Жүгірудің мақсаты

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті
Жаратылыстану факультеті
Химия және химиялық технологиялар кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы:
Кросстық жүгіріс және эстафеталық жүгіріс техникасы
(5-апта)

Орындаған: ХҚБ-212 тобының студенті Байдолла Л.А
Тексерген: оқытушы Муса А.Т

Ақтөбе, 2020ж
Жоспар:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
Жүгіру және оның әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
Жүгірудің мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
Кросстық жүгіру ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
Фосбери - флоп әдісімен жүгіру ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10

Кіріспе
Техникалық жеке даралығы. Әр спортшының дене дайындығы әр - түрлі болғанда жүгіру қозғалысы бірдей болмайды. Жеке өздігінен басқада қозғалысқа әсер ететін нәрселер жүргірушінің бойы, салмағы, сүйек дене құрылысы, бұлшық еттердің көлемі, ұзындығы, сымбаттылығы. Жүгірушілердің қозғалысы бірдей болып көрінгенмен, белгілі бір механика принциптеріне де байланысты, басқа бір жүгірушінің техникасын дәл қайталаса ол үлкен қателікке әкеледі.
Тұрақты жылдамдылықпен жүгірген кезде дененің еңкею бұрышы Д.О.М-ға таяулау тік болып келеді. Ішкі бұлшық еттер қосындысы желдің қарама - қарсы күшіне тең күшпен әсер етеді және ішкі күштің ауырлығымен қоса желдің қарсы күшінен жүгіру нәтежесі кемиді. Тұрақты жылдымдылықпен жүгіргенде дененің еңкею бұрышы тік бағытқа ұмтылады, бірақ қозғалу кезінде денені сәл еңкейту желдің қарсы күшін бәсеңдетеді. Жылдам жүгіруді үдеткенде еңкею бұрышы көбірек болуы абзал. Сонымен сөреден щыққан желаяқтың еңкею бұрышы ең көп мөлшерде байқалады, әр адым сайын еңкею азая береді. Бастапқы бірнеше адым жүгіргендегі ең ұзын адымнан қысқарақ болады, себебі денені алға еңкейткенде адым қысқаратыны белгілі.
Бірақ спортшы адымнан соңғы адымға дейін адымды ұзартып жүгіру керек, көптеген жеңіл атлетиканы жаңа бастағандар қысқа қашықтықта жүгіретін әйгілі спортшылардың сөреден қозғалуына әсіресе 20м еңкейіп жүгіруін қайталауға тырысады. Бұл мүлдем қате түсінік, себебі әйгілі желаяқтардың денені еңкейтуі ол сөреден алынған жоғарғы жылдамдықтың нәтежесі. Дәлелдеу үшін сөрелік қалыпта тұрып жоғарғы жылдамдықпен жүгіріп байқауға болады. Егерде сіз белгілі жылдамдықпен жүгірсеңіз бірнеше адымнан кейін жоғары көтеріліп кетесіз. Бастапқы екпін алу жылдамдылығы жоғары болса, соғұрлым дене еңкею қалпында болады, бірақ ол сізге байланысты емес.
Жүгіру жылдамдығы жоғары болса өкше құйрық еттеріне көп мөлшерде тиетін тәріздес. Демалу фазасындағы аяқтың алға қозғалыс әрекеті маятник тәріздес, бірақ аяқты қозғалтатын күш ол бұлшық еттер. Демалу фазасында аяқтың алға қозғалу кезінде тізе биіктігінің көтерілуі жүгіру жылдамдылығына байланыс-ты. Демалу фазасындағы аяқтың тербетіліп алға тасталу шегі арқы аяқтың итерілуінің аяқталуына байланысты. Осы қозғалу шегіне жеткенде, аяқ алға тасталғаннан кейін жоғарғы жағы қозғалту бағытын өзгертеді, табан бастапқыда алға содан кейін төмен артқа қозғалады. Адымның ұзындығын қамтамасыз ету үшін жетектеуші аяқ алға көп мөлшерде тасталмайды. Аяқтың адымының ұзаруы артта қалған итерілетін аяқтын күш әсерінен итерілу фазасында пайда болады. Жетекші аяқпен жерді тартуын дене проекциясын қою арқылы жүгіруші өзін алға тарта алмайды. Жетекші аяқ жерге қозғалып сермей тасталғанда демалу фазасы аяқталады. Жермен жүгірушінің дене проекциясының орнына қойылып тік байланыста болады. Дем алу фазасы итерілу фазасына қарағанда ұзағырақ Спринтерлердің жермен байланысы 40% уақыт жағына сәл көбірек, екі табан жерден итерілгенде аяқ бір кезде дем алады. Орта және ұзын қашықтықтың әр адымында қозғалыс уақыттың жартысына тең. Тік фазасының басталуы жетекші аяқтың табаны жерге тиіп, дененің ортақ нүктесінің астына қойылады. Табанының сырт жақ қырына қойылғанда тізенің бүгілу моменті басталады. Осыдан кейін өкше жедел жерге тиеді, жерге түсуді тоқтатам деп күш жұмсаудың мүлде қажеті жоқ. Ортақ күш табанның алдына жылжығанда тірек фазасы аяқталады. Ол момент те жермен байланыста болады. Тірек фазасының аяқталуы деген итерілу (серпілу) фазасының басталуы деп қарау керек. Итерілу фаза кезінде дене алға жылжиды, аяқтың жазылуы арқылы жермен байланыста болып және даму күші ортақ күштің артында орналасады. Дене алға қозғалған кезде өкше көтеріледі, тізе жазылып, соңынан тізе, табан буындары және табанның ұшы дене соңынан жедел түзетіледі, осымен итеру фазасы аяқталады.

Жүгіру - ең қарапайым спорттың түрі, одан жарыс ерте заманнан өтіп келеді. Жүгіру ертеден олимпиадаларда, қазір де танымал белсенді барлық мемлекетте дамыған спорт түрі.
Жүгіру әдісінде елеулі қателік денені алға шамадан көп еңкейту. Осы қалып санды алға жоғары көтеруде ауыртпалық тудырады және аяқты жерге қойғанда тежеу күшін тудырады. Денені шамадан көп еңкейту пайда болуы, итерілген аяқтың саны артқа тастауынан туындап бізге белгілі итерілгеннен кейін сан артқа қозғалыс жасамай төмен алға қозғалыс жасау керек. Осы елеулі қателікті тудырмау үшін, тізені жоғары көтеріп жүгіру, бірте - бірте адымды ұлғайтып жедел жүгіруге көшу. Кейбір жағдайларда бұл қатені жөңдеу үшін қолды алды - артқа, жоғары жедел қозғалтып, сәл басты артқа тастауға көмектеседі.
Екі аяқты параллель сызыққа қойып жүгіруді түзу сызықпен бірнеше рет жүгіру арқылы түзеуге болады. Жүгіру әдісін меңгергенде - әсіресе қысқа қашықтыққа жүгіргенде осы қатені жөңдеген абзал. Әдіс жағынан дұрыс жүгіру Д.О.М жанына қарай шайқалтады, итерілу бағытының нәтижелігін нашарлатады. Үйрету кезінде қолдың қозғалуында ереулі жетіспеушілік байқалады. Олардың көпшілігі дұрыс дағдының қалыптаспауынан туындаған. Жүгіру кезінде қолдың қозғалысында мынандай қателіктер байқалады, қолды денеден алшақ ұстап қозғалту, иықты көтеріп жүгіру, әлсіз шынтақты жанына қарай қозғалту. Осы елеулі қателіктерді жөңдеу үшін орындау. Осы жаттығулардан басқа, жүгіру кезінде тұрақты қозғалысы туралы еске салып отырған, әдісті меңгеруде өз нәтежесін берді, (мысалы 100м жүгіргенде Бейжин олимпиадасының чемпионы Усайн Болт қолын жедел қозғалтқаннан, мәреге жеткенде қолын зорға көтерген), бұнда қолдың қозғалуының маңыздылығы айтылған.

Жүгіруге үйрету үшін бастапқы кезде орта қашықтыққа жүгіру ұсынылып бірте - бірте қысқа қашықтыққа жүгіруге көшеді; Келесі кезеңде эстафеталық жүгіру оқытып үйретіледі. Кедергіден жүгірумен айналусышылардың жүгіру жылдамдығына, ептілігіне, қозғалу дағдының әртүрлігі, жүгіру ырғағының тұрақтылығына жоғары талап қояды. Сол себепті кедергіден жүгіру жай жүгіруді меңгергеннен кейін ұсынылады. 3000м тосқауылдан жүгіруге тек орта ұзын қашықтыққа елеулі нәтиже көрсеткішіне жеткенде дайындауды бастауға болады. Секіру әдісін меңгеру үшін биіктікке секіруден бастаған дұрыс. Ұзындыққа секіру үштік секіруден бұрынырақ бастау физиологиялық талаптарды шешу факторы. Сырықпен секіруді, үштік секіруден ертерек бастаған абзал. Сырықпен секіруді меңгеру күрделі, сол себептен әдісін меңгеру көп уақыт талап етеді.
Итеру әдісін оқып үйрену ядро итеруден басталады. Содан кейін диск лақтырумен танысады. Найза лақтыруды кейінірек бастайды, себебі жүгіру әдісін меңгеру керек, найза лақтырудан жақсы нәтижеге жету үшін екпінмен жүгіріп лақтырылады.
Балғашаны (молотты) лақтыруды оқыту ең соңынан жоспарланады, себебі снарядтың салмағы көлемді және лақтырушы снарядты тез айналдырады.
Молотты айландырып лақтырғанда молот үлкен күш туындатады және айналысатындардың дене қалпы, дене қасиеттері дайын болғаны абзал, себебі әдісті меңгергенде жақсы нәтиже береді. Лақтыру әдісінің негізін белгілегенде, жүгіруді секіруден ажырата білу керек. Шынайы ұзындыққа үштік сырықпен секіруді және найза лақтыру әдісін, қысқа қашықтыққа жүгіруді меңгермей үйретудің қажеті шамалы. Диск молот лақтыру және ядро итеруді жүгіру әдісін үйретпей меңгеруге болады.
Биіктікке секіру әдісін меңгергенде қысқа қашықтыққа жүгіруді алдын ала меңгеру маңызды емес, себебі , екпінмен жүгіріп биіктікке секірудің өз әдістік-техникалық басқару процесі бар.
Ұзын және орта қашықтыққа жүгіру әдісінің дағдысын қалыптастыру үшін берілетін жаттығулар және теориялық негіздер: 800-2000 метр аралықта жүгіру, 3000-10000 аралықта жүгіру әдісін шыңдау.
Ара қашықтықтарда жүгіру мынадай әдістерді сақтау басты болып келеді: үнемді және бірқалыпты жүгіру жалпы шыдамдылықты талап етеді. Сонымен қатар, ара қашықтықта белгілі бір жылдамдықпен жүгіру (арнайы шыдамдылық)
Орта қашықтыққа жүгірген кезде адым ұзындығы 1м 80см - ден 2м 20см дейін, ұзын қашықтыққа жүгірушінің адымы орта қашықтыққа қарағанда 20-25 см кем.
Дистанциямен жүгіруді төрт фазаға бөлуге болады: сөре және сөрелік қозғалыс ара қашықтық бойымен жүгіру және мәре.
Жүгірудің мақсаты - қозғалысты бақылауға ала отырып, жоғарғы жылдамдыққа жеткізу.
Мықты спортшыларда жүгіру адымдардың саны 38 - 39 м ұзындықта 18 - 24 - ге жетеді, әйелдерде 32 - 42 м ұзындықта 16 - 22 - ге жетеді.
Спортшылардың арнайы жүгіру дайындығының дәрежесін, көбінесе, жүгіру кезіндегі неғұрлым көп жүгіру адымдарын анықтайды. Арнайы жүгіру дайындығының денгейіне ұзындық мен жүгіру жылдамдығының байланыстылығы.

Сөреден жүгіру,с. Екпін алу ұзындығы, екпін алу жылдамдығы жүгіру адымы мс.
40 м. 100 м. Ерлер әйелдер
5,7+-0,1 13,0+-0,3 12+-2 14+-2 7,5+-0,3
5,5+-0,1 12,5+-0,3 14+-2 16+-2 8,1+-0,3
5,3+-0,1 12,0+-0,3 16+-2 18+-2 8,6+-0,3
5,1+-0,1 11,5+-0,3 18+-2 20+-2 9,2+-0,3

Жүгіру дәлдігі стандартты ұзындықпен жүгірудің барлық бөліктерінде жүгіру адымдарының қарқынын 3,1% азайтуға байланысты (С. Монастырев, 1987).
Жүгірудің алғашқы жағдайы маңызды роль атқарады, ол секірушінің жағдайымен іс - қимылының тұрақтылығымен сипатталады. Жүгірудің алғашқы варианты бірнеше түрлі (орыннан жүгіріп келіп, т.б.). Орыннан - бір аяғы алда және жеңіл жүгіру арқылы қозғалыс жасау неғұрлым көп қолданылады. Жүгірудің орта тұсында бірте - бірте тіктеліп, (75-80◦) қолмен аяқтың амплитудасы арта түседі. Жүгірудің соңында дене тік қалыпқа көшіріледі. Сонғы адымға дейін жүгірудің дұрыс техникасын сақтау, итерілу кезінде серпілу сезімін және қозғалғанда өзіне - өзі бақылау жасай білу аса маңызды. Тәжірибелі секірушілер жүгірудің сонғы 3 адымында қозғалыс қарқынын арттыра түсумен сипатталады.
Бүгінгі таңда жүгірудің төрт варианты қолданылады: жүгірудің бүкіл өне бойында бірте - бірте арттыру: тез, жедел, бастау, орта тұста сенімді жүгіру және жүгірудің соңында жылдамдықты арттыра түсу: тез, белсенді басталу, содан кейін орта тұста жылдамдықты үдемелеп арттыру, қозғалу амплитудасын арттыру және жүгірудің соңында жылдам жүгіріп өту.
Жүгірудің барлық варианты ерлерде 10, - 11мс., әйелдерде 9,0 -10,0 мс. Жылдамдықты арттыруға болады. Неғұрлым тиімді дегенмен итеруге қиын тиетін - төртінші вариант.
Жүгірудің соңғы адымдарында итерілуге дайындық жүреді ол итерілудің алдындағы соңғы адымда жайлап отырумен сиппатталады. Бұл дене массасының жалпы орталығын төмендетуге және сол арқылы сапалы итерілуді орындауға алғы шарттар жасайды. Отыру қозғалыс динамикасына кері әсер етпеуі үшін, секірушілер соңғы адымда күш түсетін өкшемен итеріліп, жанбасты алға қарай жіберулері керек. Сөйтіп, дененің итерілудің алдында шамалы иілуі (2 - 4◦) иықты артқа жіберу мен емес, иықты басып озып, жамбасты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.