Электрондық өлшеу құралдарының қателігі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Факультеті: География және табиғатты пайдалану
Кафедрасы :Картография және геоинформатика
СӨЖ
Тақырыбы: Геодезиялық жұмыстардағы қашықтықты өлшеудің заманауи әдістері
Орындаған: Абылқасымова Ж.А.
Тексерген: Джуламанов Т.Д
Алматы-2021 жыл
Жоспары:
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1. Сызықтық әдіс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Заманауи әдістер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
3. Заманауи қашықтық өлшеуіш аспаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
4. Электрондық тахеометрлер көмегімен арақашықтықты өлшеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
5. Электрондық өлшеу құралдарының қателігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
КІРІСПЕ
Жер бедерін геодезиялық өлшеудің заманауи әдістері дәстүрлі түрде топографиялық түсірістер технологиясына негізделген. Геодезиялық құралдардың көмегімен олар жер учаскелерінің шекаралары мен аудандарын анықтайды, жоспарлар мен карталар жасайды. Геодезиялық өлшеулер жерге орналастыру, құрылыс, маркшейдерлік жұмыстар, археологиялық жұмыстар, картография үшін қажет.
Геодезиялық өлшеулерді орындау үшін және әр түрлі, құрамдас факторлардың барлық жиынтығы қажет. Түсіру объектісінен және геодезиялық жабдықтың болуынан басқа, тиісті теориялық білімі және геодезиялық анықтау технологияларын пайдаланудың практикалық дағдылары бар білікті персонал қажет. Яғни, сіз өнімді дайындауға арналған рецепт туралы бейнелі түрде білуіңіз керек. Сонымен, физикалық және математикалық принциптерді ескере отырып, геодезиялық өлшеу кезінде белгілі бір ретпен ережелерді, операцияларды (әдістерді) орындау жиынтығы геодезиялық өлшеу әдісі болып саналады. Олар екі типті қолдану саласына қарамастан:
* тікелей өлшеулер;
* жанама өлшеулер.
1.Сызықтық әдіс
Олардың мәні арнайы құрылғылар мен құралдарды қолдана отырып, белгілі бір тізбектегі нүктелер арасындағы қашықтықты анықтау болып табылады. Сызықтық өлшеу құралдарында қазіргі заманғы жарық диапазондарын қолдана отырып, өлшеу өлшеуіштерін қолдана отырып, Тараптардың ұзындығын дәл анықтауға дейін бірнеше қарапайым бөлуге болады.
Сызғыш - қысқа қашықтықты өлшеуге болатын құрал. Оның 10 смден 100 см-ға дейінгі түрлері болады. Оның көмегімен пландағы карталардағы арақашықтықтарды және тағы көптеген қысқа сызықтарды өлшеуге болады. Сызғыш өте қарапайым ұзындық өлшеу құралы.
Рулетка - оралған ұзын сантиметрлік белгілері бар металдан немесе басқа материалдан жасалған ұзындық өлшеуіш. Ол көбнесе құрылыста пайдаланылады.
Лента - белгілі бір қашықтықа жететін ленталы материал. Оның бетінде сантиметрлік жазулары бар жане рулеткаларға қарағанда жұмсақ материалдардан жасалады және едәуір ұзындықты өлшеуге шамасы жетеді.
Теодолит - горизонталь және вертикаль бұрыштарды және жіптік қашықтық өлшеуіштің көмегімен ара қашықтықты өлшеуге арналған маркшейдерлік-геодезиялық аспап. Зерттеу және құрылыс жұмыстарына арналған Теодолиттер, әдетте буссольдармен, ал олардың кейбіреулері дүрбісінде цилиндрлі деңгейлеуіштер және қашықтық өлшеуіш саптамамен жабдықталады.
Теодолиттер дәлдігіне байланысты жоғарғы дәлдікті және техникалық болып, санақ құрылғысына байланысты верньерлік және оптикалық болып бөлінеді
Тахеометр - тахеометрлік түсіру кезінде қолданылатын геодезиялық аспап. Тахеометр арқылы белгілі бір нүктенің (пикеттің) бақылаушы тұрған (прибор орналасқан) нүктемен салыстырғандағы горизонталь және вертикаль бұрыштары, қашықтығы және өсімшесі (h) анықталады.Тахеометрлер дөңгелектік, номограммалық, авторедукциялық және ішкі базалық болып ажыратылады.
2.Заманауи әдістер
Электромагниттік әдіс
Электрондық әдістер жағдайында радиотолқындардың немесе жарық толқындарының таралуына, шағылуына және кейіннен қабылдануына негізделген құралдармен қашықтық өлшенеді.
Электрондық әдістерде келесі құралдар қолданылады: геодиметр, теллурометр, декка навигаторлары және т.б.
Қазіргі кезде геодезистердің басты құралы - тахеометр. Бұл дәстүрлі теодолитпен алуға болатын бұрыштық өлшемдерді электронды қашықтық өлшеуімен біріктіретін құрал. Енді қашықтықты рельефке қарамастан оңай, тез және үлкен дәлдікпен өлшеуге болады.
Инженерлік ізденістер үшін деректерді автоматты түрде тіркейтін жалпы станциялар қазір тахеометрлердегі стандартты жабдық болып табылады.
Қашықтықты өлшеу үшін әдетте 1,5 - 3 секунд кетеді. Ауыр атмосфералық жағдайда сенімділікті арттыру үшін автоматты түрде қайталап өлшеуді қолдануға болады.
Бақылау режимдері, қашықтықтан реттеу үшін өлшеуді секундына бірнеше рет қайталау қажет. ЭДМ бар электронды жалпы станциялар сипаттамасы:
:: Рульдік қателерді әлдеқайда жоғары басқара отырып, алыс қашықтыққа сапар шегу.
:: Басқару желісіне әлдеқайда өлшенген қашықтықты қосу, бұл классикалық триангуляцияны ескіртеді. Бұл әлдеқайда үлкен басқару масштабындағы қатеге әкеледі.
:: Бір базалық сызықтан полярлық координаталар бойынша үлкен аймақтарды орналастыру және фотограмметриялық бақылау.
:: Ме5000 Mekometer сияқты жоғары дәлдіктегі EDM көмегімен субмиллиметр дәлдігіне дейін деформацияны бақылау.
:: Бұл құралдың моделденбеген сыну әсерлерін қоспағанда өлшенген қашықтығы 8 км және дәлдігі 0,2 мм +- 0,2 мм км.
3.Заманауи қашықтық өлшеуіш аспаптар
Лазерлік қашықтық өлшегіш (дальномер)
Қашықтан өлшеуіш қашықтықтағы объектілер арасындағы қашықтықты лезде өлшеу қажет болатын көптеген тапсырмаларды орындайды,бұл тіпті ең жетілдірілген рулеткаларға ... жалғасы
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Факультеті: География және табиғатты пайдалану
Кафедрасы :Картография және геоинформатика
СӨЖ
Тақырыбы: Геодезиялық жұмыстардағы қашықтықты өлшеудің заманауи әдістері
Орындаған: Абылқасымова Ж.А.
Тексерген: Джуламанов Т.Д
Алматы-2021 жыл
Жоспары:
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1. Сызықтық әдіс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Заманауи әдістер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
3. Заманауи қашықтық өлшеуіш аспаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
4. Электрондық тахеометрлер көмегімен арақашықтықты өлшеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
5. Электрондық өлшеу құралдарының қателігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
КІРІСПЕ
Жер бедерін геодезиялық өлшеудің заманауи әдістері дәстүрлі түрде топографиялық түсірістер технологиясына негізделген. Геодезиялық құралдардың көмегімен олар жер учаскелерінің шекаралары мен аудандарын анықтайды, жоспарлар мен карталар жасайды. Геодезиялық өлшеулер жерге орналастыру, құрылыс, маркшейдерлік жұмыстар, археологиялық жұмыстар, картография үшін қажет.
Геодезиялық өлшеулерді орындау үшін және әр түрлі, құрамдас факторлардың барлық жиынтығы қажет. Түсіру объектісінен және геодезиялық жабдықтың болуынан басқа, тиісті теориялық білімі және геодезиялық анықтау технологияларын пайдаланудың практикалық дағдылары бар білікті персонал қажет. Яғни, сіз өнімді дайындауға арналған рецепт туралы бейнелі түрде білуіңіз керек. Сонымен, физикалық және математикалық принциптерді ескере отырып, геодезиялық өлшеу кезінде белгілі бір ретпен ережелерді, операцияларды (әдістерді) орындау жиынтығы геодезиялық өлшеу әдісі болып саналады. Олар екі типті қолдану саласына қарамастан:
* тікелей өлшеулер;
* жанама өлшеулер.
1.Сызықтық әдіс
Олардың мәні арнайы құрылғылар мен құралдарды қолдана отырып, белгілі бір тізбектегі нүктелер арасындағы қашықтықты анықтау болып табылады. Сызықтық өлшеу құралдарында қазіргі заманғы жарық диапазондарын қолдана отырып, өлшеу өлшеуіштерін қолдана отырып, Тараптардың ұзындығын дәл анықтауға дейін бірнеше қарапайым бөлуге болады.
Сызғыш - қысқа қашықтықты өлшеуге болатын құрал. Оның 10 смден 100 см-ға дейінгі түрлері болады. Оның көмегімен пландағы карталардағы арақашықтықтарды және тағы көптеген қысқа сызықтарды өлшеуге болады. Сызғыш өте қарапайым ұзындық өлшеу құралы.
Рулетка - оралған ұзын сантиметрлік белгілері бар металдан немесе басқа материалдан жасалған ұзындық өлшеуіш. Ол көбнесе құрылыста пайдаланылады.
Лента - белгілі бір қашықтықа жететін ленталы материал. Оның бетінде сантиметрлік жазулары бар жане рулеткаларға қарағанда жұмсақ материалдардан жасалады және едәуір ұзындықты өлшеуге шамасы жетеді.
Теодолит - горизонталь және вертикаль бұрыштарды және жіптік қашықтық өлшеуіштің көмегімен ара қашықтықты өлшеуге арналған маркшейдерлік-геодезиялық аспап. Зерттеу және құрылыс жұмыстарына арналған Теодолиттер, әдетте буссольдармен, ал олардың кейбіреулері дүрбісінде цилиндрлі деңгейлеуіштер және қашықтық өлшеуіш саптамамен жабдықталады.
Теодолиттер дәлдігіне байланысты жоғарғы дәлдікті және техникалық болып, санақ құрылғысына байланысты верньерлік және оптикалық болып бөлінеді
Тахеометр - тахеометрлік түсіру кезінде қолданылатын геодезиялық аспап. Тахеометр арқылы белгілі бір нүктенің (пикеттің) бақылаушы тұрған (прибор орналасқан) нүктемен салыстырғандағы горизонталь және вертикаль бұрыштары, қашықтығы және өсімшесі (h) анықталады.Тахеометрлер дөңгелектік, номограммалық, авторедукциялық және ішкі базалық болып ажыратылады.
2.Заманауи әдістер
Электромагниттік әдіс
Электрондық әдістер жағдайында радиотолқындардың немесе жарық толқындарының таралуына, шағылуына және кейіннен қабылдануына негізделген құралдармен қашықтық өлшенеді.
Электрондық әдістерде келесі құралдар қолданылады: геодиметр, теллурометр, декка навигаторлары және т.б.
Қазіргі кезде геодезистердің басты құралы - тахеометр. Бұл дәстүрлі теодолитпен алуға болатын бұрыштық өлшемдерді электронды қашықтық өлшеуімен біріктіретін құрал. Енді қашықтықты рельефке қарамастан оңай, тез және үлкен дәлдікпен өлшеуге болады.
Инженерлік ізденістер үшін деректерді автоматты түрде тіркейтін жалпы станциялар қазір тахеометрлердегі стандартты жабдық болып табылады.
Қашықтықты өлшеу үшін әдетте 1,5 - 3 секунд кетеді. Ауыр атмосфералық жағдайда сенімділікті арттыру үшін автоматты түрде қайталап өлшеуді қолдануға болады.
Бақылау режимдері, қашықтықтан реттеу үшін өлшеуді секундына бірнеше рет қайталау қажет. ЭДМ бар электронды жалпы станциялар сипаттамасы:
:: Рульдік қателерді әлдеқайда жоғары басқара отырып, алыс қашықтыққа сапар шегу.
:: Басқару желісіне әлдеқайда өлшенген қашықтықты қосу, бұл классикалық триангуляцияны ескіртеді. Бұл әлдеқайда үлкен басқару масштабындағы қатеге әкеледі.
:: Бір базалық сызықтан полярлық координаталар бойынша үлкен аймақтарды орналастыру және фотограмметриялық бақылау.
:: Ме5000 Mekometer сияқты жоғары дәлдіктегі EDM көмегімен субмиллиметр дәлдігіне дейін деформацияны бақылау.
:: Бұл құралдың моделденбеген сыну әсерлерін қоспағанда өлшенген қашықтығы 8 км және дәлдігі 0,2 мм +- 0,2 мм км.
3.Заманауи қашықтық өлшеуіш аспаптар
Лазерлік қашықтық өлшегіш (дальномер)
Қашықтан өлшеуіш қашықтықтағы объектілер арасындағы қашықтықты лезде өлшеу қажет болатын көптеген тапсырмаларды орындайды,бұл тіпті ең жетілдірілген рулеткаларға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz