Химиялық байланыстың табиғаты

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Тақырып: Химиялық байланыстың табиғаты. Комплексті қосылыстар. Комплексті қосылыстардың - биологиялық рөлі.

Орындаған: Суйнбаев Жахангир
Курс:1 курс
Мамандығы: Стом
Тобы: 102-б
Қабылдаған: Тулегенова Г.У

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1.ХИМИЯЛЫҚ БАЙЛЫНЫСТЫҢ ТАБИҒАТЫ ... ... ... ... ... ... 8

2.КОМПЛЕСТІ ҚОСЫЛЫСТАР ... ... ... ... ... ... . ..10

3.КОМПЛЕКСТІ ҚОСЫЛЫСТАРДЫҢ - БИОЛОГИЯЛЫҚ
РӨЛІ ... ... ...11

ІІІ.ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...12

ІV.ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ...12

КІРІСПЕ
Күрделі қосылыстар (лат. complexus-комбинация, гирт) немесе басқаша айтқанда, координациялық қосылыстар дегеніміз-комплекстеуші (орталық атом немесе металл орталық; қазіргі ғылыми әдебиеттерде "металл орталық" термині басым), бейтарап молекулалар немесе лимандар деп аталатын басқа иондар деп аталатын белгілі бір ионға (немесе атомға) қосылу нәтижесінде пайда болатын бөлшектер (бейтарап молекулалар немесе иондар). Күрделі қосылыстар ерітіндіде аз ыдырайды (Қос тұздардан айырмашылығы). Күрделі қосылыстарда күрделі төмен диссоциацияланатын анион ([Fe (CN)6]3−), Күрделі катион ([Ag (NH3)2]+) болуы мүмкін немесе иондарға мүлдем ыдырамауы мүмкін(электролит емес қосылыстар, мысалы, металл карбониттері). Күрделі қосылыстар әртүрлі және көптеген.
Химиялық анализде, технологияда элементтердің қоспаларын, мысалы, лантанидтерді бөлу үшін бірқатар металдарды (алтын, күміс, платина тобындағы металдар және т.б.) алу кезінде қолданылады.
Өтпелі металл кешендерінің үлкен көлемі-каталитикалық процестер.
Күрделі қосылыстар организмдердің тіршілігінде үлкен рөл атқарады; мысалы, гемоглобин, хлорофилл-күрделі қосылыстар.
Кешенді (үйлестіру) қосылыстар тірі және жансыз табиғатта өте кең таралған, өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, ғылымда, медицинада қолданылады. Сонымен, хлорофилл - бұл магнийдің порфириттермен күрделі қосындысы, гемоглобиннің құрамында порфирит циклдері бар темір(II) кешені бар. Көптеген минералдар, әдетте, металдардың координациялық қосылыстары болып табылады. Дәрі-дәрмектердің едәуір бөлігі құрамында фармакологиялық белсенді заттар ретінде металл кешендері бар, мысалы, инсулин (мырыш кешені), В12 дәрумені (кобальт кешені), платинол (платина кешені) және т.б. сөздің кең мағынасында барлық металл қосылыстарын күрделі қосылыстар деп санауға болады. Кешенді қосылыстардың үйлестіру теориясының негізін қалаушы-швейцариялық химик Альфред Вернер (1866 - 1919); осы саладағы жұмысы үшін оған 1913 жылы химия саласындағы Нобель сыйлығы берілді.

Химиялық байланыстың табиғаты.
Химиялық байланыстардың түрлері Иондық байланыс Ковалентті байланыс Сутектік байланыс Металдық байланыс Химиялық байланыс түзілген кезде атом дардың электрондық құрылымы өзгеріске ұшырайды. Атомдардың электрондық құрылымы анағұрлым тұрақты болған жағдайда ғана химиялық байланыс түзіледі. Химиялық байланыс түзілуде ең басты рольді электрон дар атқарады.Сыртқы электрондық қабаты ns 2 np 6 типті болған жағдайда электронды октет және 1 s 2 аяқталған, анағұрлым тұрақты болады. Басқа элементтің атомдары химиялық байланыс түзу кезінде осындай электрондық құрылым түзуге ұмтылады. Атомдар арасында тұрақты (аяқталған) электрондық құрылымда болатын ең маңызды екі түрлі химиялық байланыстың түрі иондық (электровалентті) және ковалентті байланыс бар.Иондық химиялық байланыс электртерістілігі бойынша айырмашылығы үлкен металл мен бейметалл атом дары арасында түзіледі. Иондық химиялық байланыс қарама - қарсы зарядталған бондардың электростатикалық тартылысы нәтижесінде жүзеге осады.Иондық байланыс теория сын 1916 жилы неміс ғалымы В. Коссель ұсынған болатын. Бұл теория типтік металдар мен типтік бейметалдар атом дары арасында: CsF, CsCl, NaCl, KF, KCl, Na 2 O, CaO түзілетін байланысты түсіндіреді. Осы теорияға байланысты иондық байланыстың түзілу кезінде типтік металл атом дары электронды береді, ал типтік бейметалл атом дары электронды қосып аллоды. КОССЕЛЬ (Kossel), Вальтер 1888 - 1956 ж.ж.Металдар химиялық әрекеттесуде валенттік электрон дарын беріп, оң зарядты бондарға (катбондарға): Na 0 - e = Na + Бейметалдар электрон дар қосып алып, теріс зарядты бондарға (анбондарға) айналлоды: Cl 0 + e = Cl -. Әр атас зарядты бондар бірін-бірі тартып молекула құрайды:Иондар түзілу арқылы жүзеге асатын байланыстарды иондық байланыс, қосылыстың өзін иондық қосылыс деп атайды. Иондық қосылыстардың қайнау, балқу температурасы жеғары, қызуға тұрақты, олар полюстік еріткіштерде тез ериді, ерітінділері электр тогын жақсы өткізеді.натрий атом - Иондық химиялық байланыс натрий ион хлор атомы хлор ионы иондық байланыс Иондық қосылыстар молекуласындағы барлық бондар зарядтарының алгебралық қосындысы нөлге тең болу қажет. Осыған байланысты кез келген молекула электр бейтарап бөлшек болып табылады. Ковалентті байланыс - бұл атом дар арасында ортақ электрондық жұп есебінен жүзеге асырылатын химиялық байланыс. Ковалентті химиялық байланыста электрон жұбының атом дардың арасында орналасуына қарай полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.Джильбер Льюис Ковалентті байланыс теория сын 1916 жилы американдық ғалым Джильбер Льюис ұсынды. Осы теорияға сайт, ковалентті байланыс түзілуінің негізгі себебі атом дар арасында ортақ электрондық жұптың түзілуі болып табылады. Ковалентті байланыс азат молекулалары арасында (H 2 ), Cl 2, O 2, N 2 және әр түрлі бейметалдар атом дары арасында (HCl, H 2 O, PCl 3, NH 3 CO 2 түзіледі.Полюссіз ковалентті химиялық байланысты молекула да электрон жұбы атомға ауыспай, симметриялы түрде отрада орналосады. Полюссіз химиялық байланыстағы қосылыстардың қайнау және балқу температура лары төмен, полюсті еріткіштерде бондар түзбейді, электр тоғын өткізбейді. Сутек атомының электрондық формуласы 1s 1. Сутектің электртерістілігі 2,1. S - электрон дарының электрон бұлттары сфера (шар) тәрізді, олардың өзара әсерлесуін былой көрсетуге болады: сонда s электрон дарының бұлттары өзара қабысып, екі электрон екі ядроға да ортақ, олардан бірдей қашықтықта орналосады.Сутегі молекуласындағы атом дардың ұсталып тұрған күштерінің табиғатын алғаш 1927 жилы ағылшын ғалымдары Гейтлер мен Лондон кванттық механика тұрғысынан түсіндірді. Олар Шредингер теңдеуі бойынша байланыстың екі сипатын - энергия мен ядро аралық ұзындықты есептеді. Сутегі молекуласы төрт микробөлшектен тұрады. Екі атом бір - біріне жақындаған кезде тартылыс күші, ал екі ядро мен екі электрон арасында тебілу күші пайда болады. Осы тартылыс және тебілу күші теңескен жағдайда молекула тұрақты күйге келеді.H +1 ) 1 1s1s 1H-H- -H-H H2H2 Сутек молекуласындағы байланыстың түзілуі:1.Қаты 2.Қайнау және балқу температурасы жеғары Заттардың қасиеттері: 1.Қалыпты жағдайда газ тәрізді затрат ( H 2, O 2 ), сұйық (Br 2 ), қаты (I 2 ); 2.Заттардың көпшілігі ұшқыш затрат, балқу және қайнау температурасы төмен; 3.Ерітінділері мен балқымалары электр тогын өткізбейді. Заттардың қасиеттері Ковалентті полюссіз байланысқан затрат Атомдық кристалл торты затрат (С, Si, B) Молекулалық кристалл торты затрат Полюсті коваленттік байланыс дегеніміз байланыстырушы электрон жұбының бұлты электртерістігі босым элемент атомы на қарай ығыса орналасқан байланыс. Молекуланың полюстілігі диполь моменті арқылы көрсетіледі. Полюсті молекулалардың қайнау және балқу температурасы төмен, полюсті еріткіштерде үйектеліп бондарға ыдырайды.1s1s 1 Cl +17 ) ) ) s p 1s 2 2s 2 2p 2 3s 2 3p 5 H +1 ) 1.Қалыпты жағдайда газтәрізді, сұйық, қаты; 2.Заттардың көпшілігі ұшқыш затрат, қайнау, балқу температурасы t o төмен; 3.Ерітінді және балқыма күйінде электр тогын өткізеді. Заттардың қасиеттері: 1. Қ аты; 2. Бал қ у t o же ғ ары. Ковалентті полюсті байланысқан затрат Атомдық кристалл торлар ( SiC, SiO 2) Молекулалық кристалл торин (барлық басқа затрат) Заттардың қасиеттері: Металды қ байланысты ң т ү зілу схемасы (М - металл): Me - ne - Me +n Мұндай қабілетті металдар бос күйде де, химиялық әрекеттесу кезінде де көрсетеді. Бос күйдегі металдың белгілі физикалық қасиеттері: электр және жилу өткізгіштігі, қатылығы, иілімділігі, созылғыштығы, өзіне тән жылтыры, т.б. бұлардың барлығы да металдық байланысқа тәуелді. _ Металдық кристалл ториның түйіндерінде атом дар немесе олардың бондары орналасатыны белгілі. Металдық тордағы бостау күйдегі делокальданған электрон дар көптеген ядролардың арасында өзара тарту күштерін тудырып, металдық байланыс түзеді. Химиялық байланыстың негізгі сипаттамалары: байланыс энергиясы байланыс ұзындығы валенттік бұрыш Байланыс энергиясы - өзара байланысқан атом дарды не бондарды бір - бірінен ажырату үшін жұмсалатын энергия. Байланыс ұзындығы - химиялық байланыстағы атом дар ядро ларының арасындағы қашықтық, валенттік бұрыш - байланысқан атом дар ядро лары арқылы жүргізілетін жерамал сызықтар арасындағы бұрыш. Бұл көрсеткіштер зат молекуласының құрылысын, пішінін және беріктігін сипаттайды. Элементтің валенттілігі - бұл берілген молекула дағы атомның басқа атоммен түзетін химиялық байланыстың саны. Бір химиялық байланыс түзу үшін атом бір жұптаспаған электрон ұсынады. Сондықтан элементтің валенттілігі атомдағы жұптаспаған электрон санымен анықталлоды. Көптеген элемент атом дары өздерінің валенттілігін (жұптаспаған электрон санин) қалыпты жағдайдан қозған жағдайға ауысқан жағдайда көбейте аллоды. Атомның қозған жағдайы - бұл қалыпты жағдаймен салыстырғанда жеғары энергиясы мөлшерімен ерекшелінеді.натрий атом - Иондық химиялық байланыс натрий ион хлор атомы хлор ионы иондық байланыс.Иондық қосылыстар молекуласындағы барлық бондар зарядтарының алгебралық қосындысы нөлге тең болу қажет. Осыған байланысты кез келген молекула электр бейтарап бөлшек болып табылады.Ковалентті байланыс - бұл атом дар арасында ортақ электрондық жұп есебінен жүзеге асырылатын химиялық байланыс. Ковалентті химиялық байланыста электрон жұбының атом дардың арасында орналасуына қарай полюсті және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.