Әл-Фарабидің бақыт тұжырымдамасы: Бақытқа жету және Ізгі қала тұрғындарының көзқарастары трактаттарының салыстырмалы талдауы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республика Білім және ғылым министрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Факультет: Биология және биотехнология

Кафедра: Биотехнология

Реферат

Тақырыбы: Әл-Фарабидың "Бақытқа жету туралы кітап" және "Ізгі қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат"

Орындаған: Қарабаев Т.

Алматы-2021

Жоспар:

Кіріспе

1. Бақыт деген не?

Негізгі бөлім

1. Әл-Фарабидың бақыт туралы көзқарасы.

2. Бақытты жеке ұғым ретінде қарастырмауы.

3. "Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат",

Қорытынды

Пайдаланған әдебиет

Бақытқа жету туралы кітап" және "Ізгі қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат"

Бақыт идеялары - адам дүниетанымының ең ежелгі элементі. Платоннан бастап бүгінгі күнге дейін бақыт категориясы философия, этика, Саясат, психология, педагогика саласындағы қызу пікірталастардың орталығында болды және солай болды. Адамның бүкіл өмірі - бақытқа деген табиғи ұмтылыс. Көптеген адамдар бақытты адам өмірінің мәні ретінде түсінсе де, адам өмір бойы ұмтылатын нәрсе, дегенмен, бақытты түсінуде әлі де ортақ анықтама жоқ. Егер біз бақытсыздықтың не екенін нақты анықтай алсақ, онда бақытты анықтау әлдеқайда қиын. Әр адам бақытты бірге түсінетініне және оған өз жолымен жетуге тырысатынына күмән жоқ. Балаға бақытты қанша түсіндірсеңде баланың түсінуі шамалы, бірақта ол бақытты сезіне алады, қайсы бақытты екенін көрсете алады. Бақытты болу үшін не сұрауын біледі. Бала демекші балаға тәтті кәмпит немесе ойыншық алып берсен ол бақытты болады, ер жеткен сайын бақыт түсінігі қиындай береді. Басында тек ойыншық болса, қазір отбасы амандығы немесе көп ақша. Сонымен бақыт деген не? Оны бізге дейін көптеген ғұлама ғалымдар түсіндіруге тырысты. Солардың ішінде әлемге әйгілі ойшыл, философ, социолог, математик, физик, астроном, ботаник, лингвист, логика, музыка зерттеушісі, Отырар қаласында туған Әбу Насыр Әл-Фараби .

Әл-Фарабидің пікірінше, бақыт бар заттар туралы барлық білімді игеру, олардың мәнін, олардың пайда болу және жойылу себептерін зерттеу арқылы қол жеткізіледі. Бұл, барлық нәрсенің табиғаты мен түпкі себептерін білуге әкеледі. "Бақыт - бұл абсолютті игілік. Бақытқа жету және оған қол жеткізу үшін қажет нәрсенің бәрі бірдей жақсы жасау керек, бірақ-та өзі үшін емес. Бақытқа кедергі келтіретін барлық нәрсе ол абсолютті зұлымдық. Игілік бақытқа жету үшін пайдалы» деді. Бақыт - кез-келген зұлымдық жойылып, адамның жаны мен ақыл-ойы мәңгілік әлемдік ақылмен біріктірудің ең жоғары деңгейіне жеткенде пайда болады. Адам өледі, бірақ өмірде қол жеткізген бақыты, рухани және кереметі рухани байлық бола отырып, өлмейді одан кейін қалады. Бақытқа қол жеткізген адам жаны бір-бірімен байланысады, осылайша жалпыадамзаттық бақыт, кейінгі ұрпаққа қызмет ететін адамгершілік қасиеттерін артады. Әрбір ұрпақ ортақ бақытқа бөленіп, оны байытып, толықтыратын, ұрпақтардың өмірін жеңілдететін құнды және керемет нәрсе қалдырады.

Әл-Фарабидің пікірінше, бақыт дегеніміз - жеке адам қайтыс болғаннан кейін немесе осы ұрпақ жоғалғаннан кейін адамзатқа қызмет ете алатын тамаша білім мен жоғары моральдық нормаларға қол жеткізу. Ұрпақтан-ұрпаққа өтіп, рухани мәдениеттің бұл артықшылықтары біртіндеп жинақталып, әр ұрпақ жасаған ең жақсы зияткерлік және адамгершілік жетістіктер ұрпақтарымен дамып, жетілдіріліп отырады. Барлық жақсы, жарқын, жақсылық-бұл жалпыадамзаттық рухани мәдениетті одан әрі дамытуға және жетілдіруге өзіндік үлес. Әрбір адам бақытқа тек жақсы істер жасау арқылы қол жеткізе алады, ал оның ең жақсы әрекеттері өлместей болады.

Әл-Фараби үшін ақыл-адамның жоғары және ерекше игілігі. Ол ақыл жаратылыстану, математика және метафизиканы қамтитын теориялық философия арқылы дамиды деп сенді. "Біз сұлулыққа тән, ал Әдемілік бізге тек философия өнері арқылы ғана тән болған кезде ғана бақытқа жететіндіктен, философияның арқасында біз бақытқа жетеміз».

Әл-Фараби этикасының орталық категориясы болып табылатын бақыт оны жеке ұғым ретінде қарастырмайды. Бұл дүниелік істерден алыстау және адамдармен қарым - қатынас жасау арқылы жалғыз қол жеткізілмейді, басқаша айтқанда, саяси қатынастар мен мемлекеттік істерге араласудан ажыратылмайды. "Адамдарды біріктіру шынайы бақытқа ие болған істерде өзара көмек көрсетуді мақсат ететін қала ізгі қала. Адамдар бақытқа жету үшін бір-біріне көмектесетін қоғам ізгі қоғам. Барлық қалалары бақытқа жету үшін бір-біріне көмектесетін адамдар-жақсы адамдар. Егер халықтар бақытқа жету үшін бір-біріне көмектессе, бүкіл жер жақсы болады".

Әл-Фарабидің ең маңызды шығармаларының бірі - "Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат", онда философ қалаларды қайырымды және қайырымды емес деп бөледі. Қайырымды емес қалалардың түрлері олардың тұрғындары ұмтылатын жалған тауарлардың түрлерімен анықталады: тонау, билік, құрмет, ойын-сауық. Тек қайырымды қаланың тұрғындары бақытқа ұмтылады. Жақсы қалада жоғары сынып "практикалық даналық адамдар" құрайды». Яғни, философтар, өйткені олардың даналығының арқасында олар ең бақытты адамдар болып табылады және нәтижесінде олар бақытқа жетудің барлық тәсілдерін біледі. Философтар басқа адамдарға бақытқа апаратын жолды көрсете алады, сондықтан олар қоғамға қала басшылары ретінде қажет. "Адам-ұжымдық тіршілік иесі, өйткені ол "қол жетпейтін істерге қол жеткізе алады және көптеген адамдарды бір тұрғылықты жерге біріктіру арқылы ғана жоғары жетістікке жетеді"

Шын мәнінде, Әл-Фарабидің әр түрлі қалалар туралы ой-пікірлерінің негізінде адал қалаға қарсы тұратын жұптасқан бөліністердің классикалық жүйесі жатыр. Мұндай қалалардың түбегейлі айырмашылығы, ең алдымен, теориялық тұрғыдан анықталады: мысалы, мейірімді қалада бейбітшілік пен адамның бақыты туралы шынайы идея билеуші мен оның тұрғындары арасында ортақ болады, ал қатал қалада ол не надандық қалаға тән білместіктен, не өнегесіз қалаға тән шындықты қате қабылдап, екіжүзді қабылдаудан немесе адасқан қаланы сипаттайтын дұрыс ұғымнан бас тартудан немесе ауытқудан туындайды.

Әл-Фарабидің қатал мемлекетінің типтік мысалы-надан қала. Жақсы және надан қала арасындағы қарама-қайшылық оларға қала билеушісі мен оның тұрғындарының ұмтылыстарының объектісі ретінде көрінетін негізде түсіндіріледі. Егер ізгі қаланың бейнесі біртұтас болса және оның қасиеттері әрдайым қажет болса, онда надан қаланың әртүрлі нұсқалары болуы мүмкін. Егер ізгі қаланың бейнесі біртұтас болса және оның қасиеттері әрдайым қажет болса, онда надан қаланың әртүрлі нұсқалары болуы мүмкін.

Қоғамның дамуы құндылықтар жүйесіне негізделген, ал әл-Фараби осының негізінде адамзат қоғамдастықтарының келесі жіктелуін береді:

1. Надан қала тұрғындары - оның тұрғындары шынайы бақыт бар екенін білмейді және ешқашан білмейді, сондықтан олар оған ұмтылмайды. Игілік істердің орнына олар: дене денсаулығы, байлық, ләззат, құмарлық, құрмет пен ұлылық". Осыларға ие болу-надан қала тұрғындары үшін бақыт.

2. Азғын қала - оның тұрғындары шынайы бақыт пен ізгіліктің бар екенін біледі, бірақ оларды білмейтін сияқты әрекет етеді.

3. Өзгермелі қала - жақсы болды, бірақ кейіннен өзгерді.

4. Жоғалған қала - оның тұрғындары "Бақыт осы өмірден кейін болады" деп санайды, яғни олар кейінгі өмірге үміттенеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.