Жалпы мектеп жасындағымекемедегі мұғалімдердің сөйлеуі бұзылған балалармен жүргізілетін жұмысқа дайындығы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

Мектеп жасындағы білім беру мекемеде түзету логопедиялық жұмысының жетілдіру жолдары

Мазмұны

I КІРІСПЕ . . . 3

1 СӨЙЛЕУ БҰЗЫЛЫСЫ БАР БАЛАЛАРМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН ТҮЗЕТУ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖҰМЫС МӘСЕЛЕЛЕРІН ТЕОРИЯЛЫҚ ТАЛДАУ

1. 1 Мектеп құжаттар мен мектеп жасындағы мекемелер тәжірибесі бойынша сөйлеу дамуының мәселелері . . . 6

1. 2 Дамуында ауытқуы бар мектеп жасындағы даму ортасын ұйымдастырудың вариативтілігі . . . 7

2 ЖАЛПЫ МЕТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕЛЕРДЕ СӨЙЛЕУ БҰЗЫЛЫСЫ БАР БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУ ЖӘНЕ ТӘРБИЕЛЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ЗЕРТТЕУ

2. 1. Жалпы мектеп балалардың сөйлеу бұзылыстарының көп таралуы (скринингті зерттеу) . . . 26

2. 2 Мектеп жасындағыересек балалардың сөйлеу тілінің дамуы (эксперименталды топ) . . . 27

2. 3 Жалпы мектеп жасындағымекемедегі мұғалімдердің сөйлеуі бұзылған балалармен жүргізілетін жұмысқа дайындығы . . . 31

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 46

ӘДЕБИТТЕР ТІЗІМІ . . . 47

Кіріспе

Балалардың денсаулығының қазіргі жағдайы және қолайсыз әлеуметтік процестер дәрігер және мектеп мұғалімдерінің күшімен баланың ерте диагностикасын, пропедевтикасын және оның даму бұзылыстарын түзетуге қажеттілік түдырады. Қазақстан Республикасында 2011-2020 жж аралығында Білім беруді дамыту Мемлекеттік Бағдарламасында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту және тәрбиелеу мәселесіне көп көңіл бөлінген. Бала дамуының жалпы қолайсыздығы (сонымен қатар сөйлеу бұзылысы) арнайы мектеп жасындағымекемелерде мұғалімдердің баланың тәжірибелік қабілетін ескере отырып, арнайы дайындықтармен қатар, түзету - педагогикалық жұмыстың элементтерін қоса жүргізуді міндеттейді. Әр жылдардағы әдебиеттердегі мәліметтер жалпы тіл кемістігі балабақшадағы дайындық топтарында көптеп кездесетінін дәлелдейді.

Мұғалім педагогикалық жүйенің орталық түйіні болып табылады, оның өзінің түзету - логопедиялық жұмыстарында жүргізген білікті бақылауы, бала тілінің дамуы туралы құнды мәлімет алуға көмектеседі. Баланың жанұясымен логопедтің тығыз қарым - қатынаста болуы мұғалім жұмысының маңызды аспектісі және ол түзету жұмысының нәтижелі болуында өз септігін тигізеді.

Қазіргі сөйлеу бұзылысын жою баланың жалпы дамуына маңызды әсер етеді, сонымен қатар, сөйлеу бұзылысы қандай дәрежеде болмасын, ешқашан өздігінен пайда болмайды (Л. С. Выготский) . Баланың ақыл - ой, адамгершілік, эстетикалық, физикалық және еңбекке тәрбиелеу барысында, балабақшада және отбасында балаға жеке тұлғаның қасиеттерін және қоршаған ортада өзін - өзі ұстау дағдысын меңгерту қажет.

Сөйлеу бұзылысы бар балалармен жұмыс жүргізетін мұғалімдер даярлау жайлы Е. Б. Агеева, Л. А. Головчиц, Л. Р. Давидович, Г. Ф. Кумарина, Р. А. Лалаева, С. Н. Сазанова, В. И. Селиверстов, О. А. Степанова, Т. А. Тканченка, Т. Б. Филичева, М. Ф. Фомичева, М. Е. Хватцев, Н. А. Чевелева, Г. В. Чиркина, С. Н. Шаховская және т. б. айналысқан. Зерттеулерде көрсеткендей мұғалімнің ең үлкен жауапкершілігі баланың сөйлеу тілін дұрыс қалыптастыру, сонымен қатар, жүйелі және міндетті логопедиялық жұмыс жүргізу ескертіледі. «Бір сөйлеу бұзылысын уақытысында жоймаса, ол екінші бір кемістіктің пайда болуына әкеп соғады (М. Е. Хватцев) . Баланың сөйлеу дамуындағы отбасының рөлі және өз уақытындағы сөйлеу тілін түзету жұмыстары негізгі міндеттердің бірі болып табылады.

Қазіргі таңда белгілі қарама - қайшылық орын алған, бұл қарама - қайшылық жалпы мектеп тәрбиеленушілердің сөйлеу тілінің бұзылысының көптеп кездесуі, сөйлеу бұзылысын алдын алу жұмыстарына мұғалімдер мен ата - аналар араласпауы және қатыспауы. Осыған байланысты зерттеу тақырыбын «Мектеп жасындағы білім беру мекемеде түзету логопедиялық жұмысының жетілдіру жолдары » деп алуға мүмкіндік туындады.

Зерттеу мақсаты: жалпы мектеп жасындағы мекемелерде логопедиялық жұмыстарды ұйымдастыру барысында мұғалімдер мен ата-аналардың түзету-логопедиялық біліктілігін арттыруға жол іздену.

Зерттеу нысаны: жалпы мектеп жасындағы мекемелерде түзету- логопедиялық жұмыстарға мұғалімдер мен ата - аналардың қатысу барысы.

Зерттеу пәні: мұғалімдердің сөйлеу бұзылысы бар балалармен жұмыс жүргізуге жоғары дайындығы, ата - ананың педагогикалық біліктілігі және түзету-логопедиялық жұмыс жоғары нәтиже беру үшін ата-анамен мұғалімнің тығыз қарым - қатынасы.

Зерттеу болжамы: жалпы мектеп жасындағы мекемелерде сөйлеу бұзылысы бар балалардың көп тәрбиеленеді және кешенді түзету - логопедиялық әсер етуді қажет етеді. Сондықтан, логопедпен қарым - қатынас жасау үшін педагог-мұғалім және ата-аналар теориялық білімді және тәжірибелік біліктілік пен дағдыны жеткілікті игеру қажет.

Зерттеу міндеттері:

1. мәселенің теориялық анализін жүргізу;

2. жалпы білім беретін мекемедегі дайындық сыныбындағы баланың көп таралған және түрлі сөйлеу бұзылысына скринингті зерттеу жүргізу;

3. 6 жастағы балалардың жалпы сөйлеу дамуының деңгейіне анализ жасау (эксперименталды топ), сөйлеу бұзылысы бар баламен жүргізілетін жұмысқа мұғалімнің дайындық жұмыс деңгейін анықтау;

4. сөйлеуі бұзылған балалармен эксперименталды білім алу кезінде ата - ана мен балалардың педагогикалық қарым - қатынасын, мектеп жасындағымекеме маманының сабаққа дайындалу технологиясын өңдеу.

Зерттеу жұмысының әдіснамалық негізі: Л. С. Выготскийдің тұжырымдамасы: даму бұзылысының ауыр структурасы, бірінші және екінші кемістіктің нәтижесінде пайда болады; дамудың сензитивтік кезеңінің максималды орындалуы; оқу - тәрбиелік жүйенің түзетуге бағытталуы (В. И. Селиверстов, Т. А. Тканченка, Т. Б. Филичева, Г. В. Чиркина және т. б, ) ; Е. А. Стребелева, Е. В. Кожевникова, Р. А. Сүлейменова, Н. Д. Шматконың ерте жастан әсер ету концепциясы; Н. Н. Малофеев, Н. М. Назарарова, Л. М. Шипицинаның интеграциялық процестің идеялары; Қ. Р. заңды мемлекеттік құжаттары; «Білім туралы» заңы, 2011-2020 жж Білімді дамытудың мемелекеттік бағдарламасы; «Мүмкіндігі шектеулі балаларды түзету және әлеуметтік қорғау» заңы, Мемлекеттік білім беру бағдарламасы, мүгедектер мен балалар құқығы жөніндегі БҰҰ-ң халықаралық конвенциясы, мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың тәуелсіз өмір сүру концепциясы, білімді ерекше білім беруді қажет ететін тұлғаларды әлеуметтік оңалту, бүкіл өмірлік білім беру концепциясы.

Зерттеу әдістері: зерттеу мәселесі бойынша әлеуметтік, әлеуметтік - психологиялық және педагогикалық әдебиеттердің теориялық талдауы; бағдарламалық құжаттарының талдауы; педагог-мұғалім мен ата- аналардан анкета, сұхбат алу; педагогикалық бақылау, эксперимент.

Зерттеудің теориялық негізі: Көпшілік бала бақшалардың дамуында проблемасы бар тәрбиеленушілерін зерттеу - олардың көбісінде ауытқулар күшті емес, парциалды сипаттамалы болады және сәйкес жағдай жасаған кезде мектеп жасындағыжаста жемісті жоя алуға болады деген шешімге алып келеді.

Зерттеудің тәжірибелік маңызы: зерттеудің едәуір тұшымды нәтижеге жетуі жалпы мектеп жасындағы мекемедегі түзету - логопедиялық жұмыстарына ата - ананың қатысып, мұғалімнің түзету сабақтарына арнайы дайындалып келуімен негізделеді; мектеп жасындағымекемедегі практикалық іс - әрекет теориялық тұрғыда негізделген және жүзеге асырылған, мұғалімнің логопедпен бірге жүргізетін түзету - логопедиялық жұмысқа дайындығының критерилерімен деңгейлері анықталған, мұның барлығы жұмыстың нәтижелі болуына көмектеседі.

Зерттеудің эксперименттік базасы: Қызылорда қаласы, Жалағаш ауданы, Мәдениет ауылындағы №32 І. Қабылов атындағы мектеп-лицей

Зерттеу кезеңдері: бірінші кезең- мәселенің жалпы жағдайын зерттеу; екінші кезең - эксперименталды зерттеудің әдістемесінің теориялық негізделуі; үшінші кезең- бала-бақша - мектеп деңгейінде СТФФЖ бар балалармен құрастырылған бағдарлама бойынша логопедиялық көмек ұйымдастырылу; бақылау тәжірибелерін жүргізу, ұсынылған тәсілдердің нәтижелілігін бағалау; төртінші кезең- қарастырылған мәселе бойынша мәліметтерді жүйелеу және талдау.

Дипломдық жұмыстың құрылымы: ғылыми еңбекке кіріспе, екі бөлім, қорытынды, әдебиеттер тізімі, қосымша кіреді.

1 СӨЙЛЕУ БҰЗЫЛЫСЫ БАР БАЛАЛАРМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН ТҮЗЕТУ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖҰМЫС МӘСЕЛЕЛЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ТАЛДАУЫ

1. 1 Мектеп құжаттармен мектеп жасындағымекемелер тәжірибесі бойынша сөйлеу дамуының мәселелері

Мектеп жасындағы балалардыңсөйлеу тілін дамыту міндеттері ең алғаш мектеп жасындағымекеменің бағдарламалық құжаттарында көрініс тапқан. Дегенмен, бұл міндеттерді қою жалпы мінездеме көтереді. 1932 жылдан бастап балабақшалар бағдарламасы ең бірінші баланың әр түрлі іс - әрекеті мен жасына қарай құралады. Бірақ мектеп жасындағымекемелерде оқуға арналған кітаптар және түсінік айтатын мәтіндер тәрбиеленушілерге түсініксіз болды және тілге оқытуға аз көңіл бөлінді. Бұл мекемелерде оқуға, түсінік айтуға, әңгіме - дүкен құратын материалдарға және қазіргі заманауи іс - әрекеттерге деген қызығушылығын арттыруға, өмірге деген құштарлығын оятуға негізгі көңіл бөлінеді. Балалармен жүргізілетін жұмыстың негізгісі әңгіме (нақты тақырыпқа байланысты сұрақ - жауап), әңгіменің тақырыбы балалар кітапшаларынан алынған, бірақ ескі қиял - ғажайып ертегілері балалар идеологиясы үшін тиімсіз болғандықтан, жұмысқа қысқа газеттегі мақалалар қолданылады.

Заманауи бағдарламалық құжаттардың арасында, сөйлеу тілін дамыту сұрақтарын қарастыратын «Мектеп жасындағы білім берудің мазмұнын жаңартудың бағыты мен талаптары» деген әдістемелік ұсынымды бөліп көрсетуге болады.

Авторлар мектеп жасындағымекеменің өзіндік идеясын қолдап, жүйені сынауда. Авторлар сабақтың 3 түрін ұсынады: танымдық, продуктивті қызметтің дамуы және ритмикалық. Мұнда барлық сабақтар шеңберінде қарастырылатын, сөйлеуді дамыту тапсырмаларына көп көңіл бөлінген; сөйлеуді дамыту үшін үлкен және дайындық сыныптарына арнайы сабақтар бөлінген (сауаттылықты игеру үшін дайындық сабақтары) .

Бұл жағдайлар Ушакованың Т. Н. «Балабақшадағы дайындық сыныбындағы балалардың сөйлеу тілін дамыту бағдарламасында» қарастырылған, сонымен қатар бұл бағдарламада психологтардың, педагогтардың, лингвистердің лингвистикалық және комуникативтік сферадағы тілге оқытудың мәселелерін қарастырған зерттеу нәтижелері ұсынылған. Сөйлеу тілін дамыту ауызша сөйлеуді дамыту, сөздік қорын байыту, грамматикалық сөздік қатарды құрастыру, дыбыстық сөйлеу мәдениетін дамыту тапсырмаларымен қатар қарастырылады. Бұл тапсырмалыр 2 - кіші топтан бастап жүргізіледі. Тілге оқыту үшін арнайы бағдарламалардың құрылу міндеттілігі, дайындық сыныбының мұғалімдерінің айтуынша балалардың сөйлеуіне байланысты сабаққа дайындықтары өте төмен деңгейде: сөздік қоры аз, дыбыстарды дұрыс айтпайды, әңгіме құрастыра алмайды, сөйлеу мәдениеті өте төмен және т. б.

Қазіргі таңда әрбір мектеп жасындағымекемелер өздігінше оқыту және тәрбиелеу бағдарламаларын таңдауға құқылы. «Балалар құқығын қорғау Конвенциясына» сәйкес бала тәрбиесі ақыл - ойды, рухани және физикалық мүмкіндіктерді дамытуға бағытталуы қажет. Мемлекет барлық балалардың дамуын бірдей қамтамасыз етеді. В. И. Селиверстов және Л. А. Головчиц айтқандай «егер құрайтындардың біреуі - сауықтыру болса, онда түзету және дамыту - түсіп қалады, сондықтан да бұл бағдарлама заманауи мектеп жасындағымекемелердің талаптарына сәйкес келмейді».

Мектеп жасындағы оқыту және тәрбиелеу бағдарламаларын мұғалімдер жүргізеді, бұл жұмыстарға күнделікті сабақты жүргізу, әлеуметтік және еңбекке бейімдеу; психологтың ұсынысымен мектеп жасындағы балалардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып түзете-дамыту жұмыстарын ұйымдастыруды жүргізу және жоспарлау, психофизиологиялық мүмкіндіктерін дамыту. Осыған орай мұғалім-мұғалімдердің жұмыстарының барлық түрлері түзету-педагогикалық бағыт бойынша жүргізіледі және жалпы мектеп жасындағымекемелердің жұмыстарының жартысы осы негізде қарастырылады.

