі болды. Кадастр арқылы жер салығының мөлшерін дұрыс анықтауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, кадастр арқылы жер иеленуші жерден түсетін пайданы көбейту үшін оның сапасын жақсартуға ұмтылды. Мемлекетімізде жер саласына қатысты өзгерістер Қазақстан Республикасының Жер Кодексінде және жер реформасы жөніндегі заңдарда қарастырылған. Қазақстан Республикасы заңдарында жер мемлекет меншігінде деп танылады, шаруашылық жүргізуші субъектілер жерді пайдаланғаны үшін салық төлейді.
Жерге салынатын салықтың негізгі мақсаты экономикалық тәсілдермен жерді пайдалануды қамтамасыз етіп, жерді сақтау, құнарлылығын арттыру мен аймақтың әлеуметтік дамуына қажетті шараларды жүзеге асыру арқылы бюджет табысын құрау. Жер салығының көлемі жердің орналасуына, құнарлылығына және сумен қамтамасыз етілуіне байланысты анықталады. Шет мемлекеттерге берілген жер көлемі үшін салық шарттары мен тәртібі Қазақстан Республикасының сол мемлекеттермен жасаған шарттарына сай белгіленеді. [8]
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz