Кәсіпкерлік тәуекел және оның негізгі белгілері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті

МӘНЖАЗБА
Пәні:Кәсіпкерлік құқық

Тақырыбы: Кәсіпкерлік қызмет: түсінігі, түрлері және нысандары
Орындаған: Амангалиева Айгерим Ерболқызы
Тобы: Құқықтану мамандығы. 3 курс 3 жылдық (қазақ тобы)
Тексерген: Жағыпар Жадыра

2021 жылғы
Мазмұны

I Кіріспе
Кәсіпкерлік қызмет түсінігі және белгілері. түрлері.
Кәсіпкерлік іскерлік этикасы.
3. Кәсіпкерлік тәуекел және оның негізгі белгілері.
II Қорытынды
III Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Кәсіпкерлік қызмет әрқашанда белгісіздіктің үлкен немесе кіші деңгейімен байланысты болады. Белгісіздіктердің қайнар көздері болып өндірістің барлық сатылары саналады, яғни қажетті құрал-жабдықтарды сатып алудан тауар өндіру мен өткізуге дейін. Мұндай жағдайда кәсіпкердің әрбір іс-әрекеті қолайсыздықтардың пайда болуына,әр түлі жоғалтулардың болуына (қаржылық,материалды,еңбек және т.б.) әкелуі мүмкін.
Нарыққа қозғалыс ең алдымен экономикалық еркіндікке жол болып табылады,ал тәуекелді күшейту -- кәсіпкерлік еркіндіктің кері жағы және ол үшін өтелетін өзіндік төлем. Дер кезінде тәуекелге бара алатын кәсіпкер табысқа жете алады.Кәсіпкер саналы түрде өзінің іс-әрекетінің рационалды стратегиясын таңдауы қажет: жоғалтатынын біле отырып, тәуекелге бару немесе тәуекелмен байланысты қызметтен бас тарту. Тәуекел бұл кәсіпкерлік жоспарды және бюджетті орындауда қолайсыз жағдайлардың болу мүмкіндіктері.
Сонымен, кәсіпкерлік тәуекелді кәсіпкердің өз ресурстарының белгілі бір бөлігін жоғалту мүмкіндігімен, яғни қауіп-қатерімен байланысты және табыс алуы төмендеп, қосымша шығындардың пайда болу нәтижесімен байланысты болатын іс-әрекеттер деп түсінуге болады.
Кәсіпорынның жақсы қызмет етуі үшін кәсіпкер өз жұмыс барысында кездесуі мүмкін барлық тәуекелдердің түрлерін ескеруі қажет.
Кәсіпорынның қызметіне әсер ететін тәуекелділік факторы үдей түседі.
Тәуекелділік қандай да бір жағымсыз жағдайлардың болуыныңмүмкіндігін көрсетеді.
Нарықтық қатыныстар жағдайында тәуекелдің кәсіпкерлік істегі белгісіздік,күтпегендік,сенбеушілік ,болжамдық жетістікке жетуге кедергі болуы мүмкін.Кәсіпкерлік тәуекел кәсіпорын қызметін реттеуде маңызды ролі атқаратындығы курстық жұмыстың өзектілігіне арқау болды. Кәсіпкерлік туралы теориялық концепция алғашқы рет 1725-1730 жылдары Ричард Кантиллионның еңбектерінде баяндалды. Кейінгі 250 жыл шегінде кәсіпкерлік теория әртүрлі ғалымдар мен экономистердің еңбектерінде дамытылды да олар бірте-бірте кәсіпкерлік бұл адамның тәуекел мен жаңартпаға деген бейімділігі ғана емес, қорыта келгенде кәсіпорын құруды білдіретін ұғым деген пікірге келді.
Алғашқыда кәсіпкерлік термині тәуекел сөзімен, ал кәсіпкердің өзі тауарды өндіру мен өткізуде белгілі бір тәуекел мен жауапкершілікті өз мойнына алатын адаммен байланыстырылды. Мысалы, 1725 жылы Кантиллион кәсіпкерлікті өз мойнына тәуекелді алумен байланыстырды, сонымен қатар ол капитал салушы кәсіпкерлер мен өз еңбегін, ресурстарын қолданушыларды ажыратып отырды. Ол кәсіпкерді өзіне өзі жұмыс орын жасайтын адам ретінде қарастырды. Адамды белгілі бір төлемақы сыйақы үшін жұмыс істеу қанағаттандырмаса ол өз ойларын жүзеге асыру жолдарын іздей бастайды, сөйте келе ол кәсіпкерге айналады. Кантиллонның пікірінше кәсіпкерлердің басты ерекшелігі олардың тұрлаусыз жағдайларда жұмыс істеуі.
Кейінірек ХVІІІ ғасырдың екінші жартысында Квинсей сияқты физиократтар кәсіпкерлік концепциясын кеңейте түсті. Олар Кантиллион сияқты кәсіпкерлерді тұрлаусыздық иелері деп санады, бірақ ілгері жылжи отырыпр бұл анықтамаға өндіріс процесін енгізді, демек сонымен бірге кәсіпкерлердің пайда табуы үшін белгілі экономикалық ресурстарға ие болу қажеттілігі де енгізілді. Олардың түсінігінше кәсіпкер өнім өндірісін ұйымдастыру, жаңа әдістерді енгізу және жаңа өткізу нарықтарын іздестіруі қажет.
Отандық және шетелдік әдебиеттерде кәсіпкерлікті жіктеудің нақты анықталған жүйесі жоқ. Оны әртүрлі белгілері бойынша жіктеуге болады. Кәсіпкерлік көлеміне қарай шағын, орта, және ірі болып табылады.

1. Кәсіпкерлік бұл - табысты алу мақсатымен өндірістің барлық факторларын қозғалысқа келтірілген және толық экономикалық жауапкершілкке негізделген, кауіптің және белгіздіктің белгілі үлесімен жанасатын, шаруашылық жүргізүші субъектілердің ынталы, инновациялық қызметіне негізделген өзін-өзі ұйымдастыру процесі. Ал кәсіпкер - бұл табысты алу мақсатымен кауіп және белгісіздік жағдайларында жұмыс icтeйтін, ендірістік-шаруашылық қызметтің барлық аймақтарындағы жаңалықтарға бейімді, жігерлі, білімдер мен ақпараттың белгілі деңгейіне ие адам. Өз көзегінде кәсіпкерлік табыс-бұл кәсіпкердің пайдасы (таза табысы) және үстеме пайдасы.
Кәсіпкерлік -- бұл пайда табуға бағытталған қызмет. Оның мазмұны -өнімге, жұмысқа қызметке сұранысты табу немесе калыптастырудан және сәйкесінше тауарлар, жұмыстар, қызметтерді тауар ретінде сату арқылы қанағаттандырудан турады. Кәсіпкерлік бұл пайда табуға бағытталған өзіндік шаруашылық қызметтің ендірістік немесе коммерциялық нeгізгi түpi- оны өз атынан турақты, яғни жүйелі негізде өзін тәуекелге тiге кәсіпкерлер деп аталатын заңды және жеке тулғалар жүзеге асырады. Бизнес кәсіпкерліктен гөpi кеңірек ұғым бөлып табылады. Ceбeбi көз - келген сферадағы бip көзектің коммерциялық мәмілелерді жүзеге асыратын, пайда табуға бағытталған қызмет бизнеске жатады. Кәсіпкерлік қызмет - жаңа идеяларды іске асырумен байланысты тәуекелді өз еркімен мойнына алуға дайын бөлу. Кәсіпкердің пайдасын акциялардан алынатын девиденд, депозиттер бойынша пайыз, жер үшін жалгерлік төлемнен туратын меншік иесінің табысынан айырып білу қажет.
Кәсіпкер ол өз жауапкершілігімен басын қayiп пен қатерге және тәуекелге тiгe отырып, қызмет ететін нарықтың дербес агенті. Kәciпкep бөлу үшін капиталдың иeci бөлу шарт емес, кәсіпкердің басты капиталы ақша, еңбек қаруы және еңбек заты емес, ол оның интөллектісі мен тутынүшы психологиясын білуі. Сонымен бipгe кәсікерлікті менеджменттен, ал кәсіпкерді менеджерден айырып білу қажет. Менеджер - бұл кәсіпкердің алдына қойған міндеттерді шешуді ұйымдастыратын жалдамалы жұмыскер. Ол өз әрекеті үшін мүліктік жауапкершілікке ие бөлмайды.
Белгілі америқандық экономист Роберт Хизрач кәсіпкерліктің мәнін былай анықтайды: Кәсіпкерлік - бұл кұны бар қандай да бip жаңа нәрсені құру үpдici, ал кәсіпкер - бұл осыған бар уақыты мен күшін жұмсайтын, өзінің мойнына барлық қаржылық, психологиялық және әлеуметтік тәукелділікті алатын және сыйлықка ақша және қол жеткізгенше қанағаттану алатын адам.Ал Питер Друкер кәсіпкерлік қызметтің теоретикалық негізгі Иозеф Шумпетердің линамикалық теңсіздігінің экономикалық теориясы табылады деп санайды. И. Шумпетер адамның қызметін мынадай мотивтерін атап көрсетеді:
Кәсіпкердің негізгі сипаттамалары мыналар болып табылады:
Кәсіпкер өзі құратын немесе сатып алатын кәсіпорынға өзінің меншікті құралдары мен уақытын салады. Кәсіпкер жаңалық енгізуші болып табылады, ол техникада, өндіріс үрдісінде, немесе өткізу әдістерінде жаңа бip нәрсені жасайды. Ол әрдайым өз iciн кеңейтуге және пайданы кебейтуге ұмтылады. Кәсіпкер ұйымдастырушылық кабілетке ие және icтi тиімді жүргізудің алғашқы нeгiзгi ерекше және іске жақсы асырылған идея бөлып табылатынын басқарудан гөpi жақсы түсінеді. Кәсіпкер бұл ең, алдымен өзінің кәсіпкерлк қызметін ұйымдастырушы. Ұйымдастыру - бұл мақсатты анықтау, ресурстарды бөлу және оларды мақсатка жету үшін пайдалана білу. Ұйымдастыру - бұл міндетті калыптастыра білу, оны тікелей орындаүшыға жеткізу және орындалуын бакыылау. Ұйымдастыру ол шешімді кабылдай білу, міндеттемелер мен жауапкерілікті бөлістіре білу және жоспарлау, басқару, талдау бөлып табылады. Көз - келген бизнестің сәтті бөлуы кәсіпкерлік сферасын сәтті таңдауға, нарықтык, стратегияны және оны жүзеге асырудың тиімді тактикасын дұрыс анықтауға байланысты. Бұл басқа фирмалардағыдай старттық капитал мен күш жұмсауы жағдайында фирма жоғары іскерлік деңгейге шығаруға және нарықта алға басуға мүмкіндік береді.
Кәсіпкерліктің мәнін, оның негізгі белгілері неғұрлым нақтырақ көрсетеді:
Бірінші белгісі - шаруашылық субъектісінің тәуелсіздігі және олардың экономикалық еркіндігі. Не, Қалай және кім үшін өндіру қажет, деген мәселелерге қатысты өндірістік еркіндік, экономикалық тиімділікпен нарықтық жағдайға байланысты шешіледі. Коммерциялық еркіндік өз өнімін сату әдісі мен жолын, серіктестіктерін таңдау еркіндігіне негізделген. Мұндай экономикалық байланыстар келісімшарттармен бекітіледі. Өндірістік және коммерциялық баға құруға қатысты еркіндікпен байланысты. Алайда, кәсіпкерлік еркіндігі шексіз емес, себебі, ол нарықтан еркін емес.
Екінші белгісі - жеке экономикалық мүдде. Кәсіпкер максималды пайда табуға ұмтылады. Нарықтық экономикада шаруашылық субъектісі бір уақытта, өз мүддесін көздей отырып, "көрінбейтін қол арқылы" қоғамдық мүддеге бағытталады, яғни қоғамдық мүддеге сәйкес жұмыс атқарады. Осылайша, жеке және қоғамдық мүдде өзара үйлеседі.
Кәсіпкерліктің үшінші белгісі - кәсіпкерлік іс-әрекет нәтижесіне жеке жауап-кершілікте болуы. Қаржылық және экономикалық жауапкершілік жоғарғы органдарға емес, нақты кәсіпкерге жүктеледі. Сондықтан шығындар мен өндіріс нәтижелерінің арасындағы өзара тығыз байланыс туындайды. Себебі, нарық жағдайында артық шығын шығару тоқырауға әкеп соғатындықтан, өндіріс нәтижесі барлық шығын түрлерінің жиынтығынан көп болуы қажет.
Төртінші белгісі - жаңашылдық және ғылыми қатынас. Кәсіпкерлік іс-әрекет шаруашылық субъектісінің әлеуетті мүмкіндігін ашумен үздіксіз байланысты.
Бәсекелестік күресте кәсіпкер үшін, тек өнім бағасы емес, оның сапасы мен жаңартылуының маңыздылығы жоғары. Ал бұл үшін, жаңа техника мен технология, еңбекті ұйымдастырудың, өндіріс пен басқарудың жаңа нысандары, дәстүрлі емес шешімдер, қалыптасқан жағдайды шығармашылық тұрғыда бағалай алу қажет. Осыған байланысты кәсіпкерлік әрекеттің екі үлгісін ұсынуға болады: классикалық және инновациялық (жаңашылдық). Соңғы үлгінің болашағы зор деп бағалауға болады, себебі ол өндірісті дамытудың жаңа жолдарын іздестіруге негізделген. Бұл үлгінің негізгі белгісі ғылыми-техникалық прогресс деңгейі, өнім сапасы мен сенімділігі. Кәсіпкерліктің бесінші белгісі - шаруашылық (немесе кәсіпкерлік) тәуекел. Нарықтық қатынастардың дамуына байланысты кәсіпкерлік іс-әрекетті экономикалық ортаның үздіксіз өзгерісі және белгісіздігі жағдайында жүзеге асыруға тура келеді, яғни, соңғы нәтижеге байланысты анықсыздық және сенімсіздік туындайды.
Кәсіпкер ретінде кез-келген жеке немесе заңды тұлға, сондай-ақ қоғам құрып, ұйымға бірлескен (серіктестікке) бірнеше жеке немесе заңды тұлғалар бола алады. Кәсіпорын мүлкіне иелік жүргізуді, оның шаруашылық қаржылық іс-әрекетін ұйымдастыруды немесе басқаруды жүзеге асырушы-бұл кәсіпкер.
2. Этика (моральдық философия) әлеуметтік моралды зерттейді, мораль нормаларымен таныстырады, адамдарды басқа адамдардың мүдделерін қабылдауға және ескеруге және осылайша әлеуметтік стандарттарға сәйкес келуге үйретеді. Шаруашылық қызметінде этика мен жеке қызығушылық, әсіресе моральдық мінез-құлық тиімді болған жағдайда сәйкес келуі мүмкін. Бұл жағдай кәсіпкердің мінез-құлқын шынайы бағалауды қиындатады.
Кәсіби қызмет өзінің сипаты бойынша әмбебап Этика құралдарымен шешілуі мүмкін көптеген этикалық мәселелерге әкеледі. Кәсіби этика кәсіби мораль кәсіби қызметтің қандай да бір түрінің ерекшеліктеріне қатысты жалпы адамгершілік қағидаттар мен нормаларды нақтылау ретінде оқытады.
Кәсіби мораль әлеуметтік топтарды кәсіби оқшаулауға бастау алған қоғамдық еңбек бөлінісінде пайда болады. Кәсіптік топтардың құрылуымен осы топтардың ішіндегі адамдардың қатынастарын реттеуге әлеуметтік қажеттілік туындайды. Бастапқыда бұл еңбектің одан әрі мамандану процесінде көбірек сараланған кәсіптердің шағын тобы болды, нәтижесінде барлық жаңа мамандықтар пайда болды.
Осылайша, кәсіби қарым-қатынастар сапалы тұрақтылықты алғаннан кейін, бұл еңбек сипатына сәйкес келетін ерекше адамгершілік ұстанымдарды қалыптастыруға, яғни кәсіби топтың мүшелері арасында да, топ пен қоғамның арасындағы да өзара қарым-қатынастың белгілі бір нысандарының практикалық орындылығын көрсететін бастапқы жасушалық нормамен кәсіби моральдің пайда болуына әкелді. Кәсіби норманың тарихи дамуы нақты абстрактіге байланысты болды. Бастапқыда оның мәні нақты және нақты іс-әрекетпен немесе затпен байланыстырылады. Тек ұзақ даму нәтижесінде оның мағынасы жалпы, моральдық мағынаға ие болады.
Кәсіпкерлер әдетте олардың іс -- әрекетін анықтайды-ұйым қызметін басқарудың немесе мораль талаптарының ортақ мәні. Алайда, қоршаған орта жағдайының нашарлауы жағдайында менеджерлердің мұндай мінез-құлқы аморальды әрекеттерге әкелуі мүмкін. Осылайша, экологиялық жағдайдың нашарлауы жағдайында пайданы барынша арттыруға ұмтылу табиғи ортаға және халықтың экономикалық әлсіз топтарына залал келтіруі мүмкін.

Шаруашылық қызмет әлеуметтік ортада жүзеге асырылады, сондықтан кәсіпкерлер өз іс-әрекетінің пайдалылығын бизнестің дұрыс мәні мен тиімділігі тұрғысынан ғана емес, мораль тұрғысынан да бағалауы тиіс. Моральдық -- этикалық мінез-құлықтың мотиві және негіздемесі ретінде ақыл-ой мәнін қарастыруды білдіреді.
Моральға қызығушылық танытқан кәсіпкер қандай да бір ұстанымды негіздеуге тырысады. Шаруашылық жүргізуші субъекті алатын моральдық ұстаным осы ұстанымды ұстануға мәжбүр ететін себептерге негізделеді. Алайда, кез келген сенім сынға ұшырайды және сондықтан сенімді негіздеуді, жақсы дәлелдерді қажет етеді.
Кәсіпкерліктің әлем үшін және біздің ел үшін маңызы өте зор. Бүгінгі күні көптеген шекаралар жойылды, яғни кез-келген адам іскер бола алады. Кәсіпкер нені білуі керек? Әрине, заңдар, сонымен қатар кәсіпкерлік негіздері. Сондай-ақ, ол өзінің жұмысшыларымен, бәсекелестерімен, серіктестерімен, клиенттерімен және басқалармен өзін қалай ұстау керектігін міндетті түрде білуі керек. Кәсіпкерлік мәдениеттің мәні - бәрі біле бермейтін нәрсе. Ия, өкінішке орай, қазіргі заманғы көптеген кәсіпкерлер бұл мәселеде шынымен де нашар білімді. Кәсіпкер этикасының қазіргі кезде маңызы зор. Сіз оны зерттеуге уақыт алмауыңыз керек.
Кәсіпкерлік этикасы Кәсіпкер болуға бел буған адам тек қағаздармен және жабдықтармен ғана емес, тірі адамдармен де жұмыс істеуге тура келетінін түсінуі керек. Әлеуметтік өзара әрекеттестік болмаса, кәсіпкерлік мәселесі сөзсіз.
3.Кәсіпкерлік тәуекел. Нарықтық жағдайда тәуекел кәсіпкерліктің шешуші элементі болып табылады. "Кәсіпкерлік іс туралы" заңда жазылғандай , кәсіпкерлік іс өз тәуекелділігіне, кәсіпорынның ұйымдастыру - құқықтық нысаны шегінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.