Локалды желілердің эволюциясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

1 Желіні ұйымдастыру

Желіні ұйымдастыру деп әр түрлі жұмыс станциялары, перифериялық құрылғылар (принтер, сканер, жинақтағыш т.б.) және әр түрлі желілік құрылғылар (коммутатор, роутер т.б.) арасындағы өзара байланысты айтады. Желіні ұйымдастыру барысындағы ең басты міндеттердің бірі - әр типті компьютерлер арасындағы келісімді байланыс. Желіде қандай құрылғылар (IBM, Asus, Macintosh т.б.) қолданылатынына тәуелсіз, барлығы бір - бірімен байланыс орнату үшін ортақ тіл қолдану қажет. Ондай тіл ретінде протоколдар қолданылады. Протокол деген желідегі әр түрлі құрылғылардың өзара ақпарат алмасуын қамтамасыз ететін ережелер мен келісімдер жиынтығын айтады. Мысалы, егер адамдар тобына белгілі - бір проект орындауға бұйрық берсе, олардың ұлтына байланыссыз, бір - бірін түсіне алса жеткілікті. Протоколдар желіде осыған ұқсас рөл атқарады.

0.1 Локалды желілер

Локалды желілер жұмыс станцияларын, периферияларды, терминалдарды және т.б. құрылғыларды біріктіруге арналған. Ресурстарды (файлдарды немесе принтерлерді) ортақ пайдалану есебінен локалды желілер жұмыс тиімділігін арттыруды қамтамасыз етеді.
Локалды желілерге тиесілі ерекшеліктер:
- шектелген географиялық орта;
- пайдаланушыларға жоғары жылдамдықты қамтамасыз етеді;
- локалды сервистарға үзіліссіз қосылып тұрады;
- жақын тұрған құрылғылар арасында физикалық байланыс орнатады.

0.2 Глобалды (жаһандық) желілер

Компьютерлардың тез атаралуы локалды желілер санының тез арада ұлғаюына алып келді. Олар әр кәсіпорындар мен ұйымдарда пайда бола бастады. Әр локалды желі жеке арал тәріздес, басқа локалды желілермен еш байланысы жоқ. Сондықтан, тек локалды желілер технологияларын қолдану жеткіліксіз болды.
Бір локалды желі мен екіншісін байланыстыру әдісін табу мәселесі туды. Ол мәселені глобалды желі түсінігі шешті. Глобалды желілер локалды желілерді біріктіруге және ол желілердің компьютерлері арасындағы байланысты орнатуға арналған. Глобалды желілер үлкен географиялық аумақтарды алады және бір-бірінен алыс қашықтықтағы құрылғыларды байланыстырады.

0.3 Локалды желілердің эволюциясы

Қазіргі кезге дейін локалды желілерді құру үшін көптеген технологиялар қолданылады. Олардың ішінде ең негізгілері болып Ethernet, Frame Relay, TokenRing саналады. Алайда, осы технологиялардың арасында ең көп қолданыс тапқан Ethernet каналды технологиясы. Локалды желілердің дамуы Ethernet-тің дамуымен толық байланысты.
Ең басында локалды желілер тек белгілі бір ақпараттар мен құрылғыларды ортақ түрде қолдану функционалдығымен шектелсе, қазіргі кезде, желінің пайдаланушылары мен құрылғылардың артуы есебінен локалды желіні қолдану аясы кең таралуда. Кез-келген ұйым, алатын аумағына қарамай локалды желілерді әр түрлі мақсатта қолданады.
Алғашқы Ethernet желілерінде (10Base-2, 10Base-5) шиналы топология қолданылды. Компьютерлік құрылғылар арасындағы байланыс ортақ коаксиальді кабель арқылы жүзеге асты. Ақпарат жіберу ортасы барлық құрылғыларға ортақ болғандықтан, ақпарат жіберу үшін компьютер желілік ортаның бос екеніне көз жеткізіп барып, жіберу керек. Ондай желілерді құру оңайлылығына қарамастан, кемшіліктері көп болды:
- көлемі және функционалдылығы шектеулі;
- беріктілігі төмен;
- желілік трафик артқан кезде, жұмыс жасау тиімділігі азаяды.

1.4 Локалды есептеуіш желі

Абоненттік жүйелердің орналасқан жеріне байланысты компьютерлік желілерді үш негізгі класқа бөлуге болады:
- ғаламдық желілер (WAN - Wide Area Network);
- аймақтық желілер (MAN - Metropolitan Area Network);
- локалды жергілікті желі (LAN).
Локалды есептеуіш желі - дегеніміз бірнеше компьютерлік жұмыс орнын мәліметтерді жіберудің бір каналында біріктіріп қосу. Есептеуіш желілер арқылы бағдарламалар мен мәліметтер базасын бір мезгілде бірнеше пайдаланушылардың қолдана алу мүмкіндігіне қол жеткіздік.
Локалды есептеуіш желісі (ЛЕЖ) түсінігі (ағылш. LAN - Local Area Network) географиялық шектеулі аппараттық - бағдарламалық революцияға жатады, онда бірнеше компьютерлік жүйелер бір - бірімен коммуникацияның сәйкес құралдары арқылы байланысады. Осы қосылыстар арқылы пайдаланушы осы ЛЕЖ - ге қосылған басқа жұмыс станцияларымен байланыса алады.
Локалды есептеуіш желісі шағын аумақта орналасқан абоненттерді біріктіреді. Қазіргі кезде абоненттердің географиялық таралуына нақты шектеулер жоқ. Әдетте мұндай желі нақты орынға байланысты. Мұндай желінің ұзындығы 2 - 2,5 км шектелуі мүмкін.
Кез келген компьютерлік желінің басты мақсаты - қосылған пайдаланушыларға ақпарат пен есептеу ресурстарын ұсыну.
Өндірістік практикада ЛЕЖ өте үлкен рөл атқарады. ЛЕЖ арқылы түрлі жұмыс орындарында орналасқан персоналды компьютерлер бірігіп, ортақ жабдықтар, бағдарламалық құралдар және ақпараттарды қолданады. Жұмысшылардың орындары оқшауланбай бір жүйеге бірігеді. Персоналды компьютерлердің ішкі өндірістік есептеу желілері ретінде бірігуі кезінде қол жеткізетін жетістіктерді қарастырайық:
- Ресурстарды бөлу үнемді қолдануға мүмкіндік береді, мысалы, барлық қосылған жұмыс станцияларындағы лазерлік басу құралдары сияқты периофериялық қондырғыларды басқару.
- Мәліметтерді бөлу ақпарат қажет еткен периофериялық жұмыс орындарындағы мәліметтерге қол жеткізу және оларды басқаруға мүмкіндік береді.
- Процессор ресурстарын бөлу кезінде есептеуіш қуаттарды желіге кіретін басқа жүйелермен өңдеу үшін қолдануға болады. Бұл мүмкіндік бар ресурстар бір мезгілде жұмсалмайды, тек әрбір жұмыс станциясына ашық арнайы процессор арқылы жұмсалады дегенді білдіреді.
- Көп пайдаланушылық режим орталықтандырылған қолданбалы бағдарламалық құралдарды, бұрын қондырылған және басқарылатын құралдарды бір мезгілде пайдалануды қарастырады. Мысалы, егер пайдаланушы басқа тапсырмамен жұмыс істесе өзінің орындап жатқан жұмысы келесі жолдарға көшеді.
Барлық ЛЕЖ компьютерлік желіге арналған Open Systems Interconnection (OSI) стандартында жұмыс істейді.
ЛЕЖ желілерін пайдаланудың артықшылықтары:
- деректерді тарату (деректерді бөлісу). ЛЕЖ желісіндегі деректер серверде сақталады және пайдаланушылардың жұмыс станцияларында оқу және жазу үшін қолжетімді болады;
- желілік элементтерді ортақ пайдалану, жергілікті желі құрылғыларына (принтерлер, сканерлер, факстар және басқа сыртқы құрылғылар) қол жеткізу;
- қажетті ақпаратқа жылдам қол жеткізу мүмкіндігі;
- бағдарламаларды тарату (бағдарламалық қамтамасыз етуді бөлісу). Барлық ЛЕЖ пайдаланушылары желілік режимді қолдайтын бағдарламаларға қол жеткізе алады;
- сенімді сақтау және деректерді резервтік көшіру;
- ақпаратты қорғау;
- заманауи технологияларды пайдалану (интернет желісіне қол жеткізу, электрондық құжаттарды басқару жүйесі және т.б.).

1.5 Локалды есептеуіш желілердің классификациясы

Көптеген жергілікті желілерді төрт топқа бөлуге болады:
- Бірінші топқа жаппай пайдаланушыға бағытталған LAN кіреді. Мұндай жергілікті желілер, негізінен, дербес компьютерлерді деректерді беру жүйелері арқылы біріктіреді, олар құны төмен және 100-500 м қашықтықта 2400-19200 жылдамдықпен ақпарат беруді қамтамасыз етеді.
- Екінші топқа микропроцессорлық техниканы, техникалық жабдықтарды (жобалауды автоматтандыру құралдары, құжаттық ақпараттарды өңдеу, кассалық машиналар және т.б.), сондай - ақ электронды пошта құралдарын біріктіруге арналған ЛЕЖ жатады. Мұндай ЛЕЖ - де деректерді беру жүйесі 1 км қашықтықта 19200 бод - тан 1 Мбодқа дейін.Мұндай желілерде деректерді беру құны бірінші топтағы желілердегі осы жұмыстардың құнынан шамамен 30% жоғары.
- Үшінші топқа компьютерді, шағын компьютерді және орта сыныпты компьютерді біріктіретін жергілікті желі кіреді. Бұл жергілікті желілер роботтық кешендерді және икемді автоматтандырылған модульдерді пайдалану арқылы күрделі өндірістік процестерді басқаруға, сондай - ақ жобалау автоматтандырудың үлкен жүйелерін, зерттеуді басқару жүйелерін және т.б. жасау үшін қолданылады. Мұндай жергілікті желілерде деректерді беру жүйелері орташа құны бар және 120 Мбод мөлшерінде бірнеше километрге дейін ақпарат беруді қамтамасыз етеді.
- Төртінші топтың жергілікті желілері үшін оның құрамындағы компьютерлердің барлық сыныптарын біріктіру сипатталады. Мұндай жергілікті желілер кең ауқымды өндіріс үшін және тіпті жеке индустрия үшін күрделі басқару жүйелерінде қолданылады: олар барлық бұрынғы ЛЕЖ топтарының негізгі элементтерін қамтиды. Осы ЛЕЖ тобы шеңберінде деректерді берудің әртүрлі жүйелерін, соның ішінде 10-дан 50 км дейінгі жылдамдықтағы деректерді беруді қамтамасыз ететін деректерді берудің әртүрлі жүйесін пайдалануға болады. Оның функционалдық мүмкіндіктері бойынша, осы топтың жергілікті желілері ірі қалаларға, өңірлерге және өңірлерге қызмет көрсететін аймақтық компьютерлік желілерден ерекшеленетіндерден аз. Олардың құрамында әртүрлі абоненттер - ақпарат жіберушілер мен алушылар арасындағы байланыстың тармақталған желісі болуы мүмкін.
Топологиялық ерекшеліктерге сәйкес ЛЕЖ желілері келесі типтегі желілерге бөлінеді: жалпы шиналы, сақина, иерархиялық, радиалды, көп байланысты.
- Ортақ шиналы жергілікті желіде машиналардың бірі ортақ файлдар мен дерекқорларға, баспа құралдарына және басқа есептеу ресурстарына орталықтандырылған қол жеткізуді қамтамасыз ететін жүйелік қызмет көрсету құрылғысы ретінде қызмет етеді. Бұл түрдегі жергілікті желілер арзан бағаның, жоғары икемділіктің және деректерді беру жылдамдығының, желінің кеңеюін жеңілдетумен (желінің жаңа абоненттерін қосу оның негізгі сипаттамаларына әсер етпейді) танымал болды. Шина топологиясының кемшіліктері кабельге физикалық зақым келтіру үшін өте күрделі хаттамалар мен осалдықты қолдану қажеттілігін қамтиды.
Шина топологиясы бір жеткізетін арнаны, әдетте шина деп аталатын коаксиаль кабельді пайдаланады. Барлық желілік компьютерлер шинаға тікелей қосылады. Мұндай желінің мысалы 1 суретте бейнеленген. Шина топологиясы бар желіде деректер екі бағытта қатар жүреді. Шина кабельдің екі ұшына арнайы бұқтырмалар (терминаторлар) орнатылады. Сақинадағыдай желінің бір жеріндегі қосылу бұзылуы жұмысты бірден тоқтатады. Шина желісіндегі деректердің қауіпсіздігі - сақина желісіндегідей оның осал жері, өйткені барлық желінің деректері әрбір желілік компьютер арқылы өтеді.

Сурет 1 - ЛЕЖ ортақ шиналы топологиясының құрылымы

- Сақина топологиясы ақпарат тек бір бағытта берілуімен сипатталады және барлық қосылған компьютер оны қабылдауға және жіберуге қатыса алады. Бұл жағдайда, алушы абонент алынған ақпаратты арнайы маркермен белгілеуі керек, әйтпесе желінің қалыпты жұмысына кедергі келтіретін жоғалған деректер пайда болуы мүмкін. Желінің сақиналық топологиясында жұмыс стансасы дөңгелек бойынша бір бірімен байланысты, яғни 1 жұмыс стансасы 2 жұмыс стансасымен, 3 жұмыс стансасы 4 жұмыс стансасы және т.б. ең соңғы жұмыс стансасы біріншісімен байланысты. Коммуникативті байланыс сақинада тұйықталады.

Сурет 2 - ЛЕЖ сақина топологиясының құрылымы

Кездейсоқ конфигурация ретінде, сақина топологиясы сәтсіздіктерге осал: кабельдің кез келген сегментінің істен шығуы барлық пайдаланушыларға қызмет көрсетуді тоқтатуға әкеледі. ЛЕЖ әзірлеушілері осы мәселені шешу үшін көп күш жұмсады. Зақымданудан немесе ақаулықтан қорғау сақинаны кері сақтық көшірме жолына немесе қосалқы сақинаға ауысу арқылы қамтамасыз етіледі. Кез келген жағдайда жалпы шеңбер топологиясы сақталады. Хабарлама тұрақты шеңбер бойынша айналыс жасайды. Жұмыс стансасы белгілі ақырғы мекен жайға ақпаратты жібереді, алдын ала сақинадан сұранысты алған соң. Хабарламаны жіберу өте тиімді болып табылады, сол сияқты көптеген хабарламаны кабель жүйе арқылы бірінен кейін бірін жолға жіберуге болады. Барлық стансаларға сақиналық сұранысты өте қарапайым жасауға болады. Ақпаратты жіберудің ұзақтығы есептеу желілеріне кіретін жұмыс стансаларының саны пропорциональды артады. Сақиналық топологияда негізгі мәселесі әрбір жұмыс стансасы ақпаратты жіберуде белсенді түрде қатысады және барлық желінің ең болмағанда біреуі шыққанынан тұрады. Кабельді бірігудің ақаулығын локальдау оңай. Жаңа жұмыс стансасын қосу үшін қысқа мерзімді желіні өшіру қажет, сол сияқты сақинаны қондыру уақытында ажыратылған болуы керек. Есептеу желісінің ұзындығына шектеу жоқ, сол сияқты соңғы есебінде екі жұмыс стансаларының тек қана арақашықтығын анықтайды.
- Иерархиялық ЛЕЖ (конфигурация түрі ағаш) - жалпы шина топологиясының негізіндегі ЛЕЖ құрылымының дамыған нұсқасы. Ағаш бірнеше шиналарды түбірлік жүйеге жалғау арқылы жасалады, мұнда ЛЕЖ жүйесінің ең маңызды компоненттері орналасқан. Ғимараттың бірнеше қабатын жабу үшін қажетті икемділікке ие және ЛЕЖ аумағымен бір жерде бірнеше ғимараттар бар және әдетте ондаған немесе тіпті жүздеген абоненттері бар күрделі жүйелерде жүзеге асырылады.

Сурет 3 - ЛЕЖ иерархиялық топологиясының құрылымы

- Жұлдызшалы топология - үлкен ЭЕМ аймағында желілер топологиясының концепциясы жұлдызша түрінде келген, бас машина барлық мәліметтерді перифериялық құрылғылардан алады және өңдейді. Бұл принцип мәліметтерді беру жүйесінде қолданылады, мысалы RelCom желісіндегі электронды пошта. Екі перифериялық жұмыс орындарының арасындағы барлық ақпарат есептеу желілерінің орталық тораптары арқылы өтеді. Радиалды (жұлдызшалы) конфигурацияны әрбір қосылған құрылғыға тармақпен ағаш - түбірлік құрылымның одан әрі дамуы ретінде қарастыруға болады. Желінің ортасында жүйенің өміршеңдігін қамтамасыз ету үшін коммутациялық құрылғы орналастырылады. Бұл конфигурацияның жергілікті желілері орталық деректер базасын пайдаланатын автоматтандырылған кеңсе басқару жүйелерінде жиі пайдаланылады. Жұлдызшалармен жұмыс істейтін жергілікті желілер әдетте жалпы шиналы немесе иерархиялы желілерге қарағанда сенімді емес, бірақ бұл мәселе орталық түйін жабдықтарын қайталау арқылы шешіледі. Кемшіліктеріне кабельдің тұтынылуын жатқызуға болады (кейде ортақ шинамен немесе иерархиялық ұқсас ЛЕЖ - дерде тұтынудан бірнеше есе көп).

Сурет 4 - ЛЕЖ жұлдызша топологиясысының құрылымы
oo Ең күрделі және қымбат - бұл әр түйін желінің барлық басқа түйіндеріне
қосылған көп байланысты топология. ЛЕЖ желісіндегі бұл топология өте сирек қолданылады, негізінен өте жоғары желінің сенімділігі мен деректерді беру жылдамдығы қажет болғанда ғана.

Сурет 5 - ЛЕЖ көп байланысты топологиясының құрылымы

Іс жүзінде гибридтік жергілікті желілер белгілі бір тұтынушының талаптарына бейімделген және шина, жұлдыз және басқа топологияларды біріктіреді.
ЛЕЖ желісіне қол жеткізу әдістеріне Ethernet, ArcNet, Token Ring секілді ең көп таралған желілер жатады.
Ең танымал болып табылатын Ethernet әдісі жоғары деректерді беру жылдамдығын және сенімділігін қамтамасыз етеді. Бұл үшін жалпы шина топологиясы пайдаланылады, бір жұмыс станциясы жіберген хабарлама жалпы шина арқылы қосылған барлық басқа станциялармен бір уақытта қабылданады. Бірақ хабарда жіберушінің және тағайындалған станциялардың мекен-жайлары қамтылғандықтан, басқа станциялар осы хабарды елемейді. Бұл бірнеше қол жеткізу әдісі. Осыдан кейін, жұмыс станциясы трансфер басталғанға дейін арнаның бос немесе бос емес екенін анықтайды. Егер бар болса, станция таратуға кіріседі.
ArcNet әдісі жабдықтың арзан болуына байланысты кең таралған. Ол жұлдызды топологиямен ЛЕЖ желісінде қолданылады. Компьютерлердің біреуі бір компьютерден екіншісіне ауысатын арнайы маркерді (арнайы хабарлама) жасайды. Егер станция басқа станцияға хабар жіберсе, ол маркерді күту керек және жіберуші мен тағайындалған мекен-жайларға толықтыратын хабарды қосу керек. Пакет тағайындалған станцияға жеткенде, хабарлама маркерден бөлініп, станцияға жіберіледі.
Token Ring әдісі сақиналы топологияға арналған және бір станциядан екіншісіне өткен маркерді пайдаланады. Бірақ онымен әртүрлі жұмыс станцияларына түрлі приоритет тағайындауға болады. Осы әдіспен маркер сақина айналасында қозғалады, бұл компьютерлерге тізбекті түрде берілуге мүмкіндік береді. Егер компьютерде бос маркер болса, онда ол хабарды кез келген ұзындықтың жақтауымен толтыра алады, алайда желінің бір нүктесінде маркерді табу үшін арнайы таймер бөлінген уақыт ұзақтығы ғана болады. Кескіш желі арқылы жылжиды және әр компьютер оны жаңартады, бірақ тек қабылдаушы компьютер сол жақтақты жадыға көшіреді және оны алынғандай белгілейді, бірақ кадрды сақинадан шығармайды. Бұл функция хабарламаны жіберген кезде компьютерге жіберіледі. Бұл хабардың берілуін қамтамасыз етеді.

2 Кәсіпорында локалды есептеуіш желісін (ЛЕЖ) құру

2.1 Кәсіпорынның сипаттамасы

Офистық ғимарат - өлшемі 40х20 м болатын 1 қабатты ғимарат. Көлемі- 850 м2. Қабаттың биіктігі 3,70 м. Сыртқы қабырға қалыңдығы 0,8 м. Ғимарат қабырғалары қарапайым кірпіштен құрылған және 1 см қалыңдықтағы сылақпен жабылған. Ғимарат қабатының жобасы А қосымшасында көрсетілген.
Ғимарат атауы Облыстық клиникалық аурухана ЖШС орталығы. Облыстық клиникалық аурухана жыл сайын 12 мыңнан астам пациент қабылдайды. Стационарлық медициналық көмек хирургиялық, терапиялық, акушерлік-гинекологиялық салалар бойынша көрсетіледі. Мекемеде 40 қызметкер жұмыс істеуде. Аурухана ҚММУ 7 кафедрасының клиникалық базасы және Қарағанды медициналық колледжінің тәжірибелік базасы болып табылады.
Қабатта жұмыс бөлмелерінен басқа 1 серверлік бөлме, 1 тех бөлмесі бар. Қабатта 18 жұмыс бөлмесі бар. Жұмыс бөлмесінің көлемі жағынан ең үлкені 93 м2, ал ең кішісі 15м2. Жұмыс орнындарын лауазымын қарастыратын болсақ:
педиатр - балалар бойында кездесетін ауруларды керемет меңгерген маман. Ол ауруды оған тән белгілерінен біле алады. Қабылдауға келген баланың дене қызуын, дем алуы мен жүрек соғуын тыңдап тексереді;
дәрігер - терапевт науқастың талдамаларын алып, оған дұрыс диагноз қойып, оны толық емдеумен айналысады;
дәрігер - хирург бас дәрігердің шешімі бойынша науқастарға түрлі дәрежедегі оталар жасап, әрі қарай да бақылап, қажетті ем қолданып, олардың толық сауығып кетуін қамтамасыз етеді;
стоматолог - терапевт тіс дәрігері барлық түрлерімен айналысады қарау және ауыз қуысының қояды, алдын ала диагноз, бағыт - бағдар беріп, рентген, сондай - ақ рәсімін жүргізеді;
эндоскопист - адамның ішкі органдарын арнайы аспап - эндоскоп арқылы тексеретін маман;
травматология - клиникалық медицинаның жарақатты, оның түрлері мен себептерін, өту барысын зерттеп, осыған лайық емдеу және алдын ала сақтану шараларын іздестіретін маман;
невролог - жүйке жүйесі организмдегі мүшелер жүйелері қызметтерінің бір-бірімен үйлесімді реттелуін зерттейтін дәрігер;
бас хирург - пациенттерді операция жасау арқылы емдейтін маман;
мейірбике - емделушіге толық күтім көрсететін маман;
күзетші - өзіне тапсырылған постыны күзету және қорғау жөніндегі жауынгерлік міндетті орындайтын қарулы маман;
әкімші- ақпараттық технологиялардағы жұмысын басқаратын маман;
техникалық бөлім техникалық құралды техникалық дұрыс жағдайда ұстау үшін жоспарлы, еріксіз профилактикалық бөлім.

Сурет 6 - Ғимараттың жобасы, А қосымшасы

2.2 Жобаланатын ЛЕЖ-ге қойылатын талаптар

Жобаланатын кәсіпорын талаптарының сипаттамасы:
- өткізу жолағы;
- қауіпсіздік;
- басқарымдылық;
- беріктілік;
- қателерге тұрақтылық;
- масштабтылық.
Жұмыс станцияларының орындайтын операцияларын және кәсіпорын бөлімдерінің арасындағы ақпарат алмасуын ескере отырып, ақпараттар ағынының картасын құрамын келесідей орналастырамыз.

Кесте 1
Ақпараттық ағындар кестесі

Жұмыс орны
Транзакция түрі

Medi
Pad
Dental Accord
Med Assist
Microsoft CRM
Lingvo
Doc Me In
Sa As
Aksi офис
Педиатр
Х
х

х
Х

Х
Х
Тіс дәрігері

х
Х
х
Х

Х
Терапевт
Х

х
Х
X

X
Хатшы
Х
х

х
X

Эндоскопист
Х
х
Х
х
X
X

X
Травматология
Х
х
Х
х
Х
Х

Х
1- кесте жалғасы
Неврология
Х

Х
х
Х
Х
Х
Х
Бас хирург

x
Х

Мейірбике
Х

Х
х
Х

Х

Хирург

х

х
Х

Х
Күзетші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.