Су ресурстарының экологиялық мәселелері



1. Судың қасиеттері.
2. Қазақстанның су ресурстары
3. Каспий аймағының экологиялық жағдайы.
4. Арал, Балхаш көлдерінің экологиялық мәселелрі, кіші өзендерді қорғау мәселелері

Су ресурстарының экологиялық мәселелері
1. Судың қасиеттері.
2. Қазақстанның су ресурстары
3. Каспий аймағының экологиялық жағдайы.
4. Арал, Балхаш көлдерінің экологиялық мәселелрі, кіші өзендерді
қорғау мәселелері
Судың қасиеттері. Жердегi барлық су бiртұтас. Олар атмосферамен,
литосферамен қатар жеке қабат — гидросфераға бөлiнедi. Ол тiршiлiк ортасы
ретiнде ерекше қасиеттермен сипатталады.
Судың өзіне тән қасиеттері:
1. Табиғат ресурсы және зат ретiндегi сарқылмайтыны. Жердегi барлық
ресурстар жойылатын, шашырайтын болса, ал су әр түрлi күйге: сұйық, газ
тәрiздi және қатты күйге өтуiне байланысты мұндай жағдайға ұшырамайды. Су
мұндай қасиетке ие болатын бiрден-бiр ресурс.
2. Суға қату кезiнде көлемiнiң артуы және сұйыққа өтуi кезiнде
көлемiнiң кемуi тән.
З. Ең жоғарғы тығыздығы +40С-да байқалады. Табиғи және биологиялық
процестердiң маңызды қасиеттерi осыған байланысты болады. Мысалы, су
қоймаларының терең қатуының болмауы.
4. Жылу сыйымдылығының және жылу өткiзгiштiгiнiң жоғары болуы.
5. Тек оң ғана емес, терiс температурада да жеңiл газ терiздес күйге
өтуге қабiлеттiлiгi. Терiс температурада қатты күйден (мұз, қар) бiрден бу
терiздi күйге өтедi. Мұндай құбылыс — сублимация деп аталады.
б. Булану мен еру кезiнде жылу сiңiрiледi және будан конденсациялану
мен қату кезiнде жылудың бөлiнiп шығуы тән.
7. Дисперстi ортада, мысалы, ұсақ саңылаулы топырақтар немесе
биологиялық құрылымдарда байланысқан немесе таралган күйге өтуi. Мұндай
жағдайда судың қасиеттерi өте күштi өзгередi (қозғалғыштығы, тығыздығы,
қату не булану температурасы, беттiк керiлуi және т.б.). Бұлардың табиғи
және биологиялық жүйелердегi процестердiң жүруi үшiн маңызы зор.
8. Әмбебап ерiткiш. Сондықтан, табиғатга абсолюттi таза су жоқ. Судың
аталған және басқа да қасиеттерi биосфералық процестерге, тiрi ағзалар мен
олардың мекен ету орталарына орасан зор әсер етедi.

Қазақстанның су ресурстары
Қазақстанның су артериялары шамамен 85 мың өзендерден құралған.
Ең ipi су көздеріне: Epтic, Ecіл, Іле, Сырдария, Жайық, Шу, Талас,
Асса өзендері жатады. Соңгы жылдары бірқатар көлдер жүйесің кебуі
байқалып отыр. Экологиялық жағынан ең қолайсыз жағдайда -Ертіс өзені
қалып отыр. Оның сулары жоғары дәрежеде ауыр металдармен
ластанған. Негізгі ластаушы заттар -мыс, шайынды сулармен бipгe ке
ліп түседi.

Су қоймалары мен бассейіндерін негізгі ластаушыларға азотты
органикалық қосылыстар (18 мың т.жуық), фосфор қосылыстары (800 тонна),
цинк (24,9 мың т.) жатады.
Табиғи суларды ластайтын негізгі химиялық элементтердің барлығы дерлік
су ортасына өнеркәсіп орындарының шайынды суларымен келіп түседі.
Каспий аймағының экологиялық жағдайы. Бұл ауданның экологиялық
жағдайы Каспий теңізінің деңгейінің көтерілуіне және жағалаулық теңіз
экожүйесінің антропогенді әсерге ұшырауына байланысты.
Су астында қалу қаупі әсіресе Каспийдің Солтүстік және
Солтүстік-Шығыс жағалауындағы мұнай кен орындарына төніп отыр. Су астында
қалу қаупі төніп отырған 43 мұнай кен орындарының 32-і Атырау, ал 11-i
Маңғыстау облысында орналасқан.
Каспий теізі дуние жузіндегі бекіре тәрізді балықтардың
ең ipi мекен
ету ортасы болып табылады. Сондықтан Каспий мәселесі тек
мемлекетаралық қана емес, ғаламдық мәселе болып табылады. 1995 ж.
Тегеранда Каспий маңындағы мемлекеттердің өкілдерінің кездеcyi өтті.
Бұл кездесудің мақсаты Каспий аймағының экологиялық тұрақтылығы мен
оның ресурстарын пайдалануды басқару концепциясын жасау болып
табылады.
Арал теңізінің экологиялық мәселелері 60-жылдардан бастап Арал
теңізінің ауданы кеми бастады. Суды ауыл шаруашылық дақылдарын суару
үшін қолдану Тянь-Шань тауларымен ағып келетін табиғи су ағысын 90%-
дан астам қысқартып жіберді. Теңіз ауданы 2,6 млн. га-ға кеміп,
өзінің 60% көлемін жоғалтты. Судың деңгейі 12-ден 2 м-ге түciп
кетті, тұздылығы 2 еседен астам артты. Күн сайын 200 тонна тұз бен
кұм желмен 300 км ара қашықтыққа таралады. Шөлдену, топырақтың
тұздануы, өciмдіктер мен жануарлар дүниесінің азайуы, климаттың
өзгepyi одан әpi жалғасуда. Халықтың денсаулығы күрт төмендеп кетті.
Арал аймағының экологиялық жағдайы, бірқатар әлеуметтік және саяси
мәселелерді туғызады.
Қоршаған ортаны бұза отырып, кез келген қазipгi заманғы қоғам
өзінің болашағын жояды. Болашақ ұрпақтардың дамуы үшін экологиялық
тұрақтылықты сақтап қалу қажет. Экологиялық тұрақтылықты сақтау ушін табиғи
ортаның жағдайын бақылап, өнеркәсіптік қалдықтарды нормалау мен алдын алу,
қалдықсыз және ресурстарды тиімді пайдаланатын технологияларды жасап, іске
қосу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстанның жалпы экологиялық проблемалары
Қазақстанның экологиялық мәселелері туралы
Қазақстан Республикасының транс шекаралық өзендер мәселелері
Қазақстанның шекаралас мемлекеттері арасындағы трансшекаралық өзендер мәселесі
Қоршаған ортаны қорғау экономикасы және табиғи ресурстарды тиімді қолдану
Қазақстандағы трансшекаралық өзендердің жалпы сипаттамалары
Сарысу өзені алабының көлдері
Негізгі өзен бассейндері
ГЕОЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТА ПӘНІ БОЙЫНША ИНТЕРНЕТ ОҚУЛЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Трансшекаралық өзен су ресурстарын пайдалануды басқаруды жетілдіру
Пәндер