Ұзынкөл ауылы халықының жынысы бойынша динамикасы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Ауылдық аумақтарды тұрақты дамыту: проблемалар мен шешімдерін анықтау, талдау және жетілдіру жолдары («Ұзынкөл селолық округі

КІРІСПЕ . . .

КІРІСПЕ . . .: 1. АУЫЛДЫҚ АУМАҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ МЕН НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕРІН АНЫҚТАУ . . .

3: 5

КІРІСПЕ . . .:

Ұзынкөл ауылының әлеуметтік-экономикалық жағдайын талдау . . .

3: 5

КІРІСПЕ . . .: 1. 2. Теректі ауданы Ұзынкөл ауылының маманданған шаруашылық салаларын талдау . . .

3: 12

КІРІСПЕ . . .: 1. 3. БҚО, Теректі ауданы Ұзынкөл селолық округіндегі негізгі мәселелер . . .

3: 17

КІРІСПЕ . . .: 2. АУЫЛДЫҚ АУМАҚТЫҢ ТҰРАҚТЫ ДАМУЫН БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ БОЙЫНША ҰСЫНЫСТАР ӘЗІРЛЕУ (ТЕРЕКТІ АУДАНЫ ҰЗЫНКӨЛ СЕЛОЛЫҚ ОКРУГІ МЫСАЛЫНДА) . . .

3: 22

КІРІСПЕ . . .: 2. 1. Ұзынкөл ауылдық округінің тұрақты дамуының перспективалары мен негізгі бағыттары . . .

3: 22

КІРІСПЕ . . .: 2. 2. Ұзынкөл селолық округінің әлеуметтік-экономикалық дамуын басқаруды жетілдіру жөніндегі іс-шаралардың тиімділігін бағалау . . .

3: 27

КІРІСПЕ . . .: 2. 3. Қазақстанның ауыл аумақтарында тұратын халықтардың өмір сүру сапасын көтеру жолдары . . .

3: 31

КІРІСПЕ . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

3: 35

КІРІСПЕ . . .: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

3: 37

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының қазіргі деңгейі ұлттық мүдделерге жауап бермейді, өйткені ол ауыл халқының лайықты өмір сүру сапасын, елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етпейді, өзін-өзі дамытатын және өзіндік әлеуметтік-экологиялық-экономикалық аумақтық жүйелердің қалыптасуына, мәдени құндылықтарды сақтауға, ауыл шаруашылығы үшін еңбек және табиғи ресурстарды ұдайы өндіруді және ұзақ мерзімді пайдалануды қамтамасыз етуге ықпал етпейді. Ауылды дамытудың мемлекеттік саясатына түбегейлі өзгерістер қажет.

Қазіргі Қазақстан мемлекетінің ауылдың дамуына қатынасын ұтымды деп санауға болмайды, өйткені көптеген жылдар бойы жалғасып келе жатқан тұрақсыздық пен антидинамиканы жеңу мүмкін емес.

Осылайша, ауылдық аумақтардың негізгі жалпы ұлттық функцияларды орындауы ұзаққа созылған құрылымдық дағдарысқа байланысты қиын екенін және ұлттық экономикалық қауіпсіздікке қауіп төндіретінін түсіну ауылдық аумақтарды дамыту саясатын аграрлық саясаттың маңызды құрамдас бөлігі ретінде және оның мақсаттарын басымдық ретінде ресми тануды алдын-ала анықтады. Мұндай жағдайларда ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеудің негізгі бағыттарын, әдістері мен құралдарын айқындау, ауылдық жерлерде болып жатқан макро, мезо және микроэкономикалық процестерге мемлекеттік әсер етудің теориялық және практикалық ережелерін негіздеу қажеттілігі туындайды.

Сонымен бірге, бұл тақырып соншалықты көп қырлы, сондықтан ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеудің кейбір маңызды аспектілері әлі де жеткілікті әзірленбеген күйінде қалып отыр. Оларға ауылдық аумақтарды дамытудағы стратегиялық басымдықтарды негіздеудің, ауылдық дамуды мемлекеттік реттеудің басым бағыттарын, әдістері мен құралдарын таңдаудың әдіснамалық мәселелері жатады. Мәселенің өзектілігі және оның жеткіліксіз ғылыми әзірленуі, сондай-ақ ауылдық аумақтарды дамытудың тұрақтылығын арттыру қажеттілігіне байланысты практикалық маңыздылықтың үнемі өсіп отыруы диссертациялық зерттеу тақырыбын таңдауды, оның мақсаттары мен міндеттерін белгілеуді алдын ала анықтады.

Мәселенің өзектілігі және оның жеткіліксіз ғылыми әзірленуі, сондай-ақ ауылдық аумақтарды дамытудың тұрақтылығын арттыру қажеттілігіне байланысты практикалық маңыздылықтың үнемі өсіп отыруы дипломдық жұмыс тақырыбын таңдауды, оның мақсаттары мен міндеттерін белгілеуді алдын ала анықтады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты: ауылдық аумақтардың тұрақты дамуын қамтамасыз етуді мемлекеттік реттеу құралдарын жетілдіру бойынша әдістемелік және практикалық ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

Қойылған мақсатқа қол жеткізу мынадай міндеттерді шешуді талап етті:

-Ұзынкөл селолық округінің әлеуметтік-эконмикалық жағдайын талдау;

-Аймақтың мамандандырылған шаруашылық саласын және негізгі мәселелерін зерттеу;

-Ауылдық аумақтың тұрақты дамуын басқаруды жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу;

- Ұзынкөл селолық округінің әлеуметтік-экономикалық дамуын басқаруды жетілдіру жөніндегі іс-шаралардың тиімділігін бағалау.

Зерттеу нысаны - Ұзынкөл ауылдық аумағын дамытуды мемлекеттік реттеу.

Зерттеу пәні ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеуге байланысты әдіснамалық және практикалық проблемалардың жиынтығы болып табылады.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы ауылдық аумақтың даму стратегиясын іске асыру аясында жергілікті халықтың өмір сүру сапасының оң динамикасына бағытталған аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын басқарудың тиімділігін арттыруға бағытталған жаңа, тиісті әдістер мен тетіктерді қалыптастырудан тұрады.

Дипломдық жұмыстың әдіснамалық негізі ретінде жүйелі тәсіл принциптері мен экономиканың аграрлық саласындағы әлеуметтік-экономикалық процестерді диалектикалық тану әдісі қолданылды.

Дипломдық жұмыс құрылымы жұмыс мазмұнынан, кіріспеден, екі тараудан және тараушалардан, қорытынды мен дереккөздер тізімінен тұрады.

1. АУЫЛДЫҚ АУМАҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ МЕН НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕРІН АНЫҚТАУ

1. 1. Ұзынкөл ауылының әлеуметтік-экономикалық жағдайын талдау

Негізгі демографиялық көрсеткіштер: халықтың саны және оның табиғи қозғалысы (туу және өлім процестері), жас және жыныс құрамы, көші-қон процестері және қала мен ауыл арасындағы, аудан орталықтары арасындағы халықтың аумақтық орналасуы басты рөл атқарады.

Ауыл аумағының негізгі әлеуметтік-демографиялық ерекшелігі -елді мекендердің таралуы (бір-біріне үлкен қашықтық) және тұрғындардың аз саны (барлығы бір-бірімен таныс) . Жергілікті тұрғындар санына байланысты Ұзынкөл ауылдық елді мекенін орта топқа жатқызуға болады, өйткені халық саны 1095 адамды құрайды (1-кесте) .

1-кесте. Ұзынкөл ауылдық елді мекенінің жекелеген жылдардағы халық санының динамикасы

Көрсеткіштер

2018 ж

2019 ж

2020 ж

2020 ж /2018 %

Көрсеткіштер: Халық саны, адам

2018 ж: 1088

2019 ж: 1091

2020 ж: 1095

2020 ж /2018 %: 100, 06

1-кестеден соңғы үш жылда тұрғындар саны бойынша Ұзынкөл селолық округінде өсім көп байқалмайды.

Халықтың демографиялық мінез-құлқына бірқатар жағдайлар әсер етеді: біріншіден, ауылдық ортаның дәрежесі мен жоғары сапалы сипаттамалары; екіншіден, жергілікті тұрғындардың өмір салты; үшіншіден, дінге жататындығы; төртіншіден, білімнің негізгі сипаттамалары мен көрсеткіштері және тағы басқалар. Елдің экономикасы мен қоғамдық саласындағы проблемалар ауыл тұрғындарының репродуктивті мінез-құлқына әсер етті. Халықтың табиғи қозғалысының процестеріне тұрғындардың құндылықтары мен өмірлік басымдықтарының өзгеруі теріс әсер етеді. Бала туу санының азаюының тағы бір жағдайы қазіргі экономикалық және әлеуметтік функцияларын жоғалту болды.

Ауылдық елді мекендерді сақтаудың шарты олардың ауылды тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы және халықтың әлеуметтік мәселелерін шешу болып табылады. Жергілікті аумақтарды басқаруда әлеуметтік саланы дамыту ерекше маңызға ие. Бұл тұрғындардың қажеттіліктерін қанағаттандыру арқылы халықтың көбеюіне жағдай жасау үшін негіз болып табылады.

Ауылдық елді мекендегі демографиялық жағдай халықтың көбеюінің өте төмен көрсеткіштерімен, туудың теріс динамикасымен және тұрғындар санының азаюымен, баяу көші-қон процестерімен сипатталады (1-сурет) .

1-сурет. Ұзынкөл селолық округі бойынша өлім мен туу динамикасы

Ұзынкөл ауылдық елді мекеніндегі демографиялық жағдай қазіргі уақытта жұбаныш емес, бүкіл ел бойынша біз өлім-жітімнің туу деңгейінен асып кетуі туралы жағымсыз жағдайды байқаймыз.

2018 жылдан бастап 2020 жылға дейінгі кезеңде Ұзынкөл аумағында жергілікті халықтың табиғи кемуінің қолайсыз көрінісі қадағаланады (2-кесте) .

2-кесте. Ұзынкөл селолық округі бойынша аумақ халқының табиғи кему дәрежесі

Көрсеткіштер

2018 ж

2019 ж

2020 ж

Көрсеткіштер: Өлім, адам

2018 ж: 27

2019 ж: 20

2020 ж: 22

Көрсеткіштер: Туу, адам

2018 ж: 24

2019 ж: 17

2020 ж: 16

Көрсеткіштер: Табиғи өлім, адам

2018 ж: 3

2019 ж: 3

2020 ж: 6

Өлім-жітімнің артуы проблемасын шешпей, біз демографиялық ахуалдың нығаюына ықпал ете алмаймыз. Өкінішке орай, соңғы уақытта халықтың денсаулығына байланысты медициналық-демографиялық көрсеткіштер төмендеді. Өлім-жітімнің негізгі алғышарттары жарақаттармен, уланулармен, жазатайым оқиғалармен байланысты, зейнеткерлік жастағы тұрғындардың арасында жүрек-қан тамырлары аурулары, ағзадағы қатерлі ісіктер, тыныс алу органдарының аурулары негізгі факторларға айналады, анықталған онкологиялық науқастар санының өсуі байқалады. Тұрғындардың өлім-жітіміне адамдардың күшті спирттік ішімдіктерді шамадан тыс тұтыну және шылым шегу зиянды әдеттері де әсер етеді. Халықтың орташа өмір сүру ұзақтығы 60 жасты құрап отыр.

Еңбекке қабілетті халықтың санын бұрынғы деңгейде сақтау үшін лайықты еңбекақы төленетін жаңа жұмыс орындарын құру және әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту талап етіледі. Мемлекеттік жобаларды жүзеге асыру демографиялық жағдайды нығайтуға сөзсіз оң үлес қосады (2-сурет) .

2-сурет. Ұзынкөл ауылы халықының жынысы бойынша динамикасы

Осы суреттен біз соңғы үш жылда Ұзынкөл ауылы халқының жыныстық және жас құрамы айтарлықтай өзгермегенін көреміз. Әйелдер саны еркектерге қарағанда екі есе көп. 2018 жылы 517 ер адамға 577 әйелден келді, бұл 60 адамға артық немесе 5, 48 %, 2019 жылы 528 ер адамға - 571 әйел, ал 2020 жылы 519 ер адамға - 576 әйел, бұл 57 адамға немесе 5, 2% артық.

Басты назар азаматтардың өмір сүру сапасын үздіксіз қадағалауға аударылуы тиіс, өйткені оны арттыру басты міндет болып табылады. Бұдан шығатыны, экономиканың жай - күйін талдауда ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасының негізгі көрсеткіштерін есептеу және олардың динамикасын анықтау негізгі болады. Бағдарламалар мен жобаларды іске асыру кезінде бұл көрсеткіштер олардың азаматтардың әл-ауқатының өсуіне қаншалықты тиімді әсер ететінін, олардың үміттері ақталатынын уақытында анықтауға мүмкіндік береді. Бұл жергілікті билік органдарына тиісті саяси және экономикалық шешімдер қабылдау арқылы ауданды немесе ауылды басқаруды уақтылы түзетуге мүмкіндік береді.

Халықтың жас құрамы -бұл адамдардың саны мен көбеюіне әсер ететін тағы бір компонент. Ауылдық елді мекеннің жергілікті тұрғындарының орташа жасы 52 жас аралығында. Соңғы уақытта Ұзынкөл ауылдық округі бойынша жергілікті тұрғындарының қартаюының үздіксіз процесі жүріп жатқанын көріп отырмыз. Мұның себебі жастар мен еңбекке қабілетті халықтың ірі аудан орталықтарына кетуінде (3-кесте) .

3-кесте. Ұзынкөл ауылдық округі бойынша қоныстанған халықтың жас құрылымы

Көрсеткіштер

2018 ж

2019 ж

2020 ж

2020 ж /2018 %

адам

Көрсеткіштер: Еңбекке қабілетті кіші жастағы, адам

2018 ж: 236

2019 ж: 21, 57

2020 ж: 240

2020 ж /2018 %: 21, 84

256

23, 38

+20

Көрсеткіштер: Еңбекке қабілетті жастағы, адам

2018 ж: 630

2019 ж: 57, 59

2020 ж: 635

2020 ж /2018 %: 57, 78

611

55, 80

-19

Көрсеткіштер: Еңбекке қабілетті жастағы, адам

2018 ж: 228

2019 ж: 20, 84

2020 ж: 224

2020 ж /2018 %: 20, 38

228

20, 82

Көрсеткіштер: Барлығы, адам

2018 ж: 1088

2019 ж: 100

2020 ж: 1091

2020 ж /2018 %: 100

1095

100

Халықтың жас құрылымын қарастырамыз (3-сурет) .

3-сурет. Ұзынкөл ауылы халқының жас құрылымы

Көші-қон процестері халықтың санына үлкен әсер етеді. Ең үлкен көші-қон ұтқырлығы жас ұрпаққа тиесілі. Халықтың ерлер бөлігі көші-қон қозғалысында әйелдерге қарағанда әлдеқайда белсенді. Ауылдық жерлерден қалаларға көші-қонды және халықтың облыстан тыс жерлерге шығуын оң құбылыс деп атауға болмайды. Ауыл тұрғындарын қабылдайтын қалалар мен өңірлер, менің ойымша, көші-қон ағынынан ғана пайда көреді.

Ұзынкөл ауылының тұрғындары үшін көші-қон тән. Халықтың мұндай қозғалысы жұмыс орындарының болмауына байланысты мәжбүр болады.

Халықты жұмыспен қамту -бұл еңбекке қабілетті азаматтарды жұмыс орындарымен қамтамасыз етуден және олардың экономикалық қызметке қатысуынан көрінетін экономикалық және әлеуметтік қатынастардың өзара байланысы.

Ұзынкөл ауылдық білім берудің маңызды мәселелерінің бірі -жергілікті халықты жұмыспен қамту қиындықтары. Іс жүзінде жұмыспен қамтылудан басқа, жұмыс орны ретінде оның тағы екі нюанстары бар. Бұл, біріншіден, халықтың материалдық әл-ауқатының деңгейін және жергілікті ауылдық бюджеттерге түсетін салық түсімдерінің көлемін айқындайтын жалақы берудің дәрежесі мен дұрыстығы, екіншіден, адамның денсаулық жағдайы мен өмір сүру ұзақтығына теріс әсер етуі мүмкін еңбек жағдайлары.

Жұмыссыз халықты жұмыспен қамту және жұмыссыздарға жәрдемақы төлеу функциялары елдің құзыретіне кіреді. Алайда, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының өз аумақтарындағы жұмыспен қамту және еңбек қатынастары процестеріне әсер ету қабілеттері мен тетіктері әртүрлі, олардың негізінде ұсынылған салада жергілікті саясат құрылуы мүмкін. Ұзынкөл ауылдық округінің халқы қандай қызмет салаларында жұмыс істейтінін 4-кестеде қарастырамыз.

4-кесте. Ұзынкөл ауылдық округінің қызмет салалары бойынша еңбекке қабілетті халықтың үлесі

Көрсеткіштер

Жылдар

2020 ж /2018 %

2018

2019

2020

Көрсеткіштер: Еңбекке қабілетті халық-барлығы, адам

Жылдар: 630

2020 ж /2018 %: 100

635

100

611

100

96, 98

Көрсеткіштер: оның ішінде білім

Жылдар: 27

2020 ж /2018 %: 4, 29

4, 25

6, 22

140, 74

Көрсеткіштер: Денсаулық сақтау, әлеуметтік қамтамасыз ету

Жылдар: 15

2020 ж /2018 %: 2, 38

2, 36

3, 27

133, 33

Көрсеткіштер: Мәдениет

Жылдар: 5

2020 ж /2018 %: 0, 79

0, 79

0, 82

100

Көрсеткіштер: Ауылшаруашылығы

Жылдар: 74

2020 ж /2018 %: 11, 75

12, 60

7, 04

58, 11

Көрсеткіштер: Басқалар

Жылдар: 325

2020 ж /2018 %: 51, 59

365

57, 48

347

56, 79

106, 77

Көрсеткіштер: Ресми жұмыс істемейтиндер

Жылдар: 184

2020 ж /2018 %: 29, 20

143

22, 52

158

25, 86

85, 87

4-кестеден ауыл шаруашылығында еңбекке қабілетті халық санының тек 7, 04% - ы, білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік салаларда жұмыс істейді. қызмет көрсету, мәдениет - 9, 49%, басқа қызмет салаларында - 56, 79%, еңбекке қабілетті халықтың 25, 86% - ы ресми түрде жұмыссыз, бұл ретте соңғы көрсеткіш өсуде. Халықты жұмыспен қамту орталығында барлық жұмыссыздардың оннан бір бөлігі есепте тұр, кейбір тұрғындар бейресми, маусымдық жұмыс істейді, кездейсоқ жұмыстарды орындайды. Статистикалық деректер бойынша 2018 жылдан бастап 2020 жылға дейін Ұзынкөл ауылдық округінде жұмыссыздар саны 3, 34% - ға қысқаруда.

Жұмыспен қамту мәселелері мемлекеттік заңнама саласына кіреді, оларды жүзеге асыру еңбек және жұмыспен қамту қызметінің аумақтық құрылымы арқылы жүзеге асырылады. Ауылдық аумағында тұратын еңбекке қабілетті халықтың үлкен үлесі меншіктің негізгі емес нысандарының кәсіпорындары мен ұйымдарында жұмысын жалғастыруда. Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының еңбек нарығына, қызметкерлер мен жұмыс берушілер арасындағы қарым-қатынасқа әсер ету қабілеті шектеулі.

Жұмыссыздықтың себептері әртүрлі факторлар болып табылады. Біріншіден, ел экономикасындағы ауыр жағдай мен дағдарысқа байланысты кәсіпорындар мен ұйымдардағы жаппай қысқарту; екіншіден, ауылдық жерлердегі жұмыс орындарының тартымдылығының төмендігі, ауыр дене еңбегі; үшіншіден, талап етілмеген дипломдар алған адамдардың болуы не ауылдық жерлердегі қызмет салаларына жарамсыз мамандықтар және тағы басқалар. Елді мекенде еңбекке қабілетті халықты жұмыспен қамтуға байланысты күрделі мәселелер бар. Осыған байланысты елді мекендегі негізгі міндеттердің бірі -жұмыспен қамту және өзін-өзі жұмыспен қамту мәселесі.

2020 жылы Ұзынкөл ауылдық елді мекенінің негізгі еңбекке қабілетті халқы өмірдің негізгі салаларында жұмыс істейтінін көре аламыз (4-сурет) .

4-сурет. Ұзынкөл селолық округі бойынша жекелеген салаларда жұмыс істейтін еңбекке қабілетті халықтың үлесі

Ұзынкөл ауылының жұмыссыз халқының үлесі 25, 86% құрайды. Бұл әрбір төртінші тұрғынның тұрақты жұмыс орны жоқ екенін көрсетеді. Жұмыссыздық -бұл халықтың маңызды топтарының кедейлігі ғана емес, сонымен бірге адамдардың рухани, моральдық тозуы.

Еңбек нарығындағы шиеленісті төмендету жөніндегі қосымша іс-шаралардың аудандық бағдарламаларының шегінде халықты жұмыспен қамту орталығымен жасалған шарттар бойынша ресми жұмыс істемейтін азаматтар үшін жаңа жұмыс орындары құрылуда.

Жергілікті бәсекеге қабілеттілігі мен инвестициялық тартымдылығын анықтайтын маңызды ерекшелігі -халықтың білім деңгейі.

Заңнамалық, экономикалық, әлеуметтік және басқа да сендірулер жүйесі халықты әлеуметтік қорғауды құрайды. Олардың мақсаты -еңбекке қабілетті азаматтарды тең еңбек құқықтары мен еңбек жағдайларымен қамтамасыз ету, ал еңбекке жарамсыз (әлеуметтік жағынан әлсіз) жіктерге - өзі үшін әлеуметтік тұтыну қорларын пайдалануға айрықша құқық беру, барлық нысандарда тікелей қаржылық және әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету.

Әлеуметтік көмек адамдардың әртүрлі әлеуметтік осал топтарына атаулы көмектің қысқа мерзімді немесе өзгермейтін шараларынан тұрады. Әлеуметтік қорғау және адамдарға көмек көрсету -бұл елдің артықшылығы. Алайда, жергілікті тұрғындарға қоғамдық көмек көрсетудің негізгі үлесін жергілікті өзін-өзі басқару органдары жергілікті мүмкіндіктер ретінде орындайды. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары жергілікті халыққа жақын болғандықтан, жеке адамдардың өмір сүру жағдайларын жақсы біледі және қоғамдық көмек функцияларын тиімдірек орындай алады. Мемлекеттік қаржыландырудың жеткіліксіздігіне байланысты жергілікті ауылдық бюджеттер халықтың әлеуметтік көмегі жөніндегі шығындардың басым бөлігін дербес көтереді. Халықтың жекелеген топтарын әлеуметтік қолдаудың негізгі нысандары (5-сурет) .

5-сурет. Халықтың жекелеген топтарын әлеуметтік қолдаудың негізгі нысандары

Адамдардың жекелеген санаттарына қоғамдық көмек көрсету шаралары:

- Материалдық төлем қабілеттілігінің төмен деңгейі. Егер адамның (отбасының) жан басына шаққандағы табысы заңмен белгіленген нормадан төмен болса, онда бұл адамға (отбасына) әлеуметтік көмек қажет.

- Еңбекке жарамсыздық, оның салдары өзіне қызмет көрсете алмау болады.

- Төтенше жағдайға байланысты тұрғын үй мен мүлікті жоғалту.

2020 жылдың соңындағы деректер бойынша ауылдық елді мекенде 228 зейнеткер, 49 мүгедек, 7 жасқа дейінгі балалар - 54, 7 жастан 18 жасқа дейінгі балалар - 202 адам тұрады. Балалары бар отбасылардың жалпы саны - 128, оның ішінде көп балалы отбасылар - 24 (үш отбасында алты баладан), толық емес отбасылар - 36, қолайсыз отбасылар - 7, жас отбасылар (30 жасқа дейін) -35. Балалары бар барлық отбасылар осы немесе басқа жәрдемақыларды алушылар болып табылады.

Әлеуметтік қызметтерді басқарудың жергілікті органдары оның қасиеттері мен қол жетімділігін қамтамасыз етуге, бағынышты аудандарда коммуналдық қызмет көрсетудің аймақтық секторын құруға жауап береді, сонымен қатар аймақтық қызмет көрсетудің жергілікті және мемлекеттік емес секторларында әлеуметтік қызмет көрсету сапасының жергілікті стандарттарының сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді.

1. 2. Теректі ауданы Ұзынкөл ауылының маманданған шаруашылық салаларын талдау

Теректі ауданы Орал өңірінің сол жағында, облыстың солтүстік шығыс бөлігінде орналасқан. Аудан аумағы 7, 9 мың шаршы шақырым немесе облыс аумағының 5, 2%-ын құрайды. Халқының саны 38, 0 мың адамды немесе облыс халқының 5, 8%-ын құрайды. Ауданның солтүстігі Орал өңірі батыста Орал қаласы, шығысында Бөрлі ауданы, оңтүстігінде Сырым және Ақжайық аудандарымен шектеледі. Аудан орталығы - Федоров ауылы. Ауданның әкімшілік-аумақтық бөлімі 15 ауылдық округтан, 52 ауылдан тұрады.

Негізгі салаларына ауыл шаруашылығы және өңдеу өнеркәсібі жатады. Ауданның мамандандырылуын ауыл шаруашылығы анықтайды.
2020 жылы облыстың өнеркәсіп өндірісінің аудан үлесі 0, 1% құрады. Өнеркәсіп өндірісінің көлемі 2018 жылғы 1556, 9 млн. теңгеден 2020 жылы 3092, 6 млн. теңгеге көбейді. Өңдеу өндірісі негізінен мұнай өңдеумен және азық түлік өндіруден тұрады.

Аудан дамыған агроөнеркәсіптік кешенге ие. 2020 жылы ауыл шаруашылық саласының жалпы өнімі құндық тұлғалауда 17829, 6 млн. теңгені құрады, ол 2018 жылдың деңгейімен салыстырғанда 1, 2 есе жоғары.

Негізгі капиталға облыс инвестициялар көлемінің 2020 жылғы аудан бойынша 1, 7%-ы тиесілі (облыс аудандарының ішінде 4-орын) .

5-кесте. Аудандар бойынша өнеркәсіп өндірісінің көлемі, млн. теңге

2018 ж

2019 ж

2020ж

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %

: БҚО

2018 ж: 1 914 501, 1

2019 ж: 2 480 524, 6

2020ж: 2 392 109, 0

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 100, 0

: Ақжайық

2018 ж: 3 122, 0

2019 ж: 2 898, 3

2020ж: 1 671, 2

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 1

: Бөкей ордасы

2018 ж: 1 160, 2

2019 ж: 752, 2

2020ж: 394, 8

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Бөрлі

2018 ж: 1 613884, 0

2019 ж: 2 131 783, 6

2020ж: 2 015 630, 4

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 84, 3

: Жаңақала

2018 ж: 189, 1

2019 ж: 663, 3

2020ж: 567, 3

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Жәңібек

2018 ж: 553, 9

2019 ж: 475, 3

2020ж: 414, 5

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Бәйтерек

2018 ж: 141618, 8

2019 ж: 169 062, 1

2020ж: 175 429, 3

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 7, 3

: Казталов

2018 ж: 1 006, 1

2019 ж: 1 243, 4

2020ж: 472, 9

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Қаратөбе

2018 ж: 983, 6

2019 ж: 461, 3

2020ж: 373, 8

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Сырым

2018 ж: 323, 1

2019 ж: 748, 4

2020ж: 657, 9

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Тасқала

2018 ж: 960, 4

2019 ж: 637, 1

2020ж: 714, 5

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Теректі

2018 ж: 1 556, 9

2019 ж: 5 077, 1

2020ж: 3 092, 6

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 1

: Шыңғырлау

2018 ж: 835, 2

2019 ж: 410, 0

2020ж: 422, 3

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 0, 0

: Орал к.

2018 ж: 148308, 4

2019 ж: 166 312, 5

2020ж: 191 997, 5

Облыстың 2020 ж. жалпы көлемдегі үлесі, %: 8, 0

Аудан экономикасының бір саласы өндіріс болып табылады. Аудан елеулі ресурстық әлеуетке ие, бұл өңірдегі өнеркәсіптің түрлі салаларының дамуына мүмкіндік береді. Ауданда 8 өндірістік кәсіпорындар мен өндіріс орындары бар, бұл 2018 жылмен салыстырғанда 38, 5% аз (13 бірлік) . Өнеркәсіп өнімдер көлемі 2018 жылы 1556, 9 млн. теңгеден 2020 жылы 3092, 6 млн. теңгеге дейін өсті. Облыстың өнеркәсібі көлеміндегі ауданның үлесі -0, 1 (Бөрлі, Бәйтерек және Орал қ кейін 4 орында) .

6-кесте. Аймақтың өнеркәсіпт құрылымы, млн. теңге

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.