Сутектік байланыс

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1. Сутектік байланыс
2.2. Сутектік байланыстың ерекшелігі
ІІІ. Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Қазіргі химияның негізгі мәселесінің бірі - химиялық байланыс туралы ілім. Зат құрамына кіретін атомдардың бір-біріне әсер ету табиғатын білу, заттардың алуан түрлілігін, олардың қасиеттерін анықтауға мүмкіншілік береді. Химиялық байланысқа қазіргі көзқарас бойынша, электрлік сипат береді. Валенттілік электрондардың қосылыста таралу табиғатына байланысты химиялық байланыстың үш түрі бар: иондық, коваленттік (координациялық, сутектік), металдық байланыс.
Сутектік байланыс табиғатта кең таралған және оның көптеген химиялық және биологиялық процестер үшін маңызы зор. Сутектік байланысты тек молекуласындағы сутек атомы күшті электртерістілікті атомдармен (F, O, Cl, N, S, және т.б.) байланысқан зат қана түзе алады. Сутектік байланыс тек молекулааралық қана (әртүрлі молекулалар арасында) болмай, ол бір молекуланың ішінде де (бір молекула ішіндегі әртүрлі топтар арасында) бола алады. Сутек атомы -- ішкі электрондық кауызы жоқ және өте кіші өлшемде болғандыктан, көрші теріс полюстенген атомның электрондық қауызы ішіне еніп кетуге қабілетті. Мысалы. құмырсқа кышқылындағы Н -- О байланысты түзуші электрондар, электртерістілеу оттек атомына ығыскан. Сутек атомының ядросында (протонда) электрондық бұлт мүлдем калмайды. Мұндайда осы сутек атомы ядросы мен теріс зарядталған кышкылдың көрші молекуласындағы оттек атомының арасында электростатикалық тартылу туындайды. Бұл сутектік байланыстың пайда болуына әкеледі. Бұл байланыстың түзілуіне сутек атомындағы жартылай бос IS -- орбиталімен және электртерістілікті атомның бөлінбеген электрон жұбы орбиталінің донорлы -- акцепторлық әрекеттесуі белгілі бір дәрежеде үлес қосады.

Негізгі бөлім
2.1 Сутектік байланыс
Сутектік байланыс деп сутек атомы мен электртіреістілігі жоғары атомдар арасында болатын химиялық байланыстың түрін айтады. Сутектік байланыстың нәтижесінде заттардың қасиеттері өзгереді.
Байланыстың бұл түрінде молекулалар сутек арқылы байланысады. Байланыстың бұл түрі табиғатта өте кең тараған. Сутектік байланыс әр түрлі зат, бір түрлі зат молекулалары арасында, типті бір молекуланың ішіндегі атомдар арасынды болады. Мысалы, су молекуласының құрылысын қарастырсақ, онда екі атом сутек бір атом оттекпен полюсті ковалентті байланыс арқылы байланысқан. Электрон жұптары электртерістігі жоғары элемент элемент оттек жаққа көбірек ығысқан. Нәтижесінде, су молекуласының сутек атомдары жағында оң заряд пайда болады.
Мұнда сутек акцептор болып табылатныдықтан, судың басқа молекуласындағы оттектің артық электрон жұбын өзінің бос орбитальне қабылдау арқылы химиялық байланыс түзе алады. Сөйтіп судың бірнеше молекуласы бірімен бірі байланысып димер, тример, тетрамерлер түзеді
Сутектік байланыс молекула аралық әсерлесумен валенттілік электрондардың қатысуымен болатын байланыстардың аралығынан орын алады[1].
Су молекулаларының ассоциацияланған күйде (Н2О)n болатынын, оның әлсіз электролит екендігін білеміз, ал осыған себепші болатын сутектік байланысты қарастырайық.
Бір зат молекуласындағы электртеріс элементпен осы заттың екінші молекуласындағы сутек арасындағы байланысты (молекула ішілік) сутектік байланыс деп атайды, ол донорлы-акцепторлы байланыстың бір түр өзгерісі. Сутектік байланыс энергиясы аз 8 - 80 кДжмоль аралығында жатады. Сутектік байланысты молекулаішілік және молекулааралық деп екіге бөлуге болады.
Енді осы байланысты мысалдар келтіре қарастырайық. Оның екінші типіне су молекуласы мысал бола алады. Су молекуласы бұрыштық, полюсті ковалентті байланысты зат, формуладағы қос нүктемен оттектің жұп электрондары көрсетілген(1-сурет).

О: ...2s22p4
H: 1s1

Байланыс полюсті болғандықтан электрон бұлтының тығыздығы оттек атомына ығысуына байланысты сутек атомы - акцептор, ал екінші молекуладағы оттек - донор ролін атқарғандай болады[2].
Мұзда су молекулалары тетраэдр тәрізді құрылысты, онда оттектің әрбір атомы сутектің төрт атомымен байланысқан: оның екеуімен полярлы ковалентті байланыс (lH-O=0,109 нм), ал қалған екеуі молекулааралық сутектік байланыс (lH...O=0,176 нм) арқылы. Ал, әрбір сутек атомы екі оттек атомымен байланысқан, оның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.