Мұғалім-мұғалімдердің балалардың сөйлеу тілін дамыту тапсырмаларына көңіл аудара отырып, бірнеше бағдарламаларды талдайық. «Балабақшадағы оқыту және тәрбиелеу бағдарламасында» негізгі критериі баланың мектепке дайындығы, психикалық дамуының жоғарғы деңгейге жетуі болып есептелінеді. Бұл бағдарламада негізгі басымдылық мұғалімге қойылған, яғни ол баланың сөздік қорын дамытады және белсендіреді, дұрыс дыбыс айтуды қалыптастырады, байланыстырушы сөзді дамытады және т. б. Әр топтарға жасына байланысты сөйлеу тапсырмалары енгізілген. Дегенмен, Бағдарламада сөйлеу бұзылыстарын түзеу көрсетілмеген, ауызша сөйлеу тілінде бұзылысы бар балалармен жүргізілетін жұмыс әдісінің негізгі бағыты анықталмаған, Мектеп дамыту бағдарламасы А. В. Запорожецтың «Мектеп жасындағыбалалық», «Истоки» еңбектерінде бейнеленгендей мектеп жасындағыбалалық шақ ең керемет кезең, адамның даму болашағының негізі. Мұғалімнің шығармашылық мүмкіндіктерін ашу үшін бағдарламада баланы дамытудың негізгі стандарттары бар және оның жүзеге асуы үшін нұсқалар көрсетілген. Оның мақсаты - жан-жақтылық, өзінің жас мүмкіндіктеріне және талаптарына сай баланың заманауи толыққанды дамуы. Ол бала дамуының амплификациясын және оның барлық жақтарының қарым - қатынастарын қарастырады. Мектеп мұғалімдердің жұмысының негізгі принциптері жалпы педагогикалық жүйеде баланың отбасымен тең дәрежеде серіктестік байланыста болу. «Сөйлеу және сөйлеуді дамыту» бөлімінде сөйлеу тілін дамыту тапсырмалары бөлінген: сөздің қызметі және формасы, сөздік, грамматикалық қатар, дыбыстық сөйлеу мәдениеті.

Бағдарламада негізгі көңіл баланың үлкендермен және өзінің құрбы - құрдастарымен дұрыс әрі түсінікті қарым - қатынасқа түсуіне бөлінеді. Диалог - қарым-қатынасқа түсудің негізгі түрі болып табылады. Тілді дамытуда жаңа сөздерді жасаудың, ойын кезінде дыбыстарды және ұйқастарды пайдаланудың рөлі зор. Сөйлеу тілін дамыту кезінде ойын әрекетінде баланың қарым - қатынасы және сөздік қорына ерекше мән беріледі. Баланың сөйлеу тілін дамыту әдіс - тәсілдері әртүрлі, мұнда баланың танымдық процестеріне және сөйлеу тілінің фонетикалық және грамматикалық жағына көп көңіл бөлінеді. З. А. Михайлованың «Детство» деп аталатын балабақшадағы оқыту - тәрбиелеу жұмыстарының жоспар-бағдарламасы ең алғаш 1997 жылы жарық көрген болатын. «Қарым - қатынас» бөлімінде сөйлеу тілін дамытуға «Әлеуметтік - болмыстық тәрбие» де кіреді. Бұл бөлімде сөздік - логикалық ойлауға бағытталған байланыстырып сөйлеу тілін дамытуға арналған «Сөйлеу тапсырмалары» деген тақырып бар. Бұл бағдарламада қызықты әрі пайдалы жаңа кірістірілген жаттығу - психогимнастика. Бұл саусақтық гимнастика жаттығулары жас шамасына байланысты күніне 15 - 20 мәрте жасалады.

Заманауи теорияда және тәжірибеде әртүрлі сөйлеу бұзылысы бар мектеп жасындағыбалаларды дамытудың нұсқалары мен бағдарламалары ұсынылған.

Мектеп балаларды оқыту және тәрбиелеу бағдарламаларын еркін таңдаудың нәтижесінде балалардың сөйлеу тілін дамыту жоғары нәтижеге жетіп отыр.

Жұмыстың теориялық аспекті жеткілікті түрде оқылған және өңделген. Дегенмен, кез келген заманауи бағдарламада сөйлеу бұзылысының уақытылы профилактикасы көрсетілмеген.

Ата - анамен жұмыс жүргізуді былайша болжайжы: олардың педагогикалық бақылауының деңгейін анықтау ата - ананың балаларымен қарым - қатынасы және балалардың тіл кемістіктері, баланың оқуға мотивтік қатынас жасау стимуляцияның мақсатымен ата - ананың балаларының сабаққа деген қызығушылығын арттыруды қалыптастыру.

Әдеби құндылықтардың зерттеулері көрсеткедей, түзету - логопедиялық жұмыстың мұғалімдермен, логопедтермен және ата - аналарымен бірігіп жүргізілуі мектеп жасындағымекемелердің тәжірибесінде маңызды тапсырма болып табылады. Мұғалім - логопедтің алдына қойылған міндеттерге баланың сөйлеу тілі бұзылысын алдын - алу сұрақтары бойынша мұғаліммен және ата - аналармен кеңес жүргізу жатқызылады. Дегенмен, түрлі себептерден, тәжірибе барысында бұл жұмыстың нәтиже беруінде көптеген қиындықтар кездеседі. Сонымен қатар көп жағдайда осы жұмыстарға мұғалімнің теориялық және тәжірибелік дайындық деңгейі ескеріле бермейді. Баланың сөйлеу тілі кемістігін нәтижелі алдын - алу үшін логопедиялық түзету жұмыстарында ата - ананың рөлі жетекші орын алады. Ата - ананың педагогикалық мәдениеттілігін арттыру және балалардың сөйлеу тілін дамыту эпизодтық сипаттамаға ие.

1. 2 Дамуында ауытқуы бар мектеп жасына дейінгі балалардың коррекциялық даму ортасын ұйымдастырудың вариативтілігі

Қоғамның қазіргі даму этапында арнайы білім беру саласындағы мемлекеттің саясаты, арнайы білім алу қажеттілігі бар әрбір балаға, адекватты вариативтік оқу ортасында өздерінің қабілеті мен мүмкіншілігіне сәйкес білім алу жағдайын қамтамасыз етуге бағытталған. Балдардың тәрбиелену және оқу ортасының вариативтігі, арнайы білім беру жүйесінде бір - бірімен байланысты екі бағыттың қатар жүруімен қамтамасыз етіледі: біріншісі - физикалық және ақыл - ой дамуы бұзылған балаларға арналған мекепке дейінгі сауықтыру мекемелер мен арнайландырылған мектептер жүйесін құру мен оларды жақсарту, екіншісі - дамуында ауытқулары бар балдармен жалпы білім беру мекемелерінде (интегративті оқыту ) немесе медициналық мекемелерде коррекциялық жұмыс өткізу.

Арнайы психологиялық - педагогикалық көмектің тиімділігі көзқарасынан бірінші және екінші бағыттағы мекемелер, өздерінің тіршілік етуінің дұрыс екендігін және дамуы бұзылған балаларға коррекциялық әсер етуді жүзеге асырудағы рөлінің маңыздылығын растайды. Әр - түрлі тарихтың кезеңдерде олардың пайда болуы және дамуы Н. Н Малофеевтің пікірі бойынша мемлекеттің әлеуметтік - эканомикалық құрылымы мен, қоғамның құндылық бағытымен дамуында ауытқулары бар балаларға қатысты мемлекеттің саясатымен білім беру саласындағы заңдармен, дефектологиялық ғылымның даму деңгейімен байланысты болады.

Мемлекетімізде дамуы бұзылған балаларға арналған арнайы МСМ - дың дифференциацияланған жүйесі құрылған. Бұл жүйе дамуында жетіспеушілігі бар тұлғаларға арналған үздіксіз арнайы білім алу жүйесінде қажетті бастапқы бөлшегі болып табылады.

ҚР білім министрлігінің статистикасы 2011 жылы компенсациялау және қосаландырылған түрлі МСМ - де 382 500 бала болғаны туралы куәландырылады. 2002 жылдың мәліметтерімен салыстырғанда - мұндай балалар 152 000 болған. Бұл сандар сөйлеу ауытқуларын есепке алғандағы дамуындағы диагностикаланған ауытқулары бар мектеп жасындағы балалардыңсаны өскенін көрсетеді. Бірақта, сөйлеу ауытқуларын есепке алғандағы дамуындағы портциалды ауытқулары бар мектеп жасындағы балалардыңүлкен бөлігі көпшілік мектеп жасындағымекемелерге қатысады. Бірақ ол жерде оларға тіл дамыту профилактикада, диагностикада және сөйлеу бұзылуларын реттеудегі мәселелерді шешуде білікті көмек көрсетіле алмайды. Осыған байланысты 2005 жылы « балалардың білім алу мекемелері туралы типтік ережелерге » сәйкес мұндай шарт негізгілердің бірі болып анықталады. Коррекциялық әсер етудің табысты іске асуының шарттары болып дамудың барлық жағына бүтіндей әсер ету және баланың тұлғасы, мұғалімнің іс - әрекетіндегі коррекциялық - дамыту бағыттығы, ата - аналардың коррекциялық - педагогикалық процеске қатысуы аталған. Құжатта, логопедтің мұғалімсінің және ата - аналардың көпшілік МСМ - дегі тәрбиелеу - білім алу процесіндегі рөлін анықтау қажеттілігі көрсетілген.

Арнайы типтік мекемелердегі мектеп жасындағыбалаларға коррекциялық - педагогикалық әсер ету проблемалары О. П. Гаврилушкина, Л. А. Головчиц, Л. Р. Давидович, Г. А. Колис, С. А. Миронова, Л. П. Носкова, Л. И. Плаксина, В. И. Селиверстов, Т. Б. Филичева, Н. А. Чевелева және басқалардың жұмыстарында шешілімдерін тапты. Оларда мектеп жасындағы балалардыңсөйлеу, тыңдау, көру, интелект, тірек - қозғалыс аппаратының ауытқуларының корркециясы мен компенсациясының балалармен жан - жақты коррекциялық - педагогикалық жұмыс істеу процесіндегі тиімді жолдары ұсынылған.

Г. А. Волкова, Ю. Ф. Гаркуша, Ю. Г. Демьянов, Л. Н. Ефименкова, Н. Л. Крылова, Э. В. Миронова, Н. В. Новаторцева, В. И. Селиверстов, Т. Б. Филичева, Г. В. Чиркина және т. б. балаларға коррекциялық - педагогикалық әсер етуді ата-аналардың қатысуымен бірге көптеген мамандардың күшімен өткізу қажет. Жұмыстарда арнайы мектеп жасындағымекемелердің медициналық қызметкерлерінің, дефектологтардың және мұғалімдердің жұмысында қабылдаушылықты ұйымдастыру бойынша, балалар ата - аналарын коррекциялық-дамытушылық оқыту процесіне енгізу бойынша ұсыныс келтірілген.

Өмірдің өзгерген әлеуметтік-экономикалық жағдайы 80-ші жылдардың аяғында 90-шы жылдардың басында күрделі түрде ауытқуы бар балаларды оқытудың және тәрбиелеудің жаңа әдістерін іздеу мәселесін нақтылады. Н. Н. Малофеев, 90-шы жылдары Ресейде интеграцияны арнайы білім беру жүйесінің дамуын жетекші тенденция деп тану керектігін айтады. Интеграцияланған, былайша айтқанда физикалық және (немесе) психикалық жетіспеушіліктері бар тұлғалар мен бұндай жетіспеушіліктері жоқ тұлғаларды арнайы құралдармен әдістерді пайдаланып және педагог - мамандардың қатысуымен өтетін бірге оқытуды қоғамда ерекше қажеттілігі бар балалардың ассимиляциясы ретінде емес, керісінше бұндай балаларды қоғамның толыққанды мүшесі ретінде қабылдау қажет. Осы ретте Л. С. Выготскийдің арнайы және жалпы тәрбиелеудің қосалқыланған жүйесін құру туралы және арнайы білім алу қажеттіліктері бар балаларды өмірге мүмкіндігінше ертерек және тығыздырақ енгізу қажет деген сөздері актуальді болып естіледі. А. Н. Дьячков көрсеткендей, егер 20-шы жылдары дефектологтардың назары, көпшілік мектептердің оқушыларынан күрт ерекшеленетін және арнайы мектептерде оқитын керең, соқыр және ой-ақылы қалық балалардың тәрбиелеу - білім беру процесінің әр-түрлі қырын өңдеуге бағытталған болса, енді дефектологтар мен жалпы педагогика мамандары көпшілік білім беру мекемелерінде оқуға тиісті болатын балалармен жұмыс жасайды. Бұл, бала бақша мен көпшілік мектептің міндеттерін бұзбай, оларды оқытуды баланың дамуындағы ауытқуларды жөндеу үшін мүмкіндік беретіндей қылын оқытуды құруға міндеттейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.