Әзімхан Ахметұлы Кенесарин өміріне жалпы шолу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Шымкент қаласы Білім басқармасы

«Жалын» жалпы білім беру мектебі

9-11-сынып

Әзімхан Ахметұлы Кенесарин

Секциясы: Тарих, өлкетану, этномәдениеттану

Жетекшісі : Тарих пәнінің мұғалімі: Ералиев Берик Жарылқасынұлы.

Сапарбеков Акан Арапатұлы

Кеңесшісі: М. Әуезов атындағы ОҚМУ-нің, Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі, т. ғ. к, доцент: Отарбаева Г. К.

2021-2022 оқу жылы

«Жалын» жалпы білім беру мектебі

«9-11» сынып оқушысылары Әзімхан Ахметұлы Кенесарин

тақырыбына жазған жұмысына

пікір

Шымкент қаласы, «Жалын» жалпы білім беру мектептің тарих пәндерінің мұғалімі Ералиев Берик Жарылқасынұлы. Сапарбеков Акан Арапатұлы жетекшілік етуімен оқушысылардың Елбасымыздың «Болашаққа бағдар, рухани жаңғыру» бағдарламасының аясында Әзімхан Ахметұлы Кенесарин туралы зерттеп, өзіндік тұжырым жасап отыр. Зерттеу барысында Әзімхан Ахметұлы Кенесарин қалам сермеп негіз болған қазақтың зиялы қоғам қайраткерлерінің еңбектерін негізге ала отырып, өз тарапынан ғылыми жобасы арқылы үлесін қосамын деген мақсатта алып отыр. Қазақстан республикасының Рухани жаңғыру, болашаққа бағдар беру аясында халқымыздың бір туар ұлы Әзімхан Ахметұлы Кенесарин артында қалдырған тарихи мұралары мен ізденістерін зерттеу. Қазақтың ХХ ғ бірінші ширегіндегі тың серпініс берген қоғам қайраткерінің мемлекетте атқарған жұмыстары, адамзатқа қалдырған мол мұрасы мәселесін республикалық басылымдарға жариалау жөнінен де ұсыныстар қарастырылып көптеген қоғам қайраткерлердің пікірлерін алға тарта білді.

Ғылыми жобаны зерттеу барысында тақырыпты бір жүйеге келтіріп, жобаға тың серпіліс беретін ақпарат екендігі анық. Еңбектерді пайдаланып, оларға сілтемелер беріп, тақырыпты аша алған деп ойлаймын. Мен алдағы уақытта бұл жоба басқа оқушылардың және мекеме басшыларының қызығушылығын тудыра отырып, өзі де жұмысын ары қарай тереңдете түседі деген сенімдемін. Ғылыми жетекшісі Ералиев Берик таңдаған тақырыбы қаламыздың тұрғындарына өзіндік ой тастап, ғылыми ұстанымының нәтижесінде Қазақстан республикасының облысына үлен серпіліс берер деп үміт артамын.

Кеңесшісі: М. Әуезов атындағы ОҚУ-нің, Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі, т. ғ. к, доцент: Отарбаева Г. К.

Аңдатпа:

Мақала авторы бүгінгі тарих ғылымында әлі де болса толық жауабын ала қоймаған мәселелердің бірі патшалық жүйеден бергі уақыттағы отарлық тәртіптің ымырасыз қарсыластары мен олардың ұрпақтарына деген советтік биліктің қатынасына тоқталады. Советтік биліктің бұл мәселеде сабақтас ұстанымда болып, тіптен ұлт-азаттық күштерді жоюда алдыңғысынан асып түскені жөнінде тұжырым жасаған автор биліктің осы мазмұндағы ұстанымда болғандығын Кенесары хан Қасымұлының немересі Әзімхан Ахметұлы Кенесаринге қатысты жүргізілген тергеу ісінен байқауға болатынын атап көрсетеді. Мақалада фактілік деректер мол пайдаланылған.

Аннотация:

Автор статьи остановился на одном из вопросов современной истории, до сих пор не в полной мере освещенном, а именно: сопротивление системе со стороны противников колониального режима и их потомков. Советские власти в этом вопросе преуспели в ликвидации национально-освободительных сил. Автор провел исследование источников по допросам Азимхана Ахметулы- внука Касымова Кенесары хана, в советское время.

Annotation

The author focused on one of the problems of modern history, has not yet been fully lighting, namely resistance to the system by the opponents of the colonial regime and their descendants. The Soviet authorities in this regard have succeeded in the elimination of the national-liberation forces. The author conducted a study on the sources questioned Azimhana Ahmetuly - grandson Kasymov Kenesary Khan, during the Soviet era.

Ғылыми жобаның тақырыбы: Әзімхан Ахметұлы Кенесарин

Жоспар :

І . Кіріспе бөлім:

Әзімхан Ахметұлы Кенесарин өміріне жалпы шолу» 8

ІІ. Негізгі бөлім:
2. 1. Әзімхан Ахметұлы Кенесарин не үшін жазаланды 10
2. 2. Ә. Кенесариннің ісі бойынша даярланған айыптау қорытындысы

2. 3. Әзімхан Ахметұлы Кенесариннің ісін қайта қарау нәтижесі 17

Қорытынды21
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 22

Зерттеу мақсаты: Әзімхан Ахметұлы Кенесарин өнегелі өмірі мен қоғамда алатын орны туралы оқушыларға тиянақты білім беру, сол арқылы Әзімхан Ахметұлы Кенесарин тұлғасын терең тануға бағыттау, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға көмектесу, іздену, зерттеу жұмыстарына баулу.

Зерттеу міндеттері: Әзімхан Ахметұлы Кенесарин туралы материалдар жинау және оны зерттеу; Республика аумағы мен облыс, қала көлемі мен аудан мектептері мен оқушыларына, ауыл тұрғындарына, Әзімхан Ахметұлы Кенесарин кеңес өкіметінің сұрапыл кезеңіндегі іс әрекетін ашық түрде баян ету;

Ғылыми жұмыстың өзектілігі: Қазақстан республикасының Рухани жаңғыру, болашаққа бағдар беру аясында халқымыздың ұлы Әзімхан Ахметұлы Кенесарин артында қалдырған тарихи мұралары мен ізденістерін зерттеу. Қазақтың ХХ ғ бірінші ширегіндегі тың серпініс берген қоғам қайраткерінің мемлекетте атқарған жұмыстары, жазықсыздан жабылған жала мен ондағы қаралған істерін, республикалық басылымдарға жөнелту жөнінен де ұсыныстар қарастырылып қоғам қайраткерлер пікірлерін алға тарта білді. Әзімхан Ахметұлы Кенесаринді мемлекет алдындағы азаматтық парызын адалда шынайы орындай білгендігін осы мақалада ашып көрсете білді. ХХ ғ халықаралық жағдайдың үлкен шиеленісті күйін ескермей отырған Қазақ баласының үлкен істі мемлекетер арасында бейбіт түрде шеше білген дара тұлға екенін дәлелдей түсті. Көп зерттеуді қажет ететін тұлғаны танып білу әрбір ұрпаққа аманат болары қақ.

Зерттеу жұмысының тарихнамасы . Тарихтың мұрасы бүгінгі ұрпақтың рухани қазынасына айналып отырған қазақ жерінің ұлы және қасиетті адамдары көп. Осындай қазақ жерінің біртуар қасиетті перзенттерін зеріттеу болашақ ұрпақтың басты міндеті болып табылады. Әзімхан Ахметұлы Кенесарин туралы мағлұматтар іздеу, оны зерттеу тым кешеуілдеп қолға алынса да қазірге дейін бірсыпыра істің атқарылғанын алдымен айтайық. Бұл тарапта алғашқы зерттеу жасап ғылыми еңбек жазушы Мәмбет Қойгелдиев «Әзімхан Ахметұлы Кенесаринге» арнап ғылыми мақала жаза білді. Бұл жұмыста «Әзімхан Ахметұлы Кенесарин» бағалаған орынды деп ойлаймын. Атақты қайраткерге қатысты деректерді түрлі архивтерден тірнектеп жинап, оларды көпшілікке ұсынып таныту Қазақстанымыздың әрбір ұрпағына лайық. Ә. А. Кенесарин жайында құнды пікірлер айтқан жазушылар Мәмбет Қойгелдиев, Ұлы тұлғаның ұрпақтарының айтқан пікірлері біздер үшін құнды мәліметтер болып саналады.

Ғылыми жұмыстың гипотезасы : 1920-1950жылдары қуғын-сүргінге ұшыраған қиын тағдырын болашақта Ә. А. Кенесарин жаңа мағлұматтар шығарылуына ат салысу. аудан, облыс халқына баспасөз құралдары арқылы өз халқымыздың, ұлттық тарихымыздың асар асуларына бағыттай білу, ұлтымыздың тарихы. Ұлықтай білген тұлғамызды мақтанышпен жас ұрпақ бойына дарытып жоғары денгейде кәсіби маман етіп тәрбиелеу.
Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы: Қаншама тарихы мен шындығы ашылмаған, ХХ ғасырдың 20-50 жылдардағы зобалаң Қазақтың қаншама ұлыда дара тұлғаларымыздың өміріне балта шабылып, тағдырлары қиын қыстау кезіне дұшар болған ұлт ардақтыларының бірінің есімін білсек кейбірін білмей енді ғана танып біліп жатқан жағдайларымыз көп. Кезінде патшалық Ресейге қарсы тұра білген мемлекеттің еркіндігін армандаған халқынын қамын жеген Кенесары ханымыз болса, ХХ ғасырдың басында елдің тәуелсіздігін ойлаған, тілі мен дініне жанашыр бола білген алаштың қайраты да зиялы тұлғаларын Ә Бөкейханов, М. Дулатов, М. Жұмабаев, М. Шоқай. М. Тынышпаев болса осы ұлы тұлғалармен қатар дос болып бағдарламаларын бірге талдап өзін алаштың бір баласымын деп санай білген Шыменттің тумасы Ә. А. Кенесарин еді.

Қазақ елінің, қазақ жұртының тағдыры сынға түскен тарихи кезеңдерде, алмағайып замандарда әсіресе қазақ оқығандары, ұлт зиялылары жанқиярлық еңбек көрсетті. Ұлт болашағын ойлап қам жеген, халқы үшін от пен суға түскен, азап шеккен, керек болса осы мақсатта басын бәйгеге тігіп, жан қиған да осы Алаш арыстары болды. Әсіресе, ұлттық тәуелсіздік үшін күресте олардың бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, тізе біріктіріп, ел санасын оятудағы қыруар еңбегін ешуақытта ұмытуға болмайды.

Ә. А. Кенесарин қатысты еңбектер аз жазылса да, отандық тарихнамада оның сыртқы саясаты бойынша кешенді түрде қарастырылмаған. Зерттеушілердің көпшілігі жекелеген мәселелер бойынша қысқаша шолумен ғана шектелген. Зерттеу жұмысының жаңалығы да тақырыпты кешенді әрі жүйелі түрде терең зерттей отырып, отандық аспектілерін зерделеу және ғылыми айналымға енгізу болып табылады. Зерттеу жұмысында нақты түрде төмендегідей ғылыми жаңалықтарға қол жеткіздік:

- Зерттеу жұмысында қолданылған қол жетерлік барлық тілдегі жазба деректер талданып мазмұны мен сол кезеңдегі өмір сүрген қоғам қайраткерлерімен қарым-қатынастары жөніндегі отандық зерттеушілердің тұжырымдамалық ой-пікірлері сарапталып, жаңа жүйеге түсірілді;
Біз соңғы жылдары өз халқының болашағы үшін күрескен ғылым, оқу-ағарту, тарих, əдебиет пен тіл майданында мол еңбек сіңірген, өнімді шығармашылықпен көзге түскен, 1930-жылдардағы зобалаң кезінде сталиндік нəубеттің құрбаны болған үркердей қазақ зиялыларының есімдерін қастерлеп, ерекше құрметпен атап жүрміз. Өйткені екі ғасыр тоғысында, одан бергі 1920-жылдарда ғылым, мəдениет, оқу-ағарту саласында өзгеше бір серпіліс туғандығы шындық,

Ғылыми жобадан күтілетін нәтижесі. Бүгінгі таңда Қазақстанда бәсекеге қабілетті елдер қатарына қосуға үлес қосатын жастар бойына патриотизм, ұлтжандылық азаматтық қасиеттерді ұялатуға қоғамдық пәндердің, соның қатарында Қазақстан тарихы пәнінің атқаратын ролі зор мектеп оқушылары бойынша осындай қасиеттерді қалыптастыру үшін. Ә. А. Кенесарин өмірі мен қызметін, шығармашылығын оларға үлгі-өнеге ету оң нәтиже берері сөзсіз.

Осы мақсата Ә. А. Кенесарин қайраткерлік, ғаламдық, азаматтық қабілетін көрсету.

Оқушыларды патриотизмге, ұлтжандылыққа адалдыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.

Оқушылар бойында тарихи тұлғалардың өмірі мен қызметін танып білу, оған баға беру арқылы Отан тарихын білуге деген құштарлығын ояту.

оқушылардың төмендегідей нәтижелеріне қол жеткізуіне мүмкіндік жасайды:

- ХХ ғасырда өмір сүрген қазақ халқының біртуар азаматтарының бірі Ә. Кенесарин ғибаратты өмірі мен халқына сіңірген еңбегі туралы қосымша мағлұматтар алады.

- Білім мен білігі тереңдейді

- Тарихи дерек көздерімен жұмыс жүргізуге дағдыланады

- Ғылыми жұмыстар орындауға икемделіктері қалыптасады

- Халықаралық қатынастар, саясаттану, әлеуметтану, дінтану, Қазақстан тарихы филология, журналистика, педагогика сияқты мамандықтарды таңдаған оқушыға қосымша білім, бағыт-бағдар алады.

Әзімхан Ахметұлы Кенесарин өміріне жалпы шолу

Әзімхан Ахметұлы Кенесарин (1878, Шымкент қаласы - 29. 10. 1937) - Алаш қозғалысының қайраткері, қазақтың соңғы ханы Кенесары Қасымұлының немересі. Әкесі Ахмет Кенесарының бәйбішесі Күнімжаннан туған кіші ұлы.

1897 жылы Шымкентте қалалық училищені бітіріп, Әулиеата уездің басқармасында хатшы болып қызмет етті.
1905 жылы Әулиеата уездің қазақтары атынан Ресей империясы Министрлер Кеңесінің төрағасы - С. Ю. Витте атына петиция жазуға қатысты.
1917 жылы Ақпан төңкерісінен кейін қалыптасқан жағдайға сай Әулиеата уездің қазақтарының саяси белсенділігін арттыру жолында қоғамдық өмірге қызу араласты. Жергілікті халықтың мүддесін қорғау мақсатында құрылған Әулиеата уездің Ұлттық кеңесіне төрағалық етті. Бірінші жалпықазақ съезінде Бүкілресейлік Құрылтай жиналысына депутаттыққа кандидат ретінде ұсынылды. Бүкілресейлік Құрылтай жиналысына Әулиеата уездінде сайлауға түсті. Оның ұйымдастыруымен 1917 жылы 12 қарашада Әулиеата уездің қазақтарының съезі болып өтті. 1917 жылы желтоқсанда өткен екінші жалпықазақ съезіне Сырдария облысы қазақтары атынан қатысып, онда съездің төрағасының орынбасары болды. Түркістан (Қоқан) автономиясына ізгі ниеттілік танытып, оны кеңес өкіметінің әскери күшпен талқандауына наразылық білдірді.
1921 жылдан Сырдария революция комитетінің хатшысы, уездік атқару к-тінде жер бөлімінің меңгерушісі, гидротехник болып қызмет етті.
1930 жылы кеңес өкіметі тарапынан «ұлтшыл» деп айыпталып, тұтқынға алынды. Одан көп ұзамай босатылды.
1937 жылы тамызда қайтадан тұтқындалып, ату жазасына кесілді.
1956 жылы Түркістан әскери округі трибуналының шешімі бойынша Кенесарин есімі ақталды.
Тараз қаласында Кенесарин тұрған үй әлі бар, ол өзбек орталау мектебінің ғимараты ретінде пайдаланылды. [1]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.