КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығының министрлігі
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық - техникалық университеті

Экономика және аудит жоғарғы мектебі

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Кәсіпорын экономикасы пәні бойынша
Тақырыбы: КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТ

Орындаған: БЭК-21 тобының студенті Сакембай.А.Е
Тексерген: аға оқытушы, магистр Нурсапина К.У.

Орал, 2021

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

І тарау. КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТТЕРІ ... ... ..4
1.1 Маркетингтің экономикалық мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Кәсіпорындағы маркетингтік қызметті зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

ІІ тарау. NIKE КОМПАНИЯСЫНЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТІН ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2.1 Nike компанияның жалпы сипаты, құрылымы және мақсаты ... ... ... ... ...
2.2 Nike компанияның жалпы сипаты, құрылымы және мақсаты ... ... ... ...

ІІІ тарау. КӘСІПОРЫНДЫ МАРКЕТИНГТІК ЖЕТІЛДІРУ ... ... ... ... ... ...
Кәсіпорынның маркетингін ұйымдастыру және жетілдіру ... ... ... ... ... ... .
Компанияның маркетингтік қызметтерін жетілдіру тенденциялары ... ... ...

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының экономикасы түбегейлі жүйелік өзгерістер кезеңнін басынан өткеріп жатыр. Кәсіпорындар мен ұйымдарда басқарудың жаңа жүйесі қалыптасып келе жатқан кезінде негізгі құрамдарының бірі - маркетинг жүйесі. Қазақстанның маркетингтің қалыптасуының қажеттілігі жалпы әлемдік басқарудың теориясы мен практикасының тенденцияларымен анықталады. Қазақстанда маркетинг жүйесінің қалыптасуы бағыттары мен мүмкіндіктерін, шарттарын анықтау мақсатында маркетингтің дамуының теориялық тұжырымдамаларын құру және оның тәжірибесін талдау маңызды мәселелердің бірі. Нарықтық эканомиканың эвалюциялық жолына түскен Қазақстандағы маркетингтің дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан туындайды.Маркетингті игеру және оның кәсіпорындағы басқару жүйесімен бірігуі нарықтық эканомиканың даму деңгейін көрсетеді. Нарықтағы қатаң бәсеке, халықтың төлем қабілеттілігінің төменділігі, кәсіпорынның айналым құралдарының жеткіліксіздігі,өндірістік шығындардың үнемі өсуі отандық өнімнің бәсеке қабілеттілігін төмендетіп,өткізуді қиындатуда.Осы және басқа да проблемаларды шешу нарықты дамытатын қозғаушы күштер мен әдіс-тәсіл құралдарды түсінуге бағытталған ұйымның қазіргі бизнес филасофиясы-маркетингті творчестволық тұрғыда пайдалануына байланысты.
Бүгінгі таңда қалыптасқан экономикалық жағдайларда кәсіпорындар алдында тұрған жаңа мәселелерді пайымды шешу маркетинг принциптері мен әдістерін қолдану арқылы жүзеге асады. Осы тұрғыда маркетинг өндіруші көзқарасындағы тиімді шығын мен пайда кезінде сұранысты табу, болжау және оны қанағаттандыруға байланысты тұтынушыға негізделген тауар өндіру және басқару жүйесі ретінде сипатталады.
Қазақстан Республикасында өндірілетін тауарлар мен қызметтердің көпшілігі бойынша тұтынушылар мұқтаждығының қанағаттандырлуы деңгейі әлі де төмен, осы кезде өндіріс құралдары мен жекелей түрлерінің дамуы әр түрі қарқынды жүруі салдарынан айтарлықтай ішкі салалық және аймақтық диспропорциялық болуына әкелді.
Тақырыптың өзектілігі - нарықтық экономикада маркетингтің рөлі, яғни кәсіпорындағы маркетингтің рөлін және маркетингтік зерттеулерді талдау, маркетингті қалай ұйымдастыру мен жетілдіру керек екендігін қалыптастыру.
Курстық жұмыстың мақсаты - кәсіпорыдағы маркетинг қызметіің мәне ашу, атқаратын қызметін талдау, кәсіпорынның нарықтағы рөлі мен ерекшелігін қарастыру және белгілі бәр кәсіпорынның маркетинг саласындағы қызметі.

І ТАРАУ. КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТТЕРІ
1.1 Маркетингтің экономикалық мәні

Нарықтық экономикасы дамыған елдерде маркетинг кәсіпорынның рыноктық және өндірістік стратегиясын анықтайтын басқарудың басты бернесі ретінде қаралады. Осы жағдайға байланысты ол нақты тұтынушылардың, нақты зерттеу мен болжау негізінде мол табыс табуға, сыртқы шығарушы кәсіпорынның ішкі және сыртқы рыноктың қазіргі жағдайын және оның болашағын білуге бағытталады. Сонымен бірге, кәсіпорынның маркетинг қызметіне бәсекелесті зерттеу, баға саясатын қамтамасыз ету, өнім өткізуді мен жарнамалауды ынталандыру, тауарларды өткізуді тиімді ұйымдастыруды жолға қою, тағы басқа да шаралар жатады.
Маркетингтің негізі болып табылатыны - бұл бірін - бірі толықтыратын тәсілдеме. Бұл дегеніміз рынокты жан - жақты және нақтылы зерделеу, сол сияқты рынокқа белсенді ықпал ету, қажеттілікті және тұтынушының артықшылығын қалыптастыру. Дайындаушы мен тұтынушыны байланыстыру және олардың бірін - бірі табуға жәрдем беру - кез келген маркетинг қызметінің басты мақсатына жатады.631-632б
Елімізде болып жатқан нарықтық қатынастардың ықпалымен үнемі қозғалыста болатын маркетинг қызметі рыноктың талаптарына мен шарттарына толық бағынышты.
Маркетинг - бұл шын мәнінде, кәсіпорынның кез келген шаруашылық қызметін басқару жүйесінің маңызды бөлігі болып табылады.
Маркетинг - бұл нарықтыты талдау, кәсіпорындар қызметіның әр қилы түрлерінің өзара іс - қимылдарын қамтитын өндірісті ұйымдастыру өнімді өткізудегі кешенді жүйе: баға құрылымы, сату (сатып алу), шикізаттарды жеткізу, өнім (тауарлар) және қызмет көрсету. Тағы басқа әдебиеттерде маркетинг - қазіргі бизнес филасофиясы,ойлау стилі және тұтынушылардың мұқтаждықтары мен тілектерін қанағаттыруға бағытталған мақсат. Сонымен маркетинг бұл - нарықты жан-жақты зерттеу негізінде тұтынушылардың мұқтаждықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыру жолымен бәсекелестік қабілеттілігін арттыру арқылы пайда табуға бағытталған тұжырымдама.
Маркетингтің негізгі қызметі - сатып алу, сату процесінде ең жоғарғы мөлшерде пайда табуды, сонымен бірге оның міндеті - кәсіпорын қызметінің тұрақтылығын барынша қалыптастыру және стратегиялық мақсатқа жетуді қамтамасыз ету.
Маркетинг қызметінің жүйесінде, сол сияқты кәсіпорынның басқа жеке міндеттері шешіледі:
Рынок, тауарлар, тұтынушылар және бәсекелестер жөнінде сенімді, дер кезінде және шынайы жарнамалармен қамтамасыз ету.
Кәсіпорынның тауар өндірудегі мүмкіншілігі.
Тұтынушыларға ықпал ететін сұраныс, рынок, бәсекелестер.
Маркетингтің экономиколық мәні мына төмендегі нәтижелікті тұжырымдайды:
Тауардың бәсеке жарамдылығын жасау.
Тауарларды жылжытуды жеделдету.
Сатып алушылардың қажеттіліктерін қанағатандыру.
Өндірістің тиімділігі және тауарлар сату.
Маркетинг қызметі жағдайында рынок екі түрге ажыратылады:
Сатушы нарығы (рыногы)
Сатып алушы нарығы (рыногы)
Сатушы рыногы - бұл шын мәнінде, тапшылық рыногы, онда сатушылар үлкен билікке ие болады. Сатып алушы рыногы - бұл шын мәнінде толықтырылған рынок, мұнда сатып алушылар үлкен билікке ие.
Рынокты зерделеу екі жайғасымда жүзеге асырылады: оның ерекшелік сипаты, сиымдылыққа қажеттілігі және мүмкіншілігі, молықтыру деңгейі, бәсекелестің жағдайы, ұқсас тауарлар шығуының ықтималдығы, т.б.
Ондай және басқадай жайғасымның артықшылығы өнімге бағдарланған маркетинг немесе тұтынушыларға бағдарланған маркетингке алып келеді.
Өнімге бағдарланған маркетинг, мынандай жағдайда қолданылады, егер де кәсіпорынның қызметі жаңа тауарларды шығаруға немесе шығарылғанды жетілдіруге бағдарланса. Мұның негізгі мақсаты - тұтынушыларды жаңа немесе жетілдірген тауарды алуға ынталандыруға болып табылады.
Егер де кәсіпорынның қызметі тікелей рыноктың өзінен шығатын мұқтаждықты қанағаттандыруға бағытталса, тұтынушыға бағдарланған маркетинг пайдалынады. Мұндағы маркетингтің негізгі мақсаты - әлуеті мұқтаждықты зерделеу, рынок тауашасын іздестіру. Маркетингтің бұл үлгісі - жалпы коммерциялық қызметтің маңызды бөлігі, себебі, тұтынушылардың сұрау салуды зерделеусіз кәсіпкер үшін мүмкін емес.
Маркетингтің негізгі принциптері - жалпыға бірдей нысалығы, яғни тұтынушылардың қалаулары мен нақтылы талаптарына сай өндірістің түпкілікті нәтижелеріне бағдарлануы.

Кесте 1. Маркетингтің негізгі қызмет түрлері
Талдамалық

Маркетингтік ортаны талдау, тұтынушылар, тауар құрылымы, жабдықтау көздері, кәсіпорынның ішкі ортасы, бәсекелестер, нарық саралымын анықтау және зерделеу, жарнама саласы.
Өндірістік

Талдаманы ұйымдастыру және жаңа тауарлар өндіру, әлуеті сатып алушылардың қажеттілін қанағаттандыру, олардың ерекшелгі, орамы, баға, пайдалану сапасы.
Өткізушілік

Тауар қозғалысы жүйесін ұйымдастыру, өткізу арналарын таңдау, жинақтау, сұранысты қалыптастыру, өндірісті ынталандыру және баға саясаты.
Басқару және бақылау

Маркетинг жоспарын әзірлеу (бағдарламалар), оларды қаржыландыру, маркетингті ақпаратпен қамтамасыз ету, кадр саясаты, кәсіпорынның ұсынған мақсатының жетістігі, тәуелділікті бағалау, т.б.

Талдамалық арнаны екі қосалқы түрге бөлуге болады: рынокты кешенді түрде зерттеу және кәсіпорынның ішкі ортаны талдау. Бұл екі қосалқы түрі бір - бірімен өзара тығыз байланысты. Нарықтық жағдайда кәсіпорын маркетингтік зерттеуді үнемдеуге тиіс емес, өйткені, мақсатқа жетуді қамтамасыз ету үшін жұмысты көз жұмып істеуге болмайды. 180,181б
Маркетингтің талдамалы түрдің нәтижесі оның өндірістік және қосалқы түрін іске асырудағы негізі болып табылады.
Шығарылған тауарлар, өндірілген өнімдер рынокқа келіп түседі. Мұндағы маркетингтің негізгі міндеті тиімді өткізу, оны тұтынушыларға жеткізу.
Өткізім тұжырымының тәсімі және маркетинг мына төмендегі бейнемен көрінеді:
Өткізу тұжырымдамасы
Тауарлар Өткізім және сатуды ынталандыру
Сату көлеміні өсуінен алынған пайда.
Маркетинг тұжырымдамасы
Қажетсіну Біріктірілген маркетинг Сатып алушылардың қажет тілігін қанағаттандыру есебінен алынған пайда
Маркетингтің негізгі принциптері мыналардан тұрады:
Тұтынушы мұқтажын, нарықтық жағдайда, кәсіпорынның нақты мүмкіндіктерін делме - дәл білу арқылы өнім өндіру.
Тұтынушы мұқтажын мейілінше толық қанағаттандыру, нақтылы проблемаларды шешу үшін оны құралдармен немесе құрал - жабдықтар кешендерімен қамтамасыз ету, балама принцип - өнім өткізетін орындарды іздестіре отырып, өнім өндіру мен қызмет көрсету.
Нақтылы бір рынок жоспарланған мөлшерде және белгілі мерзімде өнімді өткізумен қызмет көрсетуді тиімді жүзеге асыру.
Ғылыми - техникалық ойды және нарық жаңалықтарын пайдаланып, тауарларды өткізуді дайындау үшін зерттеулерді ұдайы қорыта отырып, кәсіпорынның өндірістік - коммерциялық қызметінің ұзақ мерзімді нәтижелігінің пайдалалылығын қамтамасыз ету.
Сұранысты қалыптастыру мен оған жағдай жасау бір мерзім ішінде ықпал ете отырып, тұтынушылардың үнемі өзгеріп отырытын талаптарына дағдыланудағы өндіріушінің жүріс - тұрыс стратегиясы мен тактикасының тұтастығы.
Маркетингтегі бастысы - мақсаты бағдарлану және кешенділік, яғни кәсіпкерлік, шаруашылық, өндірістік және өткізу қызметтерінің қосылуы. Маркетингтің мақсаты - өндірістің жоғары тиімділігін және өндірістік тауарларды сатуды қамтамасыз ету. 184,185б
Маркетингтің құрал - жабдықтарына:
1. Есептеу - мәлімет тіркеу жүйесі. Басқару процесін эффективті ұйымдастыру үшін массивті ақпарат алу мақсатында қолданылатын маркетингтік қызметінің көрінісі.
2. Сұранысты жоспарлау - ғылыми жүргізу формасы, перспективті зерттеудегі шешем. Жобалау пассивті және активті болуы мүмкін. Жобалау кепілдеме жасауға көмектеседі, мысылы, өнім өндіруге, нарықты зерттеуге, бағаны құру, қызмет көрсетуді күшейту, басқарау эффективтілігін артыру.
3. Нарық коньюктарасын анализдеу - белгілі бір кезеңде және нақты жерде - регионда- әлеуметтік экономикалы, сауда - ұйымдастырушылық және т.б. жағдайдағы өнімді өткізуге қалыптасқан анализ. Фирманың жетістігі жоғары өніммен қызметтердің, оларды үнемі жаңарту мен жетілдіру, жабдықтаушылармен тұтынушылармен жұмыс жасаумен анықталады.
4. Жарнама - соңғы мақсатқа жетудегі бағыталған, яғни тауар мен қызметтер өткізу мен оларға сұранысты қалыптастыруға бағытталған комплекстік іс - шаралар жиынтығы болып табылады.
Мичиган университетінің професоры Е.Макарти маркетинк-миксдамыта отырып, 1960-шы жылы төрт элэменттен тұратын 4рмоделін ұсынған. Ол ағылшынның рәрпінен басталатын өнімprodukt,бағаprice, орын plece, және жылжыту promotion деген ұғымдардан тұрады. Бұл моделдің ықшамдылығы және сиымдылығы, оны қабылдаудың қарапайымдылығы, құрылуының логикасы оны теорияда және тәжірбиеде маркетинктік өзгермелерді анықтаудың әйгілі түрі түрі ретінде қолдануға мүмкіндік береді. Бұл тұжырымдаманы алғаш рет Дженерал Электрикпайдаланған. Маркетинк-микс тұжырымдамасы негізінде көптеген шетелдік оқулықтардың мазмұны жасалған, оны нарыққа бейімделген фирмалар мен компаниялар өз қызыметінде қолданады.

1.2 Кәсіпорындағы маркетингтік зерттеу

Маркетингтік зерттеулер - шаруашылық басқарудың элементі. Олар кәсіпорында өндірісте - сатуды, жабдықтауды және сауда қызметін қосады.
Рынокқа тауарды шығару алдында, кәсіпорын мыналарда сенімді болу керек:
:: Ұсынылған өнім өз сатып алушыларын табады.
:: Сатушы ұсынған баға өнім өндіруге кеткен шығыннан аз болмайды.
:: Өнімді дайындау үшін кәсіпорын нарықта материал, шикізат және т.б. компаненттер жеткілікті мөлшерде және тиімді бағамен сатылатындығы.
Кәсіпорын потенциалын бағалау.
Кәсіпорын күшті жақтарына потенциалды ресурстардың жеткілікті мөлшерде бар болуы (материалдық, қаржылық, еңбектік, ақпараттық және т.б.) сапалы өнім және сатып алушыларда жақсы атаққа иілік ету, аз шығын, шығарылатын өнімнің рационалды ассортименті, дамыған өнім өткізу жүйесі, эффективті менеджмент, инновацияға бейімділік, қосымша қызмет көрсету және т.б.
Кәсіпорынның әлсіз жақтарына қызметтің стратегиялық бағыттың толық жетілдірмеуі, нарық туралы толық білмеу, қиын шешілетін өндірістік проблемалар, жоғары мамандырылған қызметкерлердің болмауы, жаман жарнама, өндіріс рентабильдігінің төмен болуы және т.б.
Тиімді мүмкіндіктеріне кәсіпорынды алдын - алу және қадағалау, яғни жаңа нарыққа шығу мүмкіндігі, қосымша инвесторларды тарту (соның ішінді шетел), cеріктестік қарым - қатынастарды орнату, жаңа технология мен құрал - жабдықтардың пайда болуы, темір жол, экспорттық және т.б. тарифтерге бағаны төмендету, сонымен қатар банктік кредиттер бойынша пайыздық ставкаларды, мемлекеттік тапсырыстарды алуды, салық салуды оптималдандыру, және мемлекеттік қолдауды күшейту, нарықтан бәсекелестердің кетуі.
Қауіп - қатер ықтималдықтың пайда болуына кәсіпорынның маркетингтік жүйесі байқау жасау керек. Оған нарықта жаңа бәсекелестердің пайда болуы, нарық қарқының баяу өсуінің, макроэкономикалық көмек жүйесінің нашарлауы, сатып алушылардың талғамының өзгеруі және т.б. жатады.
Кәсіпорынның күшті және әлсіз жақтардың құрамы мен оның мүмкіндіктері мен қауіп - қатердің құрамын талдағаннан кейін олардың арасында байланысты талдау керек. Ол үшін біз мақсатты матрицаны құрамыз. Матрицаның сол жағында екі бөлікті (әлсіз жақтарынң және күшті жақтарынң), бөлеміз, оның құрамына жоғарыда айтып кеткен анализдар жатады. Құрамына барлық анықталған мүмкіндіктер мен қауіп - қатер кіретін матрицаның жоғарғы бөлігінде мүмкіндіктерң және қауіп - қатерң орналасқан.
Бөліктердің қиылысқан жерінде төрт бөлік:
А бөлігі (күшті жақтар мен мүмкіндіктері);
В бөлігі (әлсіз жақтары мен мүмкіндіктері);
С бөлігі (күшті жақтары мен қауіп - қатер);
Д бөлігі (Әлсіз жақтары мен қауіп - қатер).
Қазіргі кәсіпорынның маркетингі көп мақсатты мінез - құлқтан тұрады. Стратегиялық мақсаттарды жетумен бірге көптеген ағымды және оперативті шешімдерді шешу керек. Экономикалық проблемалардан басқа әлеуметтік, ұйымдастырушылық, ғылыми - техникалық проблемелар туындайды. Жиі қайталанатындар, дәстүрлі проблемалардан басқа күтпеген жағдайда шешім қабылдау қажет.
Маркетингті қайта құру.
Маркетингті қайта құру біріншіден, ескі маркетингтік тәсілдерден жаңа тәсілдерге бір қалыпты өтуді, екіншіден, маркетингті қайта құру үшін бірнеше жағдайларды атап өтуге жөн. Соның қатарында:
:: Фирмаға жаңа маркетингтік және ұйымдастырушылық әдістерді енгізу үшін алдын - ала анализ жасау.
:: Қайта құрудың әдесі мақсатталған бағдарламаның жасалуы.
:: Осы бағдарламаны басқару үшін құрылымды құру.
:: Қайта құруды түзету үшін басқарудың әдістерін мен формаларын қалыптастыру.
:: Жаңалықты енгізудегі кәсіпорынның қаржылық, материалдық және еңбектік ресурстардың бар болуы мен қатар оның жолында негізгі ұйымдық және психологиялық барьерларды анықтау маңызды.
:: Ұйымдастырушылық жоспарда мынандай кедергілер болуы мүмкін:
:: Бөлемшелер арасында кофликт.
:: Бөлемшелер арасында коммуникацияның жақсы дамымағандығы.
:: Ұйымдастырушылық жұмыстарға жаңа талаптар мен қалыптасқан ынталандыру жүйесі арасында қайшылықтар.
:: Не болсада қалыптасқан қарым - қатынасты сақтап қалу.
Барлық барьерлардің ішінен мамандар жоғарығы басқарушылық кәсіпорындардағы маркетингтің жаңа әдістеріне көп мән береді. Жаңалықты енгізгенде басшылардың көмегі маңызды ал жаңартпашылықты енгізгенде кәсіпорын басшылары жағынан көңіл бөлінгенін талап етеді. Маркетингтегі жаңалық жауапкершілік пен өкілеттілікті қайта тағайындауды, шешім қабылдау процедураларын өзгертеді.
Нарық сегментін таңдау.
Маркетинг тұрғысынан қарағанда рыноктар бір - біріне ұқсамайтын әрбір рынокта ерекше тұтынушылардан тұрады. Ал коммерциялық әрекет табысты болуы үшін тұтынушылардың әр түрлі категориясының айрықша талабын есепке алу керек. Міне, осы рынокты сегменттеудің негізі болады.
Сонымен рынокты сегменттеу дегеніміз - рыноқтағы тұтынушыларды әртүрлі топтарға бөлу және әр топтың талабына сай жеке тауар мен оның маркетинг кешенін ұсыну болады. Рынокты сегменттеу ұғымын тұңғыш рет 50 жылдары Смит Уэнделл пайдаланды. Және бұл тәсіл жалпы маркетинг стратегиясы ретінде ұсынылады. Сегменттеудің мақсаты өндірілген және жетілген және өткізетін тауарға нақтылы сатып алушыны қамтамасыз ету болып табылады. Маркетирнг іс - тәжірбиесінде рынокты сегменттеу арқылы фирма мынандай нәтижелерге ие болады:
Тұтынушылардың әртүрлі тауарға деген қажеттілігін қанағатандыру деңгейі максималды дәрежеге жеткізу.
Фирманың тауарды өңдеуге, өндіруге, өткізуге кеткен шығындарды ұтымды және үйлесімді болуын қамтамасыз етеді.
Әлуетті тұтынушылардың іс - әрекетін айқындап, талдау негізінде қолайлы маркетинг стратегиясын жасауға көмектеседі.
Тауардың, фирманың бәсеке қабілетін жоғарлатуды қамтамасыз етеді.
Бұрын басқа фирмалар ескермеген жаңа рынок сегментіне шығу арқылы бәсекелік күресті жоюға немесе төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл бәсекеге кететін шығынды азайтады.
Нарық нышанын анықтау.
Кәсіпорының коммерциялық табысы өзінің нарығын табуымен ғана емес, сонымен бірге бос орынды (рыноктық нышаны) табуымен байланысты. Яғни кәсіпорынның бәсекелестік артықшылығын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін нақты тұтынушылары бар әрекет өрісі. Нышаның көлемі тұтынышылар сегментінің масштабымен анықталады, яғни осы сегменті құрайтын потенциалды сатып алушылардың санымен және сатып алу бейімділік факторымен. Басқаша айтқанда нақты сегменттің ішінен сатып алушылар тауар ассортиментінің ішіндегі өнімге қанша ақшыны жұмсайтынын немесе нақты сегмент сатып алушылары қанша тауарды тұтынатындығы. Рыноктык нишаның сыйымдлығы келесі формул арқылы есептеуге болады:
EP = Х * П * У , немесе ЕР = Х * Н , (2)
Мұнда:
ЕР - і-ші тұтынушылық сегменттің нарық сиымдылығы j-ші тауарлық секторына қолдану;
Х - і-ші тұтынушылық сегментте мүмкін болатын тұтынушылардың саны;
П - і-ші тұтынушылық сегментке орташа сатып алушылық қаржылық потенциалы;
У - j-ші тауарлық сектордың өнімін сатып алуға мүмкін болатын і-ші сегменттің шығындар деңгейі;
Н - j-ші тауарлық сектор бойынша і-ші сегменттің бір бірлікке нақты сатып алынатын тауарлар саны;
Егер j-ші тауарлық сектор бойынша барлық тұтынушылық сегменттердің көлемін қоссақ, j-ші тауарлық сектордың (ЕР ) нарықтық сиымдылығы болады:
ЕР = ∑ Х * П * У немесе ЕР =∑ Х * Н . (3)
Барлық тауарлы сектор брйынша нарықтық сиымдылықтарын қоссақ, онда жалры нарық сиымдылығын (ЕР) аламыз:
ЕР= ∑ ЕР. (4)
Жалпы нарық сиымдылықта (dn ) әрбір нишаның бөлігі келесі қтынаспенанықталады:
Dn = ЕР ЕР. (5)
Нышаны вертикалды және горизонтальды болуы мүмкін (немесе олардың қосылуы). Вертикалды нишаға бағытталған маркетинг бір немесе ұқсас тауар ассортиментті бойынша тұтынушылар тобын қажеттілігін қанағаттандыру. Горизонтальды нишаға бағытталған маркетинг әртүрлі тауар ассортименті бойынша бір немесе ұқсас тұтынушылар тобының қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. Ол мақсаты түрде тұтынушылар үшін қызмет және тауар ассортиментін ұлғайтытуды көздейді, олардың арасында тығыз байланыс бар болуына қарамастан.

ІІ тарау. NIKE КОМПАНИЯСЫНЫҢ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТІН ТАЛДАУ
2.1. Nike компанияның жалпы сипаты, құрылымы және мақсаты

Маркетингтік талдау үшін мен NIKE-ді таңдадым, өйткені NIKE бүгінде әлемдегі ең ірі спорттық киім өндірушілердің бірі болып табылады. Соңғы бірнеше онжылдықта Nike спорт әлемінің символдарының біріне айналды.
Мен үшін бұл компания өз өнімдерінің Ресейде кеңінен ұсынылуына қызығушылық тудырды. NIKE жоғары сапалы өнімдер мен тартымды спорттық киімдер шығарады.
Nike - АҚШ-тағы спорттық аяқ киім мен киімнің жетекші өндірушісі. Қазіргі уақытта Nike кроссовкалары мен киімдері көптеген адамдар үшін күнделікті гардеробқа айналды.
Бренд 10,7 миллиард долларға бағаланған және спорт саласындағы ең құнды бренд.
Nike әлемдегі көптеген спортшылар мен спорттық командаларға демеушілік көрсетеді.
Nike - американдық компания, спорттық киімдер мен аяқ киімдердің әлемге танымал өндірушісі. Штаб-пәтері Орегондағы Бивертон қаласында орналасқан. Nike АҚШ баскетбол аяқ киімі нарығының шамамен 95% құрайды. 2008 жылы компания бүкіл әлемде 30 000-нан астам адамды жұмыспен қамтыды.
Компания 1964 жылы 25 қаңтарда Blue Ribbon Sports деген атпен құрылды және 1978 жылы 30 мамырда ресми түрде Nike болды. Nike өз өнімдерін өзінің брендімен, сонымен қатар Nike Golf, Nike Pro, Nike +, Air Jordan, Nike Skateboarding, соның ішінде Cole Haan, Hurley International, Umbro және Converse сияқты еншілес компанияларды сатады. Киім мен жабдық шығарумен қатар, компания Niketown деп аталатын бөлшек сауда дүкендерін басқарады.
Компанияны 1964 жылы Орегон университетінің командасының орта қашықтыққа жүгірушісі студент Фил Найт және оның жаттықтырушысы Билл Боуэрмен құрды. Бастапқыда ол Blue Ribbon Sports деп аталды және Азия елдерінде кроссовкаларға тапсырыс беруге, содан кейін оларды Америка нарығында сатуға мамандандырылды. Найт пен Бауэрман 500 долларлық инвестиция үшін жапондық ASICS компаниясына 300 жұп аяқ киімге тапсырыс берді. Компанияның алғашқы өздігінен жасаған өнімі - Nike компаниясының 1971 жылы вафли тәрізді табаны бар кроссовкасы, оның идеясы Бауэрмен әйелінен, дәлірек айтсақ, вафли темірінен алынған. 1978 жылы Blue Ribbon Sports ресми түрде Nike болып өзгертілді.
Бұл атау Nike деп оқылатын ағылшын сөзінен емес, жеңістің грек құдайы Nike атынан шыққан. Бұл фактіні білмеу орыс тілді ортада Nike транскрипциясының қате таралуына алып келді, ол тіпті компанияның Ресейдегі ресми өкілінің атына қолданылды.
Nike брендінің дамуы
Nike атауын алғашқы сату менеджері Джефф Джонсон ұсынған. Аңыз бойынша, ол түсінде жеңісті қанатты грек құдайы Никаны көрді. Ағылшын тілінен аударғанда Nike компаниясының атауы - жеңісті қанатты грек құдайы Nike атынан басқа ештеңе жоқ. Ежелгі гректер оларға шайқаста жеңіске жетуге көмектескен деп сенді.
Nike логотипі (ағылшынша swoosh, ауаның дыбысы кесілген дегенді білдіреді) құдай Nike қанатын бейнелейді. Оны 1971 жылы Портленд университетінің жарнама студенті Каролайн Дэвидсон жасаған. Кейде ол біраз жұмыс істейтін Nike компаниясының негізін қалаушы Фил Найттың өтініші бойынша кроссовканың бүйір жағына орналастыруға болатын логотип сызды. Бұл жұмысы үшін ол $ 35 (!) Алды, ал 1972 жылдың көктемінде логотипі бар Nike кроссовкаларының алғашқы жұбының жарығын көрді. Бұл эмблема тез танымал болды және әлемдегі ең танымал брендтердің біріне айналды. 1983 жылы Nike компаниясының төрағасы Фил Найт Дэвидсонға ризашылық белгісі ретінде алтын гүлденген сақина мен компанияның акцияларын сыйлады (сомасы айтылған жоқ).
Енді Nike брендінің айырмашылықтарын, орналасуын, сәйкестігі мен негізгі сипаттамаларын егжей-тегжейлі қарастырайық.
1. Бренд айырмашылықтары. Nike өзінің сәнді дизайнымен, жайлылығымен, қызықты түс схемаларымен ерекшеленеді. Салыстыру үнсіз нәрсемен, яғни барлығымен қолданылады. Басқа спорттық компаниялар, бұған дәлел ретінде ешкімге ұқсамайды ұранымен, яғни жарнамада қолданылатын басқалар сияқты емес, бұл Nike өнімдерінің бірегейлігі, артықшылығы туралы айтады.
Nike өзінің құндылығымен басқа спорттық киімдерден ерекшеленеді:
сенімділік - спортшылардың мойындауы;
шабыттандыратын - сезім мен спортқа деген сүйіспеншілік арқылы;
батылдық - сенімнің жолымен жүру;
инновация.
2. Орналасу. Спорттық тауарлар саудасы сияқты бағытта орналасу өте маңызды рөл атқаратыны сөзсіз, өйткені бағасы, қолданылу мақсаты және сыртқы түріне жақын тауарлар көп. Nike өзін қымбат және сапалы тауарларды сататын премиум бренд ретінде көрсетеді. Компания - бұл киім, сағаттар, бас киімдер және басқа да спорттық керек-жарақтарды өндіретін әлемдік спорт корпорациясы.
3. Брендтің сәйкестілігі. Оған әртүрлі бренд атрибуттары кіреді. Nike брендінің негізгі элементтерін қарастырыңыз:
Логотип: ағылшынша swoosh, ауаның дыбысы кесілген дегенді білдіреді, Nike құдайының қанатын білдіреді. Бұрын айтылғандай, оны 1971 жылы Портленд университетінің дизайнер-студенті Кэролин Дэвидсон 35 долларлық ақы төлеу арқылы жасаған.
Ұраны: Тек жаса, Тек жаса. Бұл Nike брендінің рухын білдіреді - жеңіс рухы және ең бастысы, бұл өте қарапайым және есте қаларлық. Just Do It жарнамалық кампаниясы кроссовкаларды танымал етуге ғана емес, сонымен қатар компанияның өзін қайта жандандыруға да әкелді.
Кейіпкерлер: Nike жарнамасы өнімнің өзі сирек кездеседі, керісінше оны киетін адам.
Nike компаниясының маркетингтік стратегиясы компания табысының маңызды бөлігі болып қала береді. Ол басылымдарда, теледидарда, Интернетте және басқа бұқаралық ақпарат құралдарында қымбат жарнаманы қолданады.
Жарнама және демеушілік қызмет
Жарнаманың тақырыбы өнімнің өзі емес, оны киетін адамдар болуы керек деп сеніп, Найт әлемдік жарнама тарихында алғашқылардың бірі болып өз өнімдерін жарнамалау үшін спорт жұлдыздарын қолданды: Роналдиньо, Криштиану Роналду, Уэйн Руни, Златан Ибрагимович , Фернандо Торрес, Франк Рибери, Рафаэль Надаль, Андрей Аршавин, Мария Шарапова және басқалар.Бұл тактика жақсы дивидендтер әкелді. 1984 жылы компанияға 21 жастағы НБА жұлдызы Майкл Джорданмен баскетбол жарнамасы бойынша келісімшарт жасалды. Көптеген американдық жасөспірімдер Air King-ке ұқсас кроссовкаларға ие болуды армандады. Ол үшін арнайы жасалған Air Jordan аяқтарының салмағынан үш есе артық қонатын бүйірлік соққылар үшін өте қолайлы болды.
Майкл кортқа барған сайын киетін бұл ғажайып аяқ киім қара-қызыл түсті және бұл түстерге НБА-да жол берілмейді. Сондықтан қауымдастық Иорданияға әр ойын үшін 1000 доллар айыппұл салды, бірақ ол әлі күнге дейін Air Jordan киюін жалғастырды. Бұл жанжалды жағдай Nike компаниясының қолына тиді, өйткені ол бірден баскетбол жанкүйерлерінің назарын аударды. Нәтижесінде компанияның сатылымы жылына 870 миллионнан 4 миллиард долларға дейін өсті.
Осы сәттен бастап Nike өзін қайта құра бастады. Түйсіктің орнына қатаң логика, статистика және нарықты зерттеу келеді. Көп ұзамай көшеде жарнамалар пайда болады, олар фирманы әлемдік спорт корпорациясы ретінде орналастырады, басқалармен қатар киім, сағаттар, бас киімдер және басқа да спорттық керек-жарақтар шығарады.
Nike сонымен бірге танымал спортшылармен және спорттық командалармен, әсіресе, футбол саласындағы басты демеушілік келісімшарттарымен кең танымал. Nike Манчестер Юнайтед, Арсенал, Ювентус, Барселона, Интер, Бразилия, Хорватия, Голландия, Португалия, Сербия, Түркия, Бельгия, Словения ұлттық футбол командаларымен келісімшарт жасасты.
жалпы ақпарат
Тауар номенклатурасы
Бағыт
Өнім түрлері
Аяқ киім
Кроссовкалар, етіктер, сандалдар, етіктер
Киім
Спорт костюмдері, курткалар (спорттық, төменгі курткалар), спорттық шалбар, футболкалар, шорт
Аксессуарлар
Көзілдірік, сағаттар, сөмкелер, шарлар

2.2. Nike компанияның маркетингтік іс.әрекетін және маркетингтік орта факторларын талдау

Ұйымның миссиясы - оның өмір сүру философиясы мен мәнінің көрінісі.
Nike-тің миссиясы: спортқа қызығушылық танытқандардың барлығына деген құштарлықты ояту. NIKE белсенді өмір салтын насихаттауды және спорттық аксессуарлар желісін дамытуды жалғастыруда.
Ұйымның мақсаттары бірнеше түрге бөлінеді: ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді.
Ұзақ мерзімді мақсаттар: спорттық киімнің нарықтағы үлесін арттыру.
Орта мерзімді мақсаттар: жаңа технологиялар мен әзірлемелерді енгізу арқылы киімнің сапасы мен жайлылығын арттыру.
Қысқа мерзімді мақсаттар: өндіріс шығындарын азайту
Басшыға тікелей бағынатын қызметкерлер саны 5 адамнан аспайды. Мұндай жүйе жұмысшыларды жақсы бақылауға мүмкіндік береді.
Ұйымдағы еңбек бөлінісі екі бағытта жүреді:
Ұйымдағы жұмысты кезең-кезеңмен бөлу, оған ресурстарды қабылдаудан бастайды және одан өнім шығарумен аяқталады (жеткізу, жоспарлау, өндіру, сату). Жұмыстың мұндай бөлінуі көлденең иерархия деп аталады.
Жұмысты жалпы ұйымдағы және оның жеке бөліктеріндегі иерархия деңгейлері бойынша бөлу тік мамандану деп аталады.
Басқару шкаласы - бұл бір басқаруға біріктірілген қызметкерлердің немесе жұмыстардың санын анықтайтын шама.
Бұл ұйымда бір басқарушыға бағыныштылардың минималды санымен сипатталатын басқарудың тар шкаласы қолданылады. Бұл жағдайда ұйымның төменгі деңгейлерін жоғары деңгеймен байланыстыру үшін иерархиялық деңгейлер саны көбейтіледі.
Компания жабық акционерлік қоғам болып табылады. Жабық акционерлік қоғам дегеніміз - бұл тек капиталдардың ғана емес, сонымен қатар нақты қатысушылардың (жеке және заңды тұлғалардың) бірлестігі.
NIKE - бұл органикалық ұйым. Компания күрделі және динамикалық ортамен, үнемі өзгеріп отыратын сыртқы ортамен айналысатын болғандықтан, оған шешімдерді тез қабылдау үшін, өндірістің қоршаған ортаға тез бейімделуіне ықпал ететін жұмысшылардың бастамаларын көбірек көрсету үшін билікті орталықсыздандыру қажет.
Нарықты зерттеу
Тұтынушы - бұл компанияның маркетингтік қызметіндегі маңызды сілтеме. Сондықтан, компания өз клиенттерін мұқият зерделеуі керек. NIKE өнімдерінің тұтынушылары - жасына қарамастан, спортпен айналысатын адамдар. Компанияның маркетингтік зерттеулеріне сәйкес, мұндағы негізгі тұтынушылар - 18 бен 35 жас аралығындағы орташа және жоғары табыс деңгейі бар адамдар, ал ерлердің саны әйелдермен бірдей. Ресейліктер арасында ең жоғары сұраныс - салыстырмалы түрде жоғары бағалы кроссовкалар мен костюмдер, және бұл сатып алушының кірісінің деңгейіне байланысты емес: олар фирманың дүкеніне неғұрлым талғампаз құрал-жабдықтар алуға барады, бұл оның түпнұсқа екендігін бірден көрсетеді. Компанияның өнімдерін ерлер де, әйелдер де сатып алғысы келетіндіктен, өндірушілер оның номенклатурасын кеңейтуге тырысады.
Кез-келген компания көптеген түрлі бәсекелестерге тап болады. Спорттық киім нарығында бәсекелестік деңгейі өте жоғары. Көптеген компаниялар көшбасшы болу үшін бірігеді. Технологияны жетілдіру - бұл компанияның бәсекеге қабілетті болуына мүмкіндік беретін басты бағыт.
Nike-тің негізгі бәсекелестері - Adidas, Reebook, Puma және Umbro.
NIKE және ADIDAS спорттық аяқ киім нарығы сияқты кірісті және үлкен нарықтың үлесін арттыру үшін бәсекелеседі.
ADIDAS NIKE-ге қарағанда әлдеқайда ертерек құрылды. Осы батыс германдық компанияның өнімдерінің дүниежүзілік сатылымы 700 миллион долларға жетті, ал NIKE үшін осындай сатылымдар тек 110 миллион долларды құрады. NIKE 1978 жылы АҚШ-тағы ADIDAS-тың ең мықты бәсекелесі болды. Үш жолақты және гүлді 15 миллион американдық жүгірушілер және теннис, баскетбол, футбол және басқа көптеген ADIDAS спортшылары анықтайды. ADIDAS тіпті боксер аяқ киімін, спорттық киімді және басқа да керек-жарақтарды шығарды.
NIKE үшін нарықты жаулап алу үшін күресті 1964 жылы Стэнфорд университетінің студенті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.