ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ. 3
1 Бөлім. Кәсіпорындағы қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықпен танысу 4-5
2 Бөлім. Кәсіпорынның шығу тарихымен танысу, басқару құрылымы, оның бөлімшелері және келешекте дамуы 6-9
3 Бөлім. Кәсіпорындағы санитарлық-гигиеналық ережелер мен нормалар 10-14
4 Бөлім. Кәсіпорындағы шикізатты қабылдау және бақылау әдістері 15-16
5 Бөлім. Кәсіпорынның өнімдерін өндірудің технологиялық процестермен
танысу 17-18
6 Бөлім. Кәсіпорындағы дайын өнімнің сапасын бақылауын зерттеу және өнімнің сапасын куәландыратын құжаттарын рәсімдеу тәртібі 19-20
7 Бөлім. Жеке тапсырма: Айран өндірудің технологиялық сұлбасын жасау 21
ҚОРЫТЫНДЫ 22
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 24
КІРІСПЕ
Мейрамхана - қызмет көрсету деңгейі бойынша люкс, симпозиум қатысушыларына, банк және офис қызметкерлеріне арналады. Егер де бизнес-ланч үш тағамнан құралса, тұтынушылар төрт курстан тұратын жинақты тандайды: бірінші курс -- салқын және ыстық басытқылардың бірнеше варианттары; екінші курс -- көжелер; үшінші курс -- негізгі ыстық тағамдар және төртінші -- десерт. Бизнес-ланч мәзірі әр апта сайын өзгертілуі керек. Жексенбілік бранч мәзірі -- мейрамханаларда 12 -- 16 сағ. аралығында отбасылық ас беру кезінде қолданылады. Бранч мәзіріне швед үстелі қосылады. Жеке-жеке шай үстелін, жеміс-жидекті және десерт үстелдерін ұйымдастырған жөн. Мәзірге міндетті түрде шарап немесе шампан бокалы кіргізіледі.
Жексенбілік бранч мәзіріндегі тағамдар бағасы алдын ала белгіленеді. Күндізгі рацион мәзірі симпозиум, мәслихат, конференция қатысушыларына құрастырылады. Мәзірді құрастырғанда тамақтанушылар контингенті (жасы, ұлты, жұмыс түрі) ескеріледі. Күндізгі рацион мәзірінің калориялығы 2000 -- 5000 ккал-ға дейін ауытқиды. Мәзірге басытқылар, бірінші және екінші ыстық тағамдар, тәтті тағамдар, нан-тоқаш өнімдері, ыстық және салқын сусындар кіреді. Күндізгі рацион мәзірін құру үшін әр тағамның калориялығын ескеру керек. Диеталық мәзір -- тиімді тамақтанудың есебінен физиологиялық нормалардың негізінде құрылады. Мәзірдегі әрбір тағамға диета нөмірі жазылады. Балалар мәзірі -- тез сіңетін және тез қорытылатын тағамдарға жоғарғы және 1-деңгейлі болып бағытталған мейрамханаларды айтады.
Мейрамханалар келушілерге түскі және кешкі ас, ал конференция және семинарға қатысушыларға толық күндік рационды ұсынады. Сонымн қатар толық рацион темір жол вокзалы, аэрапорт, қонақ үй мейрамханаларында беріледі. Мейрамханалар әр-түрлі банкеттер мен тақырыптық кештерге қызмет көрсетуді ұйымдастырады. Мейрамханалар сонымен қатар келесідей қосымша қызмет түрлерін көрсете алады: даяшының үйдегі қызметі, кондитер және кулинарлық өнімдерге тұтынушылардан тапсырыс алу және оны жеткізіп беру, мейрамхана залынан орынды броньдау, асханалық ыдыстарды жалға беру және т.б.
Мейрамханада көңіл көтеруді ұйымдастыру қызметінің келесі түрлері бар:
· музыкалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру;
· концерттер, варьете бағдарламаларын өткізуді ұйымдастыру;
· газет, журнал, ойын автоматтары, бильярдты ұсыну.
1-бөлім. ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ БОЙЫНША НҰСҚАУЛЫҚПЕН ТАНЫСУ. ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ
Өрт сөндіру кезінде:
көмекті қажет ететін адамдардың көп болуы және олардың арасында үрейдің тууы;
бөлмелердің күрделі жобалануы;
құрылымдардың қуыстары, арналары, пневмотранспорт жүйелері және желдеткіш бойымен , терезе қуыстары, лоджиялар, балкондар арқылы, жанатын материалдар бойымен, тік, сондай-ақ көлбеу бағыттағы технологиялық құралдар арқылы оттың таралуы;
температураның тез өсуі және ашық саңылаулар бағытымен жылу ағыстарының ауысуы;
заттар мен материалдың ыстықтан бұзылуы нәтижесінде газды және буллы ауаның пайда болуы;
түтіннің, улы өнімдердің бөлінуі және тез таралуы;
күшті әсер етеін улы заттардың, жарылғыш, радиоактивтік заттар мен материалдың, бактериологиялық жұқтыру болуы;
қысымда тұрған баллондардың ыдыстардың, аппараттардың қопарылыстары;
ғимараттардың, құрылыстың, технологиялық жабдықтардың құрылымдық элементтердің деформациясы және құлауы;
ғимараттарда материалдың, ғылыми және басқа да құндылықтардың көп мөлшерде болуы мүмкін.
Өрттегі жануды тоқтату жануды тоқтатудың негізгі тәсілдері:
от сөндіргіш заттармен жаныш материалдарды немесе тотықтырғышты (ауаны) суыту;
жану аймағын от сөндіргіш заттармен салқындату немесе жанғыш заттарды араластыру;
жанғыш материалдарды жану аймағына немесе тотықтырғыштан от сөндіргіш заттармен және басқа құралдармен аулақтау;
от сөндіргіш заттармен жану реакциясын химиялық тежеу болып табылады.
Өртті шектеуге келген күштер мен құралдар жетіспеген кезде, жауынгерлік тапсырманы қысқа уақытта орындау үшін қосымша жеткілікті көлемде өртке қарсы қызметінің күштері мен құралдарын, сондай-ақ мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтерді, халықты, әскери бөлімдерді және ішкі істер органдары бөлімдерін шақыру қажет. Бұл жағдайда қосымша күштер мен құралдарр келгенше бірінші өрт бөлңмдері өрттің дамуын тоқтатудың шаралар қолдануға тиісті.
Жанып жатқан және онымен көршілес бөлмелерде түтіннің, жоғары температураның, газдың болуы, өртті шектеу және жою жөніндегі жұмыстарының қарқынын бәсеңдетпеуге тиісті, ол үшін өртті сөндіру бойынша жұмыстарды бір мезгілде жүргізу қажет және көбікті немесе шашыранды ағысты беру арқылы түтінді шығару шараларын қолдану керек.
Тыныс алуға жарамсыз ортада өрт сөндіру бойынша жұмыстар ТОЖҚҚ жүргізіледі, түтінсорғыштар мен жарықтандыру құралдары пайдаланылады.
Техника қауіпсіздігі ережесінің талаптарын сақтап және технологиялық үрдістің ерекшелігін есепке алып, ажырату командирдің басшылығымен үрдістің ерекшелігін есепке алып, ажырату командирдің басшылығымен жүргізіледі.
Өрт сөндіру кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі.
Техника қауіпсіздігі бойынша шаралар объект мамандармен бірге дайындалады және техника қауіпсіздігі бойынша жауаптылардың міндеттері көрсетілген вкладыштары бар жедел жоспарда көрсетілуі керек. Ғимарат жоспарында температуралық әсерден қорғау қажет конструкциялардың құлауы мүмкін аймақтар белгіленуі керек.
Өрт сөндіруге қатыстырылатын қарауыл жеке құрамымен жыл сайын өрт-тактикалық сабақтар өткізілуі кезінде техника қауіпсіздігі сұрақтары қарастырылуы керек.
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулыққа № 335 15.10.2010 ж., көрсетілген талаптардан басқа ӨСБ техника қауіпсіздігі үшін жауапты тұлғалар арқылы қатты түтінденген және температурасы жоғары, жылулық радиациясы жоғары аймақтарда жұмыс жасайтын адамдарды қорғау бойынша шаралар қабылдауы қажет. Жеке құрам жылдам түтін люктерін ашуға дайындалған болуы керек.
Қоғамдық ғимараттарда өртті сәтті сөндіруді қамтамасыз ету үшін, гарнизондарда бірқатар дайындық шаралар жүргізу қажет. Бұл шаралар автоматты өртке қарсы қорғаныс жүйелермен өртті табу және жою мүмкіндігін, күш пен құралдардың сөндіруде қажетті тез ойластыру, сонымен бірге өрт бөлімдері жеке құрамын тактикалық қамтиды.
Мейрамханада пайда болған өртті алғашқы минуттарында сөндірген жөн. Ол үшін мейрамхананың өрт қауіпсіздігіне байланысты бір қатар іс-шарлар кешенін жүргізу қажет. Олар:
ғимаратты ҚН сай өрт автоматикасымен қамтамасыз ету;
өрт крандарын үнемі жұмыс қалпында ұстау;
алғашқы өрт сөндіру құралдарын нормаларға сай қамтамасыз етіп, олардың істен шықпауын қадағалау;
қызмет көрсету персоналынан штаттан тыс өрт сөндіру және апаттық-құтқару жұмыстарын жүргізу бөлімшелерін құрып, оларды өрт қауіпсіздігі ережелерімен, өртсөндіру құралдармен жұмыс істеу әдістерін және адамдар мен материалдық құндылықтарды құтқаруды үйрету бойынша жаттығу сабқтарын өткізіп, емтихан қабылдап отыру қажет;
нысанның қызметтік персоналдарының жауынгерлік іс-қимылдарынжүргізу бойынша шұғыл жоспарын және қызметтік міндеттерін дайындау;
өздігінен іске қосылу құралдарымен жабдықтау.
Ұсынылып отырған өрт қауіпсіздігі бойынша іс-шаралар кешені өртті мағыналы тез уақытта сөндіріп, адамдардың өмірі мен денсаулығына зиян келтірмеуге және өрттен келетін шығынды болдырмауға септігін тигізеді.
2-бөлім. КӘСІПОРЫННЫҢ ШЫҒУ ТАРИХЫМЕН ТАНЫСУ, БАСҚАРУ ҚҰРЫЛЫМЫ, ОНЫҢ БӨЛІМШЕЛЕРІ ЖӘНЕ КЕЛЕШЕКТЕ ДАМУЫ
Центр Плова мейрамханасы Петропавл қаласында көшбастап тұрған халал мейханалар желісінің бірі. Бұл жердегі кәсіби аспазшылар қонақтарға ең сапалы ұлттық, өзбек асханасының және де мейрамхананың авторлық тағамдарын ұсынады.
Қысқа уақыт ішінде танылып үлгерген Центр Плова брендінің тарихы 2016-шы жылдан басталады. Сол кездегі өзбек халқының дәстүріне сай ашылған халал бағыттағы мейрамхана. Бүгінгі таңда Центр Плова мейрамханасы қаладағы үздік мемекеменің бірі ретінде танылып отыр. Мейрамхана өзінің қонақжайлылығымен, жанға жайлы жанұялық атмосферасымен және де достармен бас қосқанда қайталанбас естеліктермен ерекшеленеді.
Мейрамхана тағамдарға тек сапалы, Халал стандартқа сай азық-түліктер қолданады.
Мейрамхананың басқару құрылымы - белгілі бір кызмет атқаратын, өзара байланысты ұйымдастыру бірліктері немесе буындарының жиынтығы мен бағыныштылығы.
Құрылым элементі болып кәсіпорын әкімшілігі тұлғасындағы басқару органы болып табылады.
Әкімшілік - кәсіпорын ұжымын басқаруды жүргізетін, директор бастаған мейрамхана басшылары.
Директор мейрамхананың өндірістік, саудалық және қаржылық қызметтерін ұйымдастыруға жауапты болады. Ол ұжымды басқарады кадрларды іріктеумен айналысады, жұмысқа қабылдайды, еңбек заңдары негізінде жұмыстан шығарады, кадрларды тағайындауда бақылау жүргізеді және мейрамхана залдарындағы қонақтарға қызмет көрсету мәдениетін бақылайды, материалдық кұндылықтарды есептеу, бақылау және сақталу күйін байқайды. Мейрамхана директоры тауарды, шикізатты және жартылай өнімдерді жеткізушілермен шарт жасасады және өнімнің дер кезінде жеткізілуін, сапасы мен тауарлы-материалдық құндылықтардың сақталуы үшін жағдайлар жасайды. Ол кәсіпорынның барлық бөлімшелерінің жұмысын бақылайды, оның ішінде шығарылатын өнімдердің сапасында байқайды, сонымен қатар санитария мен гигиенаның барлық ережелерін сақтауды және техника қауіпсіздігі мен өрт қауіпсіздігін де бақылайды.
Директордың орынбасары директордың барлық тапсырмаларын орындайды, мейрамхана директоры тапсырған өндіріс бөлімшелері мен мәселелер үшін жауапкершілікте болады. Өндірісті меңгеруші толығымен өндірістік процеске жауап береді, оның жетекшілігімен тағамдар рецептурасының сақталуын бақылау жүзеге асырылады, ол аспазшылардан тағамдардың дайындалу технологиясы мен санитарлық нормалардың сақталуын қатаң талап етуі керек. Оның, ас үй жұмыскерлерін өндіріс талаптары мен олардың біліктіліктеріне сәйкес тағайындауға құқығы бар және қажет болған жағдайда жұмыскерлерді бір жұмыс орыннан екіншісіне, өндіріс шегінде ауыстыра алады. Өндіріс меңгерушісі күн сайын, қолдағы бар өнімдерді ескерумен мәзір құ-растырады, дайын тағамдар мен аспаздық бұйымдардың сапасын және олардың рецептураға сәйкес екенін тексеруді жүзеге асырады. Өндіріс меңгерушісі өндірістің дер кезінде шикізатпен, аспаптармен және құралдармен қамтамасыздандырылуына жауап береді.
Кассир. Олардың сақтануын қамтамасыз ететін ережелерді міндетті түрде қадағалап отырып бағалы қағаздар мен ақша қаражаттарын сақтау, беру және есептеу мен қабылдауды жүзеге асырады. Кіріс және шығыс құжаттары арқылы кассалық кітапшаны жүргізеді, нақты қолда бар ақша қаражаттары мен бағалы қағаздарды кітапшадағы қалдық құнмен салыстырады. Ескі ақшалар тізімін жасап оны жаңа ақшаға алмастыру мақсатында банкке өткізеді.
Метрдотель күн бойына залда болады, даяшылар жұмысын басқарады, қонақтарға дұрыс қызмет көрсетілуін, тазалықты, дастарханның тәртіпті және дұрыс дайындалғанын қадағалайды. Метрдотель, сонымеи қатар, швейцардың, киім қабылдаушының, сыпырушылардың жұмыстарын да басқарады. Мейрамхананың ашылуы алдында ол даяшыларды осы күнгі жұмыс тәртібіне қатысты нұсқаулық береді, қызмет көрсету дайындығын тексереді, мәзірлерді қадағалайды. Метрдотель даяшылар жұмысын ұйымдастырады, оларды залдың бөлек бөлімшелері бойынша орналастырады, жұмыстың белгілі бір бөлімшесін (3-4 столды), кызмет көрсету үшін оларға бекітеді. Өндіріс пен сауда залының айқын байланысын ұйымдастырады. Дайын тағамдарды беру дұрыстығы мен олардың көркемделуін қадағалайды. Даяшылардың қонақтармен есеп айырысуын бақылайды. Даяшылар қонақтарға қызмет көрсету ережелерін бұзған жағдайда, метрдотель оларды жұмыстан босатуға құқығы болады, бұл тәртіп бұзушылық туралы директорға жеткізеді.
Мейрамхана әкімшілігі жұмыскерлері үшін, осы мейрамхананың ерекшеліктерін ескере отырып, біліктілік пен мамандықтың стандарттарының талаптары негізінде лауазымдық нұсқаулықтар әзірлейді.
Ол өзінің міндеттері мен құкықтарына сәйкес ұжымның қызметіне басшылық жасайды.
Басқарушы аппараттың құрылымы мен кәсіпорынның әкімшілікті-басқару кызметкерлерінің саны оның қуатына, жұмыс жағдайына, сыныптылығына және т.б. тәуелді болады. Басқарушы аппараттың барлық қызметі мейрамхана жұмысының ритмін үздіксіз қамтамасыздандыруға бағытталған.
Кәсіпорынды басқаруда жауапты рольді өндіріс меңгерушісі атқарады, ол бүкіл өндірістік цехтардың жұмысы үшін жауап береді және цехтардың бастықтары арқылы оларды басқарады. Цехсыз құрылым болған кезде ол бригадирлер арқылы жеке бөлімшелерді басқарады. Жылдам түскі астарды ұйымдастыру ерекшеліктері. Мейрамхана жұмысын ұйымдастыру ерекшелігі көрсетілетін қызметгтер сапасымен, деңгейімен және қызмет көрсету жағдайларымен анықталады.
Адамдардың үлкен санына бір мезгілде қызмет көрсету үшін және түстену уақытын қысқарту үшін, мейрамханаларда кешенді түскі астар жасалады, олар суық жеңіл тамақтардан, бірінші, екінші тағамдардан және тәттіден тұрады. Жылдам түстену үшін мейрамханаларда жеке столдар немесе экспресс-залдар жабдықталады, сервисдеу қарапайымдалады. Мейрамханалардағы мұндай столдар мен залдар вокзалдарда, поездарда, аэропорттарда, кемелерде және қонақ үйлер жанында кеңірек тараған.
Темір жол сшанцияларындағы мейрамханаларда, қызмет көрсетудің аралас әдісі қолданылады: даяшылармен қызмет көрсетілумен қатар өзіне - өзі қызмет көрсету жүйесіде таратылған. Аралас әдіс таңғы және күндізгі сағаттарда қолданылады. Қонақтармен есеп айырысу, есік көзіне орналастырылған, бақылаушы-кассалық аппарат арқылы немесе даяшымен жүргізіледі.
Мейрамханада қызмет көрсетуді ұйымдастыру бірнеше элементтерден тұрады: келермендермен кездесу, оларды орналастыру, тапсырыстарды қабылдау және рәсімдеу, тапсырыстарды буфетке беру және оларды алу, тапсырыстарды өндіріске беру, тапсырысты алу және қонақтарға беру, есеп айырысу және столды жинау.
Мейрамханада қонақты (қонақтарды) киім қабылдаушы, ал залдың кіре берісінде - метрдотель күтіп алады, ол қонақтармен сәлемдесіп, олардан столды қанша адамға дайындау керегін сұрайды және залдан отыратын орынды таңдауларына мүмкіндік береді (зал толық болған жағдайда бос орындарды ұсынады). Мейрамхана қонақтарын тек қана дайындалған дастарханға отырғызады - ол жиналған және алдын-ала сервисделген болуы керек. Қонақтардың үлкен тобын метрдотель бірнеше столдан жиналған жалпы столға орналастырады. Тапсырыстарды қабылдау және рәсімдеу жүргізіледі.
Қонақтар қалай жайғасады, солай даяшы беттері ашық түрдегі мәзірді сол қолымен ұсынады. Мәзір алдымен әйел адамға ұсынылады, егер әйел адам болмаса, онда жасы үлкеніне немесс мерей той иесіне беріледі. Мәзірмен бірге жабық күйде шараптар прейскуранты ұсынылады.
Даяшы қонақтарға таңдау жасауға мүмкіндік беріп, столдан алшақ кетеді, біршама уақыттан соң қайта келеді және қажет болған жағдайда қонақтарға тағамдарды ұсынады, оның дәмділігі, дайындалу әдістері туралы әнгімелеп береді, мейрамхананың фирмалық тағамын және шараптар мен сусындар нұсқаларын ұсынады.
Тапсырысты қабылдау кезінде даяшы тапсырыс беруші қонақтың оң жақ қатарында тұруы керек, тапсырыс көшірме кағаз арқылы келесідей ізділікте есеп айырысу бланкісіне жазылады: суық және жеңіл тағамдар, ыстық тағамдар, бірінші, екінші тағамдар мен десерттер және буфет өнімдері. Тапсырысты даяшы алдымен суық, содан соң ыстық цехқа, тағамдар дайындалатын ыдыспен қосып береді. Буфет өнімдерін алу үшін даяшы буфетте алдын-ала чек соғады. Суық және ыстық тағамдарды алу алдында да даяшы чек соғады.
Жұмыс уақытының ішінде даяшыларға көп салмақ түседі. Олар 300 кг-ға дейін жүк тасиды, орташа шамамен 5 км-ге жуық жол жүреді. Тапсырысты қабылдауға даяшы жұмыс уақытының 3 % дейінгі бөлігін жұмсайды, дайындау-қорытынды жұмысына-11-ден 24% дейін, өндірістен тапсырысты күтуге - 10 % дейін. Сондықтан, мейрамхананың жұмысын ұйымдастыруда, енбекті ғылыми ұйымдастырудың манызы өте зор болады. Оны енгізу еңбек тиімділігін арттырады, жұмыс уақытын дұрыс пайдалануға және жұмыскерлердің денсаулықтарын сақтауға мүмкіндік береді.
Сонымен, мейрамханалық бизнес - бизнестің ерекше түрі, себебі оның қызметкерлері - мейрамханалық өнімнің бір бөлігі. Центр Плова мейрамханасының басшылығы мұны өте жақсы біледі, бірақ дегенмен баса назар аудармайды. Персоналдың қызмет көрсету сапасын жетілдіру бағдарламалары қарастырылмаған, тек жаңа қызметкерлерді үйретудің бастапқы бағдарламасы өткізіледі. Әдетте оған мейрамхана әкімгері жауапты болады. Центр Плова-дың жаңа қызметкерлеріне тренинг өткізу міндетін әкімгер бұрыннан қызмет етіп келе жатқан тәжірибелі қызметкерге жүктейді. Ал егер тәжірибелі қызметкердің өзінің біліктілігі жетілдіріліп отырылмаса, ол жаңа қызметкердің өзіне көп нәрсе үйрете қоймас. Сондықтан Центр Плова мейрамханасына персоналдың қызмет көрсету сапасын жетілдіру бойынша арнайы жүйе құрастырып, енгізу қажет. Мұнда ішкі маркетингті дамыту маңызды роль атқарады. Ішкі маркетинг - фирма ішіне, оның қызметкерлеріне бағытталған маркетинг. Ішкі маркетингті дамыту, яғни қызмет көрсету мәдениетін, кадрларды басқаруда маркетингтік тәсілді, қызметкерлерді мадақтау және көтермелеу жүйесін жетілдіруді болжайды.
Мейрамхана басшылығы жақсы қызметкерлерді тарту және сақтау мақсатында маркетинг принциптерін қолданулары қажет. Сатып алушы қалаған тауарын зерттегендей, қызметкер де жұмысты іздегенде өз пайдасын іздейді. Біреуін икемді жұмыс графигі қызықтырса, екіншісіне жұмыстың беделдігі ұнайды, ал үшіншісіне барлығынан да жалақы мөлшері маңызды болуы мүмкін. Сондықтан мейрамхана жақсы білікті мамандарды тартқысы, одан әрі оларды сақтағысы келсе, оларға бар жақсы мүмкіндіктерді ұсынуы қажет. Мейрамхананың қызметкерлерін қолайлы жұмыс жағдайымен, көңілден шығатын жалақы мөлшерімен қамтамасыз етуі персоналдың қызмет көрсету сапасына толық әсер етеді
Әрине, бұл жобаны іске асыру Центр Плова мейрамханасына қомақты қаржы үлесін бөлуді талап етеді, бірақ дегенмен бұл жоба өзінің оң нәтижесін міндетті түрде береді. Себебі қазіргі таңда адамдар мейрамханаларда тапсырыс жасағанда, дәмді тағам мен жағымды атмосферамен қатар көбіне жақсы қызмет көрсетуді қалайды. Күнделікті дамып келе жатқан бәсекеге байланысты нашар қызмет көрсету өткен шақта қалады. Қызмет көрсету сапасының жоғары деңгейі мейрамханаға тұтынушылардың қайта оралу деңгейін жоғары етеді.
3-бөлім. КӘСІПОРЫНДАҒЫ САНИТАРЛЫҚ-ГИГИЕНАЛЫҚ ЕРЕЖЕЛЕРМЕН НОРМАЛАР
Тамақ әзірлейтін бөлмелерді пландау мен жабдықтауда ең алдымен потоктық принцып қатаң сақталуы керек. Даяр тамақты шикі зат немесе қалдықтарымен, сол сияқты, таза ыдыстарды былғаныш ыдыстармен аралас ұстауға болмайды.
Тамақ әзірлеудің санитарлық - гигиеналық ережелерін сақтау және балалардың сапалы, құнарлы тамақтануын ұйымдастыру үшін, тамақ әзірлеу бөлмелері белгілі талаптарға сай келуі, әрі тек өз орнымен пайдаланылуы керек.
Тамақ әзірлейтін бөлмелердің бәрі жақсы да ұқыпты жөнге келтірлген болуы: қабырғалары майда жылтыр плиткалармен жабылған, едендеріне метлах плиткалары төселген төбелері майлы ақ бояумен боялған болуы қажет.Таза ұстау қиындыққа түсендіктен, едендерге цемент пен тақтай төсеу дұрыс саналмайды.
Тамақ әзірлейтін бөлмелерде табиғи жарық пен жасанды электр жарығы жеткілікті мөлшерде болуға тиіс.
Барлық бөлмелер қолдан іске қосылатын үрмелі сормалы желдеткіштермен жабдықталуы қажет.
Ас үйде ең жақсы гигиеналық жағдай жасау үшін, оған газ немесе электр плитасын орнатқан жөн. Отынға ағаш немесе көмір пайдаланатын жерде, бөлмені отынмен және оның күлімен ластамау үшін, отты тамақ пісіретін бөлмеден тысқары жерде жағу қажет.
Тамақ әзірлейтін барлық бөлмелер үнемі таза күйде болуы керек. Бөлмелер мен жабдықтарды тазарту - жиыстыру үшін, өз алдына жеке - жеке тазартып жинастыратын құралдар болуы керек, оларды арнайы бөлінген орындарда : бөлме, шкаф немесе тумбочкаларда сақтау керек. Еденді бөлмелердің кірлену дәрежесіне қарай және міндетті түрде жұмыс аяғында ұқыпты түрде жуып тұру қажет.Тамақ әзірлейтін және ас ішетін бөлмелерді жалпы тазалыққа келтіру ( терезе, есік, қабырға едендерді жуу) аптасына бір реттен кем болмауға тиіс.Кез келген жуып тазалау ( әсіресе негізгі) дезинфекциялық заттарды, көбнесе солғын түсті проценттік хлорлы ізбестің ерітіндісін немесе хлорминді пайдалану арқылы жүргізіледі.
Тамақ әзірлеу бөлмелерінің қалыпты және үздіксіз жұмыс істеуі үшін көп су керек болатындықтан , сумен жабдықтаудың ең жақсы түрі бір орталықтан сумен жабдықтау - су құбыры болып саналады.
Тамақ әзірлейтін бөлмелерді жылытқанда плитка, қазан, су қайнатқыш және басқа жоғары температура көздерінен жылу бөлініп шығатынын есте ұстау қажет.Барлық бөлмелерде орнатылған радиаторлар жинастыруға және тазалуға ыңғайлы, тегіс болып келуі керек.
Тамақ әзірлейтін бөлменің канализайиясы жалпы мектептік канализацияға апарып қосылады. Орталық канализация болмаған жағдайда, су ағары мен қоқыс үйетін жері бүркелген өз алдына жеке канализация жасалынады. Өндірістік және тамақтық қалдықтар арнайы қойылған көң - қоңыр жинағышқа салынып отырылады.
Тамақ әзірленетін ыдыстар, әдетте құрыш пен дюралюиенийдің тот баспайтын сорттарынан жасалуы керек.
Ас үйдің ыдыстарын жуу үшін суық, ыстық су келіп тұратын жеке жуғыщ ванна болуы тиіс. Ыдысты алдымен тамақтың қалдықтарынан арылтып, суық сумен шаяды да, содан кейін ыстық сумен жуып, ыстық плиткаға қоиып кептіреді.Ыдыс жуатын құралдар ( щетка, ысқыш) жақсылап жуылып, дезинфекцияланып, арнайы бөлінген орында орында сақталады.
Мектептер мен басқа балалар мекемелеріне жіберілетін тамақтық продуктылар жаңа және сапалы, бөтен қоспасыз, ауру туғызатын микробтарсыз, т.б болуы қажет. Бұған азықтық продуктыларды дұрыс тасымалдау және сақтау көмектеседі: әкелінген продукты санитарлық тексеруден өтуі, тексерудің мәліметтерін арнаулы журналға жазып қою керек. продуктыларды тексеру алдында складта немесе тоңазытқышта тұғанда ғана емес, складтан асханаға келіп түскен кезде де) олардың даярланған күні, сақталу шарттары, пайдалану мерзімдері жөнінде алдын ала білуге мүмкіндік беретін продуктымен бірге келген документтермен танысып шыққан жөн. Мұндай мәліметтер тез бұзылатын продуктылар: ет, колбаса, ветчина, балық, сүт және сүттен әзірленген тағамдар, пирог т.б келіп түскенде әсіресе маңызды.
Продуктының сапасын анықтау әдетте балалар мекемесіндегі медицина қызметкері мен аспаз тарапынан жүргізіледі. Сапасы сәл күмән туғызатын қандай да болмасын тамақтық зат басқа продуктылардан бөлініп алынып, санитария - эпидемиология станциясының лабороториялық қосымша тексеруіне жіберу қажет. Тамақ пен продуктыларды жеткізу және сақтау күн сайын көңіл бөліп отыру қажет, өйткені дайындалатын тамақтың сапасы мен тамақтан улануды болдырмау осыған байланысты.
Балаларға тамақ беруді ұйымдастыратын әр мекеме компрессорлы немесе мұзды - тұзды салқындатқышы бар тоңазытқыш камераларымен қамтамасыз етілуге тиіс.
Продуктыны тамаққа әзірлеп өңдеу тамақтың дәмділік сапасын, тамақтың сіңімділігі мен асқорытуды жақсартуды көздейді. Тамақтық продуктыларды мүмкін болатын былғанудан және бүлінуден сақтау үшін , тамақтық өңдеу жұмысы санитарлық - гигиеналық ережелерді қатаң сақтау жағдайында жүргізіледі.
Санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманың мақсаты, азықтың тамақтық құндылығын және оның халықтың денсаулығына зиянсыздығын анықтау болып табылады.
Санитарлық-эпидемиологиялық сараптау тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарында, қоғамдық тамақтану нысандарында, сауда орындарында, сонымен қатар тағамдық азықтарды ұзақ уақыт сақтауда сақтық санитарлық бақылауды да және күнделікті (ағымдағы) санитарлық бақылауды да іске асыру кезінде жүргізіледі. Сақтық (өндіріске енгізгенге дейінгі) санитарлық ... жалғасы
КІРІСПЕ. 3
1 Бөлім. Кәсіпорындағы қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықпен танысу 4-5
2 Бөлім. Кәсіпорынның шығу тарихымен танысу, басқару құрылымы, оның бөлімшелері және келешекте дамуы 6-9
3 Бөлім. Кәсіпорындағы санитарлық-гигиеналық ережелер мен нормалар 10-14
4 Бөлім. Кәсіпорындағы шикізатты қабылдау және бақылау әдістері 15-16
5 Бөлім. Кәсіпорынның өнімдерін өндірудің технологиялық процестермен
танысу 17-18
6 Бөлім. Кәсіпорындағы дайын өнімнің сапасын бақылауын зерттеу және өнімнің сапасын куәландыратын құжаттарын рәсімдеу тәртібі 19-20
7 Бөлім. Жеке тапсырма: Айран өндірудің технологиялық сұлбасын жасау 21
ҚОРЫТЫНДЫ 22
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 24
КІРІСПЕ
Мейрамхана - қызмет көрсету деңгейі бойынша люкс, симпозиум қатысушыларына, банк және офис қызметкерлеріне арналады. Егер де бизнес-ланч үш тағамнан құралса, тұтынушылар төрт курстан тұратын жинақты тандайды: бірінші курс -- салқын және ыстық басытқылардың бірнеше варианттары; екінші курс -- көжелер; үшінші курс -- негізгі ыстық тағамдар және төртінші -- десерт. Бизнес-ланч мәзірі әр апта сайын өзгертілуі керек. Жексенбілік бранч мәзірі -- мейрамханаларда 12 -- 16 сағ. аралығында отбасылық ас беру кезінде қолданылады. Бранч мәзіріне швед үстелі қосылады. Жеке-жеке шай үстелін, жеміс-жидекті және десерт үстелдерін ұйымдастырған жөн. Мәзірге міндетті түрде шарап немесе шампан бокалы кіргізіледі.
Жексенбілік бранч мәзіріндегі тағамдар бағасы алдын ала белгіленеді. Күндізгі рацион мәзірі симпозиум, мәслихат, конференция қатысушыларына құрастырылады. Мәзірді құрастырғанда тамақтанушылар контингенті (жасы, ұлты, жұмыс түрі) ескеріледі. Күндізгі рацион мәзірінің калориялығы 2000 -- 5000 ккал-ға дейін ауытқиды. Мәзірге басытқылар, бірінші және екінші ыстық тағамдар, тәтті тағамдар, нан-тоқаш өнімдері, ыстық және салқын сусындар кіреді. Күндізгі рацион мәзірін құру үшін әр тағамның калориялығын ескеру керек. Диеталық мәзір -- тиімді тамақтанудың есебінен физиологиялық нормалардың негізінде құрылады. Мәзірдегі әрбір тағамға диета нөмірі жазылады. Балалар мәзірі -- тез сіңетін және тез қорытылатын тағамдарға жоғарғы және 1-деңгейлі болып бағытталған мейрамханаларды айтады.
Мейрамханалар келушілерге түскі және кешкі ас, ал конференция және семинарға қатысушыларға толық күндік рационды ұсынады. Сонымн қатар толық рацион темір жол вокзалы, аэрапорт, қонақ үй мейрамханаларында беріледі. Мейрамханалар әр-түрлі банкеттер мен тақырыптық кештерге қызмет көрсетуді ұйымдастырады. Мейрамханалар сонымен қатар келесідей қосымша қызмет түрлерін көрсете алады: даяшының үйдегі қызметі, кондитер және кулинарлық өнімдерге тұтынушылардан тапсырыс алу және оны жеткізіп беру, мейрамхана залынан орынды броньдау, асханалық ыдыстарды жалға беру және т.б.
Мейрамханада көңіл көтеруді ұйымдастыру қызметінің келесі түрлері бар:
· музыкалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру;
· концерттер, варьете бағдарламаларын өткізуді ұйымдастыру;
· газет, журнал, ойын автоматтары, бильярдты ұсыну.
1-бөлім. ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ БОЙЫНША НҰСҚАУЛЫҚПЕН ТАНЫСУ. ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ
Өрт сөндіру кезінде:
көмекті қажет ететін адамдардың көп болуы және олардың арасында үрейдің тууы;
бөлмелердің күрделі жобалануы;
құрылымдардың қуыстары, арналары, пневмотранспорт жүйелері және желдеткіш бойымен , терезе қуыстары, лоджиялар, балкондар арқылы, жанатын материалдар бойымен, тік, сондай-ақ көлбеу бағыттағы технологиялық құралдар арқылы оттың таралуы;
температураның тез өсуі және ашық саңылаулар бағытымен жылу ағыстарының ауысуы;
заттар мен материалдың ыстықтан бұзылуы нәтижесінде газды және буллы ауаның пайда болуы;
түтіннің, улы өнімдердің бөлінуі және тез таралуы;
күшті әсер етеін улы заттардың, жарылғыш, радиоактивтік заттар мен материалдың, бактериологиялық жұқтыру болуы;
қысымда тұрған баллондардың ыдыстардың, аппараттардың қопарылыстары;
ғимараттардың, құрылыстың, технологиялық жабдықтардың құрылымдық элементтердің деформациясы және құлауы;
ғимараттарда материалдың, ғылыми және басқа да құндылықтардың көп мөлшерде болуы мүмкін.
Өрттегі жануды тоқтату жануды тоқтатудың негізгі тәсілдері:
от сөндіргіш заттармен жаныш материалдарды немесе тотықтырғышты (ауаны) суыту;
жану аймағын от сөндіргіш заттармен салқындату немесе жанғыш заттарды араластыру;
жанғыш материалдарды жану аймағына немесе тотықтырғыштан от сөндіргіш заттармен және басқа құралдармен аулақтау;
от сөндіргіш заттармен жану реакциясын химиялық тежеу болып табылады.
Өртті шектеуге келген күштер мен құралдар жетіспеген кезде, жауынгерлік тапсырманы қысқа уақытта орындау үшін қосымша жеткілікті көлемде өртке қарсы қызметінің күштері мен құралдарын, сондай-ақ мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтерді, халықты, әскери бөлімдерді және ішкі істер органдары бөлімдерін шақыру қажет. Бұл жағдайда қосымша күштер мен құралдарр келгенше бірінші өрт бөлңмдері өрттің дамуын тоқтатудың шаралар қолдануға тиісті.
Жанып жатқан және онымен көршілес бөлмелерде түтіннің, жоғары температураның, газдың болуы, өртті шектеу және жою жөніндегі жұмыстарының қарқынын бәсеңдетпеуге тиісті, ол үшін өртті сөндіру бойынша жұмыстарды бір мезгілде жүргізу қажет және көбікті немесе шашыранды ағысты беру арқылы түтінді шығару шараларын қолдану керек.
Тыныс алуға жарамсыз ортада өрт сөндіру бойынша жұмыстар ТОЖҚҚ жүргізіледі, түтінсорғыштар мен жарықтандыру құралдары пайдаланылады.
Техника қауіпсіздігі ережесінің талаптарын сақтап және технологиялық үрдістің ерекшелігін есепке алып, ажырату командирдің басшылығымен үрдістің ерекшелігін есепке алып, ажырату командирдің басшылығымен жүргізіледі.
Өрт сөндіру кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі.
Техника қауіпсіздігі бойынша шаралар объект мамандармен бірге дайындалады және техника қауіпсіздігі бойынша жауаптылардың міндеттері көрсетілген вкладыштары бар жедел жоспарда көрсетілуі керек. Ғимарат жоспарында температуралық әсерден қорғау қажет конструкциялардың құлауы мүмкін аймақтар белгіленуі керек.
Өрт сөндіруге қатыстырылатын қарауыл жеке құрамымен жыл сайын өрт-тактикалық сабақтар өткізілуі кезінде техника қауіпсіздігі сұрақтары қарастырылуы керек.
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулыққа № 335 15.10.2010 ж., көрсетілген талаптардан басқа ӨСБ техника қауіпсіздігі үшін жауапты тұлғалар арқылы қатты түтінденген және температурасы жоғары, жылулық радиациясы жоғары аймақтарда жұмыс жасайтын адамдарды қорғау бойынша шаралар қабылдауы қажет. Жеке құрам жылдам түтін люктерін ашуға дайындалған болуы керек.
Қоғамдық ғимараттарда өртті сәтті сөндіруді қамтамасыз ету үшін, гарнизондарда бірқатар дайындық шаралар жүргізу қажет. Бұл шаралар автоматты өртке қарсы қорғаныс жүйелермен өртті табу және жою мүмкіндігін, күш пен құралдардың сөндіруде қажетті тез ойластыру, сонымен бірге өрт бөлімдері жеке құрамын тактикалық қамтиды.
Мейрамханада пайда болған өртті алғашқы минуттарында сөндірген жөн. Ол үшін мейрамхананың өрт қауіпсіздігіне байланысты бір қатар іс-шарлар кешенін жүргізу қажет. Олар:
ғимаратты ҚН сай өрт автоматикасымен қамтамасыз ету;
өрт крандарын үнемі жұмыс қалпында ұстау;
алғашқы өрт сөндіру құралдарын нормаларға сай қамтамасыз етіп, олардың істен шықпауын қадағалау;
қызмет көрсету персоналынан штаттан тыс өрт сөндіру және апаттық-құтқару жұмыстарын жүргізу бөлімшелерін құрып, оларды өрт қауіпсіздігі ережелерімен, өртсөндіру құралдармен жұмыс істеу әдістерін және адамдар мен материалдық құндылықтарды құтқаруды үйрету бойынша жаттығу сабқтарын өткізіп, емтихан қабылдап отыру қажет;
нысанның қызметтік персоналдарының жауынгерлік іс-қимылдарынжүргізу бойынша шұғыл жоспарын және қызметтік міндеттерін дайындау;
өздігінен іске қосылу құралдарымен жабдықтау.
Ұсынылып отырған өрт қауіпсіздігі бойынша іс-шаралар кешені өртті мағыналы тез уақытта сөндіріп, адамдардың өмірі мен денсаулығына зиян келтірмеуге және өрттен келетін шығынды болдырмауға септігін тигізеді.
2-бөлім. КӘСІПОРЫННЫҢ ШЫҒУ ТАРИХЫМЕН ТАНЫСУ, БАСҚАРУ ҚҰРЫЛЫМЫ, ОНЫҢ БӨЛІМШЕЛЕРІ ЖӘНЕ КЕЛЕШЕКТЕ ДАМУЫ
Центр Плова мейрамханасы Петропавл қаласында көшбастап тұрған халал мейханалар желісінің бірі. Бұл жердегі кәсіби аспазшылар қонақтарға ең сапалы ұлттық, өзбек асханасының және де мейрамхананың авторлық тағамдарын ұсынады.
Қысқа уақыт ішінде танылып үлгерген Центр Плова брендінің тарихы 2016-шы жылдан басталады. Сол кездегі өзбек халқының дәстүріне сай ашылған халал бағыттағы мейрамхана. Бүгінгі таңда Центр Плова мейрамханасы қаладағы үздік мемекеменің бірі ретінде танылып отыр. Мейрамхана өзінің қонақжайлылығымен, жанға жайлы жанұялық атмосферасымен және де достармен бас қосқанда қайталанбас естеліктермен ерекшеленеді.
Мейрамхана тағамдарға тек сапалы, Халал стандартқа сай азық-түліктер қолданады.
Мейрамхананың басқару құрылымы - белгілі бір кызмет атқаратын, өзара байланысты ұйымдастыру бірліктері немесе буындарының жиынтығы мен бағыныштылығы.
Құрылым элементі болып кәсіпорын әкімшілігі тұлғасындағы басқару органы болып табылады.
Әкімшілік - кәсіпорын ұжымын басқаруды жүргізетін, директор бастаған мейрамхана басшылары.
Директор мейрамхананың өндірістік, саудалық және қаржылық қызметтерін ұйымдастыруға жауапты болады. Ол ұжымды басқарады кадрларды іріктеумен айналысады, жұмысқа қабылдайды, еңбек заңдары негізінде жұмыстан шығарады, кадрларды тағайындауда бақылау жүргізеді және мейрамхана залдарындағы қонақтарға қызмет көрсету мәдениетін бақылайды, материалдық кұндылықтарды есептеу, бақылау және сақталу күйін байқайды. Мейрамхана директоры тауарды, шикізатты және жартылай өнімдерді жеткізушілермен шарт жасасады және өнімнің дер кезінде жеткізілуін, сапасы мен тауарлы-материалдық құндылықтардың сақталуы үшін жағдайлар жасайды. Ол кәсіпорынның барлық бөлімшелерінің жұмысын бақылайды, оның ішінде шығарылатын өнімдердің сапасында байқайды, сонымен қатар санитария мен гигиенаның барлық ережелерін сақтауды және техника қауіпсіздігі мен өрт қауіпсіздігін де бақылайды.
Директордың орынбасары директордың барлық тапсырмаларын орындайды, мейрамхана директоры тапсырған өндіріс бөлімшелері мен мәселелер үшін жауапкершілікте болады. Өндірісті меңгеруші толығымен өндірістік процеске жауап береді, оның жетекшілігімен тағамдар рецептурасының сақталуын бақылау жүзеге асырылады, ол аспазшылардан тағамдардың дайындалу технологиясы мен санитарлық нормалардың сақталуын қатаң талап етуі керек. Оның, ас үй жұмыскерлерін өндіріс талаптары мен олардың біліктіліктеріне сәйкес тағайындауға құқығы бар және қажет болған жағдайда жұмыскерлерді бір жұмыс орыннан екіншісіне, өндіріс шегінде ауыстыра алады. Өндіріс меңгерушісі күн сайын, қолдағы бар өнімдерді ескерумен мәзір құ-растырады, дайын тағамдар мен аспаздық бұйымдардың сапасын және олардың рецептураға сәйкес екенін тексеруді жүзеге асырады. Өндіріс меңгерушісі өндірістің дер кезінде шикізатпен, аспаптармен және құралдармен қамтамасыздандырылуына жауап береді.
Кассир. Олардың сақтануын қамтамасыз ететін ережелерді міндетті түрде қадағалап отырып бағалы қағаздар мен ақша қаражаттарын сақтау, беру және есептеу мен қабылдауды жүзеге асырады. Кіріс және шығыс құжаттары арқылы кассалық кітапшаны жүргізеді, нақты қолда бар ақша қаражаттары мен бағалы қағаздарды кітапшадағы қалдық құнмен салыстырады. Ескі ақшалар тізімін жасап оны жаңа ақшаға алмастыру мақсатында банкке өткізеді.
Метрдотель күн бойына залда болады, даяшылар жұмысын басқарады, қонақтарға дұрыс қызмет көрсетілуін, тазалықты, дастарханның тәртіпті және дұрыс дайындалғанын қадағалайды. Метрдотель, сонымеи қатар, швейцардың, киім қабылдаушының, сыпырушылардың жұмыстарын да басқарады. Мейрамхананың ашылуы алдында ол даяшыларды осы күнгі жұмыс тәртібіне қатысты нұсқаулық береді, қызмет көрсету дайындығын тексереді, мәзірлерді қадағалайды. Метрдотель даяшылар жұмысын ұйымдастырады, оларды залдың бөлек бөлімшелері бойынша орналастырады, жұмыстың белгілі бір бөлімшесін (3-4 столды), кызмет көрсету үшін оларға бекітеді. Өндіріс пен сауда залының айқын байланысын ұйымдастырады. Дайын тағамдарды беру дұрыстығы мен олардың көркемделуін қадағалайды. Даяшылардың қонақтармен есеп айырысуын бақылайды. Даяшылар қонақтарға қызмет көрсету ережелерін бұзған жағдайда, метрдотель оларды жұмыстан босатуға құқығы болады, бұл тәртіп бұзушылық туралы директорға жеткізеді.
Мейрамхана әкімшілігі жұмыскерлері үшін, осы мейрамхананың ерекшеліктерін ескере отырып, біліктілік пен мамандықтың стандарттарының талаптары негізінде лауазымдық нұсқаулықтар әзірлейді.
Ол өзінің міндеттері мен құкықтарына сәйкес ұжымның қызметіне басшылық жасайды.
Басқарушы аппараттың құрылымы мен кәсіпорынның әкімшілікті-басқару кызметкерлерінің саны оның қуатына, жұмыс жағдайына, сыныптылығына және т.б. тәуелді болады. Басқарушы аппараттың барлық қызметі мейрамхана жұмысының ритмін үздіксіз қамтамасыздандыруға бағытталған.
Кәсіпорынды басқаруда жауапты рольді өндіріс меңгерушісі атқарады, ол бүкіл өндірістік цехтардың жұмысы үшін жауап береді және цехтардың бастықтары арқылы оларды басқарады. Цехсыз құрылым болған кезде ол бригадирлер арқылы жеке бөлімшелерді басқарады. Жылдам түскі астарды ұйымдастыру ерекшеліктері. Мейрамхана жұмысын ұйымдастыру ерекшелігі көрсетілетін қызметгтер сапасымен, деңгейімен және қызмет көрсету жағдайларымен анықталады.
Адамдардың үлкен санына бір мезгілде қызмет көрсету үшін және түстену уақытын қысқарту үшін, мейрамханаларда кешенді түскі астар жасалады, олар суық жеңіл тамақтардан, бірінші, екінші тағамдардан және тәттіден тұрады. Жылдам түстену үшін мейрамханаларда жеке столдар немесе экспресс-залдар жабдықталады, сервисдеу қарапайымдалады. Мейрамханалардағы мұндай столдар мен залдар вокзалдарда, поездарда, аэропорттарда, кемелерде және қонақ үйлер жанында кеңірек тараған.
Темір жол сшанцияларындағы мейрамханаларда, қызмет көрсетудің аралас әдісі қолданылады: даяшылармен қызмет көрсетілумен қатар өзіне - өзі қызмет көрсету жүйесіде таратылған. Аралас әдіс таңғы және күндізгі сағаттарда қолданылады. Қонақтармен есеп айырысу, есік көзіне орналастырылған, бақылаушы-кассалық аппарат арқылы немесе даяшымен жүргізіледі.
Мейрамханада қызмет көрсетуді ұйымдастыру бірнеше элементтерден тұрады: келермендермен кездесу, оларды орналастыру, тапсырыстарды қабылдау және рәсімдеу, тапсырыстарды буфетке беру және оларды алу, тапсырыстарды өндіріске беру, тапсырысты алу және қонақтарға беру, есеп айырысу және столды жинау.
Мейрамханада қонақты (қонақтарды) киім қабылдаушы, ал залдың кіре берісінде - метрдотель күтіп алады, ол қонақтармен сәлемдесіп, олардан столды қанша адамға дайындау керегін сұрайды және залдан отыратын орынды таңдауларына мүмкіндік береді (зал толық болған жағдайда бос орындарды ұсынады). Мейрамхана қонақтарын тек қана дайындалған дастарханға отырғызады - ол жиналған және алдын-ала сервисделген болуы керек. Қонақтардың үлкен тобын метрдотель бірнеше столдан жиналған жалпы столға орналастырады. Тапсырыстарды қабылдау және рәсімдеу жүргізіледі.
Қонақтар қалай жайғасады, солай даяшы беттері ашық түрдегі мәзірді сол қолымен ұсынады. Мәзір алдымен әйел адамға ұсынылады, егер әйел адам болмаса, онда жасы үлкеніне немесс мерей той иесіне беріледі. Мәзірмен бірге жабық күйде шараптар прейскуранты ұсынылады.
Даяшы қонақтарға таңдау жасауға мүмкіндік беріп, столдан алшақ кетеді, біршама уақыттан соң қайта келеді және қажет болған жағдайда қонақтарға тағамдарды ұсынады, оның дәмділігі, дайындалу әдістері туралы әнгімелеп береді, мейрамхананың фирмалық тағамын және шараптар мен сусындар нұсқаларын ұсынады.
Тапсырысты қабылдау кезінде даяшы тапсырыс беруші қонақтың оң жақ қатарында тұруы керек, тапсырыс көшірме кағаз арқылы келесідей ізділікте есеп айырысу бланкісіне жазылады: суық және жеңіл тағамдар, ыстық тағамдар, бірінші, екінші тағамдар мен десерттер және буфет өнімдері. Тапсырысты даяшы алдымен суық, содан соң ыстық цехқа, тағамдар дайындалатын ыдыспен қосып береді. Буфет өнімдерін алу үшін даяшы буфетте алдын-ала чек соғады. Суық және ыстық тағамдарды алу алдында да даяшы чек соғады.
Жұмыс уақытының ішінде даяшыларға көп салмақ түседі. Олар 300 кг-ға дейін жүк тасиды, орташа шамамен 5 км-ге жуық жол жүреді. Тапсырысты қабылдауға даяшы жұмыс уақытының 3 % дейінгі бөлігін жұмсайды, дайындау-қорытынды жұмысына-11-ден 24% дейін, өндірістен тапсырысты күтуге - 10 % дейін. Сондықтан, мейрамхананың жұмысын ұйымдастыруда, енбекті ғылыми ұйымдастырудың манызы өте зор болады. Оны енгізу еңбек тиімділігін арттырады, жұмыс уақытын дұрыс пайдалануға және жұмыскерлердің денсаулықтарын сақтауға мүмкіндік береді.
Сонымен, мейрамханалық бизнес - бизнестің ерекше түрі, себебі оның қызметкерлері - мейрамханалық өнімнің бір бөлігі. Центр Плова мейрамханасының басшылығы мұны өте жақсы біледі, бірақ дегенмен баса назар аудармайды. Персоналдың қызмет көрсету сапасын жетілдіру бағдарламалары қарастырылмаған, тек жаңа қызметкерлерді үйретудің бастапқы бағдарламасы өткізіледі. Әдетте оған мейрамхана әкімгері жауапты болады. Центр Плова-дың жаңа қызметкерлеріне тренинг өткізу міндетін әкімгер бұрыннан қызмет етіп келе жатқан тәжірибелі қызметкерге жүктейді. Ал егер тәжірибелі қызметкердің өзінің біліктілігі жетілдіріліп отырылмаса, ол жаңа қызметкердің өзіне көп нәрсе үйрете қоймас. Сондықтан Центр Плова мейрамханасына персоналдың қызмет көрсету сапасын жетілдіру бойынша арнайы жүйе құрастырып, енгізу қажет. Мұнда ішкі маркетингті дамыту маңызды роль атқарады. Ішкі маркетинг - фирма ішіне, оның қызметкерлеріне бағытталған маркетинг. Ішкі маркетингті дамыту, яғни қызмет көрсету мәдениетін, кадрларды басқаруда маркетингтік тәсілді, қызметкерлерді мадақтау және көтермелеу жүйесін жетілдіруді болжайды.
Мейрамхана басшылығы жақсы қызметкерлерді тарту және сақтау мақсатында маркетинг принциптерін қолданулары қажет. Сатып алушы қалаған тауарын зерттегендей, қызметкер де жұмысты іздегенде өз пайдасын іздейді. Біреуін икемді жұмыс графигі қызықтырса, екіншісіне жұмыстың беделдігі ұнайды, ал үшіншісіне барлығынан да жалақы мөлшері маңызды болуы мүмкін. Сондықтан мейрамхана жақсы білікті мамандарды тартқысы, одан әрі оларды сақтағысы келсе, оларға бар жақсы мүмкіндіктерді ұсынуы қажет. Мейрамхананың қызметкерлерін қолайлы жұмыс жағдайымен, көңілден шығатын жалақы мөлшерімен қамтамасыз етуі персоналдың қызмет көрсету сапасына толық әсер етеді
Әрине, бұл жобаны іске асыру Центр Плова мейрамханасына қомақты қаржы үлесін бөлуді талап етеді, бірақ дегенмен бұл жоба өзінің оң нәтижесін міндетті түрде береді. Себебі қазіргі таңда адамдар мейрамханаларда тапсырыс жасағанда, дәмді тағам мен жағымды атмосферамен қатар көбіне жақсы қызмет көрсетуді қалайды. Күнделікті дамып келе жатқан бәсекеге байланысты нашар қызмет көрсету өткен шақта қалады. Қызмет көрсету сапасының жоғары деңгейі мейрамханаға тұтынушылардың қайта оралу деңгейін жоғары етеді.
3-бөлім. КӘСІПОРЫНДАҒЫ САНИТАРЛЫҚ-ГИГИЕНАЛЫҚ ЕРЕЖЕЛЕРМЕН НОРМАЛАР
Тамақ әзірлейтін бөлмелерді пландау мен жабдықтауда ең алдымен потоктық принцып қатаң сақталуы керек. Даяр тамақты шикі зат немесе қалдықтарымен, сол сияқты, таза ыдыстарды былғаныш ыдыстармен аралас ұстауға болмайды.
Тамақ әзірлеудің санитарлық - гигиеналық ережелерін сақтау және балалардың сапалы, құнарлы тамақтануын ұйымдастыру үшін, тамақ әзірлеу бөлмелері белгілі талаптарға сай келуі, әрі тек өз орнымен пайдаланылуы керек.
Тамақ әзірлейтін бөлмелердің бәрі жақсы да ұқыпты жөнге келтірлген болуы: қабырғалары майда жылтыр плиткалармен жабылған, едендеріне метлах плиткалары төселген төбелері майлы ақ бояумен боялған болуы қажет.Таза ұстау қиындыққа түсендіктен, едендерге цемент пен тақтай төсеу дұрыс саналмайды.
Тамақ әзірлейтін бөлмелерде табиғи жарық пен жасанды электр жарығы жеткілікті мөлшерде болуға тиіс.
Барлық бөлмелер қолдан іске қосылатын үрмелі сормалы желдеткіштермен жабдықталуы қажет.
Ас үйде ең жақсы гигиеналық жағдай жасау үшін, оған газ немесе электр плитасын орнатқан жөн. Отынға ағаш немесе көмір пайдаланатын жерде, бөлмені отынмен және оның күлімен ластамау үшін, отты тамақ пісіретін бөлмеден тысқары жерде жағу қажет.
Тамақ әзірлейтін барлық бөлмелер үнемі таза күйде болуы керек. Бөлмелер мен жабдықтарды тазарту - жиыстыру үшін, өз алдына жеке - жеке тазартып жинастыратын құралдар болуы керек, оларды арнайы бөлінген орындарда : бөлме, шкаф немесе тумбочкаларда сақтау керек. Еденді бөлмелердің кірлену дәрежесіне қарай және міндетті түрде жұмыс аяғында ұқыпты түрде жуып тұру қажет.Тамақ әзірлейтін және ас ішетін бөлмелерді жалпы тазалыққа келтіру ( терезе, есік, қабырға едендерді жуу) аптасына бір реттен кем болмауға тиіс.Кез келген жуып тазалау ( әсіресе негізгі) дезинфекциялық заттарды, көбнесе солғын түсті проценттік хлорлы ізбестің ерітіндісін немесе хлорминді пайдалану арқылы жүргізіледі.
Тамақ әзірлеу бөлмелерінің қалыпты және үздіксіз жұмыс істеуі үшін көп су керек болатындықтан , сумен жабдықтаудың ең жақсы түрі бір орталықтан сумен жабдықтау - су құбыры болып саналады.
Тамақ әзірлейтін бөлмелерді жылытқанда плитка, қазан, су қайнатқыш және басқа жоғары температура көздерінен жылу бөлініп шығатынын есте ұстау қажет.Барлық бөлмелерде орнатылған радиаторлар жинастыруға және тазалуға ыңғайлы, тегіс болып келуі керек.
Тамақ әзірлейтін бөлменің канализайиясы жалпы мектептік канализацияға апарып қосылады. Орталық канализация болмаған жағдайда, су ағары мен қоқыс үйетін жері бүркелген өз алдына жеке канализация жасалынады. Өндірістік және тамақтық қалдықтар арнайы қойылған көң - қоңыр жинағышқа салынып отырылады.
Тамақ әзірленетін ыдыстар, әдетте құрыш пен дюралюиенийдің тот баспайтын сорттарынан жасалуы керек.
Ас үйдің ыдыстарын жуу үшін суық, ыстық су келіп тұратын жеке жуғыщ ванна болуы тиіс. Ыдысты алдымен тамақтың қалдықтарынан арылтып, суық сумен шаяды да, содан кейін ыстық сумен жуып, ыстық плиткаға қоиып кептіреді.Ыдыс жуатын құралдар ( щетка, ысқыш) жақсылап жуылып, дезинфекцияланып, арнайы бөлінген орында орында сақталады.
Мектептер мен басқа балалар мекемелеріне жіберілетін тамақтық продуктылар жаңа және сапалы, бөтен қоспасыз, ауру туғызатын микробтарсыз, т.б болуы қажет. Бұған азықтық продуктыларды дұрыс тасымалдау және сақтау көмектеседі: әкелінген продукты санитарлық тексеруден өтуі, тексерудің мәліметтерін арнаулы журналға жазып қою керек. продуктыларды тексеру алдында складта немесе тоңазытқышта тұғанда ғана емес, складтан асханаға келіп түскен кезде де) олардың даярланған күні, сақталу шарттары, пайдалану мерзімдері жөнінде алдын ала білуге мүмкіндік беретін продуктымен бірге келген документтермен танысып шыққан жөн. Мұндай мәліметтер тез бұзылатын продуктылар: ет, колбаса, ветчина, балық, сүт және сүттен әзірленген тағамдар, пирог т.б келіп түскенде әсіресе маңызды.
Продуктының сапасын анықтау әдетте балалар мекемесіндегі медицина қызметкері мен аспаз тарапынан жүргізіледі. Сапасы сәл күмән туғызатын қандай да болмасын тамақтық зат басқа продуктылардан бөлініп алынып, санитария - эпидемиология станциясының лабороториялық қосымша тексеруіне жіберу қажет. Тамақ пен продуктыларды жеткізу және сақтау күн сайын көңіл бөліп отыру қажет, өйткені дайындалатын тамақтың сапасы мен тамақтан улануды болдырмау осыған байланысты.
Балаларға тамақ беруді ұйымдастыратын әр мекеме компрессорлы немесе мұзды - тұзды салқындатқышы бар тоңазытқыш камераларымен қамтамасыз етілуге тиіс.
Продуктыны тамаққа әзірлеп өңдеу тамақтың дәмділік сапасын, тамақтың сіңімділігі мен асқорытуды жақсартуды көздейді. Тамақтық продуктыларды мүмкін болатын былғанудан және бүлінуден сақтау үшін , тамақтық өңдеу жұмысы санитарлық - гигиеналық ережелерді қатаң сақтау жағдайында жүргізіледі.
Санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманың мақсаты, азықтың тамақтық құндылығын және оның халықтың денсаулығына зиянсыздығын анықтау болып табылады.
Санитарлық-эпидемиологиялық сараптау тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарында, қоғамдық тамақтану нысандарында, сауда орындарында, сонымен қатар тағамдық азықтарды ұзақ уақыт сақтауда сақтық санитарлық бақылауды да және күнделікті (ағымдағы) санитарлық бақылауды да іске асыру кезінде жүргізіледі. Сақтық (өндіріске енгізгенге дейінгі) санитарлық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz