Автомобиль жолдарын жобалау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

м а з м ұ н ы
Кіріспе
1. Жалпы бөлім
1.1. Табиғи-климаттық жағдайлары
1.2. Жобалаудың техникалық нормалары
2. Автомобиль жолдарын жобалау
2.1. Трасса планы
2.2. Бойлық қима
2.2.1Жобалауға арналған бастапқы мәліметтер
.
2.2.2Жобалық сызықты жүргізу және есептеу
.
2.3. Жер төсемін жобалау
2.3.1Жер төсенінің көлденең қималары
.
2.3.2Жер жұмыстары көлемін анықтау
.
2.4. Жол төсемін жобалау
2.4.1Жол төсемінің конструкциясын таңдау және есептеу
.

3. Жасанды су өткізгіш құрылымды жобалау
3.1. Құбыр өлшемдерін анықтау
3.2. Құбыр маңын бекіту
3.3. Құбырды беріктікке есептеу
4. Автомобиль жол құрылысының технологиясы және оны ұйымдастыру
4.1. Жол құрылысын ұйымдастыру әдісін негіздеу
4.2. Құрылыс мерзімінің күнтізбелік ұзақтығы және тасқын жылдамдығы
4.3. Құрылыс материалдарының қажетті көлемін анықтау
4.4. Материалдарды тасмалдауға қажетті автомашиналар санын анықтау
4.5. Асфальтобетон жабынды жол төсемін орнатудың технологиялық
ерекшелігі
5. Экономикалық бөлім
5.1 Құрылыс мекемесі өнімінің өзіндік құны
5.2 Құрылыстың есептік құнын анықтау
6. ТІРШІЛІК ӘРЕКЕТІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ
6.1 Техника қауіпсіздігі
6.1.1Қауіпсіздік техникасына қойылатын жалпы талап
6.1.2Электр тоғының әсерінен сақтандыру
6.2 Өрт сөндіру қауіпсіздігі.
6.2.1Өрттік және күзеттік дыбыс беру
6.2.2Автоматтандырылған өрт сөндіру.
. Көбікпен өрт сөндіретін автоматтандырылған қондырғылар
6.2.3Сумен өрт сөндіру қондырғылары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазіргі автомабиль жолдары күрделі инженерлік құрылымдар тұрады. Бұл
жолда автомабиль үлкен жылдамдықта қауіпсіз қозғалыста болуы тиіс.
Автомабиль жолдарын жоболау арқылы автомабильдің динамикалық мүмкіндігін
барынша көрсетуге болады, яғни двигательдің қалыпты жұмыс істеу жағдайда
қырға көтерілгенде, бұрылыста. Немесе сайға түскенде автомабиль
аударылып немесе сырғып кетуі тиіс.
Сонымен автомабиль жолдары ауа – райының өзгеруіне қарамай жыл
бойы автомабиль транспартарын қауіпсіз белгілі бір жылдамдықта жүргізуге
арналған инжінерлік құрылыс және жабдықтар жиынтығы.
Жол құрылыс жол және жер телімі, жобаланды құрылыстар (көрт,
құбыр), жол белгілері мен бағыттауыштар, қорғаушы парапеттер
мен бағандар, алаңдары мен қарды тоқтатуға және әсемдікке арналған
жол бағытындағы ағаштар жатады.
Жолдардың есептеулері күрделі оған көптеген табиғи
күштер әсер етеді: күн сәулесінен қызу, қату және еру; жауын –
шашын әсерінен сулану және т.б. Қыс кезінде жер
қатады, ал көктемде құрамындағы мұз суға айналады, яғни
жол беріктілігі төмендейді. Сол себептен жолдау кезде
мүмкіндігінде осы әсерлерді ескеріп жолды жобалау қажет.
Жобалаушы - инженер мыналарды жақсы білуі тиіс.
• Белгіленген аралықтағы жолдың тиімді бағытын дұрыс таңдай
білуі.
• Құрылыс аймағы туралы жобалауға қажетті мәлімдерді
анықтау ;
• Жолдың дұрыс тағайындай алуы;
• Құрылыс бағасын төмендету үшін жолға жергілікті
материалдарды пайдаланып білу;
• Техника эканомикалық сәикес тиімді жолды таңдай
білуі.
Қазіргі уақытта автомабиль транспортының жолың
жаруашылығындағы алатын орны зор. Ол арқылы барлық тасмалданатын
жүктің 34 бөлігі атқарылыды. Оның бір ерекшелігі ол жүкті
бірден дайындалатын жерінен алып қажетті жүкті басқа
жеткізуге алады. Бұл
жұқа аралықта (200-400км) өте тиімді.

7 т км жүкті автомабиль транспортымен тасмалдау басқа
транспортқа қарағанда қымбаттау. Тасымалдау
өсуіне жолдың сапасы үлкен әсер етеді : Нашар, бұзылған
жолмен жүргенде :
• Автомабиль жылдамдыцқ төмендейді, яғни аз жұмыс атқарады.

• Жанар – жағар май көп мөлшерде шығындалады.
• Автомабиль істен тез шығады.
• Ауылшаруашылығында егін өнімділігі төмендейді.
Сонымен статетикалық зерттеулерге қарасақ жоспар жолдың
әсерінен 1 % дәнді дақыл, 3-5 % кортоорель, 10% қажет қызылшасының
өнімділігі төмендейді. Сүт өнімінің 10% бұзылады. Сонымен қатар
нашар жолды айналып үшін 2 % дейін шабындықтар
мен егіндік жерлер сипатталады. Көктемде және күзде батпақты
жол мен жүре алмай автомабильдер көп уақыт тұрып қалады. Бұдан
басқа да зияндар көп. Мысалы: дер кезінде дәрігерлік көмек
қызметкерлерді, газет - журналдарды уақытылы
кино – театрлар жұмыс істемейді. Осы себептерден бір
қатар жастар тұрақтамайды.
Сонымен жақсы жолдар халық шаруашылығына өте қажет. Жаңа
жолға
Халық шаруашылығының және мәдени маңызына байланысты
жолдар мемлекетаралық, республикалық, облыстық және жергілікті
болып бөлінеді. Бұл жолдардың бәрі жалпылама пайдалану
жолдарының қатарына жатады. Ал әкімшілік бағытына байланысты
жолдар қалалық, селолық , курорттық өндірістік, корьерлік,
және ауылшаруашылығының болады. Оларды ведомествалық
жолдар дейді.
Қазіргі жолдардың көп бөлігі оларға
техникалық талаптарды қанағаттандыра алмайды. Сол
себептен оларды толық жөндеуден өткізу қажет.
Қазақстан республикасы министерлер №260 шешіміне сәйкес
республика тереториясындағы автомабиль жолдары халық шаруашылық
және әкімшілік мазмұнына байланысты республиканың және
жергілікті болып екіге бөлінді. Олардың жолын ұзындығы 87572 км,
оның 17420 км республикалық , ал қалған 70152 км жергілікті ол жолдар
жабын түрде байланысты:
• Капитальды жабынды – 12240км
• Жеңілденген жабынды – 44189 км
• Өтпелі жабынды - 26097 км
• Табиғи жабынды - 5046 км
Жолдар саны олардың тығыздығымен көрсетіледі. Жол тығыздығы
үлкен болған сайын ол елдің эканомикалық жағдайды жоғары. Мысалы:
жол тығыздығы 2 кмм2 , Германияда - 2кмм2 ,
Францияда - 1,5км м2 , Польша – 1,18кмм2 , Ұлыбританияда - 0,92
кмм2 , АҚШ - 0,7кмм2 , Қазақстан - 0,08кмм2 , Яғни Қазақстанда
жолдар соны басқа мемлекеттермен салыстырғанда анағұрлым аз.
Республикадағы жол торабы негізінен аудан, облыс орталықтарын
шаруашылық орталықтарымен байланыстырудан тұрады. Транспорттық
байланыстық және органикалық ресустық аздығына байланысты
жолдар стадийлі әдісімен жүргізіледі, яғни алғанында жол
телімін жергілікті материалдармен жасап, кейінірек 5-7 жылдан
кейін жаңарту қарастырылды.
Жол жөндеу жұмыстарын тағайындаудың әдістері және олардың түрлері.
Транспорттың қатынастың күрт өсіуі және жолды уақытылы
жақсарту салдарынан жолдар бұзылып кетті.
Жалпы олды жөндеудің екі түрі бар
а ағымды жөндеу
б капитальды жөндеу
Жол төсемдерінің көбі осьтік күш 6т жобаланған еді. Соңғы
кездері ауыр жүк машиналарының көбеуіде жолдың бұзылуына әкеп
соқты.
Жолдардың бұзылуы немесе нашар жолдар мынадай шығындарды
туғызады:
• Автомабильдердің тез бұзылуы, істелінетін жұмыстың аздығы,
жанар – жағар майдың көп жұмсалуы.
• Тасмалданатын өнімдердің бұзылуы, санының азайуы,
• Газет – журналдардың, дәрігерлік көмектің уақтылы жеткізілу
, жастардың ауылда тұрақтануына әкеп соғады.
Қазіргі автомабиль жолдарының 70% - ға бұзылған немесе
бұзылуға жақын Тек 30% берік жол тұрады.
Институтының зерттеу нәтижесінде қарасақ
Республиканың мәні бар жолдардың 29% күш салмақты
көтере алады. Ал қалған 71% автомабиль жолдары республиканың
автотранспортын 50% өткізуге шамасы жоқ .
Сонымен жолдардың автомабильдердің
орташа жылдамдығы 50кмсағ құрайды. Бұл тасмалданатын
жүктердің өзіндік құнын 20-25 % көбейтеді. Ғылыми - зерттеу
институтының мәліметтеріне сәйкес біздін жолдарда шетел
жолдарымен салыстырғанда жанар –жағар май 1,05 есе көп
жұмсалады. Ал автомабильдерді пайдалану бағасы 2,5-3,4 есе өте,
автомабильдердің қызмет көрсету мерзімі 30 % төмендейді ал
оның өнімділігі екі еседей азайады.
Жаман жолдың әсерінен жол транспорттың оқиғаларда көбейді.
Мысалы: 2017 жылы Қазақстанда 12,3 мың жол транспорттың оқиғалар
тіркелген, онда адам 2600 адам қайтыс болып, 14000 адам түрлі
дәрігерлердегі жарақат алған. Осы жолтранспорттың оқиғалардың 45%
жолдың жарамсыздығынан болған. Сонымен қатар қаншама
есептелінбеген немесе есептеуге иілмеиті шығындар осы жолдың
шаруашылығын болған.
Қысқаша айтқанда автомабиль жолдары адам бойындағы қан
тамырлар сияқты, елдің эканомикасын көтеруге үлкен үлес
қосты. Оның әсер етпейтін саласы жоқ. Сол себептен жақсы
жолдар салу қажет. Оның өзіндік құны өте жоғары, бірақ ол
бұл шығынды тез-ақ ақтайды.

1. Жалпы бөлім
1.1. Трасса жобаланатын ауданның экономикалық сипаттамасы.

Қарастырылып отырған жол бөлігі Түркістан облысының территориясында
жатыр.
Түркістан облысы Республиканың оңтүстігінде, Сырдария және Шу алаптарын
ала орналасқан.
Түркістан облысының экономикасында түрлі салалар дамыған. Облыста
қуатты өнеркәсіп, көп салалы ауылшаруашылық өркендеген. Облыстың қазіргі
ауылшаруашылығының басты салалары – суармалы егіншілік және мал
шаруашылығы. Егетін басты дақылдары: жаздық және күздік бидай, арпа, сұлы,
қант қызылшасы, жем-шөп дақылдары. Бау, жүзім, бақша шаруашылығы дамыған
облыс.
Облыс Қазақстандағы мақта өсіруші өңір. Экономикасында тау-кен
өндірісі, өңдеу өнеркәсіп салалары мен суармалы егіншілік, қарқынды мал
шаруашылығы қатар дамыған облыс.
Өнеркәсібінің жетекші салалары – түсті металлургия және тау-кен
өндірісі, машина жасау, химия, құрылыс материалдар өндірісі, мата тоқу және
тамақ өнеркәсіптері. Энергетикасы табиғи газға, Оңтүстік Қазақстан және
Кузнецк бассейіндерінен тасымалданатын көмірге және жергілікті Ленгер
көміріне негізделген. Ірі кәсіпорындары Шымкент, Кентау жылу электр
орталықтары, Шардара СЭС. Қазақстандағы түсті металлургияның басты
кәсіпорындарының бірі – Шымкент қорғасын зауыты. Өнеркәсібінің жалпы өнім
мөлшерінде құрылыс индустриясының үлесі басым; цемент зауыттары,
асбесцемент конструкциялар комбинаты, бейруда және жол құрылыстық
материалдар комбинаты, қалып құятын материалдар карьері және әк тас карьері
шоғырланған.
Ауылшаруашылығында суармалы егіншілік және қаракөл, биязы жүнді қой
шаруашылығы басым дамыған. Арнайы мақта егуге мамандандырылған
шаруашылықтар бар.
Облыс экономикасында теміржол тасмалының үлесі басым. Темір жолының
жалпы ұзандаға 670 км-ден асады. Автомобиль жолы 6,0 мың км-ден асады,
бұның 4 мыңнан астамы асфальтталған, маңызды тас жолдары Алматы-Шымкент-
Ташкент, Шымкент-Түркістан-Қызылорда. Әуе жолымен Шымкент-Алматы, Астана,
Бішкек т.б., қалалармаен байланысады. Облыс жерінен Бұхара-Шымкент-Алматы
газ құбыры өтеді.
Ал рельефі аздап ойлы-қырлы болып келеді. Мұндағы сайларда сулар
уақытша пайда болады.
Трасса жүретін жерде әр-түрлі шөп өсетін шабындықты, негізінен жусан
өседі. Егер жағдай жасаса бұталар да өседі. Өзен бойларында, сайларда түрлі
шабындық шөптер кездеседі.
Жол бойындағы топырақтар негізінен шаңдықұмайт, сонымен қатар саздақ
және шағал топырақтары кездеседі. Олардағы тұз нормадан кем, сол себептен
жол төсемін тұрғызуға бұл топырақтар жарайды. Топырақ шаңды-құмайт, аздап
тұзды. Бірақ жол төсемін тұрғызуға жарамды. Табиғи ылғалдылығы оптимальды
мәнге жақын.
Рельефі. Топографиялық карта негізінде трасса орналасқан жер аздаған
дөңесті болып келген. Көптеген еңісті участоктар трассаның оңтүстік
бөлігінде орналасқан. Бұл участоктардың рельефі жұмсақ болып келеді. Осы
себепті еңістің суды табиғи жағдайда төмен ағып кетуін қамтамасыз етеді.
Физика-географиялық жағдайға сәйкес трассаның орналасқан жері.
Өсімдігі бұл аймаққа тән өсімдіктерге бай. Мұнда ағаштар, бұталар,
негізінен сексеуіл өседі. Шөптері көпжылдық және біржылдық болып келеді.
Мұнда тырсық, тыпшақ, жусаң және басқа да шөптер көптеп кездеседі.
Топырағы. Жоғарыда айтылғандай топырағының беткі қабаты желдің
әсерінен пайда болған құмдар. Онда майда, төбелі-тізбекті құмдар кездеседі.
Олардың құрамы кварцтан және шаңдақтан тұрады.
Трасса жүретін аймақта мынадай топырақ типтерін кездесіруге болады:
І тип. Шаңды құм 0,05 мм кіші бөлшектер құрамы 20 % көп.
ІІ тип. Ауыр, шаңды құмдық.
ІІІ тип. Жеңіл саздақ, шаңды, аздап ылғалды, қатты консистенциялы.
Олардың астында гравийлі құм, саздық және саз топырақтар орналасқан.
Гидрогоелогиялық шарты. Құмды шөл далада жер асты суының екі түрі
кездеседі: қабат аралық, жер асты суы.
Бұл су жер асты қабаттарының арасында жүреді.

1. Жобалаудың техникалық нормалары.

Жолдар техникалық көрсеткіштеріне байланысты бес категорияға бөлінеді.
І категория- 7000 авттәу
ІІ категория- 3000-7000 авттәу
ІІІ категория- 1000-3000 авттәу
ІV категория- 100-1000 авттәу
V категория- 100 авттәу

Берілген тапсырмаға сәйкес жобаланып отырған жол ІV категорияға жатады.
СНиП (17) бойынша алынған жобалаудың негізгі нормалары 1,5-кестеде
келтірілген.

1,5-кесте. Техникалық нормативтер.

№ Көрсеткіштер Өлшем Мәні
бірлігі
1 Есептік қозғалыс жиілігі кмсағ 60
2 Қозғалыс жолағының саны дана 2
3 Қозғалыс ені м 3
4 Жүріс бөлігінің ені м 6
5 Жол жиегінің ені м 2,0
6 Бекітілген жиек ені м 0,5
7 Жер төсемінің ені м 10
8 Ең үлкен байлық еңкіштік %0 60
9 Еі кіші көру қашықтығы м
а) жол бетінде 200
б) қарсы авомобильге 350
10 Пландағы қисықтың ең кіші радиусы м 400
Вертикаль қисықтың ең кіші радиусы
11 -дәңесте м 10000
-ойыста 5000

Жобалау барысында осы кестедегі мәндер сақталып отырылды.

2. АВТОМОБИЛЬ ЖОЛДАРЫН ЖОБАЛАУ
2.1. Трасса планы.

Трасса планда қисық және түзу учаскелерден тұрады. Түзу учаскелер
ұзындықпен және бағытпен сипатталады. Бағыт азимут, және румбпен бейнеледі.
Ал қисық учаскесі қисық радиусымен, тангенс, биссектрисса, қисық
ұзындығы және домермен сипатталады. Мұндағы негізгі қисық элементі қисық
радиусы. Қисық радиусына байланысты мұндағы байланыс қауіпсіздігі
анықталады. Қисық радиусы неғұрлым үлкен болса, соғұрлым қозғалыс қауіпсіз
болмақ . Егер жер мүмкіншілігі болмаса, кіші радиусты қисықтар
қарастырылады. Бірақ оның мәні СНиП мәнінен кем болмауы тиіс. Қисық радиусы
R1000м болса, онда өтпелі қисықтар қарастырылады.
Біздің жобалап отырған трасса екі бұрылыстан тұрады. Трассаның жалпы
ұзындығы 7,0 км.
Бірінші бұрылыс №1 ПК 29+59 орнасқан. Бұрылу бұрышы - 6°27, қисық
радиусы- 2500м Екінші бұрылыс №2 ПК 42+24 орнасқан. Бұрылу бұрышы -
11°14′, қисық радиусы- 2500м
Кіші радиусты қисықтарда қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін
жылдамдықты азайтатын жол белгілері қарастырылады.
Енді қисық элементтерін анықтайық .
Қисық элементтерін кесте немесе мына төмендегі формулалар бойынша
анықтауға болады:
Тангенс T = R ∙ tg α 2
(2.1)
Қисық ұзындығы K = πR α 180
(2.2)
Биссептриса Б = R (1 сos α2 -1)
(2.3)
Домер D = 2 T – K
(2.4)
Сонымен қисық элементтерін бірінші бұрылыста (ВУП №1) анықтайық. Ол ПК
29+59 орналасқан. Бұрылу бұрышы 6°27, қабылданған радиус 2500м. Сонда
жоғарыдағы келтірілген формулаларға сәйкес:
T = 2500∙tg6°272=141,10м
K= 3.14∙2500∙6°27180= 282,00м
Б = 2500 (1cos6,272-1)= 3,9м
D = 2∙141,10-282,00 =0,2м

Сонда қисықтың басы:
Н3=ВУП №1 – Т = 2959-141,10 = 2818м, ол мына пикетке сәйкес келеді ПК
28+18
Қисық соңы:
К3 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.