Балық аулау нысаны

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Е. А. БӨКЕТОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ УНИВЕРСИТЕТІ

ХИМИЯ ФАКУЛЬТЕТІ

Тақырыбы: Қарқаралы ауданының балықтар әлемі.

Орындаған: ХБ-22 тобының

студенті Оспан Сымбат

Қабылдаған: Ельшина К. А

Қарағанды - 2021ж

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Қарқаралы мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы
2. Самал (Пашенное) көліндегі балық түрлері
3. Кімасар көліндегі балық түрлері

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Қарқаралы ауданы - Қарағанды облысының солтүстік-шығысындағы әкімшілік бөлік. 1930 жылы құрылған. Аудан аумағы 35, 5 мың шаршы километрге тең. Орталығы - Қарқаралы каласы.

Қарқаралы - ешбір қалаға ұқсамайтын, өзіндік кескін-келбеті, сәулеттік өзгешелігі, бай тарихы бар өңір. Бір қаланың өзі - мыңдаған туристерге жәдігерін ұсына алатын эскпонаты көп орталық. Тарихқа көз жүгіртсек, құла түзде құлан, арқар жайылып, орман-тоғайымызда аю мен бұлан жортқан замандарда бұл өңірде жер бетіндегі ең алғаш мекендеген адам баласы болғаны белгілі. Тіпті, жыртқыш жануардың ең алғашқы тұқымдасы динозаврлардың болғанын да тарих ақиқаттады. Оған дәлел - қала басындағы «Суық бұлақ», «Үш үңгір» қазба орындары. Қала іргесіндегі Кент тауларының Талды қорымынан табылған «Алтын адам» жәдігері де - көне сақ, ғұн тайпаларының дәуірлеу кезеңінің белгісі. Бұған қарап арқа төсіндегі Қарқаралының 2 мыңжылдан астам тарихы бар, ескі жұрт екенін бағамдаймыз. Кент, Алат, Талды қоныстары жарты әлемді жайпаған ұлы бабаларымыздың құтты мекені болғаны - айғақты тарих.

Қарқаралы мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы. Соңғы жылдары Қарқаралы жерінде де мемлекеттік ұлттық табиғи саябақ ұйымдастырылды. Таяу жылдары ұйымдастырылған (1998) бұл табиғи саябаққа жүктелетін негізгі міндет - Орталық Қазакстанның табиғи еменін қалпына келтіру мен сақтау, экологиялық зерттеу жүмыстарын жүргізу, сонымен қатар халықтың тынығып, табиғат көркін тамашалауына мүмкіндік беру және табиғат қорғаудың маңызын көпшілікке насихаттау. Қарқаралы және Кент тау жүйелерін қамтиды. Осында әйгілі Шайтанкөл орналасқан. Мұнда аңның 39 түрі, құстың 55 , балықтың 11 , өсімдіктің 68 түрі қорғалады. Қарқаралы табиғи саябағы 350, 5 мың га аймақты қамтып жатыр. Қарқаралы жөне Талды орман шаруашылықтары негізінде ұйымдастырылған бұл табиғи саябақ аумағына Қарқаралы ауданының біраз жері енеді. Қарқаралы табиғи саябағының аумағында адам аяғы сирек басатын Шаңкөз, Оңтүстік Қаркаралы және Кент қорығы аймақтары, Аркалық зоологиялық және Сарықұлжа ландшафтылы қорықшалар белігі адамдар тынығып, демалатын арнайы жерлерге айналды. Аталған жерлерде табиғатты тамашалау, оның аясында демалу шараларын дұрыс үйымдастыру көзделіп отыр.

Өлкемізде Баянауыл, Қаркаралы сияқты “жер жаннаты” аталған жерлер аз емес. Олардың табиғи көркін бұзбай сақтауда табиғи саябақтардың алар орны ерекше. Қорық сияқты саябак үшін де шаруашылыққа пайдаланып жүрген құнарлы жерлерді бөлуге тура келеді. Сол себепті де табиғи саябақ үйымдастыру ісі жан-жақты кедергілерге тап болып отырады. Шаруашылық пен табиғатты қорғау мүддесін сактай отырып, мемлекеттік табиғи саябақтарды көптеп құру - бүгінгі күннің талабы.

Таяу жылдары ұйымдастырылған (1998) бұл табиғи саябаққа жүктелетін негізгі міндет- Орталық Қазақстанның табиғи еменін қалпына келтіру мен сақтау, экологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізу, сонымен қатар халықтың тынығып, табиғат көркін тамашалауына мүмкіндік беру және табиғат корғаудың маңызын көпшілікке насихаттау. Қарқаралы табиғи саябағы 350, 5 мың га аймақты қамтып жатыр. Қарқаралы және Талды орман шаруашылықтары негізінде ұйымдастырылған бұл табиғи саябақ аумағына Қарқаралы ауданының біраз жері енеді. Қарқаралы табиғи саябағының аумағында адам аяғы сирек басатын Шаңкөз, Оңтүстік Қаркаралы және Кент қорығы аймақтары, Аркалық зоологиялық және Сарықұлжа ландшафтылы қорықшалар бөлігі адамдар тынығып, демалатын арнайы жерлерге айналды. Аталған жерлерде табиғатты тамашалау, оның аясында демалу шараларын дұрыс ұйымдастыру көзделіп отыр.

Қарқаралы мемлекеттік ұлттық табиғат паркі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998 жылғы 1 желтоқсанындағы № 212 арнаулы қаулысына сәйкес ұйымдастырылған. Мақсаты Қарқаралы және Кент кешендеріндегі өте сирек кездесетін және экологиялық, тарихи, ғылыми, әсемдік жағынан ерекше құнды тау сілемдерімен орман алабын сақтау және қалпына келтіру.

Ұлттық парктің жалпы көлемі - 90, 3 мың га. Қарқаралының көгалды табиғатына ерекше сұлулық беретін Шайтанкөл, Астаукөл, Самал көлі және Үлкен көл сияқты бірнеше көлдер бар. Сол сияқты тауларда жауын суы жиналған шағын - шағын бірнеше суаттар кездеседі.

Үлкен көл - Қарқаралыға жақын орналасқан және халықтың жиі барып демалатын орны. Көлдің аумағы - 2, 5 шақырым, тереңдігі 4, 6 метр, суы тұщы сарғыш - жасыл түстес болып келеді. Ол Қарқаралыдан 2, 5 шақырым қашықтықта жатыр.

Пашенный(Самал) көлі - Осыдан жүз жылдан астам уақыт бұрын осы көлге жақын маңда шабындық жер болған өзеннің Пашенный аталуы содан. Көл Қарқаралының солтүстік шығысына қарай қаладан 6 шақырым қашықтықты алып жатыр. Көлдің аумағы бір шақырым шамасында, тереңдігі 7 метр. Суы тұщы бірақ ішуге болмайды. Көлде табан балықтар мен шортандар көп, сондықтан да балықшылар жиі болып тұрады. Көлге орманнан бірнеше ұсақ бұлақтар келіп құйылады. Жаңбырлы күндері де қайраң сулар да осы көлге келіп құйылады. Көлге тақау жапырақты ағаштар мен биік бұталар өскен. Суының түбі лайлы, батпақты келеді.

Самал көлінің ихтиофаунасы (балықтар) туралы мәліметтер:

Кәдімгі шортан . Желілердің ғылыми-зерттеу бойынша нақты көрініс жоқ. Бірақ бір кездері үш әуесқой балықшылар ұзындығы шамамен 35-40 см болатын шортан балықты аулаған болатын. Бұл түр Пашенное (Самал) көліндегі балық аулаудың сүйікті нысаны болып табылады, бірақ қазіргі кезде өте сирек кездеседі. Популяция санын қалпына келтіру үшін оны аулауға тыйым салу ұсынылады, ал ілгектерге түскен кезде оны тірі күйінде босату ұсынылады.

Мөңке. Мөңкенің екі данасы ұсталды: бір аталық және бір аналығы, екі балық - гонадтардың жетілуінің IV кезеңінде. Басқа биологиялық көрсеткіштер төмендегі кестеде келтірілген.

Балықтың қоңдылық деңгейі өте жоғары, май мөлшері орташа. Балықтардың жасына қарай балықтың өсу қарқыны төмен екенін байқауымызға болады. Жалпы, бұл параметрлерге қарап, көлде балықтың бұл түрінің аз ғана популяциясы кездесетінін байқаймыз және де бұл әуесқой балық аулаудың негізгі нысаны болып табылады. Балық аулауға рұқсат беру кезінде оны "мөңке балық"номенклатурасына жатқызу ұсынылады.

Табан. Бозша мөңке . Мөңкемен салыстырғанда, табан балықтың саны анағұрлым жоғары. Балықтың қоңдылық деңгейі жоғары, майлылығы орташа.

Даралардың қатынасы ерлердің пайдасына 1:1, 9 болып тұр. Балық аулауда барлық балықтарда гонадтардың жетілуінің IV кезеңі болды, III-IV сатысы бар бір аталығын қоспағанда, бұл жақсы репродуктивті әлеуетті көрсетеді.

Қазақстандағы көптеген су қоймаларымен салыстырғанда табанның өсу қарқыны төмен. Өлшемді құрылымда модаль класы 20 см, қисықтың оң жағы созылып, 24 см класында салыстырмалы санның өсу бағытында төмендеу траекториясының бұзылуы байқалады. Жас құрылымы екі модальдық сыныптың болуын нақты көрсетеді - 9 және 11 жыл. Балық аулау кезінде 7 жастан кіші балықтар кездеспейді, максималды жасы -12, бірақ оның салыстырмалы саны өте жоғары - шамамен 9%. Бұл мынаны көрсетеді, бұл жас шектелмеген және популяцияда одан үлкен балық бар.

Жалпы, табан немесе бозша мөңке популяциясының жағдайын талдау мынаны көрсетеді: бұл су қоймасы үшін түрлердің саны жоғары, популяцияда қысым болмайды немесе балық аулау минималды, бұл балықтардың төмен өсу қарқынымен көрінеді. Бозша мөңке -әуесқой балық аулаудың негізгі объектісі болып табылады, сондықтан көлдің рекреациясын дамыту қажет.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